Kon Unsaon Pagsagubang ang mga Kahasol sa Trapiko

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA ESPANYA

MAGPAKONSULTA ka sa doktor, mao nga mibiya ka sa balay kay abi nimog taas pa ang oras. Apan wala nimo hunahunaa nga ikaw matanggong sa trapik. Samtang nagdagan ang oras ug ang imong sakyanan nag-aginod na lamang, mibati ka nag kabalaka. Sa kataposan, nakaabot ka tuod sa klinika sa doktor nga naulahi ug tunga sa oras.

Ang usa sa makapahasol kaayo sa kinabuhi sa siyudad mao ang trapik, ilabina ang naghuot nga trapiko nga nakahugaw sa kahanginan. Ikasubo, kining adlaw-adlaw nga kahasol nga nasinati sa milyonmilyong molupyo sa siyudad wala pay kasulbaran.

Ang Texas Transportation Institute nagtaho bahin sa Tinipong Bansa: “Ang paghuot sa trapiko misamot sa bisan diing siyudad nga lainlaig gidak-on.” Ang taho nagdugang nga ang mga awtoridad wala gayod makahimog igong mga solusyon aron masagubang ang nagkadakong panginahanglan sa mga biyahedor sa siyudad. Susama ra ang kahimtang sa tibuok kalibotan. Di pa dugay, libolibong drayber sa Tsina ang natanggong diha sa 100 ka kilometrong trapik diin gidangtag daghang adlaw ang mga polis sa pagpaluag niana. Sa Mexico City, ang 20 kilometros nga pagbiyahe padulong sa sentro sa siyudad dangtan ug kapin sa upat ka oras—mas dugay pa kay sa pagbaktas sa kasarangang tawo sa samang gilay-on.

Ang rason kon nganong naghuot ang mga dalan sa siyudad dali rang makita. Walay puas ang pagdako sa mga siyudad, ug karon halos katunga sa populasyon sa kalibotan nagpuyo sa mga siyudad. Samtang magkadako ang mga siyudad, magkadaghan usab ang mga sakyanan. Matod pa sa usa ka magsusulat: “Daghan kaayong tawo ang nanag-iyag daghan kaayong sakyanan, ug sila gustong magmaneho niana diha sa samang naghuot nga dalan.”

Kon Nganong Lisod Sulbaron ang mga Suliran sa Trapiko

Ang pagdepende sa mga tawo sa sakyanan nagpasabot nga ang mga siyudad kinahanglang mosagubang sa nagkadaghang sakyanan. Sa populasyon nga mga upat ka milyon, ang siyudad sa Los Angeles, sa Tinipong Bansa, karon adunay mas daghang sakyanan kay sa mga tawo! Dili pa tingali ingon niana ka daghan ang sakyanan sa ubang mga siyudad, apan pipila ra ka siyudad ang makasagubang sa nagkadaghang sakyanan. “Ang mga siyudad wala giplano alang sa mga sakyanan,” matod ni Carlos Guzmán, presidente sa Urban Commission sa Madrid. Ang karaang mga siyudad nga gagmayg mga dalan maoy naapektohan pag-ayo, apan bisan sa modernong mga siyudad, ang dagkong mga dalan dali rang maghuot, ilabina sa mabuntag ug magabii nga daghan ang magdungan sa pagbiyahe. “Ang dagkong mga siyudad trapik kaayo halos sa tibuok adlaw, ug kini nagkagrabe pa gayod,” matod ni Dr. Jean-Paul Rodrigue sa iyang taho nga “Urban Transport Problems.”

Tungod kay ang mga proyekto sa mga kagamhanan sa paghimog kadalanan dili makanunot sa daghang mahalin nga mga sakyanan, mao nga maghuot ang mga sakyanan bisan sa labing maayong sistema sa kadalanan. “Sa ngadtongadto,” nagsaysay ang basahong Stuck in Traffic—Coping With Peak-Hour Traffic Congestion, “ang paghimog bag-ong mga dalan o pagpalapad sa daang mga dalan dili gayod makapaluag sa kahuot sa trapiko sa panahon nga daghan ang magdungan sa pagbiyahe.”

Ang kakulag kaparkingan makapahuot usab sa trapiko. Bisan unsang orasa,  daghang sakyanan diha sa kadalanan sa siyudad maglibotlibot lamang aron mangitag kaparkingan. Gibanabana nga ang polusyon sa hangin tungod sa trapik—ilabina sa mga siyudad—maoy hinungdan sa kamatayon sa 400,000 ka tawo kada tuig. Sumala sa usa ka taho, ang kahugaw sa hangin sa Milan, Italya, grabe na kaayo nga kon ikaw mogugol ug usa ka adlaw sa paghanggap niana diha sa mga dalan sa siyudad kana motumbas sa pagtabako ug 15 ka sigarilyo.

Ang kadaot nga ipahinabo sa huot nga trapiko masukod usab diha sa nausik nga mga oras ug kahasol nga giantos sa mga drayber. Ang kahasol lisod sukdon, apan ang usa ka pagtuon sa Tinipong Bansa nagbanabana nga ang alkanse sa ekonomiya tungod niini diha sa 75 ka dagkong mga siyudad sa nasod mokabat sa halos 70 bilyones dolyares sa usa ka tuig. Duna bay mahimo aron maalibyohan ang kahimtang?

Pipila ka Solusyon nga Makaalibyo sa Kahasol

Daghang siyudad naghimog estriktong mga lagda. Ang Singapore, nga maoy usa sa mga nasod nga anaa ang kinadaghanang sakyanan sa kalibotan, nagkontrolar sa gidaghanon sa mga sakyanan nga mapalit sa mga mamamalit. Ang makasaysayanhong mga siyudad, lakip ang daghang siyudad sa Italya, dili gayod magpasulod ug mga sakyanan diha sa sentro sa siyudad sa halos tibuok adlaw.

Ang solusyon nga gipatuman sa ubang mga siyudad mao ang pagpaningil ug “bayad sa paghuot sa trapiko,” diin ang mga drayber kinahanglang mobayad aron makasulod sa sentro sa siyudad. Sa London kining paagiha nakapaus-os ug 30 porsiyento sa pagkalangan tungod sa trapik, ug ang ubang mga siyudad daw gusto usab nga mosundog niini. Sa mga dapit sama sa Mexico City, Mexico, ang mga sakyanan gitugotan nga makasulod sa sentro sa siyudad sa tinong mga adlaw lamang, nga gipasukad sa plaka sa sakyanan.

Ang mga awtoridad sa siyudad naggasto usab ug dako sa pagpamoderno sa transportasyon sa publiko, pagpaluag sa mga haywey, ug paggamag mga karsada nga di na moagi sa sentro sa siyudad. Naggamit silag kompiyuter aron sa pagkontrolar sa mga signal sa trapiko ug sa pag-alerto sa kapolisan aron maatiman dayon ang paghuot sa trapiko tungod sa usa ka aksidente. Ang linain nga mga dalan alang sa bus ug ang mga dalan nga mahimong usbon ang direksiyon depende sa kahimtang sa trapiko makatabang usab sa pagpasayon sa dagan sa mga sakyanan. Apan ang pagpaluag sa trapiko mag-agad gihapon pag-ayo sa kooperasyon sa mga molupyo.

Unsay Imong Mahimo?

Si Jesu-Kristo miingon nga angay nimong “buhaton sa uban ang buot nimong buhaton nila kanimo.” (Mateo 7:12, Today’s English Version) Kining maalamong tambag makatabang sa paghupay sa pipila sa labing lisod nga mga suliran sa trapiko. Sa laing bahin, kon ang matag usa maghunahuna lang sa iyang personal nga kahayahay, bisan ang labing maayong mga plano dili mosaler. Aniay pipila ka sugyot nga makatabang kanimo sa pagsagubang sa paghuot sa trapiko sa inyong siyudad.

Sa dug-ol nga mga distansiya, ang pagbaktas o pagbisikleta basin maoy labing maayong solusyon. Sa daghang kahimtang ang bisan hain niana mas paspas, mas sayon, ug mas makapahimsog. Sa mas lagyo nga mga distansiya, ang publikong transportasyon tingali maoy labing maayong paagi. Daghang siyudad ang naningkamot sa pagpauswag sa mga serbisyo sa bus, subwey, ug tren aron madani ang mga tawo sa pagbilin sa ilang mga sakyanan. Ang paggamit niining mga serbisyoha makapadaginot usab ug salapi. Bisan tuod ikaw tingali kinahanglang magmaneho padulong sa estasyon sa bus o tren, ikaw posibleng makasakay sa publikong transportasyon padulong sa sentro sa siyudad.

Kon kinahanglan gayod nga ikaw magmaneho, susiha kon mahimo bang daghan mo nga mag-uban sa sakyanan. Usa kini sa labing epektibong mga paagi aron mapaluag ang trapiko sa oras nga daghan ang magdungan sa pagbiyahe. Sa Tinipong Bansa, 88 porsiyento sa tanang regular nga tigbiyahe  magdalag sakyanan, ug mga dos tersiya niini magbiyahe nga mag-inusara. Ang pagkombinsir sa daghang tawo nga mag-uban sa pagbiyahe padulong sa trabaho “makapaus-os pag-ayo sa kalangan ug kahuot sa trapiko sa oras nga daghan ang magdungan sa pagbiyahe,” nag-ingon ang Stuck in Traffic. Dugang pa, sa daghang dapit ang linaing mga bahin sa dalan gigahin alang sa mga sakyanan nga may duha o mas daghan pang sakay. Kadtong usa ray sakay dili tugotan nga moagi sa maong mga dalan.

Kon kontrolado nimo ang oras sa imong pagbiyahe, paningkamoting malikayan ang oras nga daghan ang magdungan sa pagbiyahe. Kini makapasayon kanimo ug sa ubang mga drayber. Ug kon moparking kag tarong, ang imong sakyanan dili makasagabal sa ubang mga sakyanan. Siyempre, bisan ang labing maayong mga plano dili garantiya nga ikaw dili na gayod matanggong sa huot nga trapiko. Nianang mga higayona, ang maayong tinamdan dakog mahimo aron maalibyohan ang kahasol.—Tan-awa ang kaubang kahon.

Dayag, kon ikaw magpuyo sa dakong siyudad, di gyod ka makalikay sa huot nga trapiko. Bisan pa niana, kon ang matag usa maghimog makataronganong mga paagi ug magpakitag konsiderasyon ug pailob sa ubang mga drayber, ikaw makakat-on sa pagsagubang sa mga kahasol sa trapiko.

[Kahon/Hulagway sa panid 23]

Pagpabiling Kalmado Diha sa Huot nga Trapiko

Si Jaime, usa ka drayber ug taksi sa Madrid, Espanya, nakasagubang sa huot nga mga trapiko sulod na sa kapin sa 30 ka tuig. Aniay iyang gihimo kon giunsa niya sa pagpabiling kalmado diha sa makalagot nga mga kahimtang:

◼ Magdala akog mabasabasa. Busa kon di na gyod moirog ang mga sakyanan, dili ra kaayo ko mahasol.

◼ Sa dihang mag-aginod na lang ang mga sakyanan, maminaw kog balita sa radyo, o sa usa ka rekording sa Bibliya. Niining paagiha dili masentro sa trapik ang akong hunahuna.

◼ Kasagaran, dili ko magbusina kay makadisturbo lang kini sa uban ug walay kapuslanan. Pinaagi sa pagpakitag konsiderasyon sa ubang mga drayber, malikayan nako ang kapit-os ug matabangan ang uban sa pagbuhat sa ingon.

◼ Maningkamot ko nga magmakalmado kon makatayming kog isog nga mga drayber, ug magpalayo ko nila. Mas maayo gayod nga magpailob.

◼ Bisan tuod ako maningkamot sa pagpangitag laing mga agianan, akong sultihan ang akong mga pasahero nga usahay ang grabeng trapik makalangan sa ilang eskedyul. Ang pagmaneho diha sa siyudad ug ang pagkauntop dili kanunayng magtakdo.