1, 2. (a) Met aramas ra kan féri ren ar repwe ngaseló? (b) Met mwirilóón?

LÓN ei fansoun, chómmóng aramas seni sókkopaten fénú ra kan fós usun ar ngaseló me án aramas meinisin pwúúng. Ekkóch ra mochen ar repwe ngaseló seni féfférún pwúngúngaw, aapaap, me mwelele. Ekkóch ra mochen an esap pwal wor pinepinen ar uwawu meefier, filatá met ra mochen, me eáni ewe sókkun manaw ra mochen. Aramas ekis meinisin ra tipeni ngaseló.

² Ren án aramas repwe ngaseló, ra kan aotafengeni ar repwe ú ngeni nemenem are pwal mwo nge siwili kókkótun mwékútúkútún aramas. Nge itá ra wesewesen angei met ra mochen? Aapw. Fán chómmóng minne ra féri a fen alapaaló riáfféú me pwal mwo nge eselipato máló. A fókkun pwúng minne King Salomon a apasa lón Än Salomon Afalafal 8:9: “Eman aramas a nemeni aramas o ariaföüür.”

3. Met sia tongeni féri ren ach sipwe enletin pwapwa me menemenéch?

³ Ewe Paipel a erenikich met mi lamot sipwe féri ren ach  sipwe enletin pwapwa me menemenéch. Ewe chón káé James a erá: “Eman mi likitü le nenelong lon ewe allük mi unusöch, ewe a angasakich, o sopwela le föri ei . . . epwe feiöch lon met a föri.” (Jas. 1:25) Ewe allúk mi unuséch a feito seni Jiowa, me a silei met a fókkun lamot ngenikich ren ach sipwe unusen meefi pwapwa me menemenéch. Jiowa a ngeni Atam me Efa ewe ngaseló mi enlet, me mettóch meinisin mi lamot ngeniir ren ar repwe pwapwa.

4. Ifa ewe sókkun ngaseló Atam me Efa ra eáni? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁴ Lón Keneses sópwun 1 me 2 sia kúna pwe Atam me Efa ra eáni ewe sókkun ngaseló aramas lón ei fansoun ra chék áneánei. A wor rer meinisin met mi lamot ngeniir, ese wor ar niwokkus, me ese wor a eáni féfférún pwúngúngaw ngeniir. Rese aúreki ener, ar angang, samau, are máló. (Ken. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Nge itá ese kaúk ar na ngaseló? Sipwe ppii.

5. Met a lamot ngeni aramas ren an epwe wor ar ngaseló inaamwo ika chómmóng rese tipeeú ngeni ena?

⁵ Chómmóng aramas ra ekieki pwe ar eáni ngaseló mi enlet a wewe ngeni ar tongeni féri met chék ra mochen nge resap pwal aúreki mwirilóón ar kefil. Eú puken káé itelapan The World Book Encyclopedia a erá pwe ewe mettóch ngaseló, a wewe ngeni án aramas “tufichin féri kefil me apwénúretá.” Iwe nge, ena puk a pwal apasa pwe aramas ra ngaseló ika ewe mwú ese aúkú ngaselóór fán ewe napanap mi pwúngúngaw, ese lamot are aférea. A wewe ngeni pwe mi lamot an epwe wor ekkóch aúkúk pwe epwe wor án meinisin ngaseló. Nge ié epwe wisen apwúngaló ika eú aúkúk a pwúng, lamot, me ese aférea?

6. (a) Pwata Jiowa chék ewe a wor an tufichin féri met chék a mochen nge ese wor aúkúkún? (b) Met sókkun ngaseló aramas ra tongeni eáni, me pwata?

⁶ A lamot ach sipwe chechchemeni pwe Jiowa Kot chék a tongeni féri met chék a mochen, me ese wor aúkúkún. Pwata? Pokiten a fératá mettóch meinisin me i mi unusen manaman, ewe Sounemenemen unuselapen láng me fénúfan. (1 Tim. 1:17; Pwär. 4:11) King Tafit a néúnéú ekkeei kapas mi múrinné le áweweei usun tekian Jiowa. (Álleani 1 Kronika 29:11, 12.) Nge mi wor aúkúkún ewe sókkun ngaseló férien Kot kewe meinisin lón láng me fénúfan ra eáni. Jiowa Kot a mochen ach sipwe weweiti pwe i chék a wor an pwúúng le apwúngaló ika ekkewe aúkúk ra pwúng, lamot, me úkúkéch. Seni lepoputáán, Jiowa a isetiw aúkúkún met férian kewe ra tufichin féri.

7. Ikkefa ekkóch mettóch mi lamot sipwe féri nge mi apwapwakich?

⁷ Inaamwo ika a nóm ren Atam me Efa watteen ngaseló, nge ar ngaseló a wor aúkúkún. Ekkóch ekkena aúkúk mi chék pwúkún nóm rer. Áwewe chék, ren an epwe sópwósópwóló manawer, mi lamot ar repwe ngasangas, mwéngé me annut. Iwe itá weween pwe rese ngaseló? Aapw. Ren enletin, Jiowa a túmúnú pwe lupwen ra féri ekkena mettóch repwe pwal meefi pwapwa me menemenéch. (Kölf. 104:14, 15; SalAf. 3:12, 13) Kich meinisin sia pwapwaiti ach ngaseri ásepwál mi liméch, mwéngé sókkun mwéngé sia fókkun efich, me kinamwe le annut. Sise meefi pwe a áweires ach sipwe féri ekkena mettóch. Ese mwáál Atam me Efa ra pwal meefi ina usun.

8. Ifa ewe allúk mi tichik Kot a ngeni Atam me Efa, me pwata?

 ⁸ Jiowa a ngeni Atam me Efa eú allúk mi tichik. A ereniir ar repwe néúnéú me ouraló fénúfan, me túmúnú. (Ken. 1:28) Nge ena allúk a pinei seniir ar ngaseló? Aapw. A suuki ngeniir ar repwe ewilaaló unusen fénúfan ngeni eú paratis, pwe epwe leenier me néúr kewe mi unuséch tori feilfeiló chék. Ina met Kot a tipeni. (Ais. 45:18) Ikenái, aramas rese atai án Kot allúk ika ra filatá ar resap pwúpwúlú are néúnéú. Nge, lape ngeni aramas ra pwúpwúlú me néúnéú inaamwo ika epwe tongeni wor weiresin ekkena mettóch. (1 Kor. 7:36-38) Pwata? Pokiten ra kúna pwapwa me meefi menemenéch seni. (Kölf. 127:3) Ika Atam me Efa ra álleasochisi Jiowa, iwe itá úrúrún iei repwe fen pwapwa lón ar pwúpwúlú me lón ar famili tori feilfeiló chék.

9. Pwata án Kot allúk lón Keneses 2:17 a pwúng, lamot me ese áweires?

⁹ Jiowa a ngeni Atam me Efa pwal eú allúk me affata ngeniir met epwe fis ika ra álleasolap. A erá: “Nge seni ewe irän silei öch me ngau kosap fokun mongö. Pun lon ränin om kopwe mongö seni, kopwe fokun mäla.” (Ken. 2:17) Itá ena allúk ese pwúng, ese lamot, me a áweires? Itá a pinei seni Atam me Efa ar ngaseló? Aapw. Ren enletin, chómmóng soukáé usun Paipel ra meefi pwe án Kot na allúk a pwári watteen tipachem me pwúng. Emén leir a apasa pwe ena allúk a áiti ngenikich “pwe Kot chék a silei met mi éch . . . fán iten aramas, me Kot chék a silei met ese éch . . . fán iter. Ren án aramas repwe pwapwaiti minne mi ‘éch,’ mi lamot repwe lúkúlúkú Kot me álleasochisi. Ika ra álleasolap, iwe repwe pwisin apwúngaló met mi éch . . . me met ese éch.” Ina eú mettóch mi fókkun áweires ngeni aramas ar repwe pwisin féri.

10. Pwata án aramas pwúúng le pwisin filatá, ese léllé ngeni ar pwúúng le apwúngaló met mi éch me met mi ngaw?

¹⁰ Neman ekkóch repwe ekieki pwe Jiowa ese ngeni Atam an pwúúng le féri met a mochen. Iwe nge, rese mirititi pwe án emén pwúúng le pwisin filatá met a mochen féri ese léllé ngeni án emén pwúúng le apwúngaló met mi éch me met mi ngaw. A wor án Atam me Efa pwúúng le filatá ika repwe álleasochisi Kot are resap. Nge Jiowa chék a wor an pwúúng le apwúngaló met mi éch me met mi ngaw. “Ewe irän silei öch me ngau,” a pwári ngeni Atam me Efa usun án Jiowa na pwúúng. (Ken. 2:9) Fansoun meinisin, sise tongeni silei mwirilóón ach kewe kefil, me sise tongeni silei ika epwe chék sóssópwéch. Ina popun, fán chómmóng sia kúna án aramas mi wenechar féri ekkewe kefil nge minne ra filatá a eselipato riáfféú, are watteen feiengaw. (SalF. 14:12) Ewer, mi aúkúk met aramas ra tufichin féri. Án Jiowa allúkú ngeni Atam me Efa ar resap ocheei ewe irá, a áiti ngeniir pwe mi lamot ar repwe álleasochis ren ar repwe  wesewesen ngaseló. Met Atam me Efa ra filatá le féri?

11, 12. Pwata minne Atam me Efa ra filatá a atoto ngeniir feiengaw watte? Eáni eú kapas áwewe.

¹¹ A elichippúng pwe Atam me Efa ra filatá le álleasolapa Jiowa. Efa a filatá le aúseling ngeni Satan lupwen a pwonei: “Mesemi epwe nela. Iwe, oupwe wewe ngeni Kot o silei mine a öch pwal mine a ngau.” (Ken. 3:5) Minne Atam me Efa ra filatá a itá alapaaló ar ngaseló usun met Satan a apasa? Aapw, ese. Ren enletin ra kúna pwe ar likitaló án Jiowa emmwen a atoto ngeniir feiengaw. (Ken. 3:16-19) Pwata? Pokiten Jiowa ese ngeni aramas ar pwúúng le pwisin apwúngaló met mi éch me met mi ngaw.​—Álleani Än Salomon Fos 20:24 me Jeremaia 10:23.

¹² Ena pwóróus a chék usun án emén pilot uwou sepelin. Ren an epwe tour fán núkúnúkéch ngeni ikewe epwe ló ie, a néúnéú ekkewe pisekin álillis wóón ewe sepelin ren an epwe pwer ikewe mi fen kapwúngúló an epwe pwer ie. A pwal fós ngeni chókkewe mi wisen emmweni ren ia epwe pwer ie, ineet epwe áásitá are sotiw pwe ete purei pwal efóch sepelin. Nge ika ewe pilot ese fiti ekkena emmwen me a chék pwer ia a mochen epwe pwer ie, iwe a tongeni feiengaw. Atam me Efa ra chék usun ena pilot, ra filatá le féri met chék ra mochen. Ra péútaaló án Kot emmwen, iwe met mwirilóón? Ra feiengaw! A toriir me mwirimwiriir kewe meinisin tipis me máló pokiten minne ra filatá. (Rom 5:12) Ese lapóló án Atam me Efa ngaseló ren ar pwisin apwúngaló met mi  éch me met mi ngaw. Nge a fen péút seniir ewe ngaseló mi enlet Jiowa a ngeniir.

13, 14. Ifa usun sipwe tongeni eáni ngaseló mi enlet?

¹³ Neman ekkóch ra meefi pwe epwe fókkun éch ika ese wor aúkúkún án aramas ngaseló. Nge mi pwúng ena? Inaamwo ika án aramas ngaseló a atoto chómmóng feiéch, nge ka tongeni anchangei epwe ifa nónnómun fénúfan ika ese kaúk án aramas ngaseló? Ewe World Book Encyclopedia a apasa pwe a tichik me chómmóng allúkún iteiten ekkewe mwicheichen aramas pwe mi lamot repwe túmúnú me aúkúkú án aramas pwúúng. Ese kan mecheres ar repwe féri ena. Ina popun sia kúna chómmóng allúk, me chómmóng souallúk me soukapwúng mi achocho le áweweei ekkena allúk me apwénúretá.

¹⁴ Jesus Kraist a áweweei ifa usun sipwe tongeni eáni ewe ngaseló mi enlet. A erá: “Are oupwe aleasochisi ai kewe kapas, oupwe wesewesen nei chon kaiö. Oupwe silei ewe let, nge ewe let epwe angasakemi.” (Joh. 8:31, 32) Ina minne ren ach sipwe eáni ewe ngaseló mi enlet, mi lamot sipwe féri ekkeei ruu mettóch. Áeúin, mi lamot sipwe etiwa ewe pwóróus mi enlet Jesus a asukula. Oruuan, mi lamot sipwe wiliti néún chón káé. Ach féri ekkena mettóch epwe atoto ngenikich ewe ngaseló mi enlet. Ngaseló seni met? Jesus a erá: “Aramas meinisin mi föri tipis ra nonom fän nemenien tipis . . . are ewe Nau a  angasakemi, oupwe wesewesen ngasala.”​—Joh. 8:34, 36.

15. Pwata ewe sókkun ngaseló Jesus a pwonei ngenikich epwe atoto “wesewesen ngasala”?

¹⁵ Ewe ngaseló Jesus a pwonei ngeni néún kewe chón káé a kon múrinné seni ewe sókkun ngaseló lape ngeni aramas ra tipeni lón ei fansoun. Lupwen Jesus a erá, “Are ewe Nau a angasakemi, oupwe wesewesen ngasala,” a fós usun ewe ngaseló seni fétekin tipis, ewe mi kon eriáfféwú aramas. Ifa usun sia nóm fán fétekin tipis? Tipis a efisi ach sipwe féri met mi ngaw. A tongeni eppetikich le féri met sia silei pwe mi pwúng are ach sipwe achocho úkúkún ach tufich. Iwe pokiten ena, a efisi ach lichippúng, metek, riáfféú, me ló, ló, ló, máló. (Rom 6:23) Ewe aposel Paulus a meefi riáfféún an nóm fán nemenien tipis. (Álleani Rom 7:21-25.) Lupwen tipis epwe unusen móróló, ina chék ewe atun sipwe tongeni eáni ewe ngaseló mi enlet, ewe Atam me Efa ra piin eáni.

16. Ifa usun sipwe tongeni eáni enletin ngaseló?

¹⁶ Án Jesus apasa “are oupwe aleasochisi ai kewe kapas,” a pwári pwe ika sia mochen án Jesus epwe angasakicheló, iwe mi lamot sipwe féri ekkóch mettóch. Ikkefa? Pokiten kich Chón Kraist sia fen fangóló manawach, iwe sia fen pennúkú pwisin manawach me filatá ach sipwe etiwa ekkewe kaúk Jesus a isetiw fán iten néún kewe chón káé. (Mat. 16:24) Sipwe wesewesen ngaseló lón mwachkkan lupwen sipwe kúna meinisin feiéchún ewe asorun méén kepich, usun met Jesus a fen pwonei.

17. (a) Ifa usun sipwe enletin pwapwa me menemenéch? (b) Met sipwe káé lón en lesen mwirin ei?

¹⁷ Ren ach sipwe enletin pwapwa me meefi menemenéch, mi lamot sipwe álleasochisi áitien Jesus kewe pokiten kich néún chón káé. Ika sia féri ena, iwe mwirin och fansoun sipwe tongeni unusen ngaseló seni fétekin tipis me máló. (Álleani Rom 8:1, 2, 20, 21.) Lón en lesen mwirin ei, sipwe káé ifa usun sipwe tipachem le áeá ewe ngaseló mi nóm rech iei. Iwe sia tongeni asamolu Jiowa tori feilfeiló chék, ewe Koten ngaseló mi enlet.