Pulahog-Balhibong mga Mananayaw

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA KENYA

BANHA kaayo ang palibot. Ang walay hunong, morag natarantar nga pagkarabkarab sa mga langgam milanog ibabaw sa layo kaayong lanaw. Nag-ubog sa naggilakgilak, berdeng katubigan ang libolibong langgam nga rosas ug kolor. Sa ibabaw, ang langit napuno sa ilang maanindot nga paglupad. Nagtuyoktuyok ibabaw sa tubig, ilang gikapakapa sa hangin ang ilang taas, nipis nga mga pako, nga nagpangidlap ang pulang mga pat-akpat-ak. Nindot kaayong tan-awon ang duot sa mga langgam nga naggilawgilaw sa kahayag sa kolor! Mao tingali kini ang labing talagsaong langgam sa yuta​—ang kolor rosas nga mga flamingo sa Great Rift Valley sa Aprika.

Eleganteng Tag-as ug Tiil

Sukad pa sa unang panahon ang flamingo gidayeg na tungod sa maanindot, eleganteng barog niini. Ang taas-ug-liog nga dagway niini gikulit diha sa bato ug makita sa Ehiptohanong mga paagi sa pagsulat. Ang dagway sa langgam talagsaon ug maanindot nga gisimba kini sa mga Ehiptohanon ingong nagpakaunod nga diyos nga si Ra. Ang yagpis, kurbado nga liog ug ang niwang, nindot nga mga tiil sa flamingo gilarawan diha sa karaang mga drowing sa mga langob.

Karon adunay upat ka espisye sa flamingo nga makita diha sa mga lugar sa Amerika del Sur, Aprika, Carribean, ug Eurasia. Ang lesser flaminggo mao ang  kinagamyan sa mga espisye. Nindot kaayo ang kolor niini, nga dulom nga rosas ang mga balhibo ug pula kaayong mga batiis ug tiil. Ang greater flamingo doble ug gitas-on sa lesser flamingo ug mobarog nga kutob 55 pulgada. Ang tanang flamingo managsama ug kinaiyahan​—usa ka sungo nga pabawog sa tunga ug nagkurba nga pakulob, nga nagpatahom niini nga tan-awon.

Inigsugod sa paglupad, malubaylubayon nga ikapakapa sa langgam ang iyang mga pako ug mobulhot pagdagan sa tubig pinaagi sa liksing mga tiil, nga mokuha ug buylo aron siya makasaka. Uban sa iyang taas nga liog ug ulo nga nagtuy-od sa atubangan ug sa mga batiis nga tuskig nga nagbitay sa luyo, siya elegante kaayong tan-awon nga naglupadlupad sa kalangitan. Gibanabana nga upat ka milyong flamingo ang nagpuyo sa Great Rift Valley sa Aprika.

Luming nga Langgam, Lisod nga Palibot

Ang kadaghanan sa mga flamingo nga nagpuyo sa Rift Valley mosanay diha sa mga lanawng soda nga talagsaon kaayo. Ang tubig tugob sa kemikal nga sodium carbonate nga lanahon kon hikapon ug makapaso ug diyutay sa panit. Ang mga temperatura sa mga lanawng soda sa Rift mosaka sa kainiton nga 65 grado Celsius. Ang isog nga baho sa asupre ug asin mosaka gikan sa nagbulabula nga katubigan sa lanaw nga manuhopsuhop sa init nga hangin. Ang mga kemikal nga alkalino ug asin diha sa tubig espeso kaayo nga tungod niini kini manibug-ok ug mahimong lugtion, puti nga mga deposito diha sa daplin sa lanaw.

Pipila lang ka linalang ang mabuhi sa ingon niini nga makataya nga tubig. Bisan pa niana, dunay gagming kaayo nga mga linalang nga mabuhi didto​—ang gigming nga berdeng mga lumotlumot. Ang init, tropikal nga adlaw magpainit sa alkalino nga tubig, nga maayo kaayong lugar nga katuboan sa mga lumotlumot nga hilabihan ka daghan. Ang mga lumotlumot dasok kaayong manubo nga kini nakapaberde sa kolor sa tubig sa lanaw. Samag mga esmeralda nga naenggasti diha sa nindot nga kuwentas,  kining mga lanawng soda matahom nga nadayandayan diha sa kawalogan ug kabukiran nga nagtadlas sa tibuok nga Great Rift Valley.

Katingalahan gayod nga ang usa ka luming nga linalang nga sama sa flamingo mabuhi sa grabe ka lisod nga palibot. Bisan pa niana, ang flamingo midaghan dinhi. Ang yangkig nga mga tiil niini dili maunsa sa makataya nga tubig, ug ang mga tiil niini nga samag-itik dili malubong sa humok, pilitpilit nga lapok. Ang lesser flamingo talagsaon kaayong nasangkapan sa pagkinabuhi niining lisod nga palibot. Ang iyang sungo dunay pinong mga lanotlanot nga makasuyop ug makasala sa mga mikroorganismo nga nagdasok diha sa duha ngadto sa tulo ka pulgada nga ibabawng bahin sa tubig. Kon maningaon, ipahayang sa flamingo ang iyang sungo, nga bali ang direksiyon, ilalom lamag diyutay sa tubig. Sarapon sa samag-piston nga dila sa flamingo ang tubig ug kini pagawason agi sa pinong mga lanotlanot nga ibilin ang gigming nga mga organismo.

Mabulokong mga Seremonya sa Pagpangulitawo

Inigsubang sa adlaw sa buntag diha sa berdeng tubig sa lanaw, morag ang dakong tabil giisa. Ang bulawanong kahayag modan-ag diha sa duot sa mga flamingo nga naggilawgilaw samag nagsiga nga kalayo diha sa ibabaw sa lanaw. Ang mga langgam naghuot. Uban sa nagtuyhakaw nilang  mga liog, ang nagpasundayag nga mga langgam grupogrupong naglakawlakaw, nga naglingolingo sa ilang mga sungo.

Samtang ang grupo sa mga langgam nagsugatay nga naglakawlakaw, moamag sa sidlak sa adlaw ang humil nga mga balhibo sa langgam, nga nagpat-akpat-ak ang hayag nga mga kolor morado ug rosas. Ang mga langgam mag-undak-undak ug magsayawsayaw, nga magbukhad sa ilang mga pako nga madayag ang luto nga pagkapula nga mga balhibo sa ilang mga pako. Nagpagarbo sa ilang hayag kaayong kolor, sila mokabad pagdagan sa tubig ug molupad, dayon motugpa ug modagan ug molupad na usab. Ang mga flamingo nagdasok nga tungod niini ang tagsatagsa ka langgam dili makasugod paglupad apan kinahanglang maghulat hangtod nga kadtong kinadaplinan sa panon makalupad. Mag-iyagak ug magsiyaok tungod sa kaukyab, ang ilang kabanha makabungol.

Dayon sa kalit, inigkilumkilom na, ang mga langgam magpanon sa paglupad. Maglupad nga taas kaayong mga linya o sa pormang V, sila molupad ug gatosan ka kilometros hangtod nga sila makaabot sa ilang destinasyon​—sa usa ka lanawng soda nga maayo kaayong lugar nga kasalagan ug kapadak-an sa ilang mga piso. Sa katingalahan, kini nga paglalin magkadungan nianang sa mga flamingo sa ubang mga lanawng soda sa Rift Valley.

Batig Dagway sa Gamay pa Apan Motahom Inigdako

Ang mga flamingo mopili sa paggama sa ilang salag diha sa mga lanaw nga layo ug dili mataak. Kinahanglang magpahilit sila, kay ang mga grupo sa flamingo nga naglumlom tandogonon kaayo. Kon matugaw, ang ginikanang mga langgam mobiya sa ilang mga itlog ug dili na gayod mobalik.

Ang mga grupo sa flamingo nga naglumlom puliki kaayo. Sa dakong kaguliyang ang ginikanang mga langgam magsugod sa paghimog salag. Magpiko sa ilang taas nga mga liog, ilang kandoson ang lapok, iti, ug pipila ka balhibo aron himoong bukidbukid nga mga 16 pulgadas ang gitas-on. Ang tumoy niini hulpaan ug diyutay nga mosangga sa usa ka buok itlog nga halayo sa mabaw, alkalino nga tubig. Sa dili madugay gatosan ka libong piso magsugod sa pagkapusa. Daghan kaayong ginikanang mga langgam ang molupad ug motugpa sa lugar nga gisalagan, nga puliki sa makautas nga trabaho sa pagpakaon ug pag-akatar sa ilang gigutom nga mga piso.

Dayon, sa dihang ang mga piso makalakawlakaw nag diyutay, ang ginikanang mga langgam kalit nga mobiya sa ilang piso ug molupad ngadto sa laing bahin sa lanaw, diin ang kolor asul-berde nga mga lumotlumot mas tambok ug mas daghan. Niining dapita nga layo sa nagpangayo nilang mga piso, sila makakaon ug makapasig-uli sa ilang kusog. Dayon ang mga panon sa mga piso pundokon diha sa usa ka nurseriya sa pipila ka nahibiling hamtong nga mga langgam. Gibantayan pag-ayo niining tig-atiman nga hamtong nga mga langgam, ang banha kaayong mga piso tapokon paingon sa lanaw nga naasin hangtod nga magkahiusa sila pag-usab sa ilang mga ginikanan. Sa katingalahan, bisan niining tanang kaguliyang, ang ginikanang mga langgam makaila sa ilang tagsatagsang mga piso ug magpadayon sa pag-atiman kanila.

Ang mga piso kiwag tan-awon ug lahi kaayo sa ilang matahom nga mga ginikanan. Ang ilang batan-ong mga batiis ug liog mubo, ang ilang sungo tul-id, ug ang ilang balhibo pulos puti ang kolor. Sa ngadtongadto ang ilang mubong mga batiis mosugod pagtubo, ang ilang mga liog motaas ug mobaliko, ug ang ilang mga sungo mosugod pagbawog paubos, nga nindot kaayong pagkakurba nga ang flamingo lamang ang aduna niining pormaha. Mokabat ug mga duha ngadto sa tulo ka tuig una pa kining maot nga piso mahimong matahom, pulag-balhibong flamingo. Dayon kini mokuyog sa usa ka paris ug moduyog sa dagkong mga panon sa rosas-ug-kolor nga mga flamingo nga nagpanindot sa mga lanawng soda sa Rift Valley.

Ang kaanindot ug katahom sa flamingo maoy katingalahang pananglitan sa intelihenteng disenyo. Ang pagsud-ong niining matahom nga linalang diha sa ilang natural nga puy-anan makalipay sa atong panan-aw ug igdulungog. Apan labaw pa niana, kini makapadako sa atong apresasyon ug gugma sa katingalahang Maglalalang niini, si Jehova nga Diyos.

[Hulagway sa panid 17]

Greater flamingo

[Hulagway sa panid 17]

Lesser flamingo

[Mga hulagway sa panid 18]

Ang mga piso lahi kaayo sa ilang matahom nga mga ginikanan