Ang Buhing Planeta

ANG planetang Yuta gipuy-an sa hilabihan ka daghan ug klase-klaseng buhing organismo​—seguro milyon-milyong espisye. Ang kadaghanan niini, nga mabuhi sa yuta, hangin, ug tubig, gigming kaayo nga dili makita sa mga mata. Pananglitan, ang usa lang ka gramong yuta gipuy-an ug 10,000 ka espisye sa bakterya, wala pay labot sa mga mikrobyo! Ang ubang mga matang nadiskobrehan nga nagpuyo mga tres kilometros ilalom sa yuta!

Ang kahanginan usab nagdasok sa kinabuhi​—ug dili kay mga langgam, kabog, ug mga insekto lang. Depende sa panahon sa tuig, kini puno usab sa polbos sa mga bulak ug ubang gigming nga mga organismo, maingon man mga liso, ug​—sa pipila ka dapit—​libolibong klase sa mikrobyo. “Sa ato pa, kon nagkalidadis lang ang mga mikrobyo diha sa kahanginan, nagkalidadis usab ang mikrobyo diha sa yuta,” nag-ingon ang magasing Scientific American.

Sa laing bahin, ang kadagatan nagpabiling misteryo gihapon tungod kay ang mga siyentipiko kasagaran nagkinahanglag mahal kaayong teknolohiya sa pagtuon sa laglom nga katubigan. Gani ang kagaangan, nga anaa ra sa kamabwan ug nadukiduki nag maayo, mahimong gipuy-an ug daghan pa kaayong mga espisye nga wala pa madiskobrehi.

Apan kita nasayod nga ang planetang Yuta gipuy-an ug hilabihan ka daghang kinabuhi nga tungod niini ang kemikal nga kinaiyahan sa planeta nagabag-o, ilabina diha sa bahin sa planeta nga gipuy-an ug buhing mga linalang. Pananglitan, sa kadagatan ang calcium carbonate sa mga kabhang sa kinhason ug sa gasang makatabang sa pagkontrolar sa mga kemikal diha sa tubig “sama nianang tambal nga pangontra sa pagpangaslom sa tiyan,” nag-ingon ang usa ka report sa National Oceanic and Atmospheric Administration sa Amerika. Ang mga tanom ug phytoplankton​—usay selula nga lumot-lumot nga makita sa ibabaw sa mga linaw ug kadagatan—​makatabang sa pagkontrolar sa gidaghanon sa carbon dioxide ug oksiheno sa tubig ug hangin. Ug diha sa yuta, ang mga bakterya ug fungus (sama sa agup-op ug taya) nagsilbing tigpadugta, nga magpatabunok sa yuta. Oo, ang yuta maoy usa gayod ka buhing planeta.

Bisan pa niana, ang may kinabuhi nga mga linalang sa yuta dili mabuhi kon dili pa eksaktong pagkasibo ang tanang bahin sa Yuta, nga ang pipila niini wala pa gayod matugkad hangtod sa ika-20ng siglo. Lakip nianang eksakto nga pagkasibo mao ang mosunod:

1. Ang lokasyon sa Yuta diha sa galaksiyang Milky Way ug sa sistema solar, maingon man ang orbito, paghirig, pagbiyo, gikusgon sa pagbiyo sa planeta, ug ang bulan

2. Ang magnetic field ug atmospera nga nagsilbing mga salipod

3. Ang pagkadagaya sa tubig

4. Ang mga siklo sa kinaiyahan nga nagapasig-uli ug nagahinlo sa Yuta ug sa atmospera

Samtang magbasa ka bahin niining maong mga topiko sa mosunod nga mga artikulo, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Ang kinaiyahan ba sa Yuta sulagma lang mitungha o makinaadmanong gidisenyo? Kon ang Yuta makinaadmanong gidisenyo, unsa may katuyoan sa Maglalalang sa paglalang sa Yuta?’ Hisgotan sa kataposan sa seryal niini nga artikulo kanang pangutanaha.

[Kahon sa panid 3]

“DILI GAYOD KAMI MAKADAWAT NGA DUNAY MAGLALALANG”

Bisan pa sa ebidensiya nga ang kalibotan maayo gayod kaayong pagkadisenyo nga imposibleng mitungha lang kinig iya, daghang siyentipiko dili motuo nga dunay Maglalalang. Dili na kinahanglang pugson pa sa siyensiya ang mga ateyista sa “pagdawat sa eksplinasyon nga ang uniberso ug kinabuhi sulagma lang nga nanungha nga walay nagpahinabo,” matod pa sa ebolusyonista nga si Richard C. Lewontin, nga nagpahayag alang sa kadaghanang siyentipiko. Hinunoa, siya miingon nga “sirado na ang among hunahuna sa pagtuo nga sulagma lang nga nanungha ang mga butang ug mangita gayod kamig paagi sa pagpamatuod niana, kay dili gayod kami makadawat nga dunay Maglalalang.”

Makataronganon ba kini, bisan sa kadaghan sa ebidensiya nga duna gayoy usa ka Maglalalang? Unsay imong hunahuna?​—Roma 1:20.