Ang Matematika Mapuslanon sa Tanang Tawo
Ang Matematika Mapuslanon sa Tanang Tawo
ANG matematika dili lang mapuslanon sa mga siyentipiko. Kini mapuslanon kanatong tanan. Sa dihang ikaw mamalit, magdayandayan sa imong balay, o mamati sa kada adlaw nga balita mahitungod sa panahon, imong gigamit o gipahimuslan ang mga prinsipyo sa matematika.
Ang daghang tawo daw mobati nga ang matematika makapuol ug walay kalangkitan sa ilang kinabuhi kada adlaw. Mao ba kanay imong gibati? Atong susihon kon unsa ka mapuslanon, sayong sabton, ug makalingaw ang matematika.
Pagpamalit
Hunahunaa nga nagapamalit ka ug makakitag usa ka baligya nga dako ug diskuwento. Ang baligya nga sa nangagi giprisyohag $35 gipakubsan ug 25 porsiyento. Sa sinugdan kana daw barato. Apan unsa ba ang bag-ong prisyo? Ang aritmetika maoy motabang kanimo. *
Una, ibani sa porsiyentong gikunhod ang 100 porsiyento, ug ang resulta maoy 75 porsiyento (100 porsiyento−25 porsiyento = 75 porsiyento). Unya ang resulta, nga niining kasoha mao ang 75 porsiyento (0.75), imultiplikar sa unang prisyo. Ang bag-ong prisyo maoy $26.25 (35 × 0.75 = 26.25). Karon nga nasayran mo na ang bag-ong prisyo, makadesisyon ka kon mapuslanon ba ang baratilyo.
Sa unsang paagi masusi nimo ang prisyo kon wala kay dalang calculator? Mahimong kalkulahon nimo kana diha sa imong hunahuna. Pananglitan, ingnon ta nga ang prisyo nga $45 sa usa ka butang gipakubsag 15 porsiyento. Aniay sugyot kon unsaon pagkalkulo sa mga porsiyento diha sa imong hunahuna. Gamita ang 10 porsiyento isip basehan sa kalkulasyon. Aron makuha ang 10 porsiyento sa usa ka numero, bahina sa 10 ang maong numero. Dali kanang himoon diha sa imong hunahuna. Unya, sanglit nahibalo ka nga ang 15 maoy katumbas sa 10 dugangag 5 ug ang 5 maoy eksaktong katunga sa 10, dali nimong makalkulo ang bag-ong prisyo pinaagi sa pagdugang ug pag-iban. Sulayan nato kana.
Sanglit ang 10 porsiyento sa 45 maoy 4.50, ang 5 porsiyento sa 45 maoy katunga sa maong kantidad, o 2.25, ug ang 15 porsiyento mao ang sumada niadtong duha ka numero, o 6.75 (4.50 + 2.25 = 6.75). Sa kataposan, atong ibanan ug 6.75 ang 45 nga moresulta sa diskuwentadong prisyo nga 38.25 (45 − 6.75 = 38.25). Lain pay ato, magamit nimo ang susamang metodo sa pagkalkulo sa kantidad sa buhis sa usa ka tinda o sa kantidad sa tip nga idugang sa imong bayranan sa usa ka restawran. Siyempre, sa maong mga kaso, inay sa pag-iban, idugang nimo ang resulta ngadto sa unang prisyo.
Hinuon, pagbantay nga dili magdali sa pagkalkulo sa diskuwento diha sa imong hunahuna. Ang usa ka sinina o karsones nga ang prisyo diskuwentadog 40 porsiyento ug unya giibanan na usab ug laing 40 porsiyento sa pagkatinuod gipakubsan lamag 64 porsiyento, dili 80 porsiyento. Ang ikaduhang diskuwento gikuha gikan sa nakunhorang prisyo, dili sa unang prisyo. Tingali baratilyo gihapon kana, apan maayo nga masayran ang tinuod nga mga impormasyon.
Hinuon, adunay mga problema sa matematika nga dili masulbad lamang sa aritmetika. Maayo gani, adunay daghang ubang mga instrumento sa matematika.
Pagdayandayan sa Balay
Ingnon ta nga kinahanglang pulihan nimo ang salog sa inyong apartment ug ang imong kuwarta gamay ra. Sa dili ka pa moadto sa tindahan, molingkod ka una sa pagkalkulo kon unsay imong gikinahanglan. Ang labing hinungdanong pangutana mao, Unsa ka daghang materyal pangsalog ang imong paliton? Ang pagsabot ug diyutayng geometriya makatabang.
Ang prisyo sa materyal nga pangsalog sagad ibase kon pila ka kuwadrado ang tabonan niini. Pananglitan, ang usa ka metro kuwadrado maoy usa ka metro sa gitas-on ug usa ka metro sa gilapdon. Sa dili pa nimo matino kon unsa ka daghang materyal pangsalog ang imong kinahanglan, kinahanglang kalkulohon nimo una kon unsa ka dako ang salog sa matag kuwarto ug koridor diha sa inyong apartment. Ang mga plano sa salog sa kadaghanang tinukod gilangkoban ug daghang kuwadrado ug rektanggulo. Busa ang mosunod nga pormula makatabang kanimo sa pagkalkulo: a = l × w (area o luna katumbas sa length o gitas-on imultiplikar sa width o gilapdon). Kini ang geometrikong pormula sa pagtino sa luna sa rektanggulo o kuwadrado.
Sa pag-ilustrar kon unsaon paggamit kining pormulaha, ingnon ta nga butangan nimog bag-ong materyal pangsalog ang matag kuwarto sa apartment gawas sa kosina ug banyo. Sukdon nimo ang matag kuwarto ug himoag plano ang salog sama sa gipakita sa panid 23. Ang mga kuwadrado ug mga rektanggulo sa plano magpakita sa gidak-on ug lokasyon sa mga kuwarto. Pinaagi sa paggamit sa pormula sa itaas, sulayi ang pagkalkulo kon pila ka kuwadradong materyal nga pangsalog ang imong kinahanglanon. Aniay pipila ka sugyot: Makalkulo nimo ang luna sa matag kuwarto ug unya iponon ang mga resulta. O makadaginot kag panahon pinaagi sa pagkalkulo sa tibuok luna sa plano sa salog ug unya ibanan kana sa luna sa kosina ug banyo. *
Ang pulong “geometriya” naggikan usab sa Grego, ug sa literal kini nagkahulogang “sukod sa yuta.” Naglangkit kini sa pagtuon sa luna, distansiya, kubiko nga kapasidad, ug ubang mga kinaiyahan sa mga porma ug mga linya. Adunay mapuslanong mga pormula alang sa matag mahunahunaang porma diha sa duha ug tulo ka dimensiyon. Kada adlaw, ang mga siyentipiko, mga inhenyero, ug mga tigdayandayan sa balay nagagamit sa maong mga pormula sa pagkalkulo sa eksakto kon pila ang materyal nga ilang gikinahanglan. Apan dili lamang aritmetika ug geometriya ang nalangkit sa matematika.
Gamita ang Matematika Kada Adlaw
Ang ubang mga bahin sa matematika naglakip sa algebra ug calculus. Latas sa kasiglohan ang matematika nahimong tibuok-kalibotang pinulongan nga gigamit sa tanan walay sapayan sa kultura, relihiyon, o henero. Sa siyensiya, industriya, negosyo, ug adlaw-adlaw nga kinabuhi, ang matematika adunay katakos sa pagsulbad sa pipila sa labing lisod nga mga pangutana nga atong giatubang. Kon ikaw nagasulay sa pagsulbad sa mga misteryo sa uniberso o pagbalanse sa badyet sa pamilya, ang katakos sa paggamit sa matematika makatabang alang sa kalamposan.
Busa bisan pag dili ka moangay sa matematika diha sa tunghaan, nganong dili nimo kana palandongon pag-usab karon? Sama sa bisan unsang pinulongan, ang matematika makat-onan sa labing maayong paagi pinaagi sa paggamit niana. Sulayi ang paggamit ug diyutayng matematika kada adlaw. Sulayi pagsulbad ang mga sulbaronon ug mga dula sa matematika. Ang usa ka malamposong kasinatian basin makapausob sa imong pagbati bahin sa matematika. Seguradong mopausbaw kana sa imong pagpabili sa kaalam sa Dakong Matematisyan nga maoy nagdisenyo sa sinugdan sa maong makaiikag nga ideya, ang atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos.
[Mga footnote]
^ Ang aritmetika (usa ka pulong nga naggikan sa Gregong pulong nga nagkahulogang “numero”) giingon nga labing karaang bahin sa matematika. Kini nagsugod libolibong katuigan kanhi ug gigamit sa karaang mga Babilonyanhon, Insek, ug Ehiptohanon. Ang aritmetika may pangunang mga instrumento nga atong magamit kada adlaw sa pag-ihap ug pagsukod sa pisikal nga mga butang sa yuta.
^ Tubag = 54 metro kuwadrado nga materyal pangsalog.
[Diagram sa panid 23]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
⇩ |⇦ 3 m. ⇨|⇦ 3 m. ⇨| |
| | | |
| | | |
| | | |
3. m| Kosina | Lawak-kan-anan | Sala |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
⇧⇩ ------------ ------ ------- |
|
1.5 m. Koridor |
|
|
⇩⇧ ----------------------- ----- |
| | | |
| | | |
| | | |
3 m.| | Banyo | |
| Lawak-higdaan | | |
| | | |
| | | |
| | | |
⇧ |⇦ 4.5 m. ⇦|⇦ 1.5 m. ⇨|⇦ 3 m. ⇦|
[Mga hulagway sa panid 23]
Ang matematika makatabang kanimo sa pagpalampos sa matag-adlaw nga mga buluhaton