SA 2015 nga surbi sa full-time nga mga empleyado gikan sa walo ka nasod, kadaghanan nila miingon nga naglisod sila sa pagbahinbahin sa ilang panahon para sa trabaho ug pamilya. Lakip sa mga hinungdan mao ang nagkadaghang responsibilidad sa trabaho ug pamilya, pagtaas sa mga galastohan, ug mas taas nga oras sa pagtrabaho. Pananglitan, sa United States, ang mga empleyado motrabahog halos 47 ka oras kada semana, ug mga 1 sa 5 ka empleyado nag-ingon nga motrabaho silag 60 oras o kapin pa!

Sa laing surbi, kapig 25 porsiyento sa mga gisurbi gikan sa 36 ka nasod miingon nga sila pirmeng nagdali bisan panahon sa ilang paglingawlingaw! Ang mga bata sab maapektohan kon pabug-atan sila ug daghan kaayong kalihokan.

Kon kanunay lang kitang motrabahog sobra kay sa itugot sa panahon, kita matensiyon ug mahimong biktima nianang gitawag nga “time pressure.” Pero posible bang makabaton ug mas balanseng kinabuhi? Unsa may papel sa atong tinuohan, mga desisyon, ug mga tumong diha sa atong kinabuhi? Una, hisgotan nato ang upat ka rason kon nganong ang uban sobrang makatrabaho.

“Tibuok semana kong magtrabaho,” miingon ang usa ka amahan nga si Gary. “Gusto nakong mahatagan ang akong mga anak sa ilang gusto. Gusto nakong makabaton silag mga butang nga wala nako mabatoni adtong bata pa ko.” Bisag maayo silag intensiyon, kinahanglang hunahunaon sa mga ginikanan kon unsay ilang prayoridad. Ang ubang pagtuon nagpakita nga ang mga hamtong ug mga kabataan nga naghatag ug dakong importansiya sa kuwarta ug materyal nga mga butang dili kaayo malipayon, dili kontento, ug dili kaayo himsog kay sa niadtong dili materyalistiko.

Sa pagpaningkamot nga ang mga anak makabaton ug maayong kinabuhi sa umaabot, pabug-atan sa ubang ginikanan ang ilang kaugalingon ug ang ilang mga anak ug daghan ra kaayong kalihokan. Ang librong Putting Family First nag-ingon nga ang maong mga ginikanan “morag mga direktor sa cruise ship nga naghatag ug daghan kaayong kalihokan para sa mga pasahero.”

Ang mga advertiser maningkamot sa pagkombinsir nato nga atong gihikawan ang atong kaugalingon kon dili ta mopalit sa ilang kinabag-ohang mga produkto. Ang The Economist nag-ingon: “Tungod sa kadaghan sa palitonon, kulang na hinuon ang panahon,” kay ang mga pumapalit “maglisod pagpili kon unsay paliton, tan-awon o kaonon.”

Niadtong 1930, usa ka inilang ekonomista nag-ingon nga ang modernong teknolohiya makahatag sa mga empleyado ug mas daghang panahon sa paglingawlingaw. Sayop siya! “Imbes moundang ug sayo [sa trabaho],” miingon si Elizabeth Kolbert, magsusulat sa magasing New Yorker, ang mga tawo “mangitag bag-ong mga butang nga gikinahanglan”​—ug kining mga butanga nagkinahanglag kuwarta ug panahon.

Ang ubang empleyado motrabaho bisag lapas na sa oras aron lang malipay ang ilang amo. Ang mga kauban usab sa trabaho makapresyur kay ilang pakonsensiyahon ang uban kon dili mag-obertaym. Unya anaa pa kanang kawalay-kasegurohan sa panalapi, nga tungod niini ang mga tawo andam mag-obertaym o motrabaho bisan unsang orasa.

Ang mga ginikanan sab mapresyur sa pagsunod sa busy nga eskedyul sa ubang  pamilya. Kay kon dili sila mosunod, tingali makonsensiya sila kon dili nila mahatag ang gusto sa ilang mga anak.

Si Tim, nga taga-United States, miingon: “Ganahan ko sa akong trabaho, ug nagkugi gyod ko. Mibati ko nga kinahanglang pamatud-an nako ang akong kaugalingon.”

Sama kang Tim, daghan ang mibati nga ang ilang panglantaw sa kaugalingon dunay koneksiyon sa ilang busy nga eskedyul. Unsay resulta? “Ang pagkahimong busy nahimong basehanan sa estado sa usa ka tawo,” miingon si Elizabeth Kolbert nga nahisgotan na. Siya midugang: “Kon mas busy ka, daw mas importante ka.”

Gidasig sa Bibliya ang pagkakugihan. (Proverbio 13:4) Pero gidasig sab ta nga mahimong balanse. Ang Ecclesiastes 4:6 nag-ingon: “Mas maayo pa ang usa ka hakop nga pahulay kay sa duha ka hakop nga kahago ug paggukod sa hangin.”

Ang balanseng pagkinabuhi maayo sa atong panglawas ug panghunahuna. Pero posible ba nga atong mamenosan ang atong trabaho ug dili sobrang magpahago? Oo. Naay upat ka sugyot:

Normal lang nga gusto ka nga may igo kang kuwarta. Pero pila man gyod nang igo para nimo? Unsa may basehanan sa kalamposan? Gibase lang ba na sa kita o materyal nga mga butang? Sa laing bahin, ang sobrang pagpahulay o lingawlingaw makahurot ug panahon ug makapresyur nimo.

Si Tim, nga nahisgotan na, miingon: “Gipamalandong nako ug sa akong asawa ang among kinabuhi ug midesisyon mi sa pagpasimple niini. Naghimo mig tsart nga nagpakita sa among presenteng situwasyon ug sa among bag-ong mga tumong. Gihisgotan namo ang mga epekto sa among miaging mga desisyon ug kon unsay among himoon aron makab-ot ang among mga tumong.”

Ang Bibliya nagtambag nga dili ta magpadala sa “tinguha sa mga mata.” (1 Juan 2:15-17) Ang mga advertisement makahaling niini nga mga tinguha ug makaaghat sa tawo sa pagtrabahog daghang oras o pagpakigbahin sa gastosong lingawlingaw. Tinuod, dili nimo malikayan ang tanang advertisement. Pero ayaw kaayo padala niini. Palandongag maayo kon unsa gyoy imong gikinahanglan.

Hinumdomi usab nga makaimpluwensiya nimo ang imong mga kauban. Kon giuna nila ang materyal nga mga butang o kon kini ang ilang gihimong sukdanan sa kalamposan, tingali mas maayong mangita kag mga higala nga dunay maayong mga prayoridad. Ang Bibliya nag-ingon: “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong maalamon mahimong maalamon.”​—Proverbio 13:20.

Pakig-estorya sa imong amo bahin sa imong trabaho ug sa imong prayoridad. Ug ayawg kabalaka kon limitahan nimo ang imong oras sa  pagtrabaho. Ang librong Work to Live nag-ingon: “Kadtong nagbutang ug limitasyon sa trabaho aron duna silay panahon sa pamilya o pagbakasyon nakaamgo niini: Wala ray mahitabong daotan samtang wala ka sa trabaho.”

Si Gary, nga nahisgotan na, haruhay ug kinabuhi, busa midesisyon siya nga menosan ang iyang oras sa pagtrabaho. “Nakig-estorya ko sa akong pamilya ug midesisyon mi sa pagpasimple sa among kinabuhi,” siya miingon. “Dayon anam-anam namo kini nga gihimo. Nakig-estorya pod ko sa akong amo nga motrabaho na lang kog pipila ka adlaw kada semana, ug misugot siya.”

Ang bana ug asawa kinahanglang dunay panahon sa usag usa, ug ang mga anak nagkinahanglag panahon uban sa ilang ginikanan. Busa ayawg sundoga ang ubang pamilya nga pirmeng busy. “Paggahin ug panahon sa pagpahulay ug pagpahayahay,” si Gary misugyot, “ug ayawg buhata ang mga butang nga dili kaayo importante.”

Kon magkauban mo ingong pamilya, ayawg pabalda sa TV, cellphone, o ubang gadyet. Kon posible, pagdungan mog pangaon kas-a sa usa ka adlaw, ug pahimusli kana nga panahon aron magkaestoryahay mo ingong pamilya. Kon himoon kana sa mga ginikanan, ang ilang mga anak magmalipayon ug maayog lakat diha sa eskuylahan.

Busa pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsa may gusto nako sa akong kinabuhi? Unsa may gusto nako para sa akong pamilya?’ Kon gusto kag mas malipayon ug mas maayong kinabuhi, pagtakdag mga prayoridad nga nahiuyon sa kaalam sa Bibliya.