Sa Unsang Paagi Molampos Ka Ingong Inahan?

SA TIBUOK kalibotan, ang kadaghanan sa mga babaye nanarbaho. Diha sa dato nga mga nasod, halos pareho ang gidaghanon sa mga babaye ug mga lalaki nga nanarbaho. Diha sa kabos nga mga nasod, ang mga babaye sagad mogugol ug taas nga panahon sa pagtrabaho diha sa mga umahan aron makatabang sa pagtagana sa panginahanglan sa ilang pamilya.

Daghang babaye ang nalisdan sa pagbalanse sa ilang panahon sa pagtuman sa ilang responsibilidad sa trabaho ug sa pag-atiman sa panimalay. Gawas sa pagpangitag kuwarta alang sa pagkaon, besti, ug puy-anan, sila usab ang magluto, manglaba, ug manglimpiyo sa balay.

Lain pa, ang Kristohanong mga inahan maningkamot sa pagtudlo sa ilang mga anak kon sa unsang paagi masuod sa Diyos. Si Cristina, nga may duha ka anak nga babaye, miingon: “Sa tinuoray lang, lisod kaayo ang pagbalanse sa trabaho ug sa responsibilidad sa pamilya, ilabina kon duna kay gagmayng mga bata. Dili sayon ang pag-atiman kanila.”

Nganong napugos man ang mga inahan sa pagpanarbaho? Unsang mga kalisdanan ang ilang gisagubang? Kinahanglan ba gayod nga manarbaho ang usa ka inahan aron mobati siyang malamposon?

Kon Nganong Nanarbaho ang mga Inahan

Gibati sa daghang inahan nga kinahanglan gayod silang motrabaho nga full-time. Ang uban walay bana nga makaabag kanila sa pagpangitag kuwarta. Natimbangtimbang sa ubang mga magtiayon nga kon usa lang ang manarbaho, dili gayod kini makasapar sa panginahanglan sa pamilya.

Tinuod, dili tanang inahan ang nanarbaho nga full-time tungod sa kalisod. Daghan kanila ang nanarbaho aron motaas ang ilang pagtan-aw sa ilang kaugalingon. Ang uban nanarbaho tingali aron duna silay kaugalingong kinitaan o aron matagbaw nila ang ilang mga luho. Daghan kanila ang nagmalamposon ug nagmalipayon sa ilang trabaho.

Ang ubang mga inahan napugos tingali sa pagpanarbaho tungod sa pagpit-os sa mga tawo sa ilang palibot. Bisan tuod daghan ang mouyon nga ang mga inahan nga nanarbaho kanunayng makigbisog sa tensiyon ug kakapoy, kadtong nakadesisyon nga dili manarbaho sagad ilang pakamenoson—tamayon pa gani. “Dili sayon ang pagsulti ngadto sa uban nga ikaw ‘usa ka yanong ginang sa panimalay,’” miingon ang usa ka babaye. “Imong masabtan  sa ilang sinultihan o sa ilang panagway nga imong giusikan ang imong kinabuhi,” matod pa niya. Si Rebeca, nga adunay dos-anyos nga batang babaye, nag-ingon: “Ang katilingban nga atong gipuy-an mouyon nga angayng atimanon sa mga inahan ang ilang mga anak, apan nagtuo ko nga ubos silag pagtan-aw sa mga inahan nga wala manarbaho.”

Sayop nga Pagtuo Kontra Tinuod nga Situwasyon

Diha sa pipila ka dapit sa kalibotan, ang media naghulagway sa “sulondang babaye” ingong malamposon sa iyang napiling karera—dakog suweldo, desenteg pamiste, ug may kompiyansa sa kaugalingon. Inigpauli niya, makahimo pa siya sa pagsulbad sa mga problema sa iyang mga anak, sa pagtul-id sa kasaypanan sa iyang bana, ug sa pag-atiman sa mga suliran sa balay. Ang tinuod, maihap lang ang sama niana.

Sa aktuwal nga kahimtang, daghan sa mga trabaho nga nasudlan sa mga babaye makalaay ug gamay rag suweldo. Daghan usab ang naghunahuna nga wala nila magamit sa bug-os ang ilang mga abilidad diha sa ilang trabaho. Ang librong Social Psychology nag-ingon: “Bisan pa sa paningkamot nga mahimong patas ang pagtratar sa tanan, ang mga lalaki gihapon ang naghupot ug tag-as nga mga posisyon. Busa, ang mga babaye nga nanarbaho aron motaas ang ilang pagtan-aw sa ilang kaugalingon wala gyod tawoy bawot.” Ang mantalaang El País sa Espanya nag-ingon: “Gibanabana nga tulo ka pilo nga mas dako ang posibilidad nga mahimong tensiyonado ang mga babaye kay sa mga lalaki, sanglit ang kadaghanan kanila adunay duha ka responsibilidad—sa trabahoan ug sa balay.”

Kon sa Unsang Paagi Makatabang ang mga Bana

Siyempre, ang matag Kristohanong inahan maoy modesisyon kon manarbaho ba siya o dili. Apan kon siya minyo, silang duha sa iyang bana ang modesisyon human nila timbangtimbanga ang mga bentaha ug disbentaha.—Proverbio 14:15.

Unsa na man kon ang magtiayon makadesisyon nga silang duha kinahanglang manarbaho nga full-time tungod sa kalisod? Nianang kahimtanga, angayng sundon sa usa ka maalamong bana ang tambag sa Bibliya: “Kamong mga bana, magpadayon sa pagpuyo sa samang paagi uban kanila sumala sa kahibalo, nga maghatag kanila ug kadungganan, o pagtahod, samag ngadto sa usa ka sudlanan nga mas mahuyang, ang babaye, sanglit kamo mga manununod man usab uban kanila sa dili-takos nga pabor sa kinabuhi, aron nga dili mababagan ang inyong mga pag-ampo.” (1 Pedro 3:7) Ang bana makapakitag pagtahod sa iyang asawa pinaagi sa pagsabot sa pisikal ug emosyonal nga mga limitasyon niini. Kon posible, iyang tabangan ang iyang asawa sa mga buluhaton sa balay. Sama kang Jesus, ang usa ka bana andam ug mapaubsanong mobuhat sa ubos nga mga trabaho, nga dili maghunahuna nga kana maghatag kaniyag kaulawan. (Juan 13:12-15) Hinunoa, isipon niya kana ingong kahigayonan nga ikapakita niya ang iyang gugma sa iyang kugihan nga asawa. Malipay gayod niana ang iyang asawa.—Efeso 5:25, 28, 29.

Sa walay duhaduha, kon ang magtiayon kinahanglang manarbaho, hinungdanon nga magtinabangay sila sa buluhaton sa balay. Gipasiugda kana sa usa ka report sa usa ka mantalaan sa Espanya, ang ABC. Sa komento niini bahin sa usa ka pagtuon nga gihimo sa Institute of Family Matters, kini nag-ingon nga daghang magtiayon sa Espanya ang nagdiborsiyo dili lamang tungod “sa pagkahanaw sa relihiyoso ug moral nga mga sukdanan” kondili, tungod usab “sa pagpanarbaho sa mga babaye ug sa pagkapakyas sa mga lalaki sa pagtabang sa mga buluhaton sa balay.”

Ang Responsibilidad sa Usa ka Kristohanong Inahan

Bisag ang mga amahan ang pangunang gisangonan ni Jehova sa responsibilidad sa pagbansay sa ilang mga anak, ang Kristohanong mga inahan nahibalo nga gipiyal usab sa Diyos kanila ang maong responsibilidad—ilabina sa dihang masuso pa ang ilang mga anak. (Proverbio 1:8; Efeso 6:4) Sa karaang Israel, dili lang mga amahan ang gisugo ni Jehova sa pagsilsil sa iyang Balaod diha sa ilang mga anak, kondili hasta usab ang mga inahan. Nahibalo siya nga kini magkinahanglag panahon ug pailob, ilabina sa panahon nga nagtubo ang  bata. Tungod niini, giingnan sa Diyos ang mga ginikanan nga kinahanglang bansayon nila ang ilang mga anak diha sa balay, sa dalan, sa dihang mobangon, ug sa dihang mohigda.—Deuteronomio 6:4-7.

Gipasiugda sa Pulong sa Diyos ang hinungdanon ug dungganong papel sa mga inahan sa dihang kini nagsugo sa mga anak: “Ayaw talikdi ang balaod sa imong inahan.” (Proverbio 6:20) Siyempre, konsultahon sa usa ka minyong babaye ang iyang bana sa dili pa siya maglatid ug bisan unsang lagda alang sa mga anak. Apan ingon sa gipakita sa maong bersikulo, may katungod ang mga inahan nga mohimog balaod, o mga lagda. Ang mga anak nga motuman sa mga balaod sa Diyos ug sa mga lagda sa maayong pamatasan nga gitudlo kanila sa ilang mahinadlokon-sa-Diyos nga inahan makabaton gayod ug kaayohan. (Proverbio 6:21, 22) Si Teresa, nga may duha ka gagmayng bata nga lalaki, misaysay kon nganong wala siya manarbaho. Matod niya: “Para nako, ang akong labing hinungdanong responsibilidad mao ang pagmatuto sa akong mga anak aron mahimong alagad sa Diyos. Gusto gayod nako kining buhaton sa labing maayo nga akong maarangan.”

Mga Inahan nga May Maayong Impluwensiya

Ang Israelinhong hari nga si Lemuel nakabaton gayod ug kaayohan gikan sa makugihong paningkamot sa iyang inahan. “Ang bug-at nga mensahe” nga gihatag sa iyang inahan kaniya “ingon nga pagtul-id” gilakip diha sa inspiradong Pulong sa Diyos. (Proverbio 31:1; 2 Timoteo 3:16) Ang paghubit niining inahana sa usa ka asawa nga may katakos makatabang gihapon sa mga anak nga lalaki sa pagpangitag maayong kapikas. Dugang pa, ang iyang mga pasidaan bahin sa imoralidad ug sa hinobrang pag-inom mapuslanon gihapon sa atong panahon.—Proverbio 31:3-5, 10-31.

Sa unang siglo, gidayeg ni apostol Pablo ang usa ka inahan nga ginganlag Eunice tungod kay siya milampos sa pagtudlo sa iyang anak nga si Timoteo. Ang iyang bana nga dili magsisimba ni Jehova lagmit nagsimba sa Gregong mga diyos busa kinahanglang kombinsihon niya si Timoteo sa pagtuo sa “balaang mga sinulat.” Kanus-a nagsugod si Eunice sa pagtudlo kang Timoteo bahin sa Kasulatan? Ang inspiradong asoy nag-ingon nga “sukad pa sa pagkamasuso”—sa ato pa, sukad sa gamay pa si Timoteo. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Ang iyang pagtuo ug maayong ehemplo, maingon man ang iyang pagpanudlo, dayag nga nag-andam kang Timoteo alang sa iyang asaynment ingong misyonaryo.—Filipos 2:19-22.

Gihisgotan usab sa Bibliya ang mga inahan kinsa tungod sa ilang pag-abiabi sa maunongong mga alagad sa Diyos, ang ilang mga anak nakapribilehiyo nga makauban ang maayong mga sulondan. Pananglitan, usa ka babaye sa Sunem ang kanunayng magpasaka kang manalagnang Eliseo sa iyang balay. Sa dihang namatay ang iyang anak, gibanhaw kini ni Eliseo. (2 Hari 4:8-10, 32-37) Tagda usab ang panig-ingnan ni Maria, nga inahan sa magsusulat sa Bibliya nga si Marcos. Dayag nga iyang gipagamit ang iyang balay sa Jerusalem ingong tigomanan sa mga tinun-an sa unang siglo. (Buhat 12:12) Segurado nga maayog epekto kang Marcos ang iyang pagpakig-uban sa mga apostoles ug sa ubang mga Kristohanon nga mag-adtoan sa ilang balay.

Tataw nga gipabilhan gayod ni Jehova ang paghago sa matinumanong mga babaye nga nagsilsil sa iyang mga prinsipyo diha sa ilang mga anak. Iyang gimahal kining maong mga babaye tungod sa ilang pagkamaunongon ug sa ilang paningkamot nga ang ilang mga anak makabatog kaayohan gikan sa maayong mga panig-ingnan sa pagtuo.—2 Samuel 22:26; Proverbio 14:1.

Ang Labing Maayong Desisyon

Ingon sa gipakita sa mga pananglitan sa Bibliya, ang pag-atiman sa pisikal, espirituwal, ug emosyonal nga panginahanglan sa pamilya makahatag ug dagkong kaayohan. Apan dili kini sayon. Ang mga buluhaton sa balay sagad nagkinahanglag mas dakong panahon ug paningkamot kay sa bisan unsang taas nga posisyon sa trabaho.

Tinuod nga kon ang usa ka inahan, human mokonsulta sa iyang bana, makadesisyon nga moundang sa pagpanarbaho o mangita na lang ug part-time nga trabaho, ang pamilya angay tingaling mohimog kausaban pinaagi sa pagpasimple sa ilang kinabuhi. Hayan tamayon usab  siya niadtong wala makasabot sa iyang desisyon. Apan ang sakripisyo nga iyang himoon wala ra sa kumingking kon itandi sa mga kaayohan nga iyang madawat. Si Paqui adunay tulo ka anak ug kinahanglang manarbaho nga part-time. Siya miingon: “Gusto nako nga anaa ko sa balay inigpauli sa mga bata gikan sa eskuylahan aron duna silay kaestorya.” Unsay maayong resulta niini? “Akong matabangan ang akong mga anak sa ilang homwork, ug kon may problemang motungha, ako dayon kining maatiman,” miingon siya. “Tungod sa among kanunay nga panag-uban, sayon alang kanila ang pagsulti sa ilang gibati. Gipabilhan gayod nako kining panahon nga makauban ang akong mga anak, mao nga wala nako dawata ang full-time nga trabaho nga gitanyag kanako.”

Daghang Kristohanong inahan ang nakadiskobre nga kon sila moundang sa pagtrabaho o mangita na lag part-time nga trabaho, ang tibuok pamilya makabatog kaayohan. “Sa dihang miundang ko pagtrabaho, morag namenosan ang mga problema sa among pamilya,” miingon si Cristina, nga gihisgotan ganina. “May panahon na ko sa pagpakig-estorya sa akong mga anak ug sa pagtabang sa akong bana sa praktikal nga mga paagi. Nalingaw ko sa pagtudlo sa akong mga anak ug sa pagkakita sa ilang pag-uswag samtang sila nagdako.” Dunay usa ka hitabo nga dili gayod makalimtan ni Cristina. “Ang akong kamagulangang anak nakakat-on paglakaw diha sa child-care center,” matod niya, “apan ang manghod, akoy nangunay pagtudlo kaniya diha sa among balay. Siya misulay paglakaw paingon nako ug sa dihang hapit na siyang matumba, ako siyang gisalo. Way kabutangan sa akong kalipay niadtong tungora!”

Aduna pay laing butang nga angayng tagdon. Basig dili ra kaayo dako ang maiban sa kinitaan sa magtiayon kon ang inahan moundang pagtrabaho o mangita na lag part-time nga trabaho. “Halos mahurot ang akong suweldo sa pagpaatiman sa bata ug sa akong pamilite paingon sa trabahoan,” miingon si Cristina. “Sa dihang gikuwenta namo ang tanan, among nakita nga gamay ra gyod diay ang akong kita.”

Human matimbangtimbang ang ilang kahimtang, ang ubang magtiayon nakadesisyon nga mas dako ang bentaha kon mangunay ang inahan sa pag-atiman sa pamilya. “Nalipay ko nga ang akong asawa wala na manarbaho kay maatiman na niya ang among duha ka anak,” miingon si Paul, nga bana ni Cristina. “Tensiyonado kaayo mi sa dihang kaming duha ang nanarbaho.” Unsay epekto niini sa ilang mga anak? Si Paul nag-ingon: “Sila mibating mas luwas ug napanalipdan pa gyod sila batok sa daotang mga impluwensiya.” Nganong nagtuo kining magtiayona nga hinungdanon kaayo nga mogugol sila ug dakong panahon uban sa ilang mga anak? Si Paul mitubag: “Kombinsido ako nga kon dili namo bansayon pag-ayo ang among mga anak, dali ra silang maimpluwensiyahan sa uban.”

Tataw nga kinahanglang analisahon sa matag magtiayon ang ilang kahimtang, ug dili usab angayng sawayon ang desisyon sa uban. (Roma 14:4; 1 Tesalonica 4:11) Bisan pa niana, angayng timbangtimbangon ang daghang kaayohan nga makuha sa pamilya kon ang inahan dili manarbaho nga full-time. Si Teresa, nga gihisgotan ganiha, miingon: “Para nako, ang malamposong inahan mao kadtong naggahin ug dakong panahon sa pag-atiman ug pagtudlo sa iyang mga anak.”—Salmo 127:3.

[Hulagway sa panid 31]

Responsibilidad usab sa Kristohanong mga inahan ang pagbansay sa ilang mga anak