Usa ka Malabong nga Kahoyng Olibo Diha sa Balay sa Diyos

SA YUTA sa Israel, dunay mitubo didto nga usa ka kahoy nga morag dili-mamatay. Bisan pag putlon, ang gamot niini sa ngadtongadto magpatubo ug bag-ong mga subol. Ug sa dihang anihon ang mga bunga niini, kini moganti sa tag-iya niini ug daghang lana nga gamiton sa pagluto, panuga, panghindik, ug mga kosmetiko.

Sumala sa usa ka karaang sambingay nga natala diha sa Bibliya sa basahon sa Maghuhukom, “sa kanhiayng panahon ang mga kahoy miadto sa pagdihog ug hari nila.” Hain nga kahoy sa lasang ang ilang unang gipili? Walay lain kondili ang lig-on, mabungahon nga kahoyng olibo.—Maghuhukom 9:8.

Kapin sa 3,500 ka tuig kanhi, gibatbat ni manalagnang Moises ang Israel ingong ‘usa ka maayong yuta, usa ka yuta sa mga olibo.’ (Deuteronomio 8:7, 8) Bisan hangtod karon, nagkatag ang mga punoan sa olibo sa yuta gikan sa tiilan sa Bukid sa Hermon sa amihanan ngadto sa kasikbitan sa Beersheba sa habagatan. Kini nadayandayan gihapon sa kadaplinan sa baybay sa Kapatagan sa Saron, sa batoong mga bakilid sa Samaria, ug sa tabunok nga mga walog sa Galilea.

Ang mga magsusulat sa Bibliya kanunayng naggamit sa kahoyng olibo sa malarawanong diwa. Ang mga bahin niining kahoya gigamit sa paghulagway sa kaluoy sa Diyos, sa saad nga pagkabanhaw, ug sa malipayong pamilyahanong kinabuhi. Ang pag-usisa sa olibo motabang kanato sa pagsabot sa mga paghisgot sa Kasulatan niini ug magpalalom sa atong pagpabili niining talagsaong kahoy nga miduyog sa uban pang kalalangan sa pagdayeg sa Maglalalang niini.—Salmo 148:7, 9.

Ang Lig-ong Kahoyng Olibo

Ang kahoyng olibo dili nindot tan-awon sa unang higayon nga makita kini. Kini dili taas abot sa langit sama sa ubang habog nga mga kahoyng sedro sa Lebanon. Ang tabla niini dili sama ka mahal sa junipero, ug ang mga bulak niini dili nindot tan-awon sama sa kahoyng almendras. (Awit ni Solomon 1:17; Amos 2:9) Ang labing hinungdanong bahin sa kahoyng olibo anaa sa dili-makita—ilalom sa yuta. Ang taas ug abot nga mga gamot niini, nga mahimong moabot ug unom ka metros ilalom sa yuta ug mokatay pag layo, mao ang sekreto sa kadaghag bunga ug kalig-on sa kahoy.

Kining matanga sa gamot ang nagpabuhi sa mga kahoyng olibo diha sa batoong mga bakilid panahon sa hulaw samtang ang mga kahoy sa walog sa ubos nangamatay na sa kauhaw. Ang mga gamot niini nagpabunga ug mga olibo nga walay hunong sa daghang siglo, bisan tuod ug ang naglubag nga punoan angay na lang isugnod kon  tan-awon. Ang gikinahanglan lamang niining lig-ong kahoy maoy lugar nga katuboan ug hugka nga yuta aron kini makaginhawa, nga walay mga sagbot o ubang mga tanom nga basin puy-an ug makadaot nga mga dangan. Kon kining simpleng mga panginahanglan matagana, ang usa ka kahoy mohatag ug 57 ka litrong lana sa usa ka tuig.

Sa walay duhaduha gimahal pag-ayo sa mga Israelinhon ang olibo tungod sa bililhong lana niini. Ang mga lampara nga dunay pabilong mosuyop ug lana sa olibo mohatag ug kahayag sa ilang mga balay. (Levitico 24:2) Ang lana sa olibo importante sa pagluto. Kini magpanalipod sa panit batok sa adlaw, ug kini nakatagana sa mga Israelinhon ug sabon para ilaba. Ang lugas, bino, ug mga olibo mao ang pangunang mga abot sa yuta. Ang dili maayong ani sa olibo mohatag ug dakong kadaot sa usa ka Israelinhong pamilya.—Deuteronomio 7:13; Habacuc 3:17.

Apan, kasagaran dagaya ang lana sa olibo. Gihisgotan ni Moises ang Yutang Saad ingong ‘yuta sa mga olibo’ lagmit tungod kay ang olibo mao ang kinadaghanang gitikad nga kahoy sa maong lugar. Ang ika-19ng-siglong naturalista nga si H. B. Tristram nagbatbat sa olibo ingong “ang usa ka kinaiyanhon nga kahoy sa nasod.” Tungod sa bili ug kadaghan niini, ang lana sa olibo gigamit pa nga mapuslanong internasyonal nga kuwarta sa tibuok rehiyon sa Mediteranyo. Si Jesu-Kristo mismo naghisgot sa usa ka utang nga gikalkulo nga “usa ka gatos ka bath nga sukod sa lanang olibo.”—Lucas 16:5, 6.

“Sama sa mga Turok sa mga Kahoyng Olibo”

Ang mapuslanong kahoyng olibo tukma kaayong naglarawan sa mga panalangin sa Diyos. Sa unsang paagi ang mahinadlokon-sa-Diyos nga tawo magantihan? “Ang imong asawa mahisama sa nagapamunga nga paras sa kinasulorang mga bahin sa imong balay,” miawit ang salmista. “Ang imong mga anak mahisama sa mga turok sa mga kahoyng olibo palibot sa imong lamesa.” (Salmo 128:3) Unsa kining “mga turok sa mga kahoyng olibo,” ug nganong ang salmista nagtandi kanila sa mga anak?

Ang kahoyng olibo talagsaon sa pagkaagi nga ang bag-ong mga subol kanunayng motubo gikan sa tiilan sa punoan niini. a Sa dihang, tungod kay gulang na, ang inahang punoan dili na mamunga sama sa pagpamunga niini kaniadto, pasagdan sa mga tigpananom ang daghang turok, o bag-ong mga subol, sa pagtubo hangtod nga sila mahimong usa ka bahin sa kahoy. Sa ngadtongadto, ang orihinal nga kahoy makabaton ug tulo o upat ka bag-o, malig-on nga mga punoan nga naglibot niana, samag mga anak palibot sa lamesa. Kining mga turok managsamag gigikanang gamot, ug ang matag usa mamunga ug daghang bunga sa mga olibo.

Kini nga kinaiyahan sa kahoyng olibo haom kaayong nag-ilustrar kon sa unsang paagi ang mga anak nga lalaki ug babaye motubong malig-on diha sa pagtuo, tungod sa malig-ong espirituwal nga mga gamot sa ilang mga ginikanan. Sa dihang magkahamtong ang mga anak, sila dunay bahin usab sa pagpamunga ug pagtabang sa ilang mga ginikanan, kinsa malipayng magtan-aw sa ilang mga anak nga nag-alagad kang Jehova diha sa ilang kiliran.—Proverbio 15:20.

“Bisan ang Usa ka Kahoy Adunay Paglaom”

Ang usa ka tigulang nga amahan nga nag-alagad kang Jehova malipay sa iyang diyosnong mga anak. Apan kining mga anaka masubo sa dihang ang ilang amahan sa ulahi “mopanaw na sa dalan sa tanan nga yutan-on.” (1 Hari 2:2) Aron kita matabangan sa pagbuntog sa maong trahedya sa pamilya, ang Bibliya nagpasalig kanato nga adunay pagkabanhaw.—Juan 5:28, 29; 11:25.

Si Job, ang amahan sa daghang anak, nahibalo gayod sa pagkamubo sa kinabuhi sa tawo. Iyang gitandi kini sa usa ka bulak nga malaya dayon. (Job 1:2; 14:1, 2) Si Job nangandoy nga mamatay ingong paagi sa pag-ikyas sa iyang kasakit, nga naglantaw sa lubnganan ingong dapit nga katagoan nga gikan niini siya makabalik. “Kon ang tawo nga lig-on ug lawas mamatay mabuhi ba siya pag-usab?” si Job nangutana. Dayon siya masaligong mitubag: “Magpaabot ako sa tanang adlaw sa akong pinugos nga pagtrabaho, hangtod moabot ang akong kahupayan. Ikaw [Jehova] motawag, ug ako motubag kanimo. Kay mangandoy ka sa buhat sa imong mga kamot.”—Job 14:13-15.

Sa unsang paagi giilustrar ni Job ang iyang pagtuo nga tawgon siya sa Diyos gikan sa lubnganan? Pinaagi sa usa ka kahoy, nga ang kahubitan niini nagpakita nga lagmit naghisgot siya sa olibo. “Bisan ang usa ka kahoy adunay paglaom,” si Job miingon. “Kon kini putlon, kini moturok pag-usab.” (Job 14:7) Ang usa ka kahoyng olibo tingali  putlon, apan dili kana makapatay niana. Ang kahoy mamatay lamang kon kini lukahon. Kon dili maibot ang mga gamot, ang kahoy moturok pag-usab, molipang.

Bisan pa kon ang dugayng hulaw grabeng magpalaya sa gulang nga kahoyng olibo, ang mikaging nga tuod mabuhi pag-usab. “Kon ang iyang gamot magulang na diha sa yuta ug ang iyang tuod mamatay diha sa abog, sa baho sa tubig kini moturok ug kini mananga gayod sama sa usa ka bag-ong tanom.” (Job 14:8, 9) Si Job nagpuyo sa uga, abogong yuta diin siya tingali nakakitag daghang gulang nga punoan sa olibo nga morag nangaging ug walay-kinabuhi. Apan, inig-ulan ang maong “patayng” kahoy mabuhi pag-usab ug usa ka bag-ong punoan mogitib gikan sa mga gamot niini nga morag kini maoy “usa ka bag-ong tanom.” Kining talagsaong kalig-on nakatukmod sa usa ka taga-Tunisia nga tigtuon sa katanoman sa pag-ingon: “Mahimong ikaingon nimo nga ang mga kahoyng olibo dili-mamatay.”

Sama sa usa ka mag-uuma nga naghandom nga makakita sa iyang nalaya nga mga kahoyng olibo nga manurok pag-usab, sa ingon si Jehova nangandoy sa pagbanhaw sa iyang matinumanong mga alagad. Siya nagpaabot sa panahon sa dihang ang matinumanong mga tawo sama kang Abraham ug Sara, Isaac ug Rebeca, ug daghan pang uban buhion pag-usab. (Mateo 22:31, 32) Pagkalalim unya ang pag-abiabi sa mga nangamatay ug sa pagtan-aw kanila nga magkinabuhi ug tugob ug mabungahong kinabuhi pag-usab!

Ang Simbolikong Kahoyng Olibo

Ang kaluoy sa Diyos makita diha sa iyang pagkaway-pagpihig maingon man sa iyang pagtaganag pagkabanhaw. Gigamit ni apostol Pablo ang kahoyng olibo sa paghulagway kon sa unsang paagi ang kaluoy ni Jehova gipaabot ngadto sa mga tawo bisag unsa pay ilang rasa o kagikan. Sa daghang siglo ang mga Hudiyo mapasigarbohon sa ilang pagkahimong pinili nga mga tawo sa Diyos, ‘ang mga kaliwat ni Abraham.’—Juan 8:33; Lucas 3:8.

Ang pagkamatawo diha sa Hudiyohanong nasod dili gayod usa ka kinahanglanon aron maangkon ang pabor sa Diyos. Ang unang mga tinun-an ni Jesus, hinunoa, tanan mga Hudiyo, ug sila nakapribilehiyo sa pagkahimong unang mga tawo nga gipili sa Diyos aron maoy maglangkob sa gisaad nga binhi ni Abraham. (Genesis 22:18; Galacia 3:29) Gipakasama ni Pablo kining Hudiyohanong mga tinun-an sa mga sanga sa simbolikong kahoyng olibo.

Ang kadaghanan sa lumad nga mga Hudiyo wala modawat kang Jesus, nga naghimo sa ilang kaugalingon nga dili-takos ingong umaabot nga mga membro sa “gamayng panon,” o “Israel sa Diyos.” (Lucas 12:32; Galacia 6:16) Busa, sila nahisama sa simbolikong mga sanga sa olibo nga giputol. Kinsay mopuli sa ilang dapit? Sa tuig 36 K.P., ang mga Hentil gipili nga mahimong bahin sa binhi ni Abraham. Morag si Jehova nagsumpay ug mga sanga sa ihalas nga mga olibo diha sa dili ihalas nga kahoyng olibo. Kadtong maglangkob sa gisaad nga binhi ni Abraham mag-apil sa mga tawo sa kanasoran. Ang Hentil nga mga Kristohanon karon mahimo nang ‘mag-aambit sa katambok sa gamot sa olibo.’—Roma 11:17.

Alang sa usa ka mag-uuma, ang pagsumpay ug ihalas nga sanga sa olibo diha sa dili ihalas nga kahoyng olibo dili gayod magsilbi ug ‘supak sa kinaiyahan.’ (Roma 11:24) “Isumpay ang maayo diha sa ihalas, ug, sumala pa sa mga Arabo, dag-on niini ang ihalas,” nag-ingon ang basahong The Land and the Book, “apan dili ka molampos kon imong balihon ang proseso.” Ang Hudiyohanong mga Kristohanon samang natingala sa dihang si Jehova ‘sa unang higayon miliso sa iyang pagtagad ngadto sa kanasoran aron sa pagkuha gikan kanila ug usa ka  katawhan alang sa iyang ngalan.’ (Buhat 10:44-48; 15:14) Apan, klarong timaan kini nga ang katumanan sa katuyoan sa Diyos wala magadepende sa bisan unsang nasod. Wala, kay “sa matag nasod ang tawo nga magakahadlok kaniya ug magabuhat ug pagkamatarong dalawaton kaniya.”—Buhat 10:35.

Gipakita ni Pablo nga sanglit ang dili-matinumanong Hudiyohanong “mga sanga” sa kahoyng olibo giputol, kini mahimong mahitabo ngadto kang bisan kinsa nga pinaagi sa garbo ug pagkadili-masinugtanon dili magpabilin sa pag-uyon ni Jehova. (Roma 11:19, 20) Kini dayag nga nagpakita nga ang dili-takos nga kalulot sa Diyos dili gayod mahimong ibalewala.—2 Corinto 6:1.

Paghaplas ug Lana

Gigamit sa Kasulatan ang literal ug mahulagwayong mga paghisgot sa paggamit sa lana sa olibo. Sa karaang mga panahon, ang mga samad ug mga bun-og ‘pahumokon pinaagig lana’ aron madali ang pagkaayo. (Isaias 1:6) Sumala sa usa sa mga ilustrasyon ni Jesus, ang maayong silingang Samarianhon nagbubo ug lana sa olibo ug bino diha sa mga samad sa tawo nga iyang nasugatan sa dalan paingon sa Jerico.—Lucas 10:34.

Ang pagpahid ug lana sa olibo diha sa ulo makapapresko ug makapahupay. (Salmo 141:5) Ug sa pag-atiman ug mga kaso may kalabotan sa espirituwal nga balatian, ang Kristohanong mga ansiyano mahimong ‘maghaplas ug lana sa usa ka sakop sa kongregasyon sa ngalan ni Jehova.’ (Santiago 5:14) Ang mahigugmaong Kasulatanhong tambag ug kinasingkasing nga pag-ampo sa mga ansiyano alang sa ilang masakiton-sa-espirituwal nga kaubang magtutuo gitandi sa makapahupay nga lana sa olibo. Makaiikag, sa Hebreohanong idiom ang usa ka maayong tawo usahay gihubit ingong “lunsayng lana sa olibo.”

“Usa ka Malabong nga Kahoyng Olibo Diha sa Balay sa Diyos”

Sumala sa nahisgotan na, dili ikahibulong nga ang mga alagad sa Diyos mahimong ipakasama sa mga kahoyng olibo. Si David nagtinguha nga mahisamag “usa ka malabong nga kahoyng olibo diha sa balay sa Diyos.” (Salmo 52:8) Maingon nga ang mga pamilyang Israelinhon kasagarang dunay mga kahoyng olibo nga naglibot sa ilang mga balay, sa ingon si David nagtinguha nga masuod kang Jehova ug mamungag bunga sa pagdayeg sa Diyos.—Salmo 52:9.

Samtang nagmatinumanon kang Jehova, ang duha-ka-tribo nga gingharian sa Juda nahisamag “usa ka malabong nga kahoyng olibo, maanindot nga may bunga ug maanindot ug dagway.” (Jeremias 11:15, 16) Apan ang mga tawo sa Juda nawad-an nianang bulahan nga posisyon sa dihang ‘sila midumili sa pagtuman sa mga pulong ni Jehova ug misunod sa ubang mga diyos.’—Jeremias 11:10.

Aron mahimong malabong nga kahoyng olibo diha sa balay sa Diyos, atong kinahanglang sundon si Jehova ug andam modawat sa disiplina nga maoy iyang paagi sa “pagpul-ong” kanato aron kita makapamunga ug mas daghang Kristohanong mga bunga. (Hebreohanon 12:5, 6) Dugang pa, sama nga ang natural nga kahoyng olibo nagkinahanglag layo ug abot nga mga gamot aron mabuhi panahon sa hulaw, atong kinahanglang palig-onon ang atong espirituwal nga mga gamot aron makalahutay sa mga pagsulay ug paglutos.—Mateo 13:21; Colosas 2:6, 7.

Ang kahoyng olibo tukmang nagsimbolo sa matinumanong Kristohanon, kinsa tingali wala hiilhi sa kalibotan apan nailhan sa Diyos. Kon ang ingon niana nga tawo mamatay niini nga sistema, siya mabuhi pag-usab sa bag-ong kalibotan nga moabot.—2 Corinto 6:9; 2 Pedro 3:13.

Ang morag dili-mamatay nga kahoyng olibo nga magpadayon sa pagpamunga tuigtuig nagpahinumdom kanato sa saad sa Diyos: “Ang mga adlaw sa akong katawhan mahisama sa mga adlaw sa usa ka kahoy; ug gamiton sa bug-os sa akong mga pinili ang buhat sa ilang mga kamot.” (Isaias 65:22) Kanang matagnaong saad matuman diha sa bag-ong kalibotan sa Diyos.—2 Pedro 3:13.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 25]

Usa ka naglubag nga karaang punoan nga makita diha sa Jávea, Lalawigan sa Alicante, Espanya

 [Hulagway sa panid 26]

Mga punoan sa olibo sa Lalawigan sa Granada, Espanya

[Hulagway sa panid 26]

Usa ka karaang kahoyng olibo sa gawas sa mga paril sa Jerusalem

[Hulagway sa panid 26]

Ang Bibliya naghisgot sa pagsumpay sa mga sanga diha sa kahoyng olibo

[Hulagway sa panid 26]

Kining gulang nga kahoyng olibo gilibotan sa mga turok sa bag-ong mga sanga