Usa ka Pagsulay sa Pagtuo

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA GRAN BRITANYA

ANG Richmond maoy usa ka maanindot nga lungsod sa North Yorkshire, Inglaterra. Ang kastilyo niini, nga gitukod human lang gayod sa pagpangdaog sa mga Norman sa 1066, bantaaw kaayong tan-awon gikan sa walog sa subang Swale, nga nag-agos paingon sa Yorkshire Dales National Park.

Ang programa sa telebisyon nga The Richmond Sixteen nagbutyag ug usa ka hinungdanong bahin sa modernong kasaysayan sa maong kastilyo​—ang gidangatan sa 16 ka magsusupak tungod sa tanlag nga gipamilanggo didto panahon sa Gubat sa Kalibotan I. Unsay nahitabo kanila?

Ang Pagrekluta

Human ideklarar ang gubat sa Britanya sa 1914, ang patriotismo nagpugos sa duolag 2.5 ka milyong kalalakin-an sa pagsulod sa armadong puwersa niini. Apan, tungod kay daghan nang sundalo ang nangamatay, ug kay naamgohan nga ang gubat dili diay daling matapos sumala sa gipasalig sa mga politiko, “ang pagpangreklutag lalaki wala na ipaagig hangyo, kini pinugsanay na,” matod sa usa ka historyano sa gubat nga si Alan Lloyd. Busa, sa unang higayon sa kasaysayan sa Britanya, sa Marso 1916, ang dili-minyong mga lalaki girekluta ngadto sa armadong mga puwersa.

Duha ka libong hukmanan ang gimugna aron sa pagbista sa mga apelasyon, apan diyutay lang, kon aduna man ugaling, niadtong misupak tungod sa tanlag ang gihatagag bug-os nga eksemsiyon. Ang kadaghanan sa mga magsusupak tungod sa tanlag gimandoan sa pag-apil sa pundok nga dili makiggubat, nga gimugna aron sa pagpaluyo sa mga kalihokan sa gubat. Kadtong midumili sa pag-apil giisip gihapon ingong mga narekluta ug gihusay sa korte sa kasundalohan. Sila gidaogdaog ug gibilanggo, kasagaran diha sa grabe, malisod nga mga kahimtang.

Ang Desisayis ka Binilanggo sa Richmond

Lakip sa Desisayis ka Binilanggo sa Richmond mao ang lima ka Internasyonal nga mga Estudyante sa Bibliya, nga maoy pagtawag sa mga Saksi ni Jehova kaniadto. Si Herbert Senior, kinsa nahimong usa ka Estudyante sa Bibliya sa 1905 sa edad nga 15, misulat mga 50 ka tuig sa ulahi: “Gipangbalhog mi sa mga selda nga sama gayod ug mga atob. Lagmit wala na kini gamita sulod sa daghang tuig, tungod kay dihay mga duha ngadto sa tulo ka pulgadang mga basura nga nagpasad sa salog.” Ang mga kuriskuris ug mga sulatsulat diha sa bungbong, hanap na ug sa ubang dapit dili na mabasa, nga gidibuho ug gipanulat sa mga binilanggo diha sa pinaputing mga bungbong sa ilang mga selda bag-o lang gipakita sa publiko. Kini adunay mga ngalan, mensahe, ug mga drowing sa mga hitsura sa ilang mga minahal, uban sa mga kapahayagan sa pagtuo.

Ang usa ka binilanggo sa yano misulat: “Mas palabihon kong mamatay nga may prinsipyo kay sa mamatay nga walay prinsipyo.” Lakip sa daghang mensahe nagtumong kang Jesu-Kristo ug sa iyang mga pagtulon-an, ug duna say maayong pagkadrowing nga mga hulagway sa krus-ug-korona nga gigamit niadtong panahona sa International Bible Students Association (IBSA). Nahinumdom si Herbert Senior nga gidrowing niya sa bungbong sa iyang selda ang “Chart of the Ages” gikan sa giya sa pagtuon sa Bibliya nga The Divine Plan of the Ages, apan wala na kini makaplagi. Kini mahimong dili na makita sama sa ubang mga sulatsulat diha sa mga bungbong  sa kinadak-ang selda sa bilanggoan o sa laing dapit. Ang lain pang kinulit mabasa: ‘Clarence Hall, Leeds, I.B.S.A. Mayo 29, 1916. Gipadala ngadto sa Pransiya.’

Gipadala Ngadto sa Pransiya​—Ug Gipabalik!

Nagkadaghan gayod ang nangamatay sa gubat sa Pransiya ug Belgium. Ang ministro sa gubat nga si Horatio Herbert Kitchener ug ang Britanikong Heneral nga si Douglas Haig nagkinahanglan gayod ug dugang kasundalohan, nga naglakip sa minyong mga lalaki, kinsa gipangrekluta usab pagka-​Mayo 1916. Aron mapugos ang maong mga lalaki sa pagpakiggubat, ang mga opisyales nakahukom sa pagsilot sa mga magsusupak tungod sa tanlag ingong panig-ingnan aron mahadlok ang mga modumili. Busa samtang gitionag pusil, ang Desisayis ka Binilanggo sa Richmond ilegal nga gipasakay sa usa ka tren, nga giposasan ang mga kamot, ug gipayuhot ngadto sa Pransiya sa dili deretso nga ruta. Didto sa baybayon sa Boulogne, nag-ingon ang magasing Heritage, “ang mga lalaki gigapos ug sinimaan nga alambre diha sa mga poste, nga halos morag gilansang na sila sa krus,” ug gipatan-aw sa pagpatay sa usa ka mikalagiw nga Britanikong sundalo pinaagig firing squad. Giingnan sila nga kon mosupak sila sa gimando, ingon usab niana ang ilang dangatan.

Sa tungatunga sa Hunyo 1916, ang mga binilanggo gipamartsa atubangan sa 3,000 ka sundalo aron paminawon ang ilang silot sa kamatayon, apan niadtong tungora namatay na si Kitchener, ug nangilabot ang primer ministro sa Britanya. Usa ka postcard nga may mensahe sa matang sa mga simbolo ang nakaabot ngadto sa mga awtoridad sa London, ug ang mando sa militar gikanselar. Si Heneral Haig gisugo sa pag-usab sa tanang silot nga kamatayon ngadto sa napulo ka tuig nga pagkabilanggo.

Sa ilang paghiuli sa Britanya, ang pipila sa 16 gidala ngadto sa kubkobanag batong bantilis sa Scotland aron patrabahoon “sa hinungdanong buluhaton sa nasod” ilalom sa makalilisang nga mga kahimtang, nag-ingon ang usa ka opisyal nga taho. Ang uban, nga lakip kanila si Herbert Senior, gipadalag balik ngadto sa sibil, dili sa militaryo, nga mga bilanggoan.

Ang Kabilin

Tungod sa delikadong kahimtang sa mga bungbong sa selda, ang usa ka malukpanon nga eksibit diha sa Kastilyo sa Richmond, nga karon ubos na sa pag-atiman sa English Heritage, naglakip sa usa ka minugna-sa-kompiyuter nga mahikap nga eskrin nga makapaarang sa mga bisita sa pagsusi pag-ayo sa mga selda ug sa mga kuriskuris niini nga dili magdaot niini. Ang mga grupo sa estudyante giawhag sa pagsabot kon nganong ang mga magsusupak tungod sa tanlag andam nga moantos sa silot, pagkabilanggo, ug posibilidad nga patyon tungod sa ilang sinserong pagsunod sa ilang mga tinuohan.

Ang Desisayis ka Binilanggo sa Richmond malamposong “nagpadangat sa isyu sa pagsupak tungod sa tanlag ngadto sa atensiyon sa publiko ug nagsugod na sa pag-angkon sa pag-uyon ug pagtahod tungod niana.” Kini mitultol ngadto sa mas masinabotong paagi sa mga awtoridad sa dihang nakiglabot niadtong girehistro ingong mga magsusupak tungod sa tanlag panahon sa Gubat sa Kalibotan II.

Sa tuig 2002, ang usa ka matahom nga tanaman diha sa nataran sa kastilyo gipahinungod sa bahin ngadto sa Desisayis ka Binilanggo sa Richmond agig pagdayeg sa ilang moral nga mga kombiksiyon.

[Mga hulagway sa panid 12, 13]

Gikan sa wala ngadto sa tuo: Ang ika-12ng siglo nga torre sa Kastilyo sa Richmond, uban sa usa ka bloke sa bilanggoan nga dunay mga selda

Si Herbert Senior, usa sa Desisayis ka Binilanggo sa Richmond

Usa sa mga selda diin gibalhog ang Desisayis ka Binilanggo sa Richmond

Kadaplinan: Mga kuriskuris diha sa bungbong sa bilanggoan latas sa katuigan