● Ang tabili talagsaon ug katakos kay kini makapatubog balik sa mga parte sa lawas niini, sama sa mga organo, tisyu, sipit, ug ikog. Apan ang “mga piyesa” ba sa lawas niini nga motubog balik sama ka maayo sa orihinal? Kon lente na sa mata sa tabili ang hisgotan, kini wala gayoy kalainan sa orihinal matod pa sa mga siyentista.

Hunahunaa: Ang tabili may katakos sa paghimo sa mga selula sa kalimutaw nga mga selula sa lente. Aron makabaton pag dugang kasayoran bahin niini nga proseso, ang mga biologo naggugol ug 16 ka tuig sa pagtuon sa mga Japanese newt o tabili. Napulog walo ka beses nga gitangtang sa mga biologo ang mga lente sa mata sa tabili. Sa matag higayon, sama sa gidahom, ang tabili nakapatubog balik ug mga lente.

Sa natapos na ang ilang pagpanukiduki, ang edad sa tabili maoy mga 30 anyos na—lapas ug lima ka tuig sa gitas-on sa ilang kinabuhi kon binuhian. Bisan pa niana, kusog gihapon sila mopatubog balik ug mga lente sama niadtong sa bata pa sila. Dugang pa, sumala sa mga report sa University of Dayton sa Ohio, U.S.A., ang mitubog balik nga mga lente “parehas gayod sa orihinal nga mga lente nga gitangtang gikan sa gulang-gulang nga mga tabili.” Ang biologong si Panagiotis Tsonis, membro sa tem nga nagtuon sa tabili, miadmitir: “Bisan ako natingala pod.” Siya miingon nga sama gyod sa orihinal ang bag-ong mga lente.

Ang mga siyentista naglaom nga ang katakos sa tabili sa pagpatubog balik sa nadaot nga mga bahin sa lawas makahatag kanilag ideya kon unsaon pagpatubog balik sa nadaot nga tisyu sa tawo. “Ang tabili maoy talagsaon gayod nga tuboran sa pagpangitag mga tubag kon unsaon sa pagpaayo o pagpatubog mga organo o tisyu,” matod pa ni Tsonis, “ilabina bahin sa pagpugong sa proseso sa pagkahimong tigulang.”

Unsay imong hunahuna? Ang motubog balik nga mga lente sa tabili mitungha ba pinaagig ebolusyon? O kini ba gidisenyo?

[Diagram sa panid 25]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Ang mitubo nga bag-ong mga lente sama gayod sa orihinal

[Picture Credit Lines sa panid 25]

Top photo: © Vibe Images/Alamy; middle photo: © Juniors Bildarchiv/Alamy