1, 2. Sa unsang paagi ang pagpadako kanato ug ang atong palibot makaimpluwensiya kanato?

DAKO kaayog impluwensiya kanato kon giunsa kita pagpadako ug ang atong palibot, nga mao, ang atong mga higala, kultura, ug komunidad diin kita nagpuyo. Kanay rason nga may paborito kitang pagkaon, ug may partikular nga sininaan ug linihokan.

² Apan may mga butang nga mas importante kay sa atong ganahang pagkaon ug estilo sa sinina. Pananglitan, kita gipadako nga isipon ang pipila ka butang ingong husto ug dalawaton, ug isalikway ang ubang butang ingong sayop ug dili dalawaton. Apan ang matag indibiduwal lainlaig opinyon kon unsay husto ug sayop. Gani ang atong mga pagpili mahimong magpadayag sa kon unsay gidiktar sa atong konsensiya. Ang Bibliya nag-ingon nga sagad “ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod nagabuhat nga kinaiyanhon sa mga butang sa balaod.” (Roma 2:14) Apan nagpasabot ba kana nga kon walay espesipikong balaod gikan sa Diyos, puwede ra natong sundon ang mga paagi ug sukdanan sa atong pamilya ug nianang komon sa atong lugar?

3. Unsa ang duha ka rason kon nganong ang mga Kristohanon dili basta na lang mosunod sa mga paagi ug sukdanan sa kalibotan?

³ Dunay labing menos duha ka importanteng rason kon nganong dili kana himoon sa mga Kristohanon. Una, ang Bibliya nagpahinumdom kanato: “Adunay dalan nga matul-id atubangan sa usa ka tawo, apan ang kataposan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.” (Prov. 16:25) Kay dili kita hingpit, dili nato hingpit nga magiyahan ang atong mga lakang. (Prov. 28:26; Jer. 10:23) Ikaduha, gipakita sa Bibliya nga ang mga uso ug sukdanan sa kalibotan gimaniobra ni Satanas, “ang diyos niini nga sistema sa mga butang.” (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19) Busa kon buot natong mabatonan ang panalangin ug pag-uyon ni Jehova, kinahanglan natong sundon ang tambag sa Roma 12:2.—Basaha.

4. Unsay atong hisgotan niini nga artikulo?

 ⁴ Dunay importanteng mga punto sa Roma 12:2 nga angay natong tagdon. (1) Nganong kinahanglan kitang “mag-usab,” o magbag-o? (2) Unsay nalangkit sa pag-usab? ug (3) Sa unsang paagi kita mausab? Atong hisgotan kining mga pangutanaha.

5. Alang kang kinsa ang giingon ni Pablo sa Roma 12:2?

⁵ Ang sulat ni apostol Pablo sa mga taga-Roma maoy alang sa kauban niyang dinihogang mga Kristohanon, dili sa mga dili magtutuo sa Roma. (Roma 1:7) Iyang giawhag sila nga mag-usab ug ‘mohunong na sa pagpaumol sumala niining sistemaha sa mga butang.’ Alang sa mga Kristohanon sa Roma niadtong panahona, mga 56 C.E., ang ‘sistema sa mga butang’ naglakip sa mga sukdanan, kostumbre, panggawi, ug mga estilo sa mga Romano. Gigamit ni Pablo ang pulong nga “hunong” kay ang ubang Kristohanon naimpluwensiyahan gihapon sa maong sistema sa mga butang. Sa unsang paagi?

6, 7. Sa panahon ni Pablo, nganong lisod magkinabuhi ingong Kristohanon?

⁶ Karon, makita sa mga turista sa Roma ang kagun-oban sa mga templo, lubnganan, monumento, arena, teatro, ug uban pa. Ang pipila niini gitukod niadto pang unang siglo. Kini naghatag kanatog ideya kon unsay kinabuhi ug relihiyon sa mga tawo sa karaang Roma. Mabasa usab nato sa mga libro sa kasaysayan ang bahin sa sangka sa mga gladyador, lumba sa mga karo, ug mga drama ug musikal nga mga pasundayag, nga ang uban law-ay. Ang Roma mauswagon usab nga sentro sa komersiyo, mao nga daghag kahigayonan ang mga tawo nga madato.—Roma 6:21; 1 Ped. 4:3, 4.

⁷ Ang mga Romano daghag templo ug gisimbang mga diyos, apan kadaghanan kanila walay tinuod ug suod nga relasyon sa ilang mga diyos. Para nila, ang relihiyon halos naglangkob lang sa mga rituwal—alang sa pagpanganak, kasal, ug lubong. Kini nga mga rituwal maoy bahin sa ilang adlaw-adlawng pagkinabuhi. Mao nga nalisdan gayod ang mga Kristohanon sa Roma kay kanay gidak-an sa kadaghanan kanila. Busa kinahanglan gayod silang mag-usab aron mahimong matuod nga mga Kristohanon. Bisag bawtismado na, kinahanglan gihapon silang mohimog mga kausaban.

8. Sa unsang paagi ang kalibotan peligroso alang sa mga Kristohanon karon?

⁸ Sama sa karaang Roma, ang kalibotan karon peligroso usab alang sa dedikadong mga Kristohanon. Ngano? Kay ang espiritu sa kalibotan anaa bisan asa. (Basaha ang Efeso 2:2, 3; 1 Juan 2:16.) Matag adlaw kita naladlad sa mga tinguha, panghunahuna, sukdanan, ug moralidad sa kalibotan, mao nga anaa kanunay ang kapeligrohan nga maimpluwensiyahan niana. Busa daghan kitag rason nga sundon ang inspiradong tambag nga ‘mohunong na sa pagpaumol  sumala niining sistemaha sa mga butang’ ug “mag-usab.” Unsay angay natong buhaton?

9. Aron mokuwalipikar alang sa bawtismo, unsang mga kausaban ang gihimo sa daghan?

⁹ Samtang ang usa magtuon ug magpadapat sa kamatuoran sa Bibliya, siya mosugod pag-uswag sa espirituwal. Siya mohimog mga kausaban sa iyang kinabuhi sumala sa iyang nakat-onan. Iyang biyaan ang bakak nga relihiyon, usbon ang iyang paagi sa pagkinabuhi, ug ugmaron ang samag Kristo nga personalidad. (Efe. 4:22-24) Nalipay kita nga matag tuig, libo-libo ang miuswag ug mikuwalipikar alang sa bawtismo ingong simbolo sa ilang dedikasyon kang Jehova nga Diyos. Seguradong nakapalipay kana sa kasingkasing ni Jehova. (Prov. 27:11) Apan maayong palandongon kini: Igo na ba kana nga mga kausaban?

10. Sa unsang paagi ang pagkausab lahi sa pag-uswag?

¹⁰ Sa pagkatinuod, ang pagkausab naglangkit ug labaw pa sa paghimog pag-uswag. Ang usa ka produkto tingali markahan o ianunsiyo nga “improved,” o gipauswag, kay lagmit dunay gidugang nga ingrediyente o gipanindot ang sudlanan niana. Apan ang tinuod, mao ra gihapon kana nga produkto. Ang Vine’s Expository Dictionary nag-ingon nga ang ekspresyong “mag-usab” sa Roma 12:2 naglangkit sa pag-usab o pagbag-o sa atong panghunahuna pinaagi sa gahom sa balaang espiritu. Busa, ang pag-usab nga angayng himoon sa usa ka Kristohanon dili lang ang pagbiya sa makadaot nga mga bisyo, dili maayong sinultihan, ug imoral nga panggawi. Ang uban nga walay kahibalo sa Bibliya naningkamot sa paglikay nianang mga butanga. Busa unsay nalangkit sa pag-usab nga angayng himoon sa mga Kristohanon?

11. Sumala kang Pablo, unsay kinahanglang himoon sa usa aron mausab?

¹¹ “Mag-usab kamo pinaagi sa pagbag-o sa inyong hunahuna,” si Pablo misulat. Ang “hunahuna” nagtumong sa atong katakos sa paghunahuna. Apan sa Bibliya, kini naglakip sa kon unsay gusto natong hunahunaon, sa atong tinamdan, ug katakos sa pagpangatarongan. Sa unang bahin sa sulat ni Pablo sa mga taga-Roma, iyang gihubit ang mga tawong dunay “dili-inuyonan nga kahimtang sa panghunahuna.” Ang maong mga tawo puno sa “pagkadili-matarong, pagkadaotan, hakog nga pangibog, kangil-ad, puno sa kasina, pagbuno, panag-away, limbong,” ug ubang makadaot nga mga butang. (Roma 1:28-31) Busa atong masabtan kon nganong giawhag ni Pablo kadtong nagdako niini nga palibot ug nahimong alagad sa Diyos nga “mag-usab” ug ‘magbag-o sa ilang hunahuna.’

12. Unsay panghunahuna sa kadaghanang tawo karon, ug nganong peligroso kini nga tinamdan alang sa mga Kristohanon?

¹² Makapasubo nga kita nagkinabuhi taliwala sa mga tawo nga sama sa gihubit ni Pablo. Sila naghunahuna nga kinaraan na ang pagsunod sa mga sukdanan ug prinsipyo, ug  dili angayng pugson ang uban sa pagsunod niini. Daghang magtutudlo ug ginikanan ang nagtugot sa mga kabataan sa pagbuhat sa bisan unsay ilang gusto ug sa pagbaton ug “liberal” nga panghunahuna. Para nila, walay makasulti kon unsa gyoy husto ug sayop. Bisan kadtong nangangkong relihiyoso mibati nga makabuhat sila sa kon unsay gihunahuna nilang husto, nga dili obligadong sundon ang Diyos ug ang iyang mga sugo. (Sal. 14:1) Kana nga tinamdan peligroso alang sa matuod nga mga Kristohanon. Ang mga dili mabinantayon posibleng makabaton niana nga tinamdan labot sa teokratikanhong mga kahikayan. Lagmit dili sila mosunod sa mga kahikayan sa kongregasyon ug moreklamo pa gani kon duna silay dili maangayan. O basin dili sila bug-os mouyon sa tambag sa Bibliya bahin sa kalingawan, paggamit sa Internet, ug taas nga edukasyon.

13. Nganong angay natong matinud-anong susihon ang atong kaugalingon?

¹³ Busa aron dili kita maumol sa kalibotan, kinahanglang matinud-anon natong susihon ang atong mga tinamdan, pagbati, tumong, ug sukdanan. Kining mga butanga mahimong dili makita sa uban, ug tingali sa ilang tan-aw kita miuswag. Apan kita ray nahibalo kon ato ba gyong gitugotan ang atong nakat-onan sa Bibliya nga mag-usab kanato, ug kon tugotan kanang padayong mag-usab kanato.—Basaha ang Santiago 1:23-25.

14. Unsay makatabang kanato nga makahimog gikinahanglang mga kausaban?

¹⁴ Aron mausab, kinahanglan natong usbon kon unsay naa sa atong kasingkasing, sa ato pa, kon kinsa gayod kita. Unsay makatabang kanato sa paghimo niana? Dihang kita nagtuon sa Bibliya, atong nakat-onan kon unsang pagkatawo ang gusto ni Jehova alang kanato. Ang atong sanong sa atong nakat-onan magpadayag kon unsay naa sa atong kasingkasing ug kon unsang mga kausaban ang kinahanglan natong himoon aron mahiuyon sa “hingpit nga kabubut-on sa Diyos.”—Roma 12:2; Heb. 4:12.

15. Sa unsang paagi kita mausab dihang si Jehova mag-umol kanato?

¹⁵ Basaha ang Isaias 64:8. Ang ilustrasyon ni propetang Isaias nagtudlo kanatog importanteng leksiyon. Ingong atong Magkukulon, sa unsang paagi si Jehova nag-umol kanato ingong yutang kulonon? Wala niya kita ginabag-o sa pisikal aron mas monindot ang atong hitsura o lawas. Ang gitagana ni Jehova nga pagbansay maoy espirituwal, dili pisikal. Kon kita magpaumol kaniya, mausab ang atong pangsulod, o espirituwal, nga pagkatawo—nga maoy gikinahanglan sa pagsukol sa mga impluwensiya sa kalibotan. Sa unsang paagi ginahimo ang pag-umol?

16, 17. (a) Hubita kon unsay himoon sa magkukulon sa yutang kulonon aron makahimog de-kalidad nga sudlanan. (b) Sa unsang paagi ang Pulong sa Diyos makatabang kanato nga mausab ngadto sa matang sa tawo nga bililhon kang Jehova?

¹⁶ Aron makahimog de-kalidad nga sudlanan, ang magkukulon mogamit ug maayong klase nga yutang kulonon. Apan may duha ka butang nga angay niyang himoon. Una, ang yutang kulonon kinahanglang hugasan aron matangtang ang mga hugaw. Dayon, kini sagolag igong gidaghanon sa tubig ug masahon aron dili kini mabungkag samtang ginaumol.

¹⁷ Matikdi nga ang magkukulon migamit ug tubig sa pagtangtang sa mga hugaw sa yutang kulonon ug aron humok kining umolon. Dayon makahimo na siyag lainlaing matang sa sudlanan, bisag elegante pa gani nga klase. Dili ba susama usab niana ang mahimo sa Pulong sa Diyos sa atong kinabuhi? Ang Bibliya makatabang kanato sa pagtangtang sa daang panghunahuna nga dala pa nato dihang wala pa kita makaila sa Diyos ug sa pag-usab ngadto  sa matang sa tawo nga bililhon kaniya. (Efe. 5:26) Hunahunaa kon unsa ka subsob kitang giawhag nga basahon ang Bibliya adlaw-adlaw ug regular nga motambong sa mga tigom, diin ginahisgotan ang Pulong sa Diyos. Nganong gidasig kita sa paghimo niana? Kay kon ato kanang buhaton, atong gitugotan si Jehova nga mag-umol kanato.—Sal. 1:2; Buh. 17:11; Heb. 10:24, 25.

18. (a) Nganong hinungdanon ang pagpamalandong kon buot nato nga ang Pulong sa Diyos mag-impluwensiya ug mag-usab kanato? (b) Unsang mga pangutana ang makatabang kanato?

¹⁸ Kon buot natong mausab pinaagi sa Pulong sa Diyos, dili igo ang regular nga pagbasa ug pagtuon niana. Daghan ang nagabasag Bibliya ug busa pamilyar na niini. Lagmit sa imong pagministeryo, nakahibalag kag mga tawong ingon niana. Ang uban nakamemorya pa ganig mga teksto. * Apan sagad wala kini makausab sa ilang panghunahuna ug pagkinabuhi. Ngano? Kay ang Pulong sa Diyos makaimpluwensiya ug makausab lang sa usa ka tawo kon tugotan niya kanang matisok sa iyang kasingkasing. (Gal. 6:6) Busa kinahanglan natong palandongon ang atong nakat-onan. Maayong pangutan-on ang kaugalingon: ‘Kombinsido ba ko nga dili lang ni basta usa ka relihiyosong pagtulon-an? Nasabtan ba nako nga kini mao ang kamatuoran? Dugang pa, andam ba nakong ipadapat ang akong nakat-onan ug dili lang basta magtudlo niini sa uban? Gibati ba nako nga si Jehova personal nga nakig-estorya kanako?’ Kon palandongon nato kining mga pangutanaha, kini magpalalom sa atong gugma kang Jehova. Dihang matandog ang atong kasingkasing, mapalihok kita sa paghimog positibong mga kausaban sa atong kinabuhi.—Prov. 4:23; Luc. 6:45.

19, 20. Unsang tambag sa Bibliya nga kon atong ipadapat makahatag ug tinuod nga benepisyo?

¹⁹ Ang regular nga pagbasa ug pagpamalandong sa Pulong sa Diyos magdasig kanato nga padayong himoon ang giingon ni Pablo: “Hukasa ang daang pagkatawo uban ang mga buhat niini, ug isul-ob ang bag-ong pagkatawo, nga pinaagi sa tukmang kahibalo gibag-o.” (Col. 3:9, 10) Oo, makapadayon kita sa pagbuhat niana kon atong masabtan pag-ayo ang gitudlo sa Bibliya ug ipadapat kana. Ingong resulta, ang bag-ong Kristohanong personalidad makapanalipod kanato batok sa mga bitik ni Satanas.

²⁰ Si apostol Pedro nagpahinumdom kanato: ‘Ingong masinugtanong mga anak, hunong na sa pagpaumol sumala sa mga tinguha nga inyong nabatonan kanhi, apan magmabalaan kamo sa tanan ninyong panggawi.’ (1 Ped. 1:14, 15) Kita panalanginan gayod kon maningkamot kitang mag-usab ug tangtangon ang atong daang panghunahuna ug tinamdan. Kanay hisgotan sa sunod nga artikulo.