Kay dali rang makamatikod si Danièle sa iyang palibot, mihunghong siya nako, “Ayaw na lag panawag sa polis, nia na sila!” Sa likod namo, may sakyanan nga mihunong atubangan sa hotel. Pipila ka minutos sa ulahi, gidakop mi. Pero tungod sa pasidaan ni Danièle, napasa pa nako ngadto sa brader nga kauban namo ang pipila ka dokumento.

Samtang gidala mi ngadto sa presinto, akong napamalandong nga panalangin gyod nga nakabaton kog asawa nga maisogon ug mahunahunaon sa espirituwal. Usa lang ni sa daghang higayon nga nagtinabangay mi ni Danièle. Akong iestorya ninyo kon nganong miadto mi sa mga nasod diin may restriksiyon ang atong buluhatong pagsangyaw.

Natawo ko niadtong 1930 sa pamilya nga debotadong Katoliko, didto sa Croix​—usa ka gamayng lungsod sa amihanang France. Ang among pamilya mosimba kada semana, ug si Papa aktibo sa kalihokan sa simbahan. Pero, dihang mag-14 anyos na ko, dihay panghitabo nga nagbuka sa akong mata sa pagkasalingkapaw sa simbahan.

Gisakop ang France sa kasundalohan sa Germany sa ikaduhang gubat sa kalibotan. Sa iyang mga wali, ang among pari pirmeng mag-awhag namo sa pagsuportar sa gobyerno sa Vichy nga dapig sa Nazi. Nakurat mi sa iyang mga diskurso. Sama sa kadaghanang tawo sa France, sekreto ming maminaw sa BBC radio, nga magsibya ug mga balita gikan sa Allied forces. Dayon, kalit siyang nausab. Gihikay niya ang usa ka misa sa pasalamat aron iselebrar ang pagsulong sa Allies niadtong Septiyembre 1944. Nakurat ko sa iyang gihimo. Nakapahuyang ni sa akong pagsalig sa mga pari.

Wala madugay human sa gubat, namatay si Papa. Ang akong ate naminyo na ug nagpuyo sa Belgium, busa gibati nako nga akoy mag-atiman ni Mama. Nakakita kog maayong trabaho. Ang akong amo ug ang iyang mga anak debotadong Katoliko. Bisag maayo ang akong kaugmaon diha sa ilang kompaniya, wala madugay nakaatubang kog pagsulay.

Ang akong ate nga si Simone, kinsa na-Saksi, mibisita namo niadtong 1953. Gamit ang iyang Bibliya, giyagyag niya ang bakak nga mga pagtulon-an sa Katoliko sama sa impiyernong kalayo, Trinidad, ug imortalidad sa kalag. Sa sinugdan, mireklamo  ko nga dili man Bibliya sa Katoliko ang iyang gigamit. Pero, wala madugay nakombinsir ko nga kamatuoran ang iyang gisulti. Sa ulahi, gidad-an ko niyag daang mga isyu sa Bantayanang Torre, nga gibasa dayon nako sa kuwarto pagkagabii. Nasabtan dayon nako nga mao ni ang kamatuoran; pero, nahadlok ko nga kon modapig ko kang Jehova, mawad-an kog trabaho.

Sulod sa pipila ka bulan, nagpadayon kog tuon sa Bibliya ug sa Bantayanang Torre nga akoako ra. Ngadtongadto, nakadesisyon ko nga moadto sa Kingdom Hall. Natandog kaayo ko sa pagkamahigugmaon sa mga igsoon. Human magtuon sa Bibliya uban sa usa ka eksperyensiyadong brader sulod sa unom ka bulan, nabawtismohan ko niadtong Septiyembre 1954. Wala madugay, nalipay ko nga na-Saksi pod si Mama ug ang akong manghod.

Ikasubo, namatay si Mama pipila ka semana una pa ang 1958 nga internasyonal nga kombensiyon sa New York, diin nakapribilehiyo ko sa pagtambong. Pagpauli nako, wala na koy responsibilidad sa pamilya, busa miundang kog trabaho ug nagpayunir. Sa kasamtangan, natrato nako ang usa ka madasigong payunir, si Danièle Delie, kinsa napangasawa nako niadtong Mayo 1959.

Si Danièle nagsugod sa iyang bug-os panahong pag-alagad sa kaumahan sa Brittany, nga layo sa ilang balay. Nagkinahanglan siyag kaisog aron makasangyaw nga magbisikleta nianang dapit nga daghag Katoliko. Sama nako, gibati niya ang pagkadinalian sa buluhaton kay wala mi mahibalo kon unsa ka duol ang kataposan. (Mat. 25:13) Ang iyang pagsakripisyo nakatabang namo nga molahutay sa bug-os panahong pag-alagad.

Giasayn mi sa sirkitong buluhaton pipila ka adlaw human sa among kasal. Miadyas mi sa simpleng mga puy-anan. Ang unang kongregasyon nga among gibisita may 14 ka magmamantala, ug walay makaarang sa pagpasaka namo. Busa matulog mi sa entablado (stage) sa Kingdom Hall nga maghapin ug kutson. Dili gyod to komportable, pero maplastar ra ang among likod!

Bisag puliki mi, nakaadyas si Danièle sa nagapanawng buluhaton. Sagad, maghulat siya nako sa among gamayng sakyanan kon dunay wala damhang miting sa mga ansiyano, pero wala gyod siya magreklamo. Duha ka tuig lang mi sa sirkitong buluhaton, ug nianang panahona nakat-onan namo nga importante kaayo sa magtiayon ang matinud-anong komunikasyon ug pagtinabangay.​—Eccl. 4:9.

Niadtong 1962 gidapit mi nga motambong sa 10 ka bulang kurso sa ika-37 nga klase sa Gilead School, sa Brooklyn, New York. Sa 100 ka estudyante, 13 ang magtiayon, busa gibati namo nga pribilehiyo gyod nga magkauban mi sa pag-eskuyla. Malipay kong handomon ang among pagpakig-uban sa mga haligi sa pagtuo, sama ni Frederick Franz, Ulysses Glass, ug Alexander H. Macmillan.

Panahon sa among pag-eskuyla, giawhag mi nga ugmaron ang among katakos sa pagpaniid. Sa pipila ka Sabado sa hapon inigkahuman sa klase, ang pagbansay namo nag-apil ug pagsuroysuroy sa  New York City. Nahibalo mi nga inigka-Lunes ipasulat kanamo kon unsay among nakita. Sagad, kapoy na kaayo mi inig-uli namo sa gabii, pero pangutan-on mi sa among tour guide nga Bethelite aron mahinumdoman namo ang importanteng mga punto para sa eksam. Usa ka Sabado niana, tibuok hapon ming misuroy sa siyudad. Miadto mi sa usa ka obserbatoryo diin nakakat-on mi bahin sa mga meteor ug meteorite. Sa American Museum of Natural History, nahibaloan namo ang kalainan sa alligator ug buaya. Pag-abot namo sa Bethel, gipangutana mi sa among tour guide, “Unsa gani kalainan sa meteor ug meteorite?” Si Danièle, nga gikapoy na, mitubag, “Aw, ang meteorite mas tag-as ug ngipon!”

Nasorpresa kaayo mi kay giasayn mi sa sangang buhatan sa France, diin nag-alagad mi sa kapig 53 ka tuig. Pagka-1976, natudlo ko ingong koordinetor sa Komite sa Sangang Buhatan ug naasayn pod ko nga mobisita sa mga nasod sa Africa ug Middle East diin gidili o kaha may restriksiyon ang buluhatong pagsangyaw. Maong nakaadto mi sa Gabon, diin naeksperyensiyahan namo ang gihisgotan sa sinugdan. Sa tinuod lang, mobati ko usahay nga dili ko kuwalipikadong moatiman niining wala damhang mga responsibilidad. Pero, si Danièle dako kaayong tabang nako sa pag-atiman sa bisan unsang asaynment.

Sukad sa sinugdan, ganahan na mi sa among kinabuhi sa Bethel. Si Danièle, nga nakakat-og Iningles sulod sa lima ka bulan una mi moeskuyla sa Gilead, nahimong hanas nga translator sa atong publikasyon. Malipayon kaayo mi sa among buluhaton sa Bethel, pero madugangan ang among kalipay sa among pagpakig-uban sa kongregasyon. Malipay kong mahinumdom nga nanakay mi ni Danièle sa tren nga gabii na kaayo, gikapoy pero malipayon kaayo nga nakadumala mig progresibong mga Bible study. Pero ikasubo, kalit nga nasakit si Danièle maong dili na siya pirmeng makasangyaw.

Niadtong 1993 nadayagnos siya nga may breast cancer. Kinahanglan siyang operahan ug mailalom sa dugayng pag-chemotherapy. Kinse ka tuig sa ulahi, nadayagnos na sab siya ug cancer, nga mas grabe kay sa nag-una. Pero, gimahal kaayo niya ang iyang asaynment ingong translator maong mibalik siya sa iyang trabaho dihang makaya na niya.

Bisan pa sa grabeng sakit ni Danièle, wala gyod mi maghunahuna nga mogawas sa Bethel. Pero may mga problema gihapon, ilabina kon wala mahibalo ang uban kon unsa ka grabe ang sakit. (Prov. 14:13) Bisag mag-80 anyos si Danièle, dili mailhan nga masakiton siya tungod sa iyang pagkamapahiyomon ug pagkamaayong mamostura. Wala siya magsigeg hunahuna sa iyang sakit. Hinunoa, nagpokus siya sa pagtabang sa uban. Nahibalo siya nga ang pagkaandam maminaw makahupay sa uban. (Prov. 17:17) Wala gyod mangangkon si Danièle nga maayo siyang manambag; pero, nagamit niya ang iyang eksperyensiya sa pagtabang sa daghang sister nga dili mahadlok sa cancer.

Kinahanglan sab namong atubangon ang bag-ong problema. Dihang dili na kaayo makatrabaho si Danièle, nagpokus siya sa pagtabang pa nako. Dako kaayo siyang tabang, maong nakapadayon ko sa pag-alagad ingong koordinetor sa Komite sa  Sangang Buhatan sulod sa 37 ka tuig. Pananglitan, andamon niya ang tanan para makapaniudto mi sa kuwarto ug makarelaks ug gamay kada adlaw.​—Prov. 18:22.

Si Danièle positibo kaayog panglantaw. Dayon gikanser na pod siya sa ikatulong higayon. Morag wala na mi mahimo. Maluya kaayo siya kada humag chemotherapy ug radiotherapy ug usahay halos dili na siya makalakaw. Naguol kaayo ko dihang ang akong minahal nga asawa, nga usa ka hanas nga translator, maglisod nag sulti.

Bisag mibati ming wala nay mahimo, nagpadayon mig ampo, nga kombinsidong dili gyod itugot ni Jehova nga mag-antos mig labaw sa among maarangan. (1 Cor. 10:13) Naningkamot mi nga apresyahon kanunay ang tabang ni Jehova pinaagi sa iyang Pulong, sa mga nars ug doktor sa Bethel, ug sa mahigugmaong pagsuportar sa mga igsoon.

Sagad mangayo mig tabang kang Jehova kon unsa nga pagtambal ang among dawaton. Usa ka higayon niana, wala nay kapiliang paagi sa pagtambal. Ang doktor nga nag-atiman kang Danièle sulod sa 23 ka tuig dili makapatin-aw kon nganong makuyapan siya kada humag chemotherapy. Wala siyay ikasugyot nga alternatibo. Gibati namo nga kami na lang gyoy mangitag paagi ug naghunahuna mi kon unsay resulta niini. Dayon may laing doktor sa cancer nga misugot nga moatiman kang Danièle. Sama rag si Jehova ang nangitag lutsanan aron mahupay ang among kabalaka.

Nakakat-on mi sa pag-atubang kon unsa ray problema sa matag adlaw. Sama sa giingon ni Jesus, “ang sunod nga adlaw adunay iyang kaugalingong mga kabalaka.” (Mat. 6:34) Nakatabang sab ang positibong panglantaw ug pagkahingatawa. Pananglitan, dihang wala i-chemotherapy si Danièle sulod sa duha ka bulan, mikidhat siya nako ug miingon, “Abi nimo, maayo kaayo ang akong pamati!” (Prov. 17:22) Bisan pa sa iyang pag-antos, malipay siyang magpraktis sa bag-ong mga awit sa Gingharian uban ang kusog ug may kompiyansa nga tingog.

Ang iyang pagkapositibo nakatabang nako sa pag-atubang sa akong mga limitasyon. Sa tinuod lang, sulod sa 57 ka tuig namo nga kaminyoon, giatiman niya ang lainlain nakong panginahanglan. Wala gani ko niya tudloi kon unsaon pagpritog itlog! Busa, dihang dili na gyod siya makapangosina, kinahanglan kong makakat-on kon unsaon pagpanghugas, pagpanglaba, ug paglutog simpleng mga pagkaon. Nakabuak kog pipila ka baso, pero nalipay kaayo ko nga mobuhat sa mga butang nga makapalipay niya. *

Sa paghinumdom, nakakat-on kog mapuslanong mga leksiyon sa mga limitasyon tungod sa sakit ug pagkatigulang. Una, kinahanglang mogahin tag panahon sa pagpakita sa atong pagmahal sa atong kapikas. Pahimuslan nato ang higayon nga lagsik pa ta sa pag-atiman sa atong mga minahal. (Eccl. 9:9) Ikaduha, dili ta angayng mabalaka pag-ayo sa gagmayng butang; kay basig makalimtan na hinuon ang daghang panalangin nga atong natagamtam kada adlaw.​—Prov. 15:15.

Kon palandongon nako ang among kinabuhi diha sa bug-os panahong pag-alagad, dili gyod malalis nga gipanalanginan mi ni Jehova ug labaw pa kay sa among gihunahuna. Susama ang akong gibati sa giingon sa salmista: “Ang Ginoo [si Jehova] maayo kanako.”​—Sal. 116:7, Maayong Balita Biblia.