Pagpangulipon—Ang Katalagman Nagpadayon Gihapon

NAWALA na ba ang pagpangulipon? Gustong hunahunaon sa kadaghanan nga tinuod kana. Ang pulong mismo mopatungha ug makalilisang nga mga hulagway sa pagpamintas ug pagdaogdaog. Hinuon, diha sa kaisipan sa daghang tawo, ang maong mga hulagway maoy nangagi na. Pananglitan, ang pipila ka tawo maghunahuna sa mga barko nga sakyanan ug mga ulipon sa nanglabayng kasiglohan, nga nagkugiot nga mga barko nga ang mga kargahanan gidaskan ug nangalisang nga mga panon sa mga tawo, nga nagpunsisok diha sa halos dili-mahanduraw nga katigni.

Tinuod, ang maong mga barkong sakyanan ug mga ulipon wala na maglawig sa kadagatan ug ang internasyonal nga mga kasabotan karon nagdili na sa maong matang sa pagpangulipon. Bisan pa niana, ang pagpangulipon wala gayod mawala. Ang organisasyon labot sa tawhanong mga katungod nga Anti-Slavery International nagbanabana nga 200 ka milyong tawo nagkinabuhi pa gihapon sa usa ka matang sa pagkaulipon. Nagtrabaho sila sa mga kahimtang nga lagmit grabe pa kay sa giantos sa mga ulipon sa nangaging kasiglohan. Sa pagkatinuod, mihinapos ang pipila ka analista nga “mas daghan ang naulipon karon kay sa bisan unsang panahon sa kasaysayan.”

Makapahinuklog ang mga asoy bahin niining mga ulipona karon. Si Kanji, * kinsa diyes anyos lamang, nagbakero sa mga baka kada adlaw alang sa pintasan nga mga agalon nga kanunayng nagdagmal kaniya. “Kon may suwerte, makakaplag akog usa ka buok nga bahawng tinapay, kon dili ako makakaplag, tibuok adlaw ko nga walay kaon,” misaysay siya. “Wala sukad ako bayri sa akong kahago kay ako maoy ulipon ug ilang propiedad. . . . Ang mga batang sama nakog edad nagapakigdula sa ubang mga bata, ug maayo pang mamatay ako inay mabuhi niining mangil-ad kaayong kinabuhi.”

Sama kang Kanji, ang mga ulipon karong adlawa sagad maoy mga bata o mga babaye. Naghago sila nga supak sa ilang kabubut-on diha sa paggamag mga alpombra, mga karsada, pagtapas ug tubo, o pagtrabaho pa ingong mga pampam. Ug tingali ibaligya pa sila sa gamayng kantidad sa salapi nga sama sa $10. Ang pipila ka bata gibaligya pa sa ilang  mga ginikanan mismo sa pagkaulipon aron makabayad sa ilang mga utang nga lisod nga mabayran.

Gingil-aran ka ba nianang mga asoya? Wala ka mag-inusara. Sa iyang librong Disposable People, ang awtor nga si Kevin Bales nagkomento: “Ang pagpangulipon maoy malaw-ay. Kini dili lamang pagpangawat sa kahago sa laing tawo; kini maoy pagpangawat sa usa ka bug-os nga kinabuhi.” Tungod sa pagpamintas sa tawo sa isigkatawo, unsay katarongan nga motuo kita nga ang katalagman sa pagpangulipon mahanaw gayod? Kini nga pangutana mas naglangkit kanimo sa personal kay sa tingali imong gituohan sa sinugdan.

Sumala sa atong masabtan, dili kay usa ra ka matang ang pagpangulipon. Adunay nagkalainlaing mga matang sa pagpangulipon, nga ang pipila niana nag-apektar sa tanang tawo nga buhi. Busa kitang tanan angayng mahibalo kon ang matuod nga kagawasan modangat ba gayod sa katawhan. Apan hisgotan una nato ang mubong kasaysayan sa pagpatigayon sa tawhanong mga ulipon.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 3]

Ang kabos nga mga babaye ug mga bata dugay nang mga biktima sa patigayon sa mga ulipon

[Credit Lines]

Top photo: UN PHOTO 148000/Jean Pierre Laffont

U.S. National Archives photo