Sundon Mo ba Gayod ang Imong Tanlag?

“Ang tanang butang mahinlo alang sa mga tawong mahinlo. Apan sa mga tawong mahugaw ug walay pagtuo walay bisan unsang mahinlo.”—TITO 1:15.

1. Sa unsang paagi nalangkit si Pablo sa mga kongregasyon sa Creta?

 SA DIHANG natapos ni apostol Pablo ang iyang tulo ka misyonaryong panaw, siya gidakop ug dayon gipadala sa Roma diin didto siya gibilanggo ug duha ka tuig. Unsay iyang gibuhat sa gibuhian siya? May panahon nga siya miduaw sa isla sa Creta uban kang Tito, kinsa gisulatan ni Pablo: “Ako nagbilin kanimo sa Creta, aron ikaw magtul-id sa mga butang nga depektoso ug magtudlo ug mga ansiyano sa matag siyudad.” (Tito 1:5) Sa pagtuman ni Tito sa maong buluhaton, makiglabot siya sa mga igsoon nga lainlaig tanlag, nga ang uban tukma nga nag-obra ug ang uban dili.

2. Unsang suliran ang giatubang ni Tito sa isla sa Creta?

² Si Pablo nagpahibalo kang Tito kon unsay mga kuwalipikasyon alang sa mga ansiyano sa kongregasyon ug dayon iyang gipadayag nga may “daghang tawo nga masupilon, mga tigsultig walay pulos, ug mga maglilimbong sa hunahuna.” Kining mga tawhana “nagadaot sa tibuok nga panimalay pinaagi sa pagtudlo nila ug mga butang nga dili angay.” Si Tito kinahanglang ‘magpadayon sa pagbadlong kanila.’ (Tito 1:10-14; 1 Timoteo 4:7) Miingon si Pablo nga ang ilang mga hunahuna ug mga tanlag “mahugaw,” nga migamit ug usa ka pulong nga nagkahulogang namansahan, samag nindot nga sinina nga nalubaran. (Tito 1:15) Ang pipila kanila tingali Hudiyo ug kagikan kay sila padayong nagtuman sa balaod sa pagpatuli. Ang mga kongregasyon karon wala daota sa mga tawong may ingon nga panghunahuna; bisan pa niana daghan kitag makat-onan bahin sa tanlag gikan sa tambag ni Pablo kang Tito.

Mga Tawong May Nahugawang Tanlag

3. Unsay gisulat ni Pablo kang Tito bahin sa tanlag?

³ Matikdi ang kahimtang sa dihang gihisgotan ni Pablo ang tanlag. “Ang tanang butang mahinlo alang sa mga tawong mahinlo. Apan sa mga tawong mahugaw ug walay pagtuo walay bisan unsang mahinlo, hinunoa mahugaw ang ilang mga kaisipan ug ang ilang mga tanlag. Sila nagpahayag sa dayag nga sila nakaila sa Diyos, apan sila naglimod kaniya pinaagi sa ilang mga buhat.” Dayag, ang pipila niadtong panahona kinahanglang mohimog mga kausaban aron ‘sila magmahimsog sa pagtuo.’ (Tito 1:13, 15, 16) Sila may suliran sa pag-ila kon unsay hinlo ug dili hinlo, ug niini nalangkit ang ilang tanlag.

4, 5. Unsay kahuyangan sa pipila diha sa mga kongregasyon, ug unsay epekto niini diha kanila?

⁴ Kapin ug napulo ka tuig una pa niini, mihinapos ang nagamandong lawas sa mga Kristohanon nga ang pagpatuli dili na kinahanglanon aron mahimong matuod nga magsisimba, ug gipahibalo nila ang mga kongregasyon bahin niini. (Buhat 15:1, 2, 19-29) Apan ang pipila sa Creta ‘nagsunod gihapon sa balaod sa pagpatuli.’ Gisupak nila sa dayag ang nagamandong lawas pinaagi sa ‘pagtudlo ug mga butang  nga dili angay.’ (Tito 1:10, 11) Tungod sa sayop nga panghunahuna, sila lagmit nagpasiugda pag mga kalagdaan sa Balaod bahin sa mga pagkaon ug sa rituwal nga pagpanghinlo. Tingalig gidugangan pa nila ang giingon sa Balaod, sama sa gibuhat sa Hudiyong mga magsusupak sa adlaw ni Jesus, ug lagmit ilang gipasiugda usab ang tinumotumong mga sugilanon sa mga Hudiyo ug mga sugo sa tawo.—Marcos 7:2, 3, 5, 15; 1 Timoteo 4:3.

⁵ Ang maong panghunahuna nakadaot sa ilang pagpanghukom ug sa ilang tanlag. Misulat si Pablo: “[Alang] sa mga tawong mahugaw ug walay pagtuo walay bisan unsang mahinlo.” Ang ilang tanlag nadaot pag-ayo mao nga kadto dili na kasaligan ingon nga giya sa ilang mga buhat ug mga pagtulotimbang. Dugang pa, ilang gihukman ang ilang mga isigka-Kristohanon bahin sa personal nga mga butang, nga mahimong dili parehog desisyon ang duha ka Kristohanon. Niining bahina, ang mga taga-Creta nag-isip nga dili-hinlo sa mga butang nga sa pagkatinuod hinlo. (Roma 14:17; Colosas 2:16) Bisan tuod nag-ingon sila nga nailhan nila ang Diyos, ang ilang mga buhat nagpanghimakak niana.—Tito 1:16.

“Mahinlo Alang sa mga Tawong Mahinlo”

6. Unsang duha ka matang sa tawo ang gihisgotan ni Pablo?

⁶ Sa unsang paagi makabenepisyo kita sa gisulat ni Pablo kang Tito? Buweno, matikdi ang pagtandi niini nga pahayag: “Ang tanang butang mahinlo alang sa mga tawong mahinlo. Apan sa mga tawong mahugaw ug walay pagtuo walay bisan unsang mahinlo, hinunoa mahugaw ang ilang mga kaisipan ug ang ilang mga tanlag.” (Tito 1:15) Sa pagkatinuod, si Pablo wala mag-ingon nga alang sa usa ka Kristohanon nga may hinlong moralidad, ang tanang butang maoy hinlo ug madawat. Makaseguro kita niana kay gitin-aw ni Pablo diha sa laing sulat nga ang usa nga nagbatasan sa pakighilawas, idolatriya, espiritismo, ug uban pa “dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.” (Galacia 5:19-21) Busa makahinapos gayod kita nga si Pablo naghisgot lamang ug usa ka kamatuoran bahin sa duha ka matang sa mga tawo, kadtong hinlo sa moral ug espirituwal ug kadtong dili.

7. Unsay gidili sa Hebreohanon 13:4, apan unsang pangutana ang lagmit motungha?

⁷ Ang sinserong Kristohanon dili lamang maglikay sa kon unsay tinong gidili sa Bibliya. Pananglitan, tagda kining prangkang pahayag: “Himoa nga dungganon ang kaminyoon taliwala sa tanan, ug ang higdaanan sa kaminyoon nga dili mahugawan, kay hukman sa Diyos ang mga makihilawason ug ang mga mananapaw.” (Hebreohanon 13:4) Bisan ang mga dili-Kristohanon ug mga tawong walay kahibalo sa Bibliya tukmang makahinapos nga kining bersikuloha nagdili sa pagpanapaw. Matin-aw gikan niini ug sa ubang kasulatan nga gidili sa Diyos ang kinaiyanhong pagpakigsekso sa minyong lalaki o babaye uban sa usa nga dili niya kapikas. Apan komosta man kon ang duha ka dili-minyong mga tawo makigsekso agi sa baba? Nagtuo ang daghang tin-edyer nga dili kini makadaot kay kini dili man kinaiyanhong pagpakigsekso. Maisip ba sa usa ka Kristohanon nga hinlo ang pagpakigsekso agi sa baba?

8. Bahin sa pagpakigsekso agi sa baba, nganong ang mga Kristohanon lahi man sa daghang tawo sa kalibotan?

 ⁸ Ang Hebreohanon 13:4 ug ang 1 Corinto 6:9 nagpadayag nga ang Diyos nagdili sa pagpanapaw ug sa pagpakighilawas (sa Grego por·neiʹa). Unsay nalakip sa pagpakighilawas? Ang Gregong pulong naglakip sa paggamit sa mga kinatawo sa kinaiyanhon o sa hiwi nga paagi nga may malaw-ay nga katuyoan. Naglakip kini sa tanang matang sa gidiling pagpakigsekso nga gawas sa Kasulatanhong kaminyoon. Busa naglakip kini sa pagpakigsekso agi sa baba, bisan pag ang daghang tin-edyer sa tibuok kalibotan giingnan o nagtuo nga ang pagpakigsekso agi sa baba madawat ra. Dili gusto sa matuod nga mga Kristohanon nga ang mga opinyon sa “mga tigsultig walay pulos, ug mga maglilimbong sa hunahuna” maoy mogiya sa ilang mga panghunahuna ug mga buhat. (Tito 1:10) Nagsunod sila sa hataas nga sukdanan sa Balaang Kasulatan. Imbes mosulay pagpakamatarong sa pagpakigsekso agi sa baba, sila nakasabot nga sumala sa Kasulatan kini maoy pagpakighilawas, por·neiʹa, ug ilang gibansay ang ilang tanlag uyon niana. a—Buhat 21:25; 1 Corinto 6:18; Efeso 5:3.

Magkalahi nga mga Tanlag, Magkalahi nga mga Desisyon

9. Kon “ang tanang butang mahinlo,” unsay papel nga gidula sa tanlag?

⁹ Apan unsay gipasabot ni Pablo sa miingon siya nga “ang tanang butang mahinlo alang sa mga tawong mahinlo”? Si Pablo nagtumong sa mga Kristohanon nga nagpahiuyon sa ilang panghunahuna ug tanlag ngadto sa mga sukdanan sa Diyos nga makita nato sa iyang inspiradong Pulong. Sila nakasabot nga mahimong magkalahi ang reaksiyon sa mga magtutuo bahin sa mga butang nga wala direktang idili sa Diyos. Imbes manaway, ilang giila nga “mahinlo” ang mga butang nga wala idili sa Diyos. Dili nila dahomon nga sama nilag panghunahuna ang uban kon bahin sa mga kalihokan sa kinabuhi nga niana ang Bibliya wala maghatag ug tinong giya. Atong hisgotan ang pipila ka pananglitan.

10. Sa unsang paagi ang usa ka kasal (o serbisyo sa paglubong) mahimong usa ka suliran?

¹⁰ Adunay daghang pamilya nga usa lang ka kapikas ang nahimong Kristohanon. (1 Pedro 3:1; 4:3) Tungod niini, mahimong motungha ang daghang suliran, sama sa dihang may kaslon o ilubong nga paryente. Handurawa ang kahimtang sa usa ka Kristohanong asawa kansang bana laig relihiyon. Usa sa mga paryente sa bana kaslonon, ug ang kasal himoon sa simbahan. (O namatay ang usa ka paryente, nga tingali ginikanan, ug ang misa o serbisyo sa paglubong himoon sa simbahan.) Ang magtiayon gidapit, ug gusto sa bana nga mouban ang iyang asawa. Unsa kahay diktar sa tanlag sa asawa bahin sa pagtambong? Unsay iyang buhaton? Palandonga kining duha ka posibleng mahitabo.

11. Isaysay kon unsaon pagpangatarongan sa usa ka Kristohanong asawa kon nganong dili siya motambong sa usa ka kasal nga himoon sa simbahan, ug unsay mahimong sangpotanan niana?

¹¹ Gipamalandong pag-ayo ni Loida ang ugdang nga sugo sa Bibliya, ‘Gula sa Dakong Babilonya,’ ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. (Pinadayag 18:2, 4) Siya membro kaniadto sa relihiyon nga ang kasal didto himoon sa simbahan niini ug nahibalo siya nga panahon sa seremonyas, ang tanang nanambong paapilon sa relihiyosong mga tulumanon, sama sa pagpangadye, pagkanta, ug pagluhod o pagpanguros. Determinado siya nga dili makigbahin niana ug dili gani niya gusto nga siya tua didto kay basin mapugos siya sa pagkompromiso. Si Loida nagtahod sa iyang bana ug buot niyang magpasakop kaniya ingong iyang ulo; apan dili niya gustong ikompromiso ang iyang Kasulatanhong mga prinsipyo. (Buhat 5:29) Busa, mataktikanhon niyang gipatin-aw sa iyang bana nga dili siya makauban. Gisultihan tingali niya ang iyang bana nga kon siya motambong ug unya dili makigbahin sa usa ka tulumanon, basig maulawan ang iyang bana, busa mas maayo pa nga dili siya motambong. Wala mahasol ang iyang tanlag tungod sa maong desisyon.

12. Unsay ikapangatarongan sa usa kon siya motambong sa kasal nga himoon sa simbahan?

 ¹² Susama niana ang suliran ni Ruth. Siya nagtahod sa iyang bana, determinadong magmaunongon sa Diyos ug sensitibo sa iyang tanlag nga nabansay sa Bibliya. Human pamalandonga ang mga punto nga gipamalandong usab ni Loida, uban sa pag-ampo si Ruth nagbasa sa “Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa” sa Mayo 15, 2002 nga Ang Bantayanang Torre. Nahinumdom siya nga gisunod sa tulo ka Hebreohanon ang sugo nga moadto sa dapit diin didto himoon ang pagsimba sa idolo, apan ila gihapong nahuptan ang ilang integridad pinaagi sa dili pagpakigbahin sa idolatrosong buhat. (Daniel 3:15-18) Mihukom siya nga mouban sa iyang bana apan dili makigbahin sa bisan unsang relihiyosong mga tulumanon, ug nagsunod siya sa diktar sa iyang tanlag. Mataktikanhon ug tin-aw niyang gisaysay sa iyang bana kon unsay itugot sa iyang tanlag nga buhaton ug kon unsay dili niya mabuhat. Gilaoman ni Ruth nga ang iyang bana makasabot sa kalainan sa matuod ug sa bakak nga pagsimba.—Buhat 24:16.

13. Nganong dili kita angayng matingala kon magkalahi ang mga desisyon sa duha ka Kristohanon?

¹³ Kon magkalahi ang mga desisyon sa duha ka Kristohanon, nagpasabot ba kana nga dili hinungdanon kon unsay buhaton sa usa ka tawo o ang usa kanila may huyang nga tanlag? Wala. Tungod kay siya nasinati pag-ayo bahin sa mga kanta ug sa ubang mga rituwal sa simbahan, mahimong nasabtan ni Loida nga ang pag-adto sa simbahan peligroso alang kaniya. Ug ang nangagi niyang mga pagpakighisgot sa iyang bana bahin sa relihiyosong mga isyu mahimong nag-impluwensiya sa iyang tanlag. Busa kombinsido siya nga ang iyang desisyon maoy labing maayo alang kaniya.

14. Unsay angayng hinumdoman sa mga Kristohanon bahin sa mga isyu nga kinahanglang desisyonan sa personal?

¹⁴ Apan sayop ba ang desisyon ni Ruth? Walay katungod ang uban sa paghukom niana. Dili nila angayng hukman o sawayon siya tungod kay siya mitambong bisan tuod wala siya makigbahin sa bisan unsang rituwal sa simbahan. Hinumdomi ang gitambag ni Pablo bahin sa pagkaon nga kinahanglang desisyonan sa personal: “Dili ipakaubos sa usa nga nagakaon ang usa nga wala mokaon, ug dili pagahukman sa usa nga wala mokaon ang usa nga nagakaon . . . Ngadto sa iyang kaugalingong agalon siya mobarog o mapukan. Sa pagkatinuod, siya pabarogon, kay si Jehova makapabarog man kaniya.” (Roma 14:3, 4) Wala gayoy usa ka matuod nga Kristohanon nga gustong moawhag kang bisan kinsa nga dili tagdon ang giya sa nabansay nga tanlag, kay kana nahisama nga dili tagdon ang tingog nga tingalig may mensahe nga makaluwas ug kinabuhi.

15. Nganong seryosong pagatagdon ang tanlag ug ang mga pagbati sa uban?

¹⁵ Sa padayong paghisgot sa maong gihanduraw nga mga panghitabo, ang duha ka Kristohanon may dugang pang pagatagdon, ug ang usa niana mao ang mahimong epekto niini sa uban. Si Pablo nagtambag kanato: “Himoa kini  nga inyong desisyon, nga dili magbutang atubangan sa igsoon ug kapandolan o hinungdan sa pagkadagma.” (Roma 14:13) Lagmit nahibalo si Loida nga ang susamang mga situwasyon nakatugaw sa kongregasyon o sa iyang pamilya, ug ang iyang himoon lagmit may dakong epekto sa iyang mga anak. Sukwahi niana, lagmit nahibalo si Ruth nga ang susamang mga desisyon wala makatugaw sa iyang kongregasyon o sa ilang dapit. Angayng pagailhon nilang duha ug natong tanan nga ang maayong pagkabansay nga tanlag maoy sensitibo sa epekto niini sa uban. Si Jesus miingon: “Si bisan kinsa nga magapandol sa usa niining mga gagmay nga nagbutang ug pagtuo kanako, mas maayo pa alang kaniya kon ang iyang liog higtan ug galingan nga bato sama nianang ginabiyo sa asno ug igaunlod siya sa halapad, haluag nga dagat.” (Mateo 18:6) Kon dili tagdon sa usa ka tawo nga ang iyang mga buhat basin makapandol sa uban, lagmit makabaton siyag nahugawan nga tanlag, sama sa pipila ka Kristohanon sa Creta.

16. Unsang mga kausaban ang atong madahom sa usa ka Kristohanon paglabay sa panahon?

¹⁶ Ang relasyon sa usa ka Kristohanon uban sa Diyos kinahanglang magmauswagon, ingon man ang iyang pagpaminaw ug pagsunod sa diktar sa iyang tanlag. Atong hisgotan si Mark, nga di pa dugayng nabawtismohan. Gidiktar sa iyang tanlag nga isalikway ang iyang dili-Kasulatanhong mga buhat kanhi, nga tingali naglangkit sa mga idolo ug sa dugo. (Buhat 21:25) Gani, siya naglikay na karon sa mga buhat nga popareho sa mga gidili sa Diyos. Sa laing bahin, nalibog siya kon nganong gisalikway man sa uban ang pipila ka butang nga giisip niyang madawat ra, sama sa pipila ka programa sa telebisyon.

17. Iilustrar kon sa unsang paagi maimpluwensiyahan ang tanlag ug mga desisyon sa usa ka Kristohanon paglabay sa panahon ug sa dihang mouswag na siya sa espirituwal.

¹⁷ Sa kadugayan, ang kahibalo ni Mark miuswag ug mas nasuod pa siya sa Diyos. (Colosas 1:9, 10) Unsay epekto niana? Nabansay pag-ayo ang iyang tanlag. Mas nakiling na karon si Mark sa pagpaminaw sa iyang tanlag ug sa pagtimbangtimbang pag-ayo sa mga prinsipyo sa Kasulatan. Gani, iya nang nahibaloan nga ang “popareho” nga mga butang nga iyang gilikayan niadto sa pagkatinuod dili diay supak sa panghunahuna sa Diyos. Dugang pa, dili na motan-aw si Mark ug mga programa sa telebisyon nga kaniadto giisip niyang madawat ra tungod kay ang iyang panghunahuna mas nahiuyon na sa mga prinsipyo sa Bibliya ug mas andam na siyang mosunod sa iyang nabansay pag-ayo nga tanlag. Oo, nahinloan na ang iyang tanlag.—Salmo 37:31.

18. Unsay hinungdan nga kita malipay?

¹⁸ Dili managsama ang espirituwal nga pagkahamtong sa mga membro diha sa kadaghanang kongregasyon. Bag-ohan pa ang pipila kanila. Lagmit ang ilang mga tanlag walay idiktar bahin sa pipila ka isyu, apan kusog modiktar sa ubang mga isyu. Kinahanglan nilag panahon ug tabang aron sila makapahiuyon sa paggiya ni Jehova ug masensitibo ngadto sa ilang nabansay nang tanlag. (Efeso 4:14, 15) Makalilipay, sa mao ra mismong mga kongregasyon, lagmit adunay daghan nga may lalom nga kahibalo, kasinatian sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya, ug tanlag nga nahiuyon pag-ayo sa panghunahuna sa Diyos. Makapahimuot gayod ang pagpakig-uban sa maong “mga tawong mahinlo” nga nag-isip ingong “mahinlo” sa moral ug espirituwal nga diwa sa mga butang nga dalawaton sa Ginoo! (Efeso 5:10) Hinaot nga himoon natong tumong nga modangat kita sa maong matang sa kahamtong ug makahupot ug tanlag nga nahiuyon sa tukmang kahibalo sa kamatuoran ug diyosnong pagkamahinalaron.—Tito 1:1.

[Footnote]

Unsay Imong Tubag?

• Nganong ang pipila ka Kristohanon sa Creta nakabaton ug nahugawan nga mga tanlag?

• Nganong ang duha ka Kristohanon nga may nabansay pag-ayong mga tanlag mahimong makakab-ot ug magkalahi nga mga desisyon?

• Paglabay sa panahon, unsay angayng mahitabo sa atong tanlag?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Mapa sa panid 26]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Sicilia

GRESYA

Creta

ASIA MINOR

Cipro

DAGAT MEDITERANYO

[Hulagway sa panid 28]

Ang duha ka Kristohanon nga nag-atubang ug samang situwasyon mahimong makakab-ot ug magkalahi nga mga desisyon