Ang Pagpangitag Maayong mga Pangulo

“Ingnon ta ka, pahawa, kay gipul-an na mi nimo. Sa ngalan sa Diyos, biya na!”—Oliver Cromwell; gikutlo ni Leopold Amery, membro sa Britanikong Parliamento.

Ang Gubat sa Kalibotan II nagpadayon nga malaglagon sulod sa walo ka bulan, ug daw maparot ang Britanya ug ang iyang mga kaalyado. Alang kang Leopold Amery ug sa uban pa diha sa kagamhanan, gikinahanglan ang usa ka bag-ong pangulo. Busa, niadtong Mayo 7, 1940, didto sa House of Commons, gibungat ni G. Amery ang mga pulong sa ibabaw ngadto kang Primer Ministro Neville Chamberlain. Tulo ka adlaw sa ulahi, si G. Chamberlain mikanaog sa katungdanan, ug si Winston Churchill mipuli kaniya.

ANG pagpangulo maoy usa ka paninugdang panginahanglan sa katawhan, apan dili kay si bisan kinsa lang nga pangulo. Bisan sa pamilya, ang amahan kinahanglang may katakos sa pagpanguna aron magmalipayon ang iyang asawa ug mga anak. Busa hunahunaa lang, pagkadako ang gikinahanglan alang sa usa ka pangulo sa nasod o sa kalibotan! Dili ikatingala nga ang maayong mga pangulo lisod kaayong pangitaon.

Busa, sulod sa libolibong katuigan, nahitabo ang di-maihap nga mga koronasyon, rebolusyon, kudeta, pagtudlo sa katungdanan, eleksiyon, lipot nga pagpatay, ug mga kausaban sa gobyerno. Ang mga hari, primer ministro, prinsipe, presidente, sekretaryo-heneral, ug ang mga diktador nakabaton ug nawad-ag gahom. Tungod sa wala damhang mga kausaban, bisan ang gamhanang mga magmamando nawad-an ug gahom. (Tan-awa ang kahon nga “Kalit nga Nawad-an ug Gahom,” sa panid 5.) Bisan pa niana, lisod makaplagan ang takos ug dumalayong pangulo.

“Kinahanglang Agwantahon na Lang Nato”—O Duna bay Kapilian?

Busa, dili ikatingala nga daghan ang nawad-ag paglaom kon bahin sa pagpangitag maayong pangulo. Sa ubang mga nasod, ang pagkawalay-pagtagad ug pagkawalay-paglaom sa mga tawo makita ilabina panahon sa eleksiyon. Si Geoff Hill, usa ka magsusulat sa Aprika, miingon: “Mokaylap ang pagkawalay-pagtagad o dili [pagbotar] kon ang mga tawo mobating walay-mahimo sa pag-usab sa kaalaotan sa ilang kinabuhi. . . . Sa Aprika, kon ang mga tawo dili mobotar, kana wala magpasabot nga sila kontento na. Kasagaran, kana maoy pagpangayog tabang gikan sa mga tawong mobati nga walay nagtagad kanila.” Sa susama, usa ka kolumnista sa  mantalaan sa Tinipong Bansa misulat bahin sa umaabot nga eleksiyon: “Ako nangandoy nga may modagan nga usa ka takos nga kandidato.” Siya midugang: “Walay usa nga ingon niana. Wala pa gayoy ingon niana. Kinahanglang agwantahon na lang nato.”

Sa pagkatinuod, wala na bay kapaingnan ang mga tawo kondili “agwantahon” na lang ang di-hingpit nga mga pangulo? Tungod kay ang tawhanong mga pangulo wala makatagana sa mga panginahanglan sa ilang mga ginsakpan, pamatuod ba kini nga dili na gayod nato mabatonan ang maayong pangulo? Dili. Ang labing maayong pangulo mabatonan. Hisgotan sa sunod nga artikulo kon kinsa ang maayong pangulo sa katawhan ug kon sa unsang paagi ang iyang pagpangulo makabenepisyo sa milyon-milyong tawo bisan diin—lakip kanimo.

[Mga hulagway sa panid 3]

Ibabaw nga wala: Neville Chamberlain

Ibabaw nga tuo: Leopold Amery

Ubos: Winston Churchill

[Credit Lines]

Chamberlain: Photo by Jimmy Sime/Central Press/Getty Images; Amery: Photo by Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images; Churchill: The Trustees of the Imperial War Museum (MH 26392)