Unsa ang Angay Nimong Ipapanunod sa Imong mga Anak?

SI Pavlos, usa ka lalaking pamilyado nga taga-habagatang Uropa, pirmeng wala sa balay ug dili makagugol ug panahon uban sa iyang asawa ug mga anak—duha ka babaye, nga nag-edad ug 13 ug 11, ug usa ka 7-anyos nga lalaki. Si Pavlos nagtrabaho ug daghang oras pito ka adlaw sa usa ka semana sa paningkamot nga makasapi ug daghan aron matuman ang iyang damgo. Gusto niya nga makapalit ug apartment alang sa iyang duha ka anak nga babaye, ug makasugod ug gamayng negosyo para sa iyang anak nga lalaki. Ang iyang asawa, si Sofia, nagtrabaho aron makatigom ug mga hapin sa lamesa, habol ug mga ponda, gamit sa kosina, tasa ug pinggan, ug mga kubyertos para sa palaabotong mga pamilya sa ilang mga anak. Sa dihang gipangutana kon nganong naghago sila pag-ayo, dungan silang mitubag, “Para kini sa among mga anak!”

Sama ni Pavlos ug Sofia, daghang ginikanan sa  tibuok kalibotan naghimo kutob sa ilang maarangan sa paghatag sa ilang mga anak ug maayong pundasyon sa kinabuhi. Ang pipila nagtipig ug salapi para sa palaaboton sa ilang mga anak. Ang uban naneguro nga ang ilang mga anak makabaton ug maayong edukasyon ug makakat-on ug mga katakos nga mapuslan sa ulahi sa kinabuhi. Bisan pag giisip sa kadaghanang ginikanan kini nga mga gasa ingong ekspresyon sa ilang gugma, ang maong pagpangandam sagad nagpit-os sa mga ginikanan sa pagkab-ot sa mga pagdahom sa mga paryente, mga higala, ug sa komunidad nga ilang gipuy-an. Busa, ang natungdan nga mga ginikanan angayng mangutana, “Unsa ka dakong panulondon ang angay namong ipapanunod sa among mga anak?”

Pagtagana Alang sa Umaabot

Dili lang normal kondili Kasulatanhon usab nga ang Kristohanong mga ginikanan magtagana alang sa ilang mga anak. Gisultihan ni apostol Pablo ang mga Kristohanon sa iyang adlaw: “Kay ang mga anak dili angay nga magtagana alang sa ilang mga ginikanan, kondili ang mga ginikanan alang sa ilang mga anak.” (2 Corinto 12:14) Si Pablo midugang nga ang pag-atiman sa mga ginikanan sa ilang mga anak maoy usa ka seryosong obligasyon. Siya misulat: “Tino nga kon adunay si bisan kinsa nga wala magtagana alang sa mga iya, ug ilabina alang sa mga sakop sa iyang panimalay, siya naglimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Gipakita diha sa daghang asoy sa Bibliya nga hinungdanon ang panulondon alang sa mga alagad sa Diyos sa kapanahonan sa Bibliya.—Ruth 2:19, 20; 3:9-13; 4:1-22; Job 42:15.

Apan usahay, mapuliki kaayo ang mga ginikanan sa pagtagana ug dakong panulondon para sa ilang mga anak. Ngano? Si Manolis, usa ka amahan nga milalin sa Tinipong Bansa gikan sa habagatang Uropa, mihatag ug usa ka rason: “Ang mga ginikanan nga nag-antos tungod sa mga kadaot sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, sa gutom ug kakabos, porsigido sa pagpauswag sa kinabuhi sa ilang mga anak.” Siya midugang: “Tungod sa ilang sobrang pag-ila sa ilang responsabilidad ug sa  ilang tinguha nga mahatagan ang ilang mga anak ug kinamaayohang pundasyon sa kinabuhi, usahay ang mga ginikanan maoy madaot.” Gani, hikawan sa ubang ginikanan ang ilang kaugalingon sa mga panginahanglan sa kinabuhi o magdinaginot aron makatigom ug materyal nga mga butang alang sa ilang mga anak. Apan maalamon ba nga himoon kini sa mga ginikanan?

“Kakawangan ug Usa ka Dakong Katalagman”

Si Haring Solomon sa karaang Israel nagpasidaan bahin sa mga panulondon. Siya misulat: “Ako mismo nagdumot sa tanan kong kahago nga akong gihagoan sa ilalom sa adlaw, nga akong ibilin sa tawo nga moabot sunod kanako. Ug kinsay nasayod kon siya mahimong maalamon o buangbuang? Bisan pa niana siya mogahom ibabaw sa tanan kong kahago nga akong gihagoan ug nga akong gipakitaan ug kaalam ilalom sa adlaw. Kini usab kakawangan. . . . Kay adunay tawo kansang kahago inubanan sa kaalam ug sa kahibalo ug sa kahanas, apan ngadto sa tawo nga wala maghago sa maong butang ihatag ang bahin sa maong tawo. Kini usab kakawangan ug usa ka dakong katalagman.”—Ecclesiastes 2:18-21.

Sumala sa gipatin-aw ni Solomon, kadtong modawat ug panulondon basin dili makaamgo sa bug-os nga bili niini tungod kay wala nila kini hagoi. Tungod niini, basin pasipad-an lang sa mga manununod ang gihagoan nga tigomon sa ilang mga ginikanan alang kanila. Basin gani ug usikan lang nila ang hinagoan pag-ayo nga mga kabtangan. (Lucas 15:11-16) Kini gayod maoy “kakawangan ug usa ka dakong katalagman”!

Panulondon ug Kahakog

Duna pay laing butang nga angayng tagdon sa mga ginikanan. Sa mga kultura nga naghatag ug dakong pagtagad sa panulondong kabtangan ug mga gasa sa kasal, ang mga anak basin mahimong hakog, nga mangayog propiedad, o bugay, nga labaw kay sa ikahatag sa mga ginikanan. “Makaluluoy intawon ang amahang dunay duha o tulo ka anak nga babaye,” matod pa ni Loukas, usa ka amahan nga taga-Gresya. Siya miingon: “Ang gamayng maarangan nga ikahatag sa amahan basin itandi sa iyang mga anak nga babaye ngadto sa dakodakong tinigom sa ubang mga ginikanan alang sa ilang mga anak. Tingali moingon sila nga mamenosan ang ilang kahigayonan nga maminyo kon gamay ra ang ilang bugay.”

Si Manolis, nga gihisgotan ganiha, miingon: “Basin ipaangan-angan sa usa ka batan-ong lalaki ang panagtratohay hangtod nga ang amahan sa pangasaw-onon mosaad kaniya ug bugay alang sa babaye, nga kasagarang balay ug yuta o dakong kantidad sa salapi. Mahimong gamiton kini nga panghulga.”

Ang Bibliya nagpasidaan batok sa tanang matang sa kahakog. Si Solomon misulat: “Ang usa ka panulondon ginakuha pinaagig kadalo sa sinugdan, apan ang kaugmaon niini dili panalanginan.” (Proverbio 20:21) Si apostol Pablo mipasiugda: “Ang gugma sa salapi maoy gamot sa tanang matang sa makadaot nga mga butang.”—1 Timoteo 6:10; Efeso 5:5.

 “Ang Kaalam Uban sa Usa ka Panulondon”

Tinuod, bililhon ang panulondon, apan mas bililhon gayod ang kaalam kay sa materyal nga mga kabtangan. Si Haring Solomon misulat: “Ang kaalam uban sa usa ka panulondon maoy maayo ug mapuslanon . . . Kay ang kaalam usa ka panalipod maingon nga ang salapi usa ka panalipod; apan ang bentaha sa kahibalo mao nga ang kaalam nagatipig nga buhi sa mga nanag-iya niini.” (Ecclesiastes 7:11, 12; Proverbio 2:7; 3:21) Bisan pag makahatag ug gamayng panalipod ang salapi, nga nagpaposible sa nagbaton niini nga makapalit sa iyang gikinahanglan, may purohan gihapon kining mawala. Sa laing bahin, ang kaalam—ang katakos sa paggamit sa kahibalo sa pagsulbad sa mga suliran o sa pagkab-ot sa mga tumong—makapanalipod sa tawo sa paghimo ug makadaot nga kabuangan. Kon ipasukad sa hustong pagkahadlok sa Diyos, makatabang kini kaniya nga makabaton ug kinabuhing dayon diha sa bag-ong kalibotan sa Diyos nga hapit nang moabot nga usa gayod ka hamili nga panulondon!—2 Pedro 3:13.

Ang Kristohanong mga ginikanan nagpasundayag sa maong kaalam pinaagi sa pagdesisyon kon unsay hustong unahon nila ug sa ilang mga anak. (Filipos 1:10) Ang materyal nga mga butang nga gitigom alang sa mga anak dili angayng unahon kay sa espirituwal nga mga butang. Gidasig ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Magpadayon sa pagpangita pag-una sa gingharian [sa Diyos] ug sa iyang pagkamatarong, ug kining tanang ubang mga butang igadugang ra kaninyo.” (Mateo 6:33) Ang mga ginikanan nga naghimog espirituwal nga mga tumong alang sa ilang Kristohanong pamilya makalaom ug dagayang ganti. Ang maalamon nga Haring Solomon misulat: “Ang amahan sa matarong magmalipayon gayod; ang amahan nga nanganak sa usa nga maalamon magmaya usab tungod kaniya. Ang imong amahan ug ang imong inahan magamaya, ug siya nga nanganak kanimo magmalipayon.”—Proverbio 23:24, 25.

Usa ka Malungtarong Panulondon

Hinungdanon kaayo ang panulondon alang sa mga Israelinhon kaniadto. (1 Hari 21:2-6) Bisan pa niana, gitambagan sila ni Jehova: “Kining mga pulonga nga akong gisugo kanimo niining adlawa kinahanglan nga maanaa sa imong kasingkasing; ug isilsil mo kini sa imong anak ug magsulti ka mahitungod niini sa maglingkod ikaw sa imong balay ug sa maglakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.” (Deuteronomio 6:6, 7) Ang Kristohanong mga ginikanan gisultihan usab: “Magpadayon sa pagmatuto [sa inyong mga anak] sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.”—Efeso 6:4.

Ang mga ginikanan nga dunay espirituwal nga panglantaw nahibalo nga ang pagtagana alang sa ilang panimalay naglakip sa paghatag kanila ug instruksiyon gikan sa Bibliya. Si Andreas, usa ka amahan nga may tulo ka anak, mikomento: “Kon ang mga anak makakat-on sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Diyos diha sa ilang kinabuhi, mas masangkapan sila alang sa umaabot.” Ang maong panulondon makatabang usab kanila sa pagtukod ug pag-ugmad ug personal nga relasyon uban sa ilang Maglalalang.—1 Timoteo 6:19.

Nagpamalandong ka ba sa pagpangandam alang sa espirituwal nga kaugmaon sa imong anak? Pananglitan, unsay mahimo sa mga ginikanan kon ang ilang anak nagapakigbahin sa bug-os-panahong ministeryo? Bisan pag dili angayng mangayo ni maglaom ug pinansiyal nga tabang ang usa ka bug-os-panahong ministro, ang mahigugmaong mga ginikanan tingali modesisyon sa ‘pagpaambit ngadto kaniya sumala sa iyang mga panginahanglan’ aron sa pagtabang kaniya nga makapabilin sa bug-os-panahong pag-alagad. (Roma 12:13; 1 Samuel 2:18, 19; Filipos 4:14-18) Ang maong mapaluyohong tinamdan seguradong makapalipay kang Jehova.

Busa, unsay angayng ipapanunod sa mga ginikanan sa ilang mga anak? Gawas sa pagtagana sa ilang materyal nga mga panginahanglan, paneguroon sa Kristohanong mga ginikanan nga ang ilang mga anak makadawat ug dagayang espirituwal nga panulondon nga mohatag kanilag kaayohan hangtod sa hangtod. Nianang paagiha, ang mga pulong nga makaplagan diha sa Salmo 37:18 matuman: “Si Jehova nahibalo sa mga adlaw sa mga walay-ikasaway, ug ang ilang panulondon magapadayon bisan hangtod sa panahong walay tino.”

[Mga hulagway sa panid 26, 27]

Unsang kaugmaon ang imong gipamalandong alang sa imong mga anak?