May Disenyo ba Kon Walay Tigdisenyo?

MILABAY na ang dul-ag 150 ka tuig sukad iduso ni Charles Darwin ang teoriya nga ang kinaiyanhong proseso sa pagpasibo sa buhing mga butang sa kalikopan (natural selection) mao ang hinungdan nga kini sila komplikado ug nagkadaiya. Apan, ang iyang teoriya sa ebolusyon ug ang modernong mga bersiyon niining teoriyaha gisaway dili pa dugay niadtong nagtuo nga ang katingalahan ug way-depektong porma sa buhing mga organismo nagpasabot nga gituyo kana pagdisenyo. Bisan ang ubay-ubayng tinahod nga mga siyentipiko dili modawat nga ang ebolusyon maoy hinungdan nga adunay daghan kaayong matang sa buhing mga butang nga atong makita sa yuta.

Pipila nianang mga siyentipikoha adunay pangontra nga argumento nga mao ang intelihenteng disenyo o ID. Nagpatuo sila nga ang disenyo sa kalalangan gipamatud-an pag-ayo sa biolohiya, matematika, ug sentido komon. Gusto nila nga itudlo diha sa mga eskuylahan ang ideya bahin sa intelihenteng disenyo. Ang giingong mga lantugi bahin sa ebolusyon nagsilaob na ilabina sa Tinipong Bansa, apan ang susamang mga lantugi gitaho usab sa Inglaterra, Netherlands, Pakistan, Serbia, ug Turkey.

Usa ka Kamatuoran nga Katingalahang Wala Hisgoti

Hinuon, dayag nga may usa ka kamatuoran nga wala hisgoti sa maayong pagkahan-ay nga depensa bahin sa intelihenteng disenyo. Ang tigdisenyo wala hisgoti niana. Nagtuo ka ba nga ang disenyo motungha kon walay tigdisenyo? Ang mga tigpaluyo sa teoriya bahin sa intelihenteng disenyo “wala magpahayag sa tin-aw kon kinsa o unsa ang maong tigdisenyo,” mitaho ang The New York Times Magazine. Ang magsusulat nga si Claudia Wallis mipahayag nga ang mga tigpaluyo sa teoriya bahin sa intelihenteng disenyo “nag-amping nga dili mahisgotan ang Diyos.” Ug ang magasing Newsweek miingon nga “ang I.D. walay gisulti kon aduna bay tigdisenyo ug kon kinsa siya.”

Apan imong masabtan nga ang pagpaningkamot nga dili hisgotan ang isyu bahin sa tigdisenyo makawang lamang. Ang katin-awan bahin sa disenyo sa uniberso ug sa buhing mga butang dili gayod makompleto kon ililong o dili hisgotan ang tigdisenyo.

Ang dugokan sa lantugi kon aduna bay tigdisenyo o wala mao kining mga pangutanaha: Makababag ba sa siyentipikanhon ug intelektuwal nga pag-uswag ang pagtuo nga adunay labaw-tawhanon nga tigdisenyo? Motuo na lang ba kita nga adunay intelihenteng tigdisenyo kon wala nay laing katin-awan? Ug makataronganon ba gayod nga mohinapos kita nga adunay tigdisenyo tungod kay may disenyo? Kini ug ang uban pang susamang mga pangutana hisgotan sa sunod artikulo.

[Mga hulagway sa panid 3]

Si Charles Darwin nagtuo nga ang kinaiyanhong proseso sa pagpasibo sa kalikopan o natural selection mao ang hinungdan sa pagkakomplikado sa buhing mga butang

[Credit Line]

Darwin: From a photograph by Mrs. J. M. Cameron/U.S. National Archives photo