1-2. (a) Sa unsang paagi parehas ang atong kahimtang karon sa kahimtang sa mga Hudiyo nga namalik sa Jerusalem? (b) Unsang mga kalisdanan ang nasinatian sa mga Hudiyo? (Tan-awa ang kahong “ Sa Panahon ni Haggeo, Zacarias, ug Esdras.”)

 MABALAKA ba ka usahay bahin sa umaabot? Tingali nawad-an kag trabaho ug nabalaka ka kon unsaon pagtagana sa imong pamilya. Basin nabalaka pod ka sa safety sa imong pamilya tungod sa kagubot sa politika sa inyong nasod, paglutos, o pagsupak sa buluhatong pagsangyaw. Kon kini ang imong kahimtang, makabenepisyo ka sa pagkonsiderar kon giunsa pagtabang ni Jehova ang mga Israelinhon kaniadto dihang nakaatubang silag susamang mga problema.

² Ang mga Hudiyo nga didto na nagdako sa Babilonya nagkinahanglan gyod ug lig-ong pagtuo aron biyaan ang ilang komportableng kinabuhi ug mobiyahe paingon sa nasod nga dili sila pamilyar. Wala madugay human sa ilang pag-abot didto, naapektohan sila sa kalisod sa ekonomiya, gubot nga kahimtang sa politika, ug pagsupak. Tungod niana, ang uban wala na makapokus sa pagtukod pag-usab sa templo ni Jehova. Busa sa mga 520 B.C.E., si Jehova nagpadalag duha ka propeta, si Haggeo ug Zacarias, aron mabalik ang kadasig sa katawhan. (Hag. 1:1; Zac. 1:1) Ato unyang makita nga epektibo kaayo ang pagdasig niini nga mga propeta. Pero halos 50 ka tuig sa ulahi, naluya na pod ang namalik nga mga Hudiyo. Si Esdras, nga hanas nga tigkopya sa Balaod, miabot sa Jerusalem gikan sa Babilonya aron dasigon ang katawhan sa Diyos nga himoong prayoridad ang matuod nga pagsimba.—Esd. 7:1, 6.

3. Unsang mga pangutana ang atong konsiderahon? (Proverbio 22:19)

 ³ Ang mga tagna ni Haggeo ug Zacarias nakatabang sa katawhan sa Diyos kaniadto nga padayong mosalig kang Jehova panahon sa pagsupak. Makatabang pod ni nato karon nga padayong mosalig nga tabangan ta ni Jehova bisag unsa pang kalisdanan ang moabot sa atong kinabuhi. (Basaha ang Proverbio 22:19.) Samtang atong konsiderahon ang mensahe sa Diyos pinaagi ni Haggeo ug Zacarias ug susihon ang ehemplo ni Esdras, atong tubagon kini nga mga pangutana: Sa unsang paagi ang mga kalisdanan nakaapektar sa namalik nga mga Hudiyo? Nganong angay natong unahon ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos bisan panahon sa kalisdanan? Ug unsay angay natong himoon aron mas molig-on ang atong pagsalig kang Jehova sa lisod nga mga panahon?

4-5. Ngano kahang nawala ang kadasig sa mga Hudiyo sa pagtukod sa templo?

⁴ Pag-abot sa mga Hudiyo sa Jerusalem, daghan kaayo silag buluhaton. Gitukod dayon nila pag-usab ang halaran ni Jehova ug ang pundasyon sa templo. (Esd. 3:1-3, 10) Pero wala madugay, nawala ang ilang kadasig. Ngano? Kay gawas sa pagtukod sa templo, kinahanglan silang magtukod ug balay, mananom, ug magtaganag pagkaon sa ilang pamilya. (Esd. 2:68, 70) Nakaatubang pod silag pagsupak gikan sa mga kaaway, nga nagplanong pahunongon ang pagtukod pag-usab sa templo.—Esd. 4:1-5.

⁵ Ang namalik nga mga Hudiyo naapektohan pod sa kalisod sa ekonomiya ug kagubot sa politika. Ang ilang yuta sakop na sa Imperyo sa Persia. Pagkamatay sa hari sa Persia nga si Ciro niadtong 530 B.C.E., ang hari nga mipuli niya, si Cambyses, milihok dayon aron sakopon ang Ehipto. Sa ilang pagpaingon sa Ehipto, ang mga sundalo posibleng namugos sa mga Israelinhon nga hatagan silag pagkaon, tubig, ug kapuy-an. Seguradong nabug-atan niini ang mga Israelinhon. Pagsugod sa pagmando sa sunod nga hari nga si Dario I, daghan kaayog problema tungod sa mga pagrebelde ug kagubot sa politika. Kini nga mga kahimtang seguradong nakapabalaka pag-ayo sa namalik nga mga Hudiyo kon unsaon nila pagtagana ang ilang pamilya. Tungod sa tanang kalisdanan nga ilang giatubang, gibati sa ubang Hudiyo nga dili pa kadto ang panahon nga tukoron pag-usab ang templo ni Jehova.—Hag. 1:2.

6. Base sa Zacarias 4:6, 7, unsa pang mga kalisdanan ang giatubang sa mga Hudiyo, ug unsay gipasalig ni Zacarias kanila?

⁶ Basaha ang Zacarias 4:6, 7. Gawas nga naglisod sila sa materyal ug gubot ang politika, ang mga Hudiyo gilutos pod. Niadtong 522 B.C.E., milampos ang mga kaaway sa pagpahunong sa pagtukod pag-usab sa templo ni Jehova. Pero gipasaligan ni Zacarias ang mga Hudiyo nga gamiton ni Jehova ang Iyang gamhanang espiritu sa pagtangtang sa bisan unsang babag. Pagka-520 B.C.E., gitugotan na ni Haring Dario nga ipadayon ang pagtukod sa templo ug naghatag pa gani siyag kuwarta para niini. Gisugo pod niya ang mga gobernador nga suportahan ang mga Hudiyo.—Esd. 6:1, 6-10.

7. Dihang giuna sa mga Hudiyo ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos, unsang mga panalangin ang ilang nadawat?

 ⁷ Pinaagi kang Haggeo ug Zacarias, gisaaran ni Jehova ang iyang katawhan nga iya silang suportahan kon unahon nila ang pagtukod pag-usab sa templo. (Hag. 1:8, 13, 14; Zac. 1:3, 16) Kay nadasig sa mga propeta, gipadayon sa mga Hudiyo ang pagtukod sa templo niadtong 520 B.C.E., ug wala ray lima ka tuig, nahuman nila kini. Kay giuna sa mga Hudiyo ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos bisan pa sa mga  kalisdanan, nadawat nila ang tabang ni Jehova dili lang sa materyal, apil pod sa espirituwal. Ingong resulta, sila malipayong nagsimba kang Jehova.—Esd. 6:14-16, 22.

8. Nganong ang giingon sa Haggeo 2:4 makatabang nato nga padayong unahon ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos? (Tan-awa sab ang footnote.)

⁸ Samtang nagkaduol ang dakong kasakitan, importante kaayo nga sundon nato ang sugo nga mosangyaw. (Mar. 13:10) Pero malisdan tingali ta nga magpokus sa atong ministeryo kon naglisod ta sa pinansiyal o gisupak ang atong buluhatong pagsangyaw. Unsay makatabang nato nga unahon ang Gingharian? Kanunay tang mosalig nga “si Jehova sa mga panon” b nagauban kanato. Tabangan ta niya kon padayon natong unahon ang Gingharian kay sa atong kaugalingon. Busa dili gyod ta angayng mahadlok.—Basaha ang Haggeo 2:4.

9-10. Sa unsang paagi nakita sa usa ka magtiayon nga tinuod ang giingon ni Jesus sa Mateo 6:33?

⁹ Konsideraha ang eksperyensiya sa payunir nga magtiayon nga si Oleg ug Irina. c Pagbalhin nila sa laing lugar aron motabang sa usa ka kongregasyon, nawad-an silag trabaho tungod sa nagkagrabe nga kahimtang sa ekonomiya sa ilang nasod. Bisag mga usa ka tuig sila nga walay permanenteng trabaho, kanunay nilang gibati ang mahigugmaong pag-atiman ni Jehova ug usahay makadawat silag tabang gikan sa mga igsoon. Unsay ilang gihimo aron makaya ang ilang lisod nga situwasyon? Si Oleg, kinsa na-depress sa primero, miingon, “Ang pagpabiling busy sa ministeryo nakatabang namo nga magpokus sa kon unsay pinakaimportante sa kinabuhi.” Samtang siya ug ang iyang asawa nangitag trabaho, nagpabilin silang busy sa ministeryo.

¹⁰ Usa ka adlaw pag-uli nila gikan sa ministeryo, nahibaloan nila nga ang ilang suod nga amigo  mibiyaheg mga 160 kilometros (100 ka milya) aron dad-an silag duha ka bag nga grocery. Si Oleg miingon: “Nianang adlawa, nakita na pod namo nga giatiman mi pag-ayo ni Jehova ug sa kongregasyon. Kombinsido mi nga dili gyod kalimtan ni Jehova ang iyang mga alagad, bisan pag morag wala nay paglaom ang ilang situwasyon.”—Mat. 6:33.

11. Unsay atong madahom kon padayon natong unahon ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos?

¹¹ Gusto ni Jehova nga magpokus ta sa buluhaton nga makaluwas ug kinabuhi—ang paghimog tinun-an. Sama sa gihisgotan sa  parapo 7, gidasig ni Haggeo ang katawhan ni Jehova nga sugdan pag-usab ang ilang sagradong pag-alagad, nga sama bag ipahiluna nila pag-usab ang pundasyon sa templo. Kon ila nang himoon, nagsaad si Jehova nga iya silang “panalanginan.” (Hag. 2:18, 19) Makasalig pod ta nga panalanginan ni Jehova ang atong mga paningkamot kon unahon nato ang buluhaton nga iyang gisugo kanato.

12. Nganong si Esdras ug ang kauban niyang mga Hudiyo nagkinahanglan ug lig-ong pagtuo?

¹² Niadtong 468 B.C.E., si Esdras ug ang ikaduhang grupo sa mga Hudiyo mibiyahe gikan sa Babilonya paingon sa Jerusalem. Niini nga biyahe, si Esdras ug ang iyang mga kauban nagkinahanglag lig-ong pagtuo. Delikado kaayo ang mga dalan nga ilang agian, ug nagdala pa gyod silag daghan kaayong bulawan ug plata (silver), maong nameligro silang tulison. (Esd. 7:12-16; 8:31) Gawas pa ana, dili pod sila safe sa Jerusalem. Gamay pa lang ang namuyo sa siyudad ug wala pa ma-repair ang mga paril ug ganghaan. Unsay atong makat-onan kang Esdras bahin sa pagpalig-on sa atong pagsalig kang Jehova?

13. Nganong mas milig-on ang pagsalig ni Esdras kang Jehova? (Tan-awa sab ang footnote.)

¹³ Nakita ni Esdras kon giunsa pagtabang ni Jehova ang Iyang katawhan sa peligroso kaayong mga kahimtang. Daghang tuig una pa niana, sa 484 B.C.E., si Esdras posibleng nagpuyo sa Babilonya dihang nagsugo si Haring Ahasuero nga puohon ang tanang Hudiyo sa Imperyo sa Persia. (Est. 3:7, 13-15) Nameligro gyod ang kinabuhi ni Esdras! Tungod niini nga sugo, ang mga Hudiyo “sa matag probinsiya” nagpuasa, nagminatay, ug seguradong nag-ampo kang Jehova alang sa tabang. (Est. 4:3) Imadyina ang gibati ni Esdras ug sa kauban niyang mga Hudiyo dihang kalit nga nausab ang kahimtang, kay kadto hinuong mga nagplano nga puohon ang mga Hudiyo maoy gipamatay! (Est. 9:1, 2) Ang naeksperyensiyahan ni Esdras niadtong panahona posibleng nag-andam niya sa umaabot nga mga pagsulay ug nagpalig-on sa iyang pagsalig sa gahom ni Jehova sa pagpanalipod sa Iyang katawhan. d

14. Unsay nakat-onan sa usa ka sister dihang giatiman siya ni Jehova sa lisod nga mga panahon?

¹⁴ Dihang makita nato kon giunsa ta pag-atiman ni Jehova sa lisod nga mga panahon, mas molig-on ang atong pagsalig kaniya. Matikdi ang eksperyensiya ni Anastasia, nga nagpuyo sa Eastern Europe. Miresayn siya sa trabaho aron makapabilin siyang neyutral. Siya miingon: “Kadto ang unang higayon nga nahutdan kog kuwarta.” Dayon siya midugang: “Gisalig nako ang tanan kang Jehova ug nakita nako kon giunsa ko niya pag-atiman. Mawad-an man kog trabaho sa sunod, dili ko mahadlok. Kon giatiman ko sa akong langitnong Amahan karon, atimanon pod ko niya ugma.”

15. Unsay nakatabang kang Esdras aron magpabiling lig-on ang iyang pagsalig kang Jehova? (Esdras 7:27, 28)

¹⁵ Giila ni Esdras ang tabang ni Jehova sa iyang kinabuhi. Dihang mamalandong siya sa  mga panahon nga gitabangan siya ni Jehova, seguradong nakatabang na kang Esdras nga magpabiling lig-on ang iyang pagsalig Kaniya. Matikdi ang ekspresyong “ang kamot ni Jehova nagtabang kanako.” (Basaha ang Esdras 7:27, 28.) Si Esdras migamit ug susamang mga pulong pipila ka beses diha sa iyang basahon.—Esd. 7:6, 9; 8:18, 22, 31.

16. Unsang mga situwasyon nga mas makita tingali nato ang kamot ni Jehova sa atong kinabuhi? (Tan-awa sab ang hulagway.)

¹⁶ Si Jehova makatabang nato dihang naa ta sa lisod nga situwasyon. Pananglitan, dihang mananghid ta sa atong amo nga mag-day off aron makatambong ug kombensiyon o mohangyo nga i-adjust ang atong eskedyul sa trabaho aron makatambong ta sa tanang tigom, naghimo tag kahigayonan nga makita ang kamot ni Jehova sa atong kinabuhi. Basin masorpresa ta sa maayong mga resulta. Tungod niana, mas molig-on ang atong pagsalig kang Jehova.

17. Sa lisod nga mga kahimtang, giunsa pagpakita ni Esdras nga mapainubsanon siya? (Tan-awa ang hulagway sa atubangan sa magasin.)

¹⁷ Si Esdras mapainubsanong miduol kang Jehova alang sa tabang. Sa matag higayon nga nabalaka o nabug-atan si Esdras sa iyang mga responsibilidad, siya mapainubsanong miampo kang Jehova. (Esd. 8:21-23; 9:3-5) Kay misalig si Esdras kang Jehova, ang uban napalihok nga suportahan siya ug sundogon ang iyang pagtuo. (Esd. 10:1-4) Dihang mabalaka ta pag-ayo bahin sa atong materyal nga panginahanglan o sa safety sa atong pamilya, angay tang mosalig kang Jehova ug moduol kaniya sa pag-ampo.

18. Unsay makatabang aron mas molig-on ang atong pagsalig kang Jehova?

¹⁸ Kon mapainubsanon tang moduol kang Jehova ug dawaton ang tabang sa mga igsoon, mas molig-on ang atong pagsalig sa Diyos. Si Erika, nga naay tulo ka anak, padayong misalig kang Jehova bisan pa sa makapaguol kaayong mga hitabo sa iyang kinabuhi. Sa mubo lang nga panahon, namatay ang iyang gibuntis nga bata ug ang iyang minahal nga bana. Bahin sa maong mga trahedya, siya miingon: “Dili gyod nimo mahibaloan daan kon unsaon ka pagtabang ni Jehova. Moabot ang iyang tabang sa wala damhang mga paagi. Kadaghanan sa akong mga pag-ampo gitubag pinaagi sa mga gisulti ug gihimo sa akong mga higala. Dihang isulti nako sa akong mga higala ang akong gibati, mas dali ko nilang matabangan.”

19-20. Unsay atong makat-onan sa mga Hudiyo nga wala makauli sa Jerusalem?

¹⁹ Makakat-on pod tag importanteng leksiyon sa mga Hudiyo nga wala makauli sa Jerusalem.  Tingali ang uban nila dili na makabiyahe tungod sa katigulangon, seryosong sakit, o obligasyon sa pamilya. Bisan pa niana, gisuportahan gihapon nila ang namalik nga mga Hudiyo pinaagi sa paghatag kanilag materyal nga mga butang nga ilang gikinahanglan para sa templo. (Esd. 1:5, 6) Dayag nga mga 19 ka tuig human makabalik ang unang grupo sa mga Hudiyo, kadtong mga nagpabilin sa Babilonya padayon gihapong nagpadalag mga amot sa Jerusalem.—Zac. 6:10.

²⁰ Bisan pag limitado na lang ang atong mahimo sa pag-alagad sa Diyos, makasalig ta nga gipabilhan ni Jehova ang atong sinserong mga paningkamot nga lipayon siya. Nganong nahibalo ta ana? Sa panahon ni Zacarias, gisugo ni Jehova ang iyang propeta nga maghimog korona gikan sa bulawan ug plata nga gipadala sa mga Hudiyo nga nagpabilin sa Babilonya. (Zac. 6:11) Kining “halangdong korona” magsilbing “pahinumdom” sa ilang pagkamahinatagon. (Zac. 6:14, mga footnote) Makasalig ta nga dili gyod kalimtan ni Jehova ang atong sinserong mga paningkamot nga alagaran siya sa lisod nga mga panahon.—Heb. 6:10.

21. Unsay makatabang nato nga mosalig kang Jehova bisag unsa pay mahitabo sa umaabot?

²¹ Niining kataposang mga adlaw, seguradong padayon tang makaatubang ug mga problema, ug tingali mas mograbe pa ang mga kahimtang sa umaabot. (2 Tim. 3:1, 13) Pero dili ta angayng mabalaka pag-ayo. Hinumdomi ang giingon ni Jehova sa iyang katawhan sa panahon ni Haggeo: “Ako nagauban kaninyo . . . Ayaw mog kahadlok.” (Hag. 2:4, 5) Makasalig pod ta nga si Jehova magauban kanato basta himoon nato ang atong kinamaayohan sa pagbuhat sa iyang kabubut-on. Kon atong ipadapat ang atong mga nakat-onan sa mga tagna ni Haggeo ug Zacarias ug sa ehemplo ni Esdras, mamentinar nato ang atong pagsalig kang Jehova bisag unsa pang mga kalisdanan ang atong maatubang sa umaabot.