1. Unsa ka importante ang tinapay sa panahon sa Bibliya?

 ANG tinapay mao ang pangunang pagkaon sa panahon sa Bibliya. (Gen. 14:18; Luc. 4:4) Komon kaayo ni, gani ang pulong nga gihubad ug “pagkaon” diha sa Bibliya usahay literal nga nagtumong sa tinapay. (Mat. 6:​11, footnote; tan-awa ang study note sa Buhat 20:7.) Tinapay pod ang gigamit ni Jesus aron milagrosong pakaonon ang libolibo ka tawo sa duha ka higayon. (Mat. 16:​9, 10) Mabasa nato ang usa niini sa Juan kapitulo 6. Samtang hisgotan nato ni nga asoy, susihon nato ang mga leksiyon nga atong mapadapat karon.

2. Nganong dihay higayon nga nagkinahanglag pagkaon ang daghang tawo sa panahon ni Jesus?

² Usa ka adlaw, ang mga apostoles ni Jesus gikapoy kaayo gikan sa pagsangyaw ug nagkinahanglag pahulay, maong gidala sila ni Jesus ngadto sa pikas nga bahin sa Dagat sa Galilea sakay sa sakayan. (Mar. 6:​7, 30-32; Luc. 9:10) Nakaabot sila sa mingaw nga dapit didto sa Betsaida. Pero wala madugay, miabot ang libolibo ka tawo kay gusto nilang makita si Jesus. Wala sila balewalaa ni Jesus. Iya silang gitudloan bahin sa Gingharian ug giayo ang mga masakiton. Pero kay hapon na kaayo, ang mga tinun-an nabalaka kon unsay kaonon sa maong mga tawo. Tingali ang uban nila naay dalang gamayng pagkaon, pero ang kadaghanan kinahanglan pang moadto sa mga baryo aron makapalit ug pagkaon. (Mat. 14:15; Juan 6:​4, 5) Unsay himoon ni Jesus?

SI JESUS NAGTAGANAG TINAPAY PINAAGIG MILAGRO

3. Unsay gihimo ni Jesus aron matagan-an ang panginahanglan sa mga tawo? (Tan-awa sab ang hulagway.)

³ Giingnan ni Jesus ang iyang mga apostoles: “Ayaw sila palakwa;  hatagi silag pagkaon.” (Mat. 14:16) Pero ang problema kay dihay mga 5,000 ka lalaki. Ug kon apilon pag-ihap ang mga babaye ug bata, posibleng moabot ug 15,000 ka tawo ang kinahanglang pakan-on. (Mat. 14:21) Si Andres miingon: “Aniay batang lalaki nga may lima ka tinapay nga sebada ug duha ka gagmayng isda. Apan unsaon man pagkaigo niini sa daghan kaayong tawo?” (Juan 6:9) Ang tinapay nga sebada maoy kasagarang pagkaon sa mga pobre, ug ang gagmayng isda posibleng inasinan ug binulad. Pero dili gyod paigo ang dala sa bata aron mapakaon ang ingon adto ka daghang tawo. Busa unsa kahay himoon ni Jesus?

4. Unsay atong makat-onan sa Juan 6:​11-13? (Tan-awa sab ang mga hulagway.)

⁴ Kay gusto ni Jesus nga pakitaag kaayo ang mga tawo, iya silang giingnan nga manglingkod sa kasagbotan nga ginurupo. (Mar. 6:​39, 40; basaha ang Juan 6:​11-13.) Mabasa nato nga si Jesus nagpasalamat sa iyang Amahan para sa tinapay ug isda. Angay lang gyod nga pasalamatan ang Diyos kay siya ang Tinubdan sa pagkaon. Nindot gyod ni nga pahinumdom kanato nga sundogon ang ehemplo ni Jesus nga mag-ampo sa dili pa mokaon, nag-inusara man ta o naay mga kauban. Dayon gipaapod-apod ni Jesus ang pagkaon, ug ang mga tawo nangaon ug nangabusog. Nanobra pa gani ang pagkaon, ug dili gusto ni Jesus nga mausik lang to maong gipahipos niya ang sobra. Ang gihimo ni Jesus nagtudlo nato nga dili usikan ang mga butang nga atong nabatonan. Kon ginikanan ka, puwede nimong hisgotan uban sa imong mga anak kini nga asoy ug ang mga leksiyon niini bahin sa pag-ampo, pagkamaabiabihon, ug pagkamahinatagon.

5. Unsay reaksiyon sa mga tawo sa gihimo ni Jesus niadtong adlawa, ug unsay iyang gibuhat?

 ⁵ Mibilib pag-ayo ang mga tawo sa paagi sa pagtudlo ni Jesus ug sa iyang mga milagro. Nahibalo sila sa giingon ni Moises nga magpadala ang Diyos ug espesyal nga propeta, maong nakahunahuna tingali sila, ‘Si Jesus na kaha ang maong propeta?’ (Deut. 18:​15-18) Kon mao, naghunahuna tingali sila nga mahimo gyod siyang maayong magmamando ug kaya niyang tagan-an ug pagkaon ang tibuok nasod. Busa ang mga tawo nagplano nga ‘pugson si Jesus nga mahimong hari.’ (Juan 6:​14, 15) Kon gitugotan ni Jesus nga mahitabo na, maapil gyod siya sa politika sa mga Hudiyo ubos sa Romanong pagmando. Pero mao ba nay nahitabo? Dili. Atong mabasa nga si Jesus ‘mibiya ug mitungas sa bukid.’ Bisag gipresyur siya sa uban, wala gyod siya mag-apil-apil sa politika. Nindot gyod ni nga leksiyon para nato!

6. Unsaon nato pagpakita nga gusto natong sundogon si Jesus? (Tan-awa sab ang hulagway.)

⁶ Siyempre wala gyoy mohangyo nato nga milagrosong padaghanon ang tinapay o ayohon ang mga masakiton. Dili pod tingali ta nila pugson nga mahimong hari o magmamando sa nasod. Pero basin pugson ta nila nga moapil-apil sa politika pinaagi sa pagbotar o pagsuportar sa usa ka politiko nga para nila dakog matabang sa komunidad. Unsay atong buhaton? Klaro ang leksiyon nga atong nakat-onan kang Jesus. Wala siya mag-apil-apil sa politika, ug miingon pa gani siya: “Ang akong Gingharian dili bahin niining kalibotana.” (Juan 17:14; 18:36) Ang mga Kristohanon karon kinahanglang maningkamot nga sundogon ang panghunahuna ug binuhatan ni Jesus. Atong suportahan, isangyaw, ug iampo ang maong Gingharian. (Mat. 6:10) Karon, balikan nato ang asoy bahin sa milagrosong pagtagana ni  Jesus ug tinapay ug hisgotan kon unsa pay atong makat-onan niini.

“ANG KAHULOGAN SA MILAGRO BAHIN SA MGA TINAPAY”

7. Unsay gihimo ni Jesus ug sa mga apostoles? (Juan 6:​16-20)

⁷ Human pakan-a ni Jesus ang mga tawo, iyang giingnan ang mga apostoles nga mobalik sa Capernaum sakay sa sakayan, samtang siya mitungas sa bukid aron makalikay sa mga tawo nga gustong maghimo niyang hari. (Basaha ang Juan 6:​16-20.) Samtang naglawig ang mga apostoles, dihay miabot nga unos nga nagdalag kusog nga hangin ug dagkong balod. Dayon giadto sila ni Jesus, nga naglakaw ibabaw sa dagat. Ug iyang giingnan si apostol Pedro nga molakaw pod sa dagat. (Mat. 14:​22-31) Dihang nakasakay na si Jesus sa sakayan, ang unos milurang. Nahingangha ang mga tinun-an ug nakaingon sila: “Ikaw gayod ang Anak sa Diyos.” a (Mat. 14:33) Makapainteres nga wala ni masulti sa mga apostoles dihang nakita nila si Jesus nga milagrosong nagpakaon sa daghang tawo. Ila lang ning nasulti human nila makita si Jesus nga naglakaw ibabaw sa dagat. Matikdi ang giingon ni Marcos: “[Ang mga apostoles] nahibulong pag-ayo kay wala nila masabti ang kahulogan sa milagro bahin sa mga tinapay. Naglisod pa sila sa pagsabot sa tanan.” (Mar. 6:​50-52) Oo, wala nila masabti kon unsa ka dako ang gahom nga gihatag ni Jehova kang Jesus sa paghimog mga milagro. Pero wala madugay, gihisgotag balik ni Jesus ang milagro bahin sa tinapay, ug naa pa siyay gitudlo nga leksiyon para nato.

8-9. Nganong gipangita sa mga tawo si Jesus? (Juan 6:​26, 27)

⁸ Ang mga tawo nga gipakaon ni Jesus nagpokus lang sa pagtagbaw sa ilang pisikal nga mga panginahanglan ug tinguha. Nganong makaingon ta ana? Pagkasunod adlaw, ilang nahibaloan nga si Jesus ug ang iyang mga apostoles mibiya. Busa dihang may midunggo nga mga sakayan gikan sa Tiberias, misakay sila niana paingon sa Capernaum aron pangitaon si Jesus. (Juan 6:​22-24) Gihimo ba to nila kay gusto nilang mokat-on ug dugang bahin sa Gingharian? Wala. Gusto lang nilang tagbawon ang ilang pisikal nga panginahanglan alang sa tinapay. Giunsa nato pagkahibalo niana?

⁹ Matikdi kon unsay nahitabo dihang nakit-an sa mga tawo si Jesus duol sa Capernaum. Si Jesus prangkang miingon nga naghunahuna lang sila sa pagtagbaw sa ilang temporaryong pisikal nga panginahanglan. Siya miingon nga sila ‘nakakaon sa tinapay ug nangabusog’ sa “pagkaon nga madaot.” Busa gitambagan niya sila nga maghago para sa “pagkaon nga dili madaot nga motultol sa kinabuhing walay kataposan.” (Basaha ang Juan 6:​26, 27.) Si Jesus miingon nga ang iyang Amahan magtagana niana nga pagkaon. Seguradong nahingangha pag-ayo ang mga tawo sa iyang giingon nga naay pagkaon nga makahatag ug kinabuhing walay kataposan! Unsa kana nga pagkaon, ug unsay ilang himoon aron madawat kana?

10. Unsay kinahanglang himoon sa mga tawo aron “makabaton ug kinabuhing walay kataposan”?

¹⁰ Ang maong mga Hudiyo gustong mahibalo kon unsay kinahanglan nilang himoon aron makadawat niini nga pagkaon. Naghunahuna tingali sila nga kinahanglan lang nilang sundon ang mga sugo diha sa Moisesnong Balaod. Pero giingnan sila ni Jesus: “Kamo uyonan sa Diyos kon magpakita mog pagtuo sa usa nga iyang gipadala.” (Juan 6:​28, 29) Ang mga tawo kinahanglang magpakitag pagtuo sa representante nga gipadala sa Diyos aron makabaton silag “kinabuhing walay kataposan.” Gani sa miagi,  naghisgot na si Jesus bahin niini. (Juan 3:​16-18, 36) Ug naa pa siyay dugang gisulti kon unsaon nga mabatonan ang kinabuhing walay kataposan.—Juan 17:3.

11. Nganong makaingon ta nga ang mga Hudiyo nagpokus lang gihapon sa literal nga tinapay? (Salmo 78:​24, 25)

¹¹ Wala dawata sa maong mga Hudiyo nga kinahanglan silang magpakitag pagtuo kang Jesus. Ila siyang gipangutana: “Unsang ilhanan ang imong ipakita kanamo aron motuo mi nimo?” (Juan 6:30) Miingon sila nga ang ilang mga katigulangan sa panahon ni Moises nakadawat ug mana, nga susama sa tinapay. (Neh. 9:15; basaha ang Salmo 78:​24, 25.) Klaro nga ang ilang hunahuna nakapokus lang gihapon sa literal nga tinapay. Wala gani sila mangutana kang Jesus kon unsay iyang gipasabot sa “tinuod nga tinapay gikan sa langit,” ang tinapay nga labaw pa sa mana ug makahatag ug kinabuhing walay kataposan. (Juan 6:32) Nagpokus ra kaayo sila sa ilang pisikal nga panginahanglan nga tungod niana ilang gibalewala ang espirituwal nga mga kamatuoran nga gustong itudlo ni Jesus kanila. Unsay atong makat-onan niini nga asoy?

KON UNSAY PINAKAIMPORTANTE PARA NATO

12. Giunsa pagpasiugda ni Jesus kon unsay pinakaimportante?

¹² Ang Juan kapitulo 6 nagtudlo nato niining hinungdanong leksiyon: Kinahanglan nga ang pinakaimportante para nato mao ang atong espirituwal nga panginahanglan. Mao pod ni ang leksiyon nga gitudlo ni Jesus dihang iyang gisalikway ang tentasyon ni Satanas. (Mat. 4:​3, 4) Ug sa iyang Wali sa Bukid, gipasiugda niya nga kinahanglang mahunahunaon ta sa atong espirituwal nga panginahanglan. (Mat. 5:3) Busa puwede natong pangutan-on ang atong kaugalingon, ‘Ang ako bang paagi sa pagkinabuhi nagpakita nga mas importante para nako ang pagtagbaw sa akong espirituwal nga panginahanglan kay sa akong pisikal nga mga tinguha?’

13. (a) Nganong dili ra sayop nga mag-enjoy ta sa pagkaon? (b) Unsang pasidaan ang angay natong hinumdoman? (1 Corinto 10:​6, 7, 11)

¹³ Dili ra sayop nga mag-ampo ta nga tagan-an ta sa atong pisikal nga panginahanglan ug mag-enjoy niini. (Luc. 11:3) Ang Bibliya nag-ingon nga maayo para sa tawo nga “mokaon ug moinom ug malipay sa iyang paghago” ug nga “gikan kini sa kamot sa matuod nga Diyos.” (Eccl. 2:24; 8:15; Sant. 1:17) Pero kinahanglang mag-amping ta nga dili himoong prayoridad sa atong kinabuhi ang materyal nga mga butang. Gipasiugda kana ni apostol Pablo sa iyang sulat ngadto sa mga Kristohanon, kinsa nagkinabuhi sa panahon nga hapit nang taposon ang Hudiyong sistema. Iyang gihisgotan ang dili maayong pananglitan sa mga Israelinhon kaniadto, apil na ang nahitabo duol sa Bukid sa Sinai. Gipasidan-an niya ang mga Kristohanon nga ‘dili magtinguhag makadaot nga mga butang, sama sa pagtinguha [sa mga Israelinhon] niini.’ (Basaha ang 1 Corinto 10:​6, 7, 11.) Tungod sa hakog nga tinguha sa mga Israelinhon alang sa pagkaon, nahimo na hinuong “makadaot” para nila ang milagrosong mga tagana ni Jehova. (Num. 11:​4-6, 31-34) Ug dihang misimba sila sa bulawan nga nating baka, ilang gipakita nga mas importante nila ang pagkaon, pag-inom, ug paglipaylipay. (Ex. 32:​4-6) Gigamit ni Pablo kini nga pananglitan aron pasidan-an ang mga Kristohanon kinsa nagkinabuhi sa panahon nga hapit nang matapos ang Hudiyong sistema, nga nahitabo niadtong 70 C.E. Nagkinabuhi na pod ta sa panahon nga hapit nang taposon kini nga sistema, busa kinahanglang maningkamot gyod ta nga hinumdoman kanunay ang pasidaan ni Pablo.

14. Kon bahin sa pagkaon, unsay atong madahom sa bag-ong kalibotan?

¹⁴ Dihang miingon si Jesus nga iampo nato  ang atong “pagkaon alang niining adlawa,” naghisgot pod siya bahin sa panahon dihang ang kabubut-on sa Diyos matuman na “sa langit, mao man usab sa yuta.” (Mat. 6:​9-11) Unsay imong ma-imagine bahin nianang panahona? Gipakita sa Bibliya nga apil sa kabubut-on sa Diyos nga naa unyay abundang pagkaon sa tibuok yuta. Base sa Isaias 25:​6-8, naa unyay daghang lami nga pagkaon ubos sa pagmando sa Gingharian ni Jehova. Ang Salmo 72:16 nagtagna: “Duna unyay dagayang lugas sa yuta; mosugwak unya kini sa tumoy sa kabukiran.” Eksayted na ba kang magluto didto sa imong paboritong pagkaon o mokat-on ug bag-ong mga potahe? Gawas pa ana, ma-enjoy pa gyod nimo ang abot sa imong mga gitanom. (Isa. 65:​21, 22) Ug ang tanan sa yuta matagbaw gyod niini nga mga panalangin.

15. Unsang klase sa edukasyon ang madawat niadtong mga banhawon? (Juan 6:35)

¹⁵ Basaha ang Juan 6:35. Unsa kahay paglaom niadtong mga tawo nga mikaon sa tinapay ug isda nga gitagana ni Jesus? Bisag wala sila magpakitag pagtuo kang Jesus kaniadto, posibleng banhawon gihapon sila. Panahon sa pagpamanhaw, basin mailaila nimo ang uban nila. (Juan 5:​28, 29) Pero kinahanglan silang tudloan sa kahulogan sa giingon ni Jesus: “Ako mao ang tinapay sa kinabuhi. Kadtong moari kanako dili na gayod gutmon.” Kinahanglan silang motuo sa halad lukat ni Jesus, sa ato pa, motuo nga iyang gihatag ang iyang kinabuhi para kanila. Nianang panahona, naay programa sa espirituwal nga edukasyon para sa mga banhawon ug sa mga bata nga matawo unya sa bag-ong kalibotan. Makapalipay gyod ang pagpakigbahin niana nga edukasyon! Mas makapatagbaw pa ni kay sa bisan unsang literal nga pagkaon.

16. Unsay hisgotan sa sunod nga artikulo?

¹⁶ Nahisgotan na nato ang pipila ka bahin sa Juan kapitulo 6, pero daghan pag gitudlo si Jesus bahin sa “kinabuhing walay kataposan.” Kinahanglan ning hatagag pagtagad sa maong mga Hudiyo, ug angay pod nato ning hatagag pagtagad. Ipadayon nato paghisgot ang Juan kapitulo 6 sa sunod nga artikulo.