Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Ang uban nag-ingon nga ang barko nga gisakyan ni Pablo wala malunod sa isla sa Malta, habagatan sa Sicilia, apan didto sa laing isla. Diin ba nalunod ang barko nga iyang gisakyan?

Kining pangutanaha gipatungha tungod sa bag-ong ideya nga ang barko nga gisakyan ni Pablo nalunod, dili didto sa isla sa Malta, kondili sa Cephalonia (o, Kefallinía) duol sa Corfu sa Dagat Ionian, duol sa kabaybayonan sa kasadpang Gresya. Ang inspiradong rekord nagtug-an kanato nga si Pablo migikan sa Cesarea ubos sa pagbantay sa Romanong senturyon nga si Julio, duyog sa uban pang mga sundalo ug mga kauban ni Pablo. Sumala sa giilustrar diha sa mapa, sila milawig paingon sa Sidon ug Mira. Sila nagpadulong  sa kasadpan paingon sa Cnidus, sakay sa laing dako, punog-trigo nga barko gikan sa Alejandria, Ehipto. Dili sila makasubay sa gisugyot nga ruta nga moagi sa Dagat Aegean latas sa tumoy sa Gresya paingon sa Roma. Ang sungsongon nga hangin nagpugos kanila nga magpahabagatan paingon sa Creta tungod kay nasalipdan kini sa mga baybayon. Mipondo sila didto sa pantalan sa Maayong mga Dunggoanan. Human ‘makalawig gikan sa Creta,’ ang barko “gikusokuso” sa “usa ka unos nga gitawag ug Euroaquilo.” Ang barko nga punog trigo “ginapadpad ngadto-nganhi diha sa dagat” hangtod sa ika-14 nga gabii. Sa kataposan, ang barkong gisakyan sa 276 ka tawo nalunod diha sa isla nga gitawag sa Gregong teksto sa Balaang Kasulatan nga Me·liʹte.—Buhat 27:1–28:1.

Latas sa katuigan, nagkalainlaing mga sugyot ang gihatag labot niini nga isla, ang Me·liʹte. Nagtuo ang uban nga kini mao ang isla sa Melite Illyrica, nga karon nailhang Mljet, diha sa Dagat Adriatiko duol sa kabaybayonan sa Croatia. Apan dili kini katuohan kay ang Mljet anaa sa amihanan ug busa dili motakdo sa sunod nga mga hugna sa panaw ni Pablo, nga mao ang Siracusa, Sicilia, ug dayon sa kasadpang baybayon sa Italya.—Buhat 28:11-13.

Kadaghanan sa mga maghuhubad sa Bibliya mihinapos nga ang Me·liʹte nagtumong sa isla sa Melite Africanus, nga karon nailhang Malta. Ang kataposang pantalan nga gidunggoan sa barko nga gisakyan ni Pablo mao ang Maayong mga Dunggoanan, sa Creta. Dayon ang kusog nga unos nagpadpad sa barko pakasadpan paingon sa Cauda. Ang barko padayong gipadpad sa hangin sulod sa ubay-ubayng mga adlaw. Makataronganon gayod nga ang gipadpad-sa-hangin nga barko mopaingon sa kasadpan ug makaabot sa Malta.

Tungod sa hangin nga kasagarang mohuyop niadtong dapita ug sa “direksiyon ug gikusgon sa sulog,” si Conybeare ug Howson nakaingon diha sa ilang libro nga The Life and Epistles of St. Paul: “Ang gilay-on tali sa Clauda [o, Cauda] ug Malta wala pay 770 ka kilometro. Tukma gayod ang tanan, mao nga dili imposible nga ang yuta nga naabtan sa mga marinero sa ikakatorse nga gabii walay lain kondili ang Malta. Dako kaayo ang posibilidad niini.”

Bisan tuod mahimong ikasugyot ang lain pang mga lokasyon, ang pagkalunod sa barko sa Malta nga gipakita sa nagaubang mapa morag mohaom sa talaan sa Bibliya.

[Mapa/Hulagway sa panid 31]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Jerusalem

Cesarea

Sidon

Mira

Cnidus

CRETA

CAUDA

MALTA

SICILIA

Siracusa

Roma

MLJET

GRESYA

CEPHALONIA