Natto—Talagsaong Soybeans sa Japan

Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Japan

Lamian ka bang mokaon sa gipaaslom, lanoton ug lapot nga soybeans? Basin dili! Apan ang natto​—ang gipaaslom ug giluto pinaagig alisngaw nga soybeans​—maoy kinaham nga pagkaon sa Japan. Sa pagkatinuod, gibanabana nga matag tuig kapin sa 110,000 ka toneladang soybeans ang gigamit sa paggama ug 220,000 ka toneladang natto.

 SUMALA sa kasugiran, mga usa ka libo ka tuig kanhi ang manggugubat nga si Minamoto Yoshiie nakakita ug nakatilaw ug linaga nga soybeans nga nabutang ibabaw sa mga uhot nga miaslom. Ingon niadto ang pagkadiskobre sa natto. Gituohan nga sa kataposan sa yugtong Edo (1603-1867), ang natto nahimo nang bahin sa regular nga kalan-ong Hapones sa pipila ka dapit.

Unsaon man paghimo ang natto? Kaniadto, ang binangan nga mga uhot sa humay pun-on sa gipaalisngawan nga soybeans ug tipigan diha sa initon, umogon nga lugar. Kini moaslom tungod sa Bacillus natto, usa ka matang sa bakterya nga mabuhi diha sa uhot sa humay. Panahon sa pagpaaslom, ang mga protina ug glucide nga anaa sa soybeans madugta, mao nga motungha ang lahi nga mga lanotlanot sa natto, nga mainat kutob sa mga sayis metros ang gitas-on!

Sa pagkakaron, dinaghan na ang paggama ug natto diha sa demakinang mga pabrika, diin ang igong gidaghanon sa Bacillus natto iisprey ibabaw sa gipaalisngawan nga soybeans. Dayon ang soybeans ibalhin ngadto sa gagmayng mga sudlanan ginamit ang makina. Ang usa ka conveyor magdala niini ngadto sa tipiganan, diin ang gipasibo nang daan nga temperatura ug kaumog maoy magpaaslom ug magpalaon sa soybeans. Human sa pag-empake, ang natto andam nang ibaligya.

Ang natto adunay baho nga dili maangayan sa uban. Apan sustansiyado ang lanoton nga soybeans. Panahon sa pagpaaslom, motungha ang mga bitamina B₂ ug K ug ang mga mineral nga sama sa iron, calcium, ug potassium. Dugang pa, ang natto adunay mga enzyme nga makatabang sa paghilis sa kinaon. Ang nattokinase, usa ka enzyme nga mohilis sa nanibug-ok nga mga dugo, nakita usab diha sa natto.

Ang mga lanotlanot sa natto magamit usab sa laing mga paagi gawas pa sa pagkaon. Pananglitan, kini giproseso nga mahimong lanot, madugta nga mga plastik, ug artipisyal nga salong. Makasuhop ug tubig kining artipisyal nga salong nga gikan sa natto.

Ang pagpaaslom makapatunghag kainit ug mga substansiya nga makasumpo sa ubang bakterya. Busa, kon husto ang pagkahimo, ang natto dili daling mapan-os. Sa usa ka eksperimento, ang mga bakteryang natto gigalam uban ang makahatag ug sakit nga E. coli O157, ang bakterya nga nailhang makapatunghag makapatay nga hilo diha sa pagkaon. Namatay ang E. coli O157. Bisan pa niana, girekomendar nga ang natto ibutang sa repridyeretor ug kaonon sulod sa mga usa ka semana kay ang lami niini inanay nga mausab. Kon masobrahan ra kaayo ang pagpaaslom, ang soybeans matunaw pag-ayo ug motungha ang isog kaayong baho nga samag ammonia.

Daghang tawo mokaon ug natto sa naandang paagi​—nga timplahan ug toyo. Ang uban mas gusto nga saktan kini ug mustasa o inad-ad nga sibuying, samtang ang uban ilang dugangan ug guso o itlog. Ang natto maayong isuwa sa init nga kan-on. Mahimo usab kining idulot uban sa spaghetti, Hapones nga pansit, ug sabaw. Ang uban gustong mokaon niini nga ipaibabaw sa tostadong tinapay nga gimantekilyahan. Kon idulot uban ang kan-on, labing maayo nga sagolon kini pag-ayo. Kon ayohon nimo kini pagsagol, mas daghang lanotlanot ang motungha.

Mas nailado pa ang natto dihang midaghan ang nahibalo nga sustansiyado kini. Ngani, ang walay baho nga natto mapalit na karon, nga nagustohan na niadtong naglikay niana tungod sa baho. Unsa pay imong gihulat, tilawi na ang natto. a Ikaw usab sa kadugayan ganahan ra unya sa gipaaslom, lanoton ug lapot nga soybeans sa Japan!

[Footnote]