1-3. (a) Unsa ang usa sa maayong mga regalo sa Diyos kanato? Unsa ang dili maayong paggamit niini? (b) Unsa ang hustong paagi sa paggamit niini?

LIPAY kaayo ang amahan nga mihatag ug bisikleta sa iyang tin-edyer nga anak. Pero unsay bation sa amahan kon magpaturagas lang ug drayb ang anak, makabangga, ug makaangol?

² Si Jehova ang Maghahatag sa “matag maayong gasa ug matag hingpit nga regalo.” (Santiago 1:17) Usa niana mao ang atong katakos sa pagsulti. Tungod niini, makapahayag ta sa atong mga hunahuna ug pagbati. Makasulti tag mga butang nga makatabang sa mga tawo ug makapalipay nila. Pero usahay makasulti sab tag makadaot ug makapasakit nila.

³ Dako kaayog epekto ang atong sinultihan, ug gitudloan ta ni Jehova sa hustong paggamit sa atong katakos sa pagsulti. Siya miingon: “Ang mga pulong nga mogawas sa inyong baba kinahanglang dili ngil-ad, kondili kanang makapalig-on sumala sa gikinahanglan aron makahatag ug kaayohan sa mga namati.” (Efeso 4:29) Atong susihon kon sa unsang paagi ang atong sinultihan makapalipay sa Diyos ug makapadasig sa uban.

4, 5. Unsay atong makat-onan gikan sa basahon sa Proverbio bahin sa epekto sa sinultihan?

⁴ Ang mga pulong dakog epekto, busa kinahanglang mag-amping ta sa atong isulti ug paagi sa pagsulti. Ang Proverbio 15:4 nag-ingon: “Ang kalmadong dila maoy kahoy sa kinabuhi, apan ang sakit nga sinultihan makapaluya sa buot.” Sama nga ang nindot nga kahoy makaparepresko ug makahatag ug kinabuhi, ang maayong mga pulong makaparepresko sa naminaw. Sa laing bahin, ang hait nga mga pulong makapasakit sa uban ug makapasilo nila.​—Proverbio 18:21.

⁵ “Ang mga pulong nga wala hunahunaa samag dunggab sa espada,” nag-ingon ang Proverbio 12:18. Ang hait nga sinultihan makapasakit ug makabungkag sa relasyon. Lagmit mahinumdom pa ka dihang gisultihan kag hait nga mga pulong ug nasakitan pag-ayo. Pero ang maong teksto nagpadayon: “Apan ang dila sa maalamon makaayo.” Kon gihunahuna nimog maayo ang imong mga pulong ayha pa nimo kini isulti, makaalim ni sa nasamdang kasingkasing ug sa panaghigalaay nga nadaot tungod sa dili pagsinabtanay. (Basaha ang Proverbio 16:24.) Kon hinumdoman nato nga dakog epekto sa uban ang atong mga pulong, mag-amping ta sa atong isulti.

6. Nganong dili lalim ang pagpugong sa atong isulti?

⁶ Dugang pa, angay tang mag-amping sa atong isulti kay kitang tanan dili hingpit. Ang “kasingkasing [sa tawo] naay tendensiya sa pagkadaotan,” ug sagad ang atong mga pulong magpadayag kon unsay naa sa atong kasingkasing. (Genesis 8:21; Lucas 6:45) Dili lalim ang pagpugong sa atong isulti. (Basaha ang Santiago 3: 2-4.) Pero angayng padayon tang maningkamot nga pauswagon ang atong sinultihan.

7, 8. Unsay epekto sa atong sinultihan diha sa atong relasyon kang Jehova?

⁷ Kinahanglan sab tang mag-amping sa atong sinultihan kay manubag ta kang Jehova sa atong isulti ug paagi sa pagsulti. Ang Santiago 1:26 nag-ingon: “Kon may tawo nga naghunahuna nga siya magsisimba sa Diyos apan wala magkontrolar sa iyang dila, gilimbongan niya ang iyang kaugalingong kasingkasing, ug ang iyang pagsimba walay pulos.” Busa kon dili ta mag-amping sa atong sinultihan, mabutangan ug lama ang atong relasyon kang Jehova ug mahimong madaot pa gani.​—Santiago 3:8-10.

⁸ Tin-aw nga dunay maayong mga rason nga mag-amping ta sa atong isulti ug paagi sa pagsulti. Aron mahimong dalawaton kang Jehova ang atong mga pulong, angay natong mahibaloan kon unsang mga sinultihan ang angayng likayan.

9, 10. (a) Unsa nga sinultihan ang komon kaayo karon? (b) Nganong likayan nato ang law-ay nga sinultihan?

⁹ Komon kaayo karon ang law-ay nga sinultihan. Para sa daghan, kinahanglan silang mamalikas ug mogamit ug hilas nga mga pulong aron mapahayag nila ang gusto nilang isulti. Ang mga komedyante sagad mogamit ug law-ayng mga komedya ug bastos nga mga pulong aron magpakatawa. Pero si apostol Pablo miingon: “Kinahanglang isalikway ninyo kining tanan: kapungot, kasuko, pagkadaotan, sakit nga sinultihan, ug law-ayng sinultihan sa inyong baba.” (Colosas 3:8) Miingon sab siya nga ‘dili angayng hisgotan’ sa matuod nga mga Kristohanon ang “law-ay nga komedya.”​—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Ang law-ay nga sinultihan dili makapalipay kang Jehova ug sa mga nahigugma niya. Hugaw kini. Sa Bibliya, ang “kahugawan” apil sa “mga buhat sa unod.” (Galacia 5:19-21) Ang “kahugawan” naglakip sa lainlaing matang sa sala, ug ang usa ka hugaw nga buhat mahimong motultol sa laing hugaw nga buhat. Kon nabatasan sa usa ang paggamit ug law-ay nga mga pulong ug dili niya kini hunongon, timailhan kini nga dili na siya angayng magpabiling membro sa kongregasyon.​—2 Corinto 12:21; Efeso 4:19; tan-awa ang Endnote 23.

11, 12. (a) Unsa ang makadaot nga tabi? (b) Nganong dili ta angayng magbutangbutang?

¹¹ Kinahanglan sab natong likayan ang makadaot nga tabi. Normal lang nga interesado ta sa uban ug ibalita ang bahin sa atong mga higala ug pamilya. Bisan sa unang siglo, ang unang mga Kristohanon gustong mahibalo kon naunsa na ang ilang mga igsoon ug kon unsay ilang ikatabang. (Efeso 6:21, 22; Colosas 4:8, 9)  Pero ang panaghisgot bahin sa ubang tawo dali rang mahimong makadaot nga tabi. Kon isugilon nato ang tabi, basin makasulti tag dili tinuod o mga butang nga dili angayng isulti ngadto sa uban. Kon dili ta mag-amping, kini nga negatibong estorya mahimong bakak nga mga akusasyon, o pagbutangbutang. Ang mga Pariseo nagbutangbutang kang Jesus kay giakusahan nila siya sa mga butang nga wala niya himoa. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Ang pagbutangbutang makadaot sa reputasyon sa tawo, nga moresultag panaglalis ug kasakit, ug makabungkag sa panaghigalaay.​—Proverbio 26:20.

¹² Gusto ni Jehova nga ang atong sinultihan makatabang ug makadasig sa uban, dili makabungkag ug panaghigalaay. Gidumtan ni Jehova kadtong “nagpahinabog panaglalis sa mga igsoon.” (Proverbio 6:16-19) Ang kinaunhang tigbutangbutang mao si Satanas nga Yawa, kinsa nagbutangbutang sa Diyos. (Pinadayag 12:9, 10) Komon karon nga ang mga tawo mamakak bahin sa laing tawo. Pero dili kini angayng mahitabo diha sa Kristohanong kongregasyon. (Galacia 5:19-21) Busa angay tang mag-amping sa atong isulti ug kanunayng maghunahuna sa dili pa mosulti. Sa dili pa nimo isulti ang imong nabalitaan bahin sa usa ka tawo, hunahunaa kini: ‘Tinuod kaha ang akong isulti? Dili ba ni makapasakit? Makatabang ba ni? Dili ba siya malain kon madungog niya ang akong isulti bahin niya? Unsay akong bation kon ingon niini ang isulti sa uban bahin nako?’​—Basaha ang 1 Tesalonica 4:11.

13, 14. (a) Unsay epekto sa sakit nga sinultihan? (b) Unsa ang pagsultig pasipala? Nganong angay kining likayan sa mga Kristohanon?

¹³ Usahay, kitang tanan makasultig mga butang nga atong mahayan. Pero dili nato angayng batasanon ang  pagpanaway o pagsultig sakit. Walay luna sa atong kinabuhi ang sakit nga sinultihan. “Wad-a ang tanang klase sa pagdumot, kasuko, kapungot, siningkahay, ug sakit nga sinultihan.” (Efeso 4:31) Sa ubang Bibliya, ang “sakit nga sinultihan” gihubad nga “daotang mga pulong,” “sinultihan nga makadaot sa dungog,” ug “pagpanginsulto.” Ang sakit nga sinultihan makadaot sa dignidad sa mga tawo ug mopabati nilang walay pulos. Ang mga bata dali rang masakitan, busa mag-amping gyod ta nga dili sila masakitan sa atong mga pulong.​—Colosas 3:21.

¹⁴ Ang Bibliya nagpasidaan nato bahin sa bug-at nga matang sa sakit nga sinultihan​—pagsultig pasipala. Kini mao ang kanunayng pagpanginsulto sa uban sa tuyo nga pasakitan sila. Luoy kaayo ang kapikas o mga anak kon ingon anaon sila pagtratar! Sa pagkatinuod, ang usa nga dili moundang sa pagpasipala sa uban dili na kuwalipikadong mahimong membro sa kongregasyon. (1 Corinto 5:11-13; 6:9, 10) Sa ato nang nakat-onan, kon mosulti tag law-ay, dili tinuod, o makapasakit, madaot ang atong relasyon kang Jehova ug sa uban.

15. Unsa nga sinultihan ang makapalig-on ug relasyon?

¹⁵ Unsay himoon aron mahimong dalawaton kang Jehova ang atong sinultihan? Bisag walay espesipikong gihisgotan ang Bibliya kon unsay angayng isulti o dili, kini nag-ingon nga isulti nato kon unsay “makapalig-on.” (Efeso 4:29) Ang makapalig-on nga sinultihan hinlo, makaayo, ug tinuod. Gusto ni Jehova nga mogamit tag mga pulong nga makapadasig ug makatabang sa uban. Dili kini sayon. Mas nagkinahanglag paningkamot  ang pagsultig positibong mga butang kay sa makapasakit ug wala hunahunaa nga mga pulong. (Tito 2:8) Hisgotan nato ang pipila ka paagi nga makadasig ta sa uban pinaagi sa atong sinultihan.

16, 17. (a) Nganong angay tang mohatag ug komendasyon? (b) Kinsay hatagan natog komendasyon?

¹⁶ Si Jehova ug Jesus dili mohikaw sa paghatag ug komendasyon. Gusto nato silang sundogon. (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47) Aron makahatag ug makapadasig nga komendasyon, kinahanglan ang pagkamahunahunaon ug pagpakitag personal nga interes. “Ang pulong nga gisulti sa hustong panahon​—maayo gyod kaayo!” nag-ingon ang Proverbio 15:23. Madasig ta kon dunay mohatag ug sinserong komendasyon sa atong mga paghago o moapresyar sa atong nahimo.​—Basaha ang Mateo 7:12; tan-awa ang Endnote 27.

¹⁷ Kon imong batasanon ang pagpokus sa maayong mga hiyas sa uban, mas sayon ang paghatag ug sinserong komendasyon. Pananglitan, diha sa kongregasyon, duna kay namatikdan nga igsoon nga nangandam pag-ayo sa iyang bahin o naningkamot nga mokomento sa tigom. May batan-on seguro nga mibarog sa kamatuoran diha sa eskuwelahan o edaran nga kanunayng nakigbahin sa ministeryo. Dako kaayong butang para nila ang imong apresasyon. Importante sab kaayo nga sultihan sa bana ang iyang asawa nga iya siyang gihigugma ug giapresyar. (Proverbio 31:10, 28) Sama nga ang tanom nagkinahanglag kahayag ug tubig, ang mga tawo nagkinahanglag apresasyon. Tinuod ni ilabina sa mga bata. Pangitag kahigayonan nga komendahan sila sa ilang maayong mga hiyas ug mga paningkamot. Ang komendasyon makahatag nilag kalig-on ug  kompiyansa ug modasig nila nga mas maningkamot sa pagbuhat kon unsay husto.

18, 19. Nganong himoon nato ang atong maarangan sa pagdasig ug paghupay sa uban? Unsaon nato kini paghimo?

¹⁸ Kon dasigon ug hupayon nato ang uban, gisundog nato si Jehova. Naghunahuna gyod siya sa kaayohan sa “mga timawa” ug “niadtong mga nahugno.” (Isaias 57:15) Gusto ni Jehova nga “padayon [tang] magdinasigay” ug “hupayon [nato] ang mga naguol.” (1 Tesalonica 5:11, 14) Kon himoon nato kini, iyang makita ang atong mga paningkamot ug iya ning apresyahon.

¹⁹ Tingali may naluya o naguol sa inyong kongregasyon.  Unsay imong isulti niya? Lagmit dili nimo masulbad ang problema, pero puwede nimo siyang pasaligan nga gusto kang motabang. Pananglitan, makagahin kag panahon uban niya. Puwede kang mobasa niyag makapadasig nga teksto sa Bibliya ug moampo uban niya. (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31) Pasaligi ang mga sama nila nga gimahal sila sa mga igsoon sa kongregasyon. (1 Corinto 12:12-26; Santiago 5:14, 15) Ug ipakita nga sinsero ug kombinsido ka sa imong gisulti.​—Basaha ang Proverbio 12:25.

20, 21. Unsay makapasayon sa pagdawat ug tambag?

²⁰ Mapalig-on sab nato ang uban dihang mohatag  tag maayong tambag. Kay dili hingpit, kitang tanan nagkinahanglag tambag matag karon ug unya. Ang Proverbio 19:20 nag-ingon: “Paminaw sa tambag ug dawata ang disiplina, aron mahimo kang maalamon sa umaabot.” Dili lang mga ansiyano ang makahatag ug tambag. Kinahanglang giyahan sa ginikanan ang ilang mga anak. (Efeso 6:4) Ug ang mga sister makahatag ug maayong tambag sa usag usa. (Tito 2:3-5) Kay gihigugma nato ang atong mga igsoon, seguradohon nato nga ang atong paagi sa pagtambag dili makapasilo nila. Unsay makatabang nato?

²¹ Tingali makahinumdom ka sa panahon nga may naghatag nimog maayong tambag sa paagi nga sayon ra nimong nadawat. Nganong epektibo man kadto? Lagmit nakita nimo nga nabalaka gyod siya nimo. O kaha maayo ug mahigugmaon ang iyang paagi sa pagsulti. (Colosas 4:6) Posible nga ang tambag gibase sa Bibliya. (2 Timoteo 3:16) Direkta man kining gikutlo sa Bibliya o dili, kinahanglan nga ang ihatag natong tambag gibase sa Kasulatan. Dili angayng ipamugos sa usa ang iyang opinyon o mogamit ug mga teksto aron suportahan ang iyang kaugalingong mga ideya bisag sayop ang kapadapatan niini. Ang paghinumdom kon sa unsang paagi ka gitambagan makatabang nimo dihang ikaw nay mohatag ug tambag.

22. Unsaon nimo paggamit ang imong katakos sa pagsulti?

²² Ang katakos sa pagsulti maoy regalo gikan sa Diyos. Ang atong gugma kaniya mopalihok nato nga gamiton kini sa hustong paagi. Hinumdomi nga ang mga pulong makadaot o kaha makapalig-on. Busa maningkamot ta nga mosultig mga pulong nga makapalig-on ug makapadasig.