SUNDOGA ANG ILANG PAGTUO
Siya ‘Giluwas Uban sa Pito Pa’
SI Noe ug ang iyang pamilya magkauban diha sa usa ka lawak samtang mibunok ang ulan. Handurawa ang ilang hitsura nga nadan-agan sa nag-awop-awop nga kahayag sa lampara, naniga ang ilang mga mata samtang nadungog nila ang kinanaas sa tubig diha sa atop ug sa mga bungbong sa arka. Lagmit makabungog gayod ang kabanha.
Samtang gisud-ong ni Noe ang nawong sa iyang mga minahal—ang iyang maunongong asawa ug tulo ka kasaligang anak ug mga asawa niini—walay duhaduha nga ang iyang kasingkasing natugob sa pagpasalamat. Nianang malisod nga yugto, lagmit nahupayan siya kay kauban niya ang iyang mga minahal. Luwas silang tanan. Seguradong gipangunahan niya ang iyang pamilya sa pagpasalamat sa Diyos, nga gikusog ang iyang tingog aron madungog nila siya.
Si Noe usa ka tawo nga lig-og pagtuo. Mao nay hinungdan nga siya ug ang iyang pamilya gipanalipdan sa iyang Diyos, si Jehova. (Hebreohanon 11:7) Apan wala na ba nila kinahanglana ang pagtuo dihang nagsugod na ang ulan? Sa kasukwahi, mas gikinahanglan nila kanang hiyasa sa umaabot nga mga adlaw. Gikinahanglan sab nato kana niining gubot nga mga panahon. Busa atong tan-awon kon unsay atong makat-onan sa pagtuo ni Noe.
“KAP-ATAN KA ADLAW UG KAP-ATAN KA GABII”
Ang ulan nagpadayon sulod sa “kap-atan ka adlaw ug kap-atan ka gabii.” (Genesis 7:4, 11, 12) Ang tubig nagpadayon pagtubo. Nakita ni Noe nga ang iyang Diyos, si Jehova, nagluwas sa mga matarong ug sa samang higayon nagsilot sa mga daotan.
Gisanta sa Lunop ang rebelyon nga mitungha taliwala sa mga anghel. Kay naimpluwensiyahan sa kahakog ni Satanas, daghang anghel ang mibiya sa ilang “nahiangay nga puloy-anang dapit” sa langit aron makigdulog sa mga babaye, nga nagpatunghag mestisong mga liwat nga gitawag ug Nepilim. (Judas 6; Genesis 6:4) Seguradong nalipay si Satanas dihang nahitabo ang maong rebelyon kay nakapasamot kini sa pagkadaotan sa tawo, ang kinalabwan sa mga linalang ni Jehova sa yuta.
Apan, samtang nagkadako ang baha, ang rebeldeng mga anghel napugos paghukas sa ilang unodnong lawas ug sa pagbalik sa espirituhanong dominyo, nga dili na gayod makasul-ob ug tawhanong lawas. Ilang gibiyaan ang ilang mga asawa ug mga anak ug gipasagdang mangamatay sa lunop, uban sa katilingban nianang panahona.
Sukad sa mga adlaw ni Enoc, duolag pito ka siglo una pa sa Lunop, si Jehova nagpasidaan na sa katawhan nga Iyang laglagon ang daotan, dili-diyosnong mga tawo. (Genesis 5:24; Judas 14, 15) Sukad niadto, ang mga tawo misamot ka daotan, mao nga ang yuta nadaot ug napuno sa kapintasan. Ug karon miabot na ang maong kalaglagan. Nalipay ba si Noe ug ang iyang pamilya sa kamatayon sa mga daotan?
Wala! Mao man usab ang ilang maluluy-ong Diyos. (Ezequiel 33:11) Gihimo ni Jehova ang tanan aron daghan ang maluwas. Iyang gisugo si Enoc sa paghatag ug pasidaan, ug gisugo si Noe sa pagtukod ug arka. Si Noe ug ang iyang pamilya naghago sa pagtukod niana sulod sa daghang katuigan, nga makita kaayo sa mga tawo. Dugang pa, gisugo ni Jehova si Noe nga mahimong “magwawali sa pagkamatarong.” (2 Pedro 2:5) Sama kang Enoc nga nag-una kaniya, iyang gipasidan-an ang katawhan bahin sa nagsingabot nga paghukom. Unsay ilang sanong? Si Jesus, kinsa nakasaksi sa maong panghitabo gikan sa langit, sa ulahi naghisgot sa mga tawo sa adlaw ni Noe: “Wala sila magtagad hangtod nga miabot ang baha ug gibanlas silang tanan.”—Mateo 24:39.
Handurawa ang kahimtang ni Noe ug sa iyang pamilya sulod sa 40 ka adlaw human isira ni Jehova ang pultahan sa arka. Samtang nagpadayog bunok ang ulan, lagmit silang walo may iya-iya nang rutina—nag-atiman sa usag usa, sa ilang gipuy-an, ug sa panginahanglan sa mga mananap. Apan, kalit lang natay-og ang arka. Kini miirog! Samtang padayong nagtubo ang tubig, ang arka naalsa, hangtod nga kini “milutaw nga hataas ibabaw sa yuta.” (Genesis 7:17) Makapahingangha gayod kini nga pasundayag sa gahom sa Labing Gamhanang Diyos, si Jehova!
Lagmit mapasalamaton gayod si Noe—dili lang sa kaluwasan niya ug sa iyang pamilya kondili sa kaluoy usab ni Jehova nga gigamit sila sa pagpasidaan sa katawhan nga nangamatay gawas sa arka. Ang mga katuigan sa paghago daw wala magbunga nianang panahona. Ang mga tawo wala gayod mosanong! Hunahunaa kini—lagmit sa wala pa ang Lunop, si Noe may mga igsoon ug mga pag-umangkon; apan, walay usa kanila ang namati kaniya. (Genesis 5:30) Karon, samtang silang walo luwas sulod sa arka, seguradong napalig-on sila sa paghandom sa panahon nga ilang gigugol sa paghatag sa mga tawo ug higayon nga maluwas.
Si Jehova wala mausab sukad sa adlaw ni Noe. (Malaquias 3:6) Si Jesu-Kristo nag-ingon nga ang atong panahon susama gayod sa “mga adlaw ni Noe.” (Mateo 24:37) Talagsaon ang atong panahon, usa ka gubot kaayong panahon nga matapos dihang malaglag kining daotang sistema sa mga butang. Karon, ang katawhan sa Diyos naghatag usab ug pasidaan sa tanan nga buot mamati. Mosanong ka ba sa maong mensahe? Kon gidawat na nimo kanang nagaluwas-ug-kinabuhi nga mensahe, moduyog ka ba sa pagpaambit niana sa uban? Si Noe ug ang iyang pamilya naghatag ug panig-ingnan kanatong tanan.
“GILUWAS LATAS SA TUBIG”
Samtang nag-utaw-utaw ang arka, seguradong nadungog niadtong anaa sa sulod ang linagaak sa dagkong kahoy. Nabalaka ba si Noe kay dagko kaayo ang balod o basig dili makalahutay ang arka? Wala. Ang mga maduhaduhaon mabalaka tingali niana, apan si Noe dili maduhaduhaon. Ang Bibliya nag-ingon: “Tungod sa pagtuo si Noe . . . nagtukod ug arka.” (Hebreohanon 11:7) Pagtuo sa unsa? Si Jehova mihimog pakigsaad, usa ka pormal nga kasabotan, nga luwason si Noe ug ang tanang uban kaniya latas sa Lunop. (Genesis 6:18, 19) Ang Usa ba nga naglalang sa uniberso, sa yuta, ug sa tanang buhing butang dili makapanalipod sa arka? Siyempre, siya makapanalipod! Husto lang nga misalig si Noe nga tumanon ni Jehova ang Iyang saad. Ug, tuod man, siya ug ang iyang pamilya “giluwas latas sa tubig.”—1 Pedro 3:20.
Human sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, ang ulan mituang. Base sa atong kalendaryo karon, nahitabo kadto sa Disyembre 2370 B.C.E. Apan wala pa matapos ang buluhaton sa pamilya. Ang arka nga puno sa buhing mga linalang mao ray nag-utaw-utaw sa dagat, nga lapas pa sa ibabaw sa kabukiran. (Genesis 7:19, 20) Mahanduraw tingali nato si Noe ug ang iyang mga anak nga si Sem, Ham, ug Japet nga nagtinabangay aron maatiman ang mga mananap. Siyempre, ang Diyos nga nagpaaghop sa idlas nga mga mananap aron sila mosulod sa arka nakahimo usab sa pagkontrolar kanila aron magpabiling ingon niana hangtod matapos ang Lunop. *
Dayag nga si Noe naghupot ug kompletong talaan sa mga panghitabo. Ang maong rekord naghisgot kon kanus-a nagsugod ug natapos ang ulan. Nagpadayag usab kana nga ang yuta gisanapan sa tubig sulod sa 150 ka adlaw. Sa kataposan, misugod paghubas ang tubig. Unya, ang arka nahiluna sa “kabukiran sa Ararat,” nga nahimutang sa modernong-adlaw nga Turkey. Lagmit Abril kadto sa 2369 B.C.E. Paglabay sa 73 ka adlaw, pagka-Hunyo, nakita na ang tumoy sa kabukiran. Tulo ka bulan sa ulahi, pagka-Septiyembre, si Noe nakadesisyon nga tangtangon ang usa ka bahin sa atop sa arka. Tinong nahupayan gayod sila sa kahayag ug sa preskong hangin nga misulod sa arka. Una pa niana, gitino ni Noe kon luwas na bang mogawas. Nagpalupad siyag uwak, nga nagngadto-nganhi, tingali motugdon usahay sa arka; dayon si Noe nagpalupad ug salampati, nga nagbalikbalik kaniya hangtod nga nakakaplag kinig kabatogan.—Genesis 7:24–8:13.
Sa walay duhaduha, ang rutina ni Noe nasentro sa espirituwal nga mga butang. Mahanduraw tingali nato ang pamilya nga regular nga mag-ampo ug maghisgot bahin sa ilang langitnong Amahan nga nanalipod kanila. Si Noe misalig kang Jehova sa matag hinungdanong desisyon. Bisan sa dihang nakita ni Noe nga “namala na” ang yuta—human sa kapig usa ka tuig sulod sa arka—wala gihapon niya ablihi ang pultahan ug pangunahi ang paggawas sa arka. (Genesis 8:14) Hinunoa, naghulat siya sa isulti ni Jehova!
Ang mga ulo sa pamilya karon daghag makat-onan nianang matinumanong tawo. Siya organisado, kugihan, mapailobon, ug mapanalipdanon sa iyang mga sakop. Apan labaw sa tanan, iyang giuna ang kabubut-on ni Jehova. Kon sundogon nato ang pagtuo ni Noe niining bahina, moresulta kanag mga panalangin ngadto sa atong mga minahal.
“GULA SA ARKA”
Sa kataposan, si Jehova nagsugo kang Noe: “Gula sa arka, ikaw ug ang imong asawa ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang mga asawa sa imong mga anak nga lalaki uban kanimo.” Masinugtanong migula si Noe ug ang iyang pamilya, dayon, ang mga mananap. Sa unsang paagi? Naglumbaanay ba silag gawas? Wala gayod! Ang rekord nag-ingon nga “sumala sa ilang mga banay sila nanggula sa arka.” (Genesis 8:15-19) Dihang nakagawas na sila, nga naghanggab sa preskong hangin sa kabukiran ug naglantaw sa kabungtoran sa Ararat, nakita ni Noe ug sa iyang pamilya ang nahinloang yuta. Wala na ang mga Nepilim, kapintasan, rebelyosong mga anghel, ug ang tibuok daotang katilingban! * Ang katawhan may kahigayonan na sa pagsugod ug bag-ong kinabuhi.
Nahibalo si Noe kon unsay buhaton. Giuna niya ang pagsimba. Naghimo siyag halaran ug gitanyag kang Jehova ingong halad nga sinunog ang pipila ka mananap nga giisip sa Diyos nga hinlo—nga ilang gipasulod sa arka nga “tinagpito.” (Genesis 7:2; 8:20) Nalipay ba si Jehova niana?
Gitubag kana sa Bibliya pinaagi niining makapadasig nga mga pulong: “Si Jehova nakapanimahog usa ka makapahupay nga alimyon.” Ang kasakit nga gibati sa Diyos dihang gipuno sa katawhan ug kapintasan ang kalibotan napulihag makapahupayng alimyon o kalipay nga makita ang usa ka pamilya sa matinumanong mga magsisimba sa yuta nga determinadong motuman sa iyang kabubut-on. Si Jehova wala magdahom kanilag kahingpitan. Ang maong teksto nagpadayon: “Ang kiling sa kasingkasing sa tawo daotan sukad pa sa iyang pagkabatan-on.” (Genesis 8:21) Tagda kon giunsa pa pagpakita ni Jehova ang iyang mapailobong kaluoy sa katawhan.
Gitapos sa Diyos ang pagkatinunglo sa yuta. Balik sa mga adlaw sa pagrebelde ni Adan ug Eva, ang Diyos nagpahayag niana nga tunglo, nga maoy hinungdan nga lisod tikaron ang yuta. Ang amahan ni Noe nga si Lamek nagngalan sa iyang anak ug Noe—nga lagmit nagkahulogang “Pahulay,” o “Paghupay”—ug nagtagna nga ang iyang anak magtultol sa katawhan ngadto sa usa ka yugto sa kapahulayan gikan sa maong tunglo. Lagmit nalipay gayod si Noe dihang iyang naamgohan nga iya nang makita ang katumanan sa maong tagna ug nga ang yuta dali na lang tikaron. Mao diay nga wala madugay si Noe nanguma!—Genesis 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.
Sa samang higayon, gihatagan ni Jehova ang tanang kaliwat ni Noe ug pipila ka tin-aw ug simpleng balaod sa paggiya kanila sa ilang pagkinabuhi—lakip na ang pagdili sa pagbuno ug sa sayop nga paggamit sa dugo. Ang Diyos mihimo usab ug pakigsaad uban sa katawhan, nga nanaad nga dili na gayod niya laglagon ang yuta pinaagig lunop. Ingong timaan sa pagkakasaligan sa iyang pulong, gipakita ni Jehova sa unang higayon ang matahom nga talan-awon sa kinaiyahan—ang balangaw. Hangtod karon, sa matag higayong makakita kitag balangaw, kita mahupay sa paghinumdom sa mahigugmaong saad ni Jehova.—Genesis 9:1-17.
Kon tumotumo lang ang asoy bahin kang Noe, lagmit natapos na kini pagtungha sa balangaw. Apan si Noe tinuod nga naglungtad, ug ang iyang kinabuhi dili ingon niana ka sayon. Sanglit niadtong panahona mas tag-as ug kinabuhi ang mga tawo, si Noe nabuhi pag 350 ka tuig, ug daghan siyag naagomang kasakit sa maong katuigan. Nakahimo siyag dakong sayop dihang kas-a nahubog siya, apan ang maong sayop nadugangan dihang ang iyang apo nga si Canaan nakahimog mas bug-at nga sala—usa ka sala nga nagdalag kaalaotan sa pamilya ni Canaan. Nakita pa ni Noe ang iyang mga kaliwat nga naghimog idolatriya ug kapintasan sa mga adlaw ni Nimrod. Apan, nakita usab ni Noe ang iyang anak nga si Sem nga nagpakitag maayong panig-ingnan sa pagtuo alang sa iyang pamilya.—Genesis 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.
Sama kang Noe, kinahanglang magmatinumanon kita bisan pa sa mga problema. Sa dihang ang mga tawo sa atong palibot dili moila sa matuod nga Diyos o mohunong pa gani sa pag-alagad kaniya, kinahanglang magmatinumanon kita sama kang Noe. Pabilhan gayod ni Jehova ang atong pagkamatinumanon. Ingon sa gisulti ni Jesu-Kristo, “siya nga nakalahutay hangtod sa kataposan mao ang maluwas.”—Mateo 24:13.
^ par. 17 Ang uban nag-ingon nga posibleng gipahinabo sa Diyos nga ang mga mananap mahimong dili aktibo, nga samag natulog, sa ingon dili kaayo sila gutmon. Gihimo man niya kini o wala, tinong gituman niya ang iyang saad, ang pagseguro sa kaluwasan sa tanan sulod sa arka.
^ par. 22 Wala na usab ang orihinal nga Tanaman sa Eden, nga lagmit gibanlas sa baha. Kon mao, ang mga kerubin nga nagbantay sa entrada niana makabalik na sa langit. Natapos na ang ilang 1600 ka tuig nga buluhaton.—Genesis 3:22-24.