Ayaw Pagpadala sa Opinyon sa Publiko

SA MATAG nasod, lainlain ang ideya kon unsay angay o dili angay ug kon unsay dalayegon o salawayon. Mag-usab-usab pod kini paglabay sa panahon. Busa sa dihang magbasa ug mga asoy sa Kasulatan, kinahanglan natong konsiderahon ang opinyon ug prinsipyo sa mga tawo nianang panahona inay ipugos ang atong kaugalingong mga sukdanan.

Pananglitan, tagda ang duha ka termino nga sublisubling gihisgotan diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan—ang kadungganan ug kaulawan. Aron mas masabtan ang mga teksto nga naghisgot bahin sa kadungganan ug kaulawan, angay natong susihon kon unsay panglantaw sa mga tawo niana kaniadto.

Mga Prinsipyo sa Unang Siglo

“Ang mga Grego, Romano, ug mga Hudiyo naghunahuna nga ang kadungganan ug kaulawan maoy hinungdanon kaayong mga prinsipyo sa ilang kultura,” miingon ang usa ka eskolar. “Ang mga tawo nabuhi ug namatay aron maangkon ang kadungganan, maayong reputasyon, kabantog, pag-uyon, ug pagtahod.” Tungod sa maong mga prinsipyo, dali ra silang maimpluwensiyahan sa opinyon sa uban.

Ang pagkabutang, ranggo, ug kadungganan hinungdanon kaayo diha sa katilingban nga nagtan-aw sa posisyon sa tawo—gikan sa pagkahamili ngadto sa pagkaulipon. Ang kadungganan wala lamang ibase sa kaugalingong panglantaw kondili sa opinyon usab sa uban. Ang paghatag ug pasidungog sa usa ka tawo nagkahulogan nga atong giila diha sa publiko nga siya migawi sa paagi nga gidahom kaniya. Nagpasabot usab kana nga nakadayeg ka sa usa ka tawo tungod sa iyang kaadunahan, posisyon, ug kahamili ug busa gihatag nimo kaniya ang nahiangayng pasidungog. Ang pasidungog maangkon pinaagi sa paghimog maayong mga buhat o sa dihang ang usa molabaw sa uban. Sa kasukwahi, maulawan o madaot ang dungog sa usa kon siya tamayon o bugalbugalan diha sa publiko. Kini nga kaulawan dili lamang personal nga pagbati o resulta sa pagtulisok sa kaugalingong konsensiya, kondili tungod sa pagkondenar kaniya sa mga tawo.

Sa dihang naghisgot si Jesus bahin sa pagpahiluna sa usa ka tawo diha sa “labing dungganong dapit” o sa “labing ubos nga dapit” sa kombira, nalangkit niana ang kadungganan o kaulawan base sa kultura nianang panahona. (Luc. 14:8-10) Sa labing menos duha ka higayon, ang mga tinun-an ni Jesus naglalis “kon kinsa kanila ang labing dako.” (Luc. 9:46; 22:24) Kana nagpakita kon unsay labing importante sa mga tawo niadtong panahona. Sa kasamtangan, gibati sa mapahitas-on ug maindigon nga Hudiyong mga lider sa relihiyon nga madaot ang ilang kadungganan ug mohuyang ang ilang awtoridad tungod sa pagpanudlo ni Jesus. Apan, kanunayng pakyas ang ilang mga paningkamot nga pildihon si Jesus diha sa publikong mga debate.—Luc. 13:11-17.

Ang laing komon nga panglantaw sa mga Hudiyo, Grego, ug Romano sa unang siglo mao nga usa ka dakong kaulawan nga “dakpon ug pasakaag sumbong atubangan sa publiko.” Makauulaw usab kon ang usa gaposon o bilanggoon. Ang maong pagtratar nag-insulto sa usa ka tawo atubangan sa iyang mga higala, pamilya, ug sa katilingban—nakasala man siya o wala. Tungod kay nadaot ang iyang reputasyon, mahimong mawala ang iyang pagtahod sa kaugalingon ug madaot ang iyang relasyon sa uban. Mas makauulaw pa gyod kon ang usa huboan o bunalan kay  moresulta kana sa pagtamay ug pagbugalbugal, nga makadaot sa iyang dungog.

Ang pagpatay diha sa sakitanang estaka mao ang kinagrabehang pagpakaulaw nga maagoman sa usa ka tawo. Kana maoy “silot nga ipahamtang sa mga ulipon,” miingon ang eskolar nga si Martin Hengel. “Gipakita niana ang grabeng pagpakaulaw ug pagsakit.” Ang pamilya ug mga higala sa tawo nga nakaagom niini pugson sa pagsalikway kaniya. Sanglit namatay man si Jesus niining paagiha, ang tanan nga buot mahimong Kristohanon sa unang siglo biaybiayon gayod. Lagmit isipon sa kadaghanan nga kabuangan alang sa usa nga magpaila sa iyang kaugalingon ingong sumusunod sa usa ka tawo nga gilansang sa estaka. Si apostol Pablo misulat: “Kita nagwali nga si Kristo gilansang, ngadto sa mga Hudiyo usa ka hinungdan sa pagkapandol apan ngadto sa mga nasod kabuangan.” (1 Cor. 1:23) Giunsa kini pag-atubang sa unang mga Kristohanon?

Lahi nga mga Prinsipyo

Ang unang-siglong mga Kristohanon nagsunod sa balaod ug naningkamot nga dili maulawan tungod sa sayop nga binuhatan. “Ayaw tugoti nga aduna kaninyoy mag-antos ingong usa ka mamumuno o usa ka kawatan o usa ka mamumuhat ug daotan o usa ka hilabtanon sa mga butang sa uban,” misulat si apostol Pedro. (1 Ped. 4:15) Apan, gitagna ni Jesus nga ang iyang mga sumusunod pagalutoson tungod sa iyang ngalan. (Juan 15:20) Si Pedro misulat: “Kon [ang usa ka tawo] nag-antos ingong usa ka Kristohanon, ayaw siya pabatia ug kaulaw, hinunoa kinahanglang magpadayon siya sa paghimaya sa Diyos.” (1 Ped. 4:16) Kon ang usa dili mobatig kaulaw bisag nag-antos ingong sumusunod ni Kristo, iyang gisalikway ang komon nga panglantaw sa mga tawo nianang panahona.

Ang mga Kristohanon wala magpaimpluwensiya sa uban maylabot sa ilang panggawi. Sa  unang siglo, usa ka kabuangan nga isipong Mesiyas ang usa nga gilansang. Tungod niana, mahimong mapugos ang usa ka Kristohanon sa pagpahiuyon sa opinyon sa kadaghanan. Apan kon nagtuo sila nga si Jesus mao ang Mesiyas, kinahanglang mosunod sila kaniya, bisan pag biaybiayon. Si Jesus miingon: “Si bisan kinsa nga maulaw tungod kanako ug sa akong mga pulong niining mananapaw ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw usab siya sa Anak sa tawo inig-abot niya sa himaya sa iyang Amahan kauban sa balaang mga manulonda.”—Mar. 8:38.

Karong adlawa, lagmit pit-oson kita nga talikdan ang Kristiyanidad. Mahimong maggikan kini sa mga eskolmet, silingan, o kaubanan kinsa mohaylo kanato nga makigbahin sa imoral, dili-matinud-anon, o kuwestiyonableng mga kalihokan. Tingali mohimo silag mga paagi nga mobati kitag kaulaw tungod sa atong pagsunod sa matarong nga mga prinsipyo. Unsa may angay natong buhaton?

Sundoga Kadtong Wala Magsapayan sa Kaulaw

Aron mahuptan ni Jesus ang iyang integridad kang Jehova, iyang giantos ang labing makauulaw nga kamatayon. “Siya nag-antos sa estaka sa pagsakit, nga wala igsapayan ang kaulaw.” (Heb. 12:2) Si Jesus gisagpa, gilud-an, gihuboan, gibunalan, gilansang, ug gibugalbugalan. (Mar. 14:65; 15:29-32) Bisan pa niana, wala igsapayan ni Jesus ang pagpakaulaw sa mga tawo kaniya. Sa unsang paagi? Wala mabungkag ang iyang integridad bisan pa sa maong pagtratar. Nahibalo si Jesus nga dungganon gihapon siya sa panglantaw ni Jehova, ug wala gayod siya magtinguha nga himayaon sa mga tawo. Bisan tuod si Jesus namatay nga samag ulipon, gipasidunggan siya ni Jehova pinaagi sa pagbanhaw kaniya ug sa paghatag kaniya sa labing dungganong dapit sunod Kaniya. Sa Filipos 2:8-11, atong mabasa: “[Si Kristo Jesus] nagpaubos ug nagmasinugtanon hangtod sa kamatayon, oo, kamatayon sa estaka sa pagsakit. Tungod niini mismo usab ang Diyos nagbayaw kaniya ngadto sa usa ka labaw nga katungdanan ug malulotong naghatag kaniya sa ngalan nga labaw sa tanang uban pa nga ngalan, aron nga sa ngalan ni Jesus moluhod ang tanang tuhod nilang anaa sa langit ug nilang anaa sa yuta ug nilang anaa ilalom sa yuta, ug ang tanang dila magaila sa dayag nga si Jesu-Kristo maoy Ginoo alang sa kahimayaan sa Diyos nga Amahan.”

Si Jesus nahibalo nga ang pagpatay kaniya mahimong magpahinabog kaulawan. Nabalaka ang Anak sa Diyos sa posibilidad nga maulawan ang iyang Amahan tungod sa pag-akusar sa mga tawo kang Jesus ingong mapasipalahon. Si Jesus mihangyo kang Jehova nga dili unta mahitabo kaniya ang maong kaulawan. “Kuhaa kining kopa gikan kanako,” siya miampo. Bisan pa niana, gibuhat niya ang kabubut-on sa Diyos. (Mar. 14:36) Si Jesus nakabarog nga malig-on sa mga pagpit-os ug wala magsapayan sa kaulaw. Sa pagkatinuod, kadto lamang nagsunod sa mga prinsipyo nga komon niadtong panahona ang mobatig kaulaw. Tin-aw nga si Jesus wala mosunod niana.

Ang mga tinun-an ni Jesus gidakop ug gibunalan usab. Sa panglantaw sa mga tawo, ang maong pagtratar nagpakaulaw kanila. Sila gipakamenos ug gitamay. Bisan pa niana, wala sila maluya. Ang matuod nga mga tinun-an wala magpadala sa opinyon sa publiko ug wala nila igsapayan ang kaulaw. (Mat. 10:17; Buh. 5:40; 2 Cor. 11:23-25) Sila nahibalo nga kinahanglan nilang ‘pas-anon ang estaka sa pagsakit ug padayong mosunod kang Jesus.’—Luc. 9:23, 26.

Komosta sa atong adlaw? Ang mga butang nga giisip sa kalibotan nga binuang, mahuyang, ug tinamay gilantaw sa Diyos nga maalamon, kusganon, ug dungganon. (1 Cor. 1:25-28) Dili ba nga usa ka kabuangan ug pagkamubog-panglantaw kon kita magpaimpluwensiya sa opinyon sa publiko?

Alang niadtong nagtinguhag kadungganan niining kalibotana, importante kanila ang hunahuna sa mga tawo. Sa laing bahin, sama kang Jesus ug sa iyang mga sumusunod sa unang siglo, kita nagtinguha nga mahimong Higala si Jehova. Busa, atong isipon nga dungganon ang mga butang nga dungganon sa iyang mga mata ug lantawon nga makauulaw ang mga butang nga giisip niyang makauulaw.

[Hulagway sa panid 4]

Si Jesus wala maimpluwensiyahi sa opinyon sa kalibotan bahin sa kaulawan