Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

1918​—Usa ka Gatos ka Tuig Kanhi

1918​—Usa ka Gatos ka Tuig Kanhi

ANG Enero 1, 1918 nga Watch Tower nag-ingon: “Unsay mahitabo sa 1918?” Ang Gubat sa Kalibotan I nagpadayon pa sa Europe, pero ang mga panghitabo sa sayong bahin nianang tuiga morag nagpakita nga moarang-arang ang kahimtang sa mga Estudyante sa Bibliya ug sa kalibotan.

ANG KALIBOTAN NAGHISGOT UG KALINAW

Niadtong Enero 8, 1918, sa pakigpulong ni Presidente Woodrow Wilson sa U.S. Congress, naghisgot siyag 14 ka ideya nga iyang gibati nga kinahanglanon aron dunay “makataronganon ug dumalayong kalinaw.” Iyang gisugyot ang paggamit ug diplomasya diha sa mga negosasyon ug kasabotan sa mga nasod, pagmenos sa mga armas, ug pagtukod ug “asosasyon sa mga nasod” nga makahatag ug kaayohan sa “dagko ug gagmayng estado.” Sa ulahi, ang iyang “Katorse ka Punto” ang gigamit sa pagpundar sa League of Nations ug sa Treaty of Versailles, nga maoy nagtapos sa Gubat sa Kalibotan I.

NAPILDI ANG MGA MAGSUSUPAK

Bisan pa sa kagubot sa miaging tuig, * morag hapit nang matagamtam sa mga Estudyante sa Bibliya ang kalinaw, nga gipakita sa mga panghitabo sa tinuig nga business meeting sa Watch Tower Bible and Tract Society.

Niini nga miting, nga gihimo niadtong Enero 5, 1918, ang pipila ka prominenteng lalaki nga gidismis sa Bethel misulay pagkontrol sa organisasyon. Si Richard H. Barber, usa ka matinumanong nagapanawng tigdumala, nagbukas sa miting pinaagig pag-ampo. Human sa report bahin sa buluhaton sa miaging tuig, gihimo ang tinuig nga eleksiyon aron sa pagpilig mga direktor. Si Brader Barber nagnominar kang Joseph Rutherford ug sa unom pa ka brader. Dayon ang usa ka abogado nga midapig sa mga magsusupak nagnominar ug laing pito ka lalaki, apil kadtong gidismis sa Bethel. Napildi sila. Mayoriya sa mga aksiyonista (shareholder) ang mibotar kang Brader Rutherford ug sa unom ka matinumanong brader ingong mga direktor.

Daghan sa mga igsoong presente nagtawag sa maong miting ingong “labing gipanalanginang kombensiyon nga ilang natambongan sukad.” Pero wala ra magdugay ang ilang kalipay.

REAKSIYON SA MGA TAWO SA THE FINISHED MYSTERY

Sulod sa pipila ka bulan, ang mga Estudyante sa Bibliya nanagtag sa librong The Finished Mystery. Ang matinud-anog kasingkasing nga mga tawo midawat sa kamatuoran sa Bibliya nga gihisgotan niini.

Si E. F. Crist, nagapanawng tigdumala sa Canada, nag-estorya bahin sa magtiayon nga nakabasa sa The Finished Mystery ug midawat sa kamatuoran sulod lang sa lima ka semana! Siya miingon: “Ang bana ug asawa bug-os nga napahinungod ug paspas ang ilang pag-uswag.”

Dihay tawong nakadawat ug libro, ug iya dayong giestorya sa iyang mga higala ang iyang nabasahan. “Naigo” siya sa mensahe niini. Siya miingon: “Naglakaw ko sa Third Avenue [ug] abi nakog naigo ang akong abaga ug tisa, pero ang libro diay to nga ‘The Finished Mystery.’ Gidala ni nako sa balay ug gihurot ug basa. . . . Sa ulahi, akong nahibaloan nga usa diay ka pastor . . . ang naglabay sa maong libro gikan sa iyang bentana tungod sa kalagot . . . Pinaagi sa iyang gibuhat, nagtuo gyod ko nga mas daghan siyag nakabig ngadto sa buhi nga paglaom kon itandi sa uban niyang nabuhat kaniadto. . . . Tungod sa kalagot sa maong pastor, gidayeg na namo ang Diyos karon.”

Dili lang ang pastor ang ingon anag reaksiyon. Niadtong Pebrero 12, 1918, gidili sa mga opisyales sa Canada ang maong libro, kay naghisgot kuno nig mga ideya nga supak sa gobyerno ug sa gubat. Wala madugay human niadto, mao sab nay gibuhat sa mga opisyales sa United States. Gisulod sa mga awtoridad ang Bethel ug ang mga opisina sa New York, Pennsylvania, ug California, nga nangitag ebidensiya batok sa mga nanguna sa organisasyon. Niadtong Marso 14, 1918, gidili sa U.S. Department of Justice ang The Finished Mystery, nga nag-ingon nga ang pag-imprenta ug pag-apod-apod niana supak kuno sa gubat ug naglapas sa Balaod sa Pagpangespiya.

NAPRISO!

Niadtong Mayo 7, 1918, ang Department of Justice nagkuhag mga arrest warrant para kang Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh, ug Clayton Woodworth. Sila giakusahan ug tinuyong pagpahinabog rebelyon, nga supak sa balaod ug usa ka seryosong krimen. Giakusahan sab sila ug “pagkadili-maunongon, ug pagdumili sa pagsundalo ug pag-apil sa navy sa United States.” Ang ilang husay nagsugod niadtong Hunyo 5, 1918, pero seguradong mahukman silang sad-an. Ngano?

Sumala sa abogado sa gobyerno sa United States, ang balaod nga ila kunong gilapas, ang Balaod sa Pagpangespiya, maoy “epektibong hinagiban kontra propaganda.” Niadtong Mayo 16, 1918, gibalewala sa Kongreso ang pag-amenda sa maong Balaod nga manalipod unta niadtong nagpahayag “kon unsay tinuod, nga may maayong motibo, ug para sa makataronganong katuyoan.” Ang The Finished Mystery mao ang panguna nilang gidebatehan. Maylabot ini, ang opisyal nga rekord sa U.S. Congress nag-ingon: “Usa sa labing peligrosong pananglitan niining matanga sa propaganda mao ang ‘The Finished Mystery’ . . . Tungod niini, mahimong dili na suportahan sa mga sundalo ang atong kalihokan ug maaghat ang uban nga . . . modumili sa pagsundalo.”

Niadtong Hunyo 20, 1918, ang hurado midesisyon nga sad-an ang walo ka brader sa tanang sumbong. Pagkaugma, gibasa sa huwes ang sentensiya. Siya miingon: “Ang relihiyosong propaganda nga gipasiugda ug gipakaylap niini nga mga akusado . . . mas delikado pa kay sa usa ka dibisyon sa German nga kasundalohan. . . . Kinahanglang pahamtangan silag bug-at nga silot.” Duha ka semana sa ulahi, ang walo ka brader gipriso sa Federal Penitentiary sa Atlanta, Georgia, nga may sentensiyang 10 ngadto sa 20 ka tuig.

NAGPADAYON ANG PAGSANGYAW

Nianang panahona, ang mga Estudyante sa Bibliya nag-atubang ug grabeng pagsupak. Ang Federal Bureau of Investigation (FBI) nagsusi pag-ayo sa ilang buluhaton, nga naghimog linibo ka dokumento. Ang maong mga dokumento nagpakita nga ang mga igsoon determinado gyong magpadayon sa pagsangyaw.

Sa iyang sulat sa FBI, ang postmaster sa Orlando, Florida, miingon: “[Ang mga Estudyante sa Bibliya] namalaybalay sa lungsod ug sagad naghimo niini [sa] gabii. . . . Determinado gyod silang magpadayon sa pagsangyaw bisan pa sa mga pagsupak.”

Ang usa ka koronel sa War Department misulat sa FBI aron isumbong ang buluhaton ni Frederick W. Franz, kinsa sa ulahi nahimong membro sa Nagamandong Lawas. Ang koronel misulat: “Si F. W. Franz . . . aktibo gihapon sa pagpamaligyag linibo ka kopya sa ‘Finished Mystery’.”

Si Charles Fekel, kinsa sa ulahi nahimo pong membro sa Nagamandong Lawas, nag-atubang ug grabeng paglutos. Gidakop siya sa mga awtoridad tungod sa pagpanagtag ug The Finished Mystery, ug gimonitor pag-ayo ang iyang mga sulat. Siya gipriso sa Baltimore, Maryland, sulod sa usa ka bulan, ug gitawag siyang “Austrian nga kaaway.” Samtang maisogon siyang nagpamatuod sa mga imbestigador, iyang nahinumdoman ang giingon ni Pablo sa 1 Corinto 9:16: “Alaot ako kon dili ko ipahayag ang maayong balita!” *

Gawas pa sa ilang madasigong pagsangyaw, ang mga Estudyante sa Bibliya nag-apod-apod sab ug petisyon aron pagawson ang mga brader nga gipriso sa Atlanta. Si Anna K. Gardner miasoy: “Puliki kaayo mi. Samtang napriso ang mga brader, ang sunod namong gibuhat mao ang pagpapirma sa among petisyon. Namalaybalay mi, ug linibo ang mipirma! Giingnan namo ang mga tawo nga kini sila tinuod nga mga Kristohanon ug dili makataronganong gipriso.”

MGA KOMBENSIYON

Niining lisod nga panahon, pirmeng may mga kombensiyon aron mapalig-on sa espirituwal ang mga igsoon. Ang Watch Tower nag-ingon: “Kapin sa 40 ka kombensiyon . . . ang gihimo nianang tuiga . . . Nindot ang mga report nga nadawat gikan niining tanang kombensiyon. Kaniadto ang tanang kombensiyon gihimo sa ulahing bahin sa ting-init o sa sayong bahin sa tinghunlak; pero karon kada bulan dunay mga kombensiyon.”

Ang matinud-anog kasingkasing nga mga tawo padayong misanong sa maayong balita. Sa usa ka kombensiyon sa Cleveland, Ohio, mga 1,200 ang mitambong ug 42 ang nabawtismohan, apil ang batang lalaki nga may “apresasyon sa Diyos ug sa dedikasyon nga tungod niana maulawan ang daghang mas taas ug edad niya.”

UNSAY SUNOD NGA MAHITABO?

Dihang naghinapos ang 1918, ang mga Estudyante sa Bibliya wala mahibalo kon unsay mahitabo nila. Gibaligya ang pipila ka propidad sa Brooklyn ug ang hedkuwarter gibalhin sa Pittsburgh, Pennsylvania. Samtang napriso ang nangunang mga brader, laing tinuig nga miting sa mga aksiyonista ang gieskedyul sa Enero 4, 1919. Unsay mahitabo?

Ang atong mga igsoon nagpadayon sa ilang buluhaton. Masaligon kaayo sila sa resulta. Tungod niana, kini ang ilang gipili ingong tinuig nga teksto sa 1919: “Walay hinagiban nga gibuhat batok kanimo [ang] magmalampuson.” (Isa. 54:17, Ang Biblia​—Bag-ong Hubad nga Binisaya) Andam na sila para sa kalit ug bug-os nga kausaban, nga magpalig-on sa ilang pagtuo ug magdasig nila para sa dakong buluhaton sa umaabot.

^ par. 6 Tan-awa ang “Usa ka Gatos ka Tuig Kanhi​—1917” sa 2017 Tinuig nga Basahon sa mga Saksi ni Jehova, p. 172-176.

^ par. 22 Tan-awa ang sugilanon sa kinabuhi ni Charles Fekel, “Kalipay sa Paglahutay Diha sa Maayong Buluhaton,” sa Marso 1, 1969 nga Watchtower.