Kataposan na ba Gayod ang Kamatayon?

TINGALI wala nay labaw pa ka makapalibog ug makapabalaka kay sa pangutana nga sama sa kon unsay mahitabo inigkamatay. Sa libolibo ka tuig, kining pangutanaha gipalandong sa utokang mga tawo sa tanang sibilisasyon. Apan ang pilosopiya sa tawo ug panukiduki sa siyensiya nakapatungha lamag lainlaing teoriya ug sulosugilanon.

Komosta ang mga pagtulon-an sa Bibliya? Tingali moingon ang uban nga ang pagtulon-an sa Bibliya bahin sa kamatayon ug kinabuhi sa laing kalibotan makalibog usab. Ang tinuod, gilubog sa daghang relihiyon ang tin-awng tubig sa mga pagtulon-an sa Bibliya pinaagi sa mga kabakakan ug mga sulosugilanon. Kon imong isalikway ang mga tradisyon ug mga patuotuo ug motuo ka sa kon unsa gayoy giingon sa Bibliya, imong masuta nga ang pagtulon-an niini makataronganon ug naghatag ug paglaom.

Sa Wala Ka Pa Mahimong Ikaw

Tagda pananglitan ang gipamulong ni Haring Solomon nga gikutlo diha sa nag-una nga artikulo. Gipatin-aw niining maong mga teksto nga ang mga patay​—tawo man o mananap—​walay nahibaloan nga bisan unsa. Busa, sumala pa sa Bibliya, ang patay walay mahimo, walay pagbati, walay emosyon, o hunahuna.​—Ecclesiastes 9:5, 6, 10.

Lisod ba kining tuohan? Palandonga: Unsay kahimtang sa tawo sa wala pa siya matawo? Hain ka man una pa nag-usa ang gigming nga mga selula gikan sa imong mga ginikanan aron mahimong ikaw? Kon dunay dili-makitang bahin sa lawas sa tawo nga magpabiling buhi inigkamatay, diin man kini una pa gisamkon? Ang tinuod mao, wala kay mahinumdoman nga bisan unsa kay wala ka man maglungtad sa una. Sa wala ka pa gisamkon, ikaw wala maglungtad. Ingon niana lang ka simple ang katin-awan.

Busa makataronganon lang nga kon kita mamatay, kita walay panumdoman sama niadtong wala pa kita mabuhi. Mao kanay giingon sa Diyos kang Adan human sa iyang pagsupak: “Kay abog ikaw ug sa abog ikaw mopauli.” (Genesis 3:19) Sa ato pa, ang mga tawo walay kalainan sa mga mananap. Ang kahimtang sa patay sama gayod nianang giingon sa Bibliya: “Dili labaw ang tawo sa mananap.”​—Ecclesiastes 3:19, 20.

 Nagkahulogan ba kini nga mabuhi lang ang tawo ug pipila ka tuig dayon dili na maglungtad hangtod sa hangtod? O may paglaom ba ang mga patay? Palandonga ang mosunod.

Dala sa Pagkatawo nga Tinguha nga Mabuhi

Halos tanang tawo lainan maghisgot ug kamatayon. Ang kadaghanan morag maglikay sa paghisgot bahin sa ilang kamatayon o bisan sa paghunahuna bahin niini. Apan, gibombardiyohan sila ug mga salida sa telebisyon ug pelikula labot sa mga tawo nga nangamatay sa nagkalainlaing paagi, ug usab mga balita nga nagpresentar ug mga sugilanon ug hulagway sa mga tawong nangamatay.

Sa ato pa, daw normal nang bahin sa kinabuhi ang kamatayon sa mga tawo. Apan kon imo na ganing minahal ang mamatay o ikaw na mismo ang mamatay, dili gayod kini normal. Tungod kini kay ang tawo gusto gayod nga mabuhi. Dugang pa, dako kaayong butang alang kanato ang panahon ug kita may panabot kon unsa kanang kawalay kataposan. Si Haring Solomon misulat nga “gibutang [sa Diyos] diha sa kasingkasing sa tawo ang kawalay kataposan.” (Ecclesiastes 3:11, The Amplified Bible) Kon mahimo pa unta, gusto gayod kita nga mabuhi hangtod sa hangtod. Nangandoy gayod kita nga dili mahupas ang atong kinabuhi. Ang mga mananap wala niining tinguhaa. Sila walay panabot kon unsay umaabot.

Daghan Kaayog Potensiyal ang Tawo

Ang tawo dili lamang gustong mabuhi sa walay kataposan kondili may potensiyal usab nga magmaokupado sa trabaho ug daghag mahuman nga trabaho hangtod sa hangtod. Ang kapasidad sa tawo sa pagkat-on walay kinutoban. Sa pagkatinuod walay butang diha sa kinaiyahan ang makalabaw sa utok sa tawo kon bahin na sa pagkakomplikado ug sa katakos niini. Lahi sa mga mananap, ang tawo maimbentohon ug hunahuna nga makapangatarongan ug makasabot ug mga ideya nga lisod sabton. Gamay pa kaayog nahibaloan ang mga siyentipiko bahin sa kapasidad sa utok sa tawo.

Ang dakong bahin sa kapasidad sa utok dili mausab samtang kita magakatigulang. Ang mga siyentipiko nga nanukiduki sa utok dili pa dugay nakadiskobre nga ang kadaghanang obra sa utok dili madaot sa magkatigulang ang tawo. Ang mga tigdukiduki sa The Franklin Institute’s Center for Innovation in Science Learning miingon: “Ang utok sa tawo dili mohunong sa pagpasibo ug pagbag-o. Bisag tigulang na, kini makapatubo ug bag-ong mga neuron. Ang utok kasagaran madaot tungod sa sakit, samtang ang nalangkit sa pagkatigulang nga pagkalimtanon o pagkahinayng molihok maoy tungod sa pagkadili-aktibo sa lawas ug sa hunahuna.”

Sa ato pa, kon ang utok atong pukawon kanunay ug ampingan nga dili matakboyan ug sakit, kini magpadayon sa pag-obra sa walay kataposan. Si James Watson, nga usa ka siyentipiko nga nanukiduki sa molekula ug usa sa nakadiskobre sa pagkaporma sa DNA, nag-ingon: “Sa tanan namong nadiskobrehan sa tibuok uniberso, ang utok mao ang labing komplikado sa tanan.” Ang libro sa siyentipiko sa utok nga si Gerald Edelman miingon nga ang usa ka seksiyon sa utok nga ang gidak-on samag ulo sa posporo “dunay duolan sa usa ka bilyong koneksiyon sa mga nerve nga makombinar sa ubang nerve sa hilabihan ka daghang paagi​—napulo nga sundan ug milyon-milyong sero.”

Makataronganon ba nga mabuhi lamang ang tawo ug pipila ka tuig nga gihatagan man unta siya niini nga kapasidad? Dili gayod kini makataronganon, kay sama ra kinig paggamit ug dakong tren nga daghag bagon sa paghatod ug usa ka lugas nga balas sa distansiya nga pipila lang ka pulgada! Nan, nganong ang tawo dako man kaayog kapasidad sa pagkamaimbentohon ug pagkat-on? Posible kaha nga ang tawo, dili sama sa mananap, dili unta angay mamatay​—nga sila gilalang aron mabuhi sa walay kataposan?

 Paglaom Gikan sa Diyos nga Tuboran sa Kinabuhi

Kay kita duna may dala sa pagkatawo nga tinguha nga mabuhi ug dunay dakong kapasidad sa pagkat-on, kini ang makataronganong konklusyon: Ang mga tawo gidisenyo nga mabuhi ug labaw pa kay sa 70 o 80 lang ka tuig. Busa, motultol kini ug laing konklusyon: Duna gayoy Tigdisenyo, Maglalalang, ug Diyos. Ang walay kausaban nga mga balaod sa uniberso ug ang dili matugkad nga pagkakomplikado sa kinabuhi sa yuta bug-os nga nagpamatuod nga duna gayoy Maglalalang.

Nan, kon gilalang kita sa Diyos nga may kapasidad nga mabuhi sa walay kataposan, nganong mamatay man ta? Ug unsa may mahitabo inigkamatay? Katuyoan ba sa Diyos nga banhawon ang mga patay? Makataronganon lang nga dunay tubag ang usa ka maalamon ug gamhanang Diyos niining mga pangutanaha. Palandonga:

◼ Ang kamatayon dili bahin sa orihinal nga katuyoan sa Diyos alang sa tawo. Gipadayag sa Bibliya nga dili orihinal nga katuyoan sa Diyos nga mamatay ang tawo sa dihang naghisgot kini ug kamatayon sa unang higayon. Ang asoy sa Bibliya sa Genesis nagpatin-aw nga ang Diyos naghatag ug simpleng pagsulay sa unang tawhanong magtiayon, si Adan ug si Eva, sa pagpasundayag sa ilang gugma ug pagkamaunongon. Sila gidid-an sa pagkaon ug bunga sa usa ka partikular nga kahoy. Ang Diyos miingon: “Sa adlaw nga mokaon ka gikan niini mamatay ka gayod.” (Genesis 2:17) Si Adan ug si Eva mamatay lang kon sila mosupak, ug sa ingon mapakyas sila sa pagsulay. Ang asoy sa Bibliya nagpakita nga sila nagmabudhion sa Diyos, busa sila namatay. Tungod niini, ang tawo nahimong dili-hingpit ug mamatay.

◼ Diha sa Bibliya, ang kamatayon gipakasama sa pagkatulog. Kini naghisgot bahin sa ‘pagkatulog diha sa kamatayon.’ (Salmo 13:3) Sa wala pa banhawa ang iyang higala nga si Lazaro, si Jesus miingon sa iyang mga apostoles: “Si Lazaro nga atong higala nagpahulay, apan moadto ako didto aron pukawon siya gikan sa pagkatulog.” Ug mao gayod kanay gihimo ni Jesus! Ang Bibliya naghisgot nga sa dihang iyang gitawag siya, “ang tawo [si Lazaro] nga namatay migula” sa “handomanang lubnganan”​—nga buhi!​—Juan 11:11, 38-44.

Nganong gipakasama man ni Jesus ang kamatayon sa pagkatulog? Tungod kay ang tawo nga  natulog dili maglihok. Sa dihang mahinanok, ang tawo walay kalibotan sa nagakahitabo sa palibot o sa pagdagan sa panahon. Dili siya mobatig kasakit o pag-antos. Sa susama, inigkamatay ang tawo dili na maglihok ug wala nay kalibotan. Apan duna pay laing panagsama sa kamatayon ug sa pagkatulog. Kon ang tawo matulog, siya makalaom nga makamata. Ug mao gayod kanay paglaom nga gihatag sa Bibliya alang niadtong nangamatay.

Ang Maglalalang nanaad: “Gikan sa kamot sa Sheol [ang lubnganan] tubson ko sila; gikan sa kamatayon bawion ko sila. Hain ang imong mga ikot, Oh Kamatayon? Hain ang imong pagkamalaglagon, Oh Sheol?” (Oseas 13:14) Laing tagna sa Bibliya nag-ingon nga “lamyon gayod [sa Diyos] ang kamatayon hangtod sa kahangtoran, ug ang Soberanong Ginoong Jehova tinong magpahid sa mga luha gikan sa tanang nawong.” (Isaias 25:8) Kining pagbuhi sa mga patay gitawag ug pagkabanhaw.

◼ Asa man magpuyo ang mga binanhaw? Sama sa gihisgotan na sa sinugdan, ang tawo dunay dala sa pagkatawo nga tinguha nga mabuhi sa walay kataposan. Asa man ka gustong mopuyo hangtod sa hangtod? Malipay ka bang masayod nga inigkamatay nimo magpabilin kang buhi ingong bahin sa usa ka puwersa sa uniberso, nga maoy gitudlo sa ubang mga relihiyon? Gusto ka bang magpabiling buhi ingong lahi nga tawo, nga walay mahinumdoman kon kinsa ka sa wala ka pa mamatay? Ganahan ka bang mabuhi pag-usab ingong usa ka mananap o kahoy? Kon papilion, gusto ka ba gayod mabuhi sa usa ka kalibotan nga walay bisan unsang butang nga imong naandan ug walay matagamtam nga kalipay ingong tawo?

Ilalom sa maayong kahimtang, dili ka ba gustong mabuhi sa walay kataposan sa yuta? Kana gayod ang paglaom nga gitanyag sa Bibliya, ang mabuhi sa walay kataposan dinhi sa yuta. Gilalang sa Diyos ang yuta alang niana nga katuyoan​—pagapuy-an sa mga tawo nga mahigugma ug moalagad kaniya nga malipayon sa walay kataposan. Busa ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapuyo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.”​—Salmo 37:29; Isaias 45:18; 65:21-24.

◼ Kanus-a man ang pagkabanhaw? Sanglit ang kamatayon gipakasama sa pagkatulog, kini nagpasabot nga kasagaran wala gayoy mahitabong pagkabanhaw inigkamatay. “Matulog” una siya sukad sa panahon sa pagkamatay hangtod sa pagkabanhaw. Diha sa Bibliya, ang usa ka tawong ginganlag Job nangutana: “Kon ang usa ka tawo nga lig-on ug lawas mamatay, mabuhi ba siya pag-usab?” Dayon siya mitubag: ‘Magpaabot ako [diha sa lubnganan] . . . hangtod moabot ang  akong kahupayan. [Ang Diyos] motawag, ug ako motubag.’ (Job 14:14, 15) Pagkadakong kalipay unya inig-abot nianang panahona ug sa dihang makauban pag-usab sa nangamatay ang ilang mga minahal sa kinabuhi!

Mawala na ang Makalilisang nga Kahadlok

Hinuon, ang paglaom nga gitanyag sa Bibliya dili makawala sa imong tanang kahadlok sa kamatayon. Natural lang nga ang tawo mabalaka sa antoson usahay nga kasakit ug kalisod una pa mamatay. Siyempre, mahadlok ka nga mamatay ang imong minahal. Ug natural lang usab nga mabalaka ka bahin sa makaguol nga mga resulta sa imong kamatayon diha sa imong mga minahal.

Apan, mawala ang atong makalilisang nga kahadlok sa kamatayon tungod kay gipadayag sa Bibliya ang tinuod nga kahimtang sa patay. Dili kita angayng mahadlok nga paantoson kita sa mga demonyo diha sa nagkalayo nga impiyerno sa laing kinabuhi. Dili na kita angayng mahadlok sa usa ka mangiob nga kalibotan diin nag-aliwasa ang mga kalag hangtod sa hangtod. Ug dili ka usab angayng mahadlok nga ang bugtong palaaboton sa tawo mao ang dili paglungtad hangtod sa kahangtoran. Ngano man? Tungod kay walay limitasyon ang panumdoman sa Diyos, ug siya nagsaad nga iyang pagabanhawon dinhi sa yuta ang tanan nga anaa sa iyang panumdoman. Ang Bibliya nagpasalig pinaagi niining mga pulonga: “Ang matuod nga Diyos maoy usa ka Diyos sa mga buhat sa pagluwas alang kanato; ug iya ni Jehova nga Soberanong Ginoo ang mga dalan sa paglingkawas sa kamatayon.”​—Salmo 68:20.

[Blurb sa panid 5]

“Kay abog ikaw ug sa abog ikaw mopauli.”​—Genesis 3:19

[Blurb sa panid 6]

“Gibutang [sa Diyos] diha sa kasingkasing sa tawo ang kawalay kataposan.”​—Ecclesiastes 3:11, The Amplified Bible

[Kahon/​Hulagway sa panid 8]

ANG IMONG MGA PANGUTANA BAHIN SA KAMATAYON MATUBAG

Tinuod, dunay mga pangutana bahin sa kamatayon ug pagkabanhaw nga wala hisgoti niining mga artikuloha. Daghan ang nakakaplag ug makapatagbawng mga tubag sa maong mga pangutana pinaagi sa matukiong pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Ikaw among gidasig sa pagtuon usab uban sa mga Saksi ni Jehova. Ang mosunod maoy pipila sa mga pangutana nga matubag:

◼ Unsay kahulogan sa mga terminong “impiyerno” ug “linaw nga kalayo” diha sa Bibliya?

◼ Kon walay nagkalayo nga impiyerno, sa unsang paagi silotan ang mga daotan?

◼ Sumala pa sa Bibliya, ang espiritu mobulag sa lawas inigkamatay. Unsa man kana nga espiritu?

◼ Nganong daghan man kaayo ang nag-ingon nga nakapakigsulti sila sa patay?

◼ Unsay kahulogan sa pulong nga “kalag” diha sa Bibliya?

◼ Kanus-a man banhawon ang mga patay diha sa usa ka paraisong yuta?

◼ Ang tanan bang nangamatay banhawon bisag unsa pay ilang binuhatan sa buhi pa sila?

Palihog sulati ang mga magpapatik niining magasina sa paghangyo ug kopya sa basahong Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?, nga naghatag ug tin-aw ug pinasukad sa Bibliya nga tubag niining mga pangutanaha.

[Hulagway sa panid 7]

Si Jesus miingon nga iyang “pukawon [si Lazaro] gikan sa pagkatulog”

[Hulagway sa panid 8, 9]

Handurawa ang kalipay nga bation sa dihang pagabanhawon na ang atong mga minahal nga nangamatay!