Mga Batan-on Nangutana

Nganong Kanunay man Kaming Maglalis?

Sa kahimtang nga giasoy sa ubos, unsa ang tulo ka butang nga gihimo ni Rachel nga nakapasamot sa panaglalis? Isulat ang imong tubag sa ubos ug dayon itandi kana sa kahon nga “Mga Tubag” nga anaa sa kataposang bahin niini nga artikulo.

Miyerkoles kadto sa gabii. Nahuman na sa 17-anyos nga si Rachel ang iyang mga buluhaton sa balay, ug sa kataposan makarelaks na siya! Iyang gipasalida ang TV ug mipahiluna sa iyang paboritong lingkoranan.

Tayming kaayo kay mao gyoy pagsulod sa iyang Mama, ug pagkakita niya kang Rachel siya miingon: “Nganong nagyampungad na man sab ka dinha sa TV? Di ba giingnan ta ka nga tabangan nimo ang imong manghod sa iyang homwork? Gahi gyod kag ulo bataa ka!”

“Hay, nagyawyaw na sab,” mibagutbot si Rachel ug nadunggan kadto sa iyang Mama.

Dayon miingon ang iyang Mama: “Unsay imong giyawyaw diha?”

“Wala oy,” giyam-iran ni Rachel ang iyang Mama.

Nasuko na gyod ang iyang Mama. “Ayoha nang imong tinubagan ha!” siya miingon.

“Ayoha sab nang imong sinultihan!” tubag ni Rachel.

Wala na hinuon makarelaks si Rachel kay naglalis na sab sila sa iyang Mama.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

NAGAKAHITABO ba kini sa inyong pamilya? Kanunay ba kamong maglalis sa imong ginikanan? Kon mao, hunahunaa sa makadiyot ang inyong kahimtang. Unsay sagad nga hinungdan sa inyong panaglalis? Butangig tsek ang imong tubag—o isulat kana tapad sa “Uban pa.”

◯ Batasan

◯ Buluhaton sa balay

◯ Sininaan

◯ Kurpiyo

◯ Kalingawan

◯ Mga higala

◯ Kaatbang nga sekso

◯ Uban pa

 Bisag unsa pay hinungdan sa inyong panaglalis, kana makapatensiyon kanimo ug sa imong ginikanan. Siyempre, puwede kang magpakahilom ug mouyon na lang sa tanang isulti sa imong ginikanan. Apan mao ba kana ang gusto sa Diyos nga imong buhaton? Dili. Tinuod, ang Bibliya nag-ingon nga “pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan.” (Efeso 6:2, 3) Apan kana nag-awhag usab kanimo nga gamiton ang imong “katakos sa panghunahuna” ug ang imong “gahom sa pagpangatarongan.” (Proverbio 1:1-4; Roma 12:1) Kon imo kanang gamiton, may mga higayon nga ang imong opinyon lahi sa iya sa imong ginikanan. Apan, kon ipadapat sa mga pamilya ang mga prinsipyo sa Bibliya, malikayan ang panaglalis tali sa mga ginikanan ug mga anak—bisan pag usahay managlahi ang ilang opinyon.—Colosas 3:13.

Unsaon nimo pagpahayag sa imong opinyon nga dili mo maglalis? Sayon ra ang pag-ingon: “Ang akong ginikanan ang may diperensiya kay sila ang kanunayng mouna ug sultig makapalagot nako!” Apan tagda kini: Makontrolar ba nimo ang uban, lakip ang imong ginikanan? Ang tinuod, ang imo rang kaugalingon ang imong makontrolar. Kon maningkamot ka nga dili mosinta, ang imong ginikanan lagmit kalmado ra usab ug mamati sa imong isulti.

Busa atong hisgotan kon unsay imong mahimo aron malikayan ang panaglalis. Ipadapat kining mosunod nga mga sugyot kay maayo gayod ang epekto niini kanimo ug sa imong ginikanan.

(Butangig tsek ang sugyot nga angay nimong ipadapat.)

◯ Hunahunaa ang imong itubag. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang maayong tawo maghunahuna sa dili pa motubag.” (Proverbio 15:28, Today’s English Version) Ayaw pagdalidalig tubag kon dunay mosultig makapalagot nimo. Pananglit moingon ang imong Mama: “Nganong wala man ka manghugas ug plato? Gahi kaayo ka sugoon!” Tingali ikaw motubag, “Nganong mangasaba man ka dayon?” Gamita ang imong katakos sa panghunahuna. Sabta kon nganong nasulti kadto sa imong Mama. Kasagaran, kon pananglit sultihan ka sa imong ginikanan nga “gahi kag ulo” wala kana magpasabot nga ingon niana na gyod ang imong kinaiya. Lagmit tungod lang kana sa ilang gibati.

Tingali gisapot lang ang imong Mama tungod sa kadaghan sa iyang trabaho sa balay. Basin nagtuo siya nga dili na nimo siya tabangan. O basin batasan na gyod nimo nga  molikay sa trabaho. Bisag unsa pay hinungdan, ang pagtubag ug “Nganong mangasaba man ka dayon?” moresulta gayod ug panaglalis! Mas maayo kon imong alam-alaman ang imong Mama. Pananglitan, mahimong motubag ka: “Sori kaayo, Ma. Manghugas na ko ron.” Apan likayi ang pagkantalita. Malikayan ninyo ang away kon ang imong tinubagan nagpakita nga nakasabot ka sa iyang gibati.

Isulat sa ubos ang sagad isulti sa imong Papa o Mama nga makapalagot nimo.

․․․․․

Paghunahunag maayong tubag diin mapakita nimo nga nakasabot ka sa ilang gibati.

․․․․․

◯ Magmatinahoron. Nahibalo si Michelle kon unsa ka hinungdanon ang pag-amping sa iyang tinubagan ngadto sa iyang Mama. Siya miingon: “Bisag unsa pay problema nga among lalisan, ang kanunayng reklamo sa akong Mama mao ang tono sa akong tinubagan.” Kon ingon niana ka usab, tun-i ang pagsulti nga lumo, ayaw pangyam-id, ug likayi ang mga aksiyon nga nagpakita nga ikaw naglagot. (Proverbio 30:17) Kon morag dili na ka makapugong sa imong kasuko, pag-ampo sa hilom. (Nehemias 2:4) Siyempre, dili nimo iampo nga mohunong ang imong ginikanan sa pagpangasaba kondili mag-ampo ka nga makontrolar nimo ang imong kaugalingon aron dili na mosamot ang panaglalis.—Santiago 1:26.

Isulat sa ubos ang mga pulong ug aksiyon nga angay nimong likayan.

Mga pulong:

․․․․․

Mga aksiyon:

․․․․․

◯ Paminaw. Ang Bibliya nag-ingon: “Kon daghan kag isulti, daghan ka usab ug sayop.” (Proverbio 10:19, Contemporary English Version) Busa paminaw gayod sa isulti sa imong Papa o Mama. Ayaw pagpatokar ug radyo, ayaw pagbasa-basa, ug tan-aw kanila samtang nakig-estorya. Paminaw una ug ayawg pangatarongan. Kon mahuman na silag estorya, mahimo na kang mosulti. Apan, kon ipugos gyod nimo ang imong katarongan nianang tungora, mosamot lang hinuon ang inyong panaglalis. Bisan pag daghan kag gustong isulti, lagmit mao kana ang “panahon sa paghilom.”—Ecclesiastes 3:7.

◯ Magmaandam sa pagpangayog pasaylo. Angay gayong mangayo kag pasaylo sa imong mga nahimo nga nakaamot sa panaglalis. (Roma 14:19) Puwede pod gani kang mangayog pasaylo kay kamo naglalis. Kon malisdan  ka pagsulti niana ngadto kaniya, mahimo nimo kanang isulat. Dayon himoa ang labaw pa niana, ang pag-usab sa imong batasan nga maoy hinungdan sa inyong panaglalis. (Mateo 5:41) Pananglitan, kon naglalis kamo kay wala nimo himoa ang imong trabaho, sa sunod ayaw na paghulat nga sugoon ka. Bisan pag dili nimo gusto ang maong trabaho, di ba mas maayo kon mosunod ka imbes maglalis mo?—Mateo 21:28-31.

Sa ngadtongadto, mas magmalipayon ang imong kinabuhi kon maningkamot ka nga masulbad o malikayan ang panaglalis. Gani ang Bibliya nag-ingon nga ang tawong “may mahigugmaong-kalulot nagabuhat ug maayo sa iyang kalag.” (Proverbio 11:17) Busa timbang-timbanga ang mga bentaha kon paningkamotan nimo nga dili mo maglalis sa imong ginikanan.

Ang malamposong mga pamilya usahay dili usab magkasinabot, apan maantigo silang mosulbad niini sa malinawong paagi. Ipadapat ang mga sugyot niining artikuloha, ug bisan unsa pay inyong estoryahan sa imong ginikanan, malikayan ninyo ang panaglalis!

Ang ubang mga artikulo gikan sa seryeng “Mga Batan-on Nangutana” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

ANGAYNG PALANDONGON

● Nganong para sa ubang batan-on maayo kang laki kon makiglalis ka sa imong ginikanan?

● Nganong giisip man ni Jehova nga buangbuang ang tawong hilig makiglalis?—Proverbio 20:3.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 27]

KON UNSAY GISULTI SA UBANG BATAN-ON

“Bisan pag duna na koy kaugalingong trabaho, miipon gihapon ko kang Mama busa kinahanglang mosunod ko sa iyang isulti. Iya kong giatiman sukad sa pagkabata, busa kon pananglit ingnan ko niya nga moulig sayo, dili ko malain.”

“Kon dunay butang nga dili mi magkasinabot sa akong ginikanan, kami mag-ampo, manukiduki, ug amo kanang estoryahan. Among napamatud-an nga epektibo gayod kini. Kon mangayo mig tabang kang Jehova, maayo ang resulta niana.”

[Mga hulagway]

Daniel

Cameron

[Kahon sa panid 29]

MGA TUBAG

1. Ang pagkantalita (“Hay, nagyawyaw na sab”) nakapasamot lang sa kasuko sa Mama ni Rachel.

2. Ang pagpangyam-id ni Rachel nakahaling sa panaglalis.

3. Ang pagtubag-tubag (“Ayoha sab nang imong sinultihan!”) wala gayoy maayong resulta.

[Hulagway sa panid 29]

ALANG SA MGA GINIKANAN

Tagda ang kahimtang nga gihisgotan sa sinugdanan niini nga artikulo. Namatikdan ba nimo ang gipanulti sa Mama ni Rachel nga nakahaling sa ilang panaglalis? Sa unsang paagi kaha nimo malikayan ang pagpakiglalis sa imong tin-edyer? Aniay pipila ka pahinumdom:

Ayawg akusaha ang imong anak nga siya “gahig ulo.” Kana makapahagit lamang sa tin-edyer sa pagtubag-tubag. Hinuon, nahibalo tingali sila nga dili kana maoy imong buot ipasabot. Lagmit nahibalo usab sila nga tungod lang kana sa imong kasuko ug dili tungod kay gahi gayod silag ulo.

Inay moingong “Ikaw gyong bataa ka . . . ,” isulti kaniya ang imong gibati sa iyang gihimo. Pananglitan, “Kon dili ka mopatuo . . . , mobati kog . . . .” Sa motuo kag sa dili, mabalaka gayod sila kon unsay imong bation sa ilang gihimo. Kon mahibalo sila nga wala ka makaangay sa ilang gibuhat, lagmit makapalukmay kana kanila ug sila mopatuo kanimo.

Bisag lisod himoon, pugngi ang imong kaugalingon. (Proverbio 10:19) Kon ang hinungdan sa inyong panaglalis maoy bahin sa buluhaton sa balay, hisgoti kana uban sa imong anak. Isulat kon unsay buot nimong ipabuhat kaniya ug, kon gikinahanglan, sultihi siya sa mahimong mahitabo kon dili niya kana tumanon. Paminaw sa imong anak, bisan pag nagtuo ka nga sayop siya. Ang kadaghanang tin-edyer mas mosunod kon imo silang paminawan kay sa imo silang sermonan.

Imbes imo dayong hukman nga naimpluwensiyahan ang imong tin-edyer sa rebelyosong tinamdan niining kalibotana, angay nimong hinumdoman nga normal lang sa usa ka tin-edyer nga mangatarongan. Basin makiglalis siya kay gusto lang niyang pamatud-an nga dako na siya. Pugngi ang imong kaugalingon nga makiglalis. Hinumdomi nga mahimong sundogon sa imong tin-edyer ang imong reaksiyon sa dihang dunay makapasuko kanimo. Patas-i ang imong pailob kay maayo kana nga panig-ingnan alang sa imong mga anak.—Galacia 5:22, 23.

[Hulagway sa panid 28]

Kon makiglalis ka sa imong ginikanan, sama rag nagdagan ka sa usa ka treadmill—kapoy kaayo apan wala ka moirog