1. Met ewe napanap okkuffengen a tongeni efisi ngeni aramas?

CHÓMMÓNG aramas lón ei fénúfan ra chék ekieki pwisin iir me mochen okkuffengen. Áwewe chék, eli emén businessman a mochen win lón an business lap seni ekkewe ekkóch, iwe a féri met epwe win ren nge mi efeiengawa aramas. Are emén chón fiti eú pekin urumwot eli a chúri ngeni, are sorongaw ngeni emén lón pwal eú team pokiten a mochen win. Are emén chón sukul eli epwe chúri pwe epwe tongeni pásini tesin eú university. Kich Chón Kraist sia silei pwe ese pwúng ekkena esin féffér, iir kinikinin “ekewe angangen fituk.” (Kal. 5:19-21) Iwe nge, itá a tongeni fis pwe ekkóch néún Jiowa kewe chón angang repwe eáni ena napanap okkuffengen lón ewe mwichefel nge rese fen tepereni? Ina eú kapas eis mi lamot pokiten ena napanap okkuffengen a tongeni atai tipeeúfengenin ach we mwicheichen pwipwi.

2. Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

² Lón ei lesen, sipwe pwóróus wóón ekkewe napanap mi mwáál iir mi tongeni efisi ach sipwe okkuf ngeni pwiich kewe Chón Kraist. Sipwe pwal pwóróus wóón án ekkewe mwán me fefin mi tuppwél lón Paipel leenien áppirú ren ar rese mut ngeni ewe napanap okkuffengen an epwe okkufuur. Nge akkomw, sipwe ppii ifa usun sia tongeni etittina ika pwata sia féri ekkóch mettóch.

3. Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot sipwe pwisin eisinikich?

³ Fán ekkóch, a éch ach sipwe kan ekketittina ika pwata sia féri ekkóch mettóch. Eli sia tongeni pwisin eisinikich:  ‘Ua meefi pwapwa atun chék ua ekieki pwe ua múrinné lap seni ekkewe ekkóch? Ua achocho lón ewe mwichefel pokiten ua chék mochen upwe múrinné lap seni meinisin, are mwaren emén? Are ua chék fen mochen angang ngeni Jiowa úkúkún ai tufich?’ Pwata a lamot ach sipwe eisini pwisinkich ekkena kapas eis? Sipwe ppii met án Kot we Kapas a apasa.

4. Pwata a lamot ach sisap apépékich ngeni ekkewe ekkóch, usun met Kalatia 6:3, 4 a fós usun?

⁴ Ewe Paipel a pesekich ach sisap apépékich ngeni ekkewe ekkóch. (Álleani Kalatia 6:3, 4.) Pwata? Eú popun, pún ika sia ekieki pwe sia angangéch lap seni pwiich kewe, iwe sia tongeni wiliti emén mi lamalamtekia. Nge ika sia ekieki pwe pwiich kewe ra angangéch lap senikich, iwe sia tongeni lichippúng. Iir me ruu ekkena ekiek, iir ekiekin emén ese mirit. (Rom. 12:3) Iei alon emén Chón Kraist fefin itan Katerina, * seni Greece: “Ua kan apépé ei ngeni ekkewe ekkóch usun iir mi liéch lap seniei, lipwákéch lón ewe angangen afalafal lap seniei, me chómmóng chiechier lap seniei. Iwe, a fen chék eselipato ai upwe meefi pwe ese wor aúcheai.” A lamot ach sipwe chechchemeni pwe Jiowa a panikicheto ngeni I, esap pokiten sia liéch are átéch, angangéch le fós are iteféúló, nge pokiten sia tipemecheres le tongei i me aúseling ngeni Néún we.​—Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Met ka káé seni pwóróusen emén Chón Kraist mwán itan Hyun?

⁵ Pwal iei eú kapas eis sia tongeni pwisin eisinikich: ‘Chón ewe mwichefel ra kan esilla pwe ngang emén chón efisatá kinamwe, are lape ngeni use kan tipeeú ngeni ekkewe ekkóch?’ Iei pwóróusen emén Chón Kraist mwán itan Hyun, seni South Korea. A kan ekieki pwe ekkóch chókkewe mi wor wiser lón ewe mwichefel ra sótun ámmeef ngeni pwe ra múrinné lap seni. A erá: “Ua esiita chókkana, me lape ngeni use kan tipeeú ngeni met re erá.” Iwe met mwirilóón? A erá: “Napanapei a efisi tipefesen lón ewe mwichefel.” Ekkóch chiechien Hyun kewe ra álisi le weweiti an we osukosuk. Hyun a féri ekkewe siwil mi lamot, iwe iei a emén mwán mi ásimaw mi álilliséch. Ika sia esilla pwe sia poputá le eáni ewe napanap okkuffengen lap seni ach álisatá kinamwe, iwe a lamot ach sipwe mwittir angang wóón.

6. Me ren Kalatia 5:26, ikkefa ekkewe napanap mi ngaw ra tongeni efisi ach sipwe eáni ewe napanap okkuffengen?

⁶ Álleani Kalatia 5:26. Ikkefa ekkewe napanap mi ngaw ra tongeni efisi ach eáni ewe napanap okkuffengen? Eú me leir, ina lamalamtekia. Emén mi lamalamtekia a chék achéchééi pwisin i. Pwal eú napanap mi ngaw, ina lólówó. Emén mi lólówó, ese chék mocheniaiti met mi wor ren emén, nge a pwal mochen angei seni. Ren enletin, lólówó, ina eú féfférún koput. Sia mochen unusen túmúnúsenikich ekkena sókkun napanap mi ngaw usun chék ach túmúnúsenikich eú sókkun semmwen mi eniweniw!

7. Ifa ewe kapas áwewe mi áweweei efeiengawen lamalamtekia me lólówó?

⁷ Sia tongeni aléllééi ekkewe napanap mi ngaw lamalamtekia me lólówó, ngeni och limengaw mi nofit ngeni kássin efóch sepelin. Ewe sepelin a tongeni changetá, nge ewe limengaw lón ewe káás a tongeni pinei ekkewe paip, iwe epwe apwangapwangaaló ewe  sepelin me mwen chék an epwele sotiw, iwe ákseten. Pwal ina chék usun, emén a tongeni angang ngeni Jiowa ren och fansoun, nge ika lamalamtekia me lólówó, ikkena ekkewe popun an féri mettóch, iwe epwe ta an ririéch ngeni Jiowa. (SalF. 16:18) Epwe úkútiw lón an angang ngeni Jiowa me epwe áchepeteki pwisin i me ekkewe ekkóch. Iwe nge, ifa usun sipwe tongeni túmúnúkich seni lamalamtekia me lólówó?

8. Ifa usun sia tongeni okkufu lamalamtekia?

⁸ Sia tongeni okkufu lamalamtekia ren ach chechchemeni án aposel Paulus ei kapasen éúréúr ngeni ekkewe chón Filipi: “Ousap föri föförün apangau are föri och ekiekin sikesik, nge oupwe tipetekisonfengen lefilemi, ousap ekieki pwe oua mürina seni ekewe ekoch.” (Fil. 2:3) Ika sia ekieki pwe ekkewe ekkóch ra múrinné lap senikich, iwe sisap okkuf ngeni chókkewe iir mi lipwákéch me angangéch lap senikich. Nge sipwe fen pwapwa ren ar ina usun. A ákkáeúin pwúng ena ika ra ákkáeá ar sile lón ar angang ngeni Jiowa me mwareiti. Nge ika pwiich kewe mi lipwákéch ra pwal apwénúetá án Paulus we kapasen éúréúr, repwe nefótófót wóón napanapach kewe mi múrinné. Iwe oukich meinisin, ousipwe álisatá ewe kinamwe me tipeeú lón ewe mwichefel.

9. Ifa usun sipwe túmúnú pwe site lólówóiti pwiich kewe?

⁹ Ach mirititi pwe mi wor ekkóch mettóch sise lipwákéch lón, a tongeni álisikich pwe site lólówóiti pwiich kewe. Ika sia tipetekison, sisap sótun pwári pwe sia lipwákéch lap seni ekkewe ekkóch. Nge sipwe fen sótun káé seni chókkewe iir mi lipwákéch lap senikich. Áwewe chék, ika emén Chón Kraist mwán lón ewe mwichefel a angéch le eáni afalafal, sia tongeni eisini ika ifa usun a kan ammólnatá an kewe afalafal. Ika emén Chón Kraist fefin a angéch le kuk, sia tongeni tingorei an epwe álisikich le angéch le kuk. Me ika a weires ngeni emén Chón Kraist sáráfé an epwe kúnékún chiechian, iwe a tongeni tingorei emén mi angéch le kút chiechian an epwe álisi. Ika sia féri ekkena mettóch, epwe túmúnúkich seni ewe napanap lólówó me sipwe lipwákéchúló.

10. Ifa ewe osukosuk Kition a kúna?

¹⁰ Ekieki met a fis lefilen Kition, seni ewe einangen Manasa, me ekkewe mwán seni ewe einangen Efraim. Kition me chienan kewe 300 mwán ra fókkun win lón ewe maun ren álillisin Jiowa, iwe itá ra tongeni lamalamtekia ren ena. Ekkewe re Efraim ra chuuri Kition, esap ren ar repwe apúnga, nge ra fen mochen fiu ngeni. Usun itá ra song pokiten Kition ese etiwer me lepoputáán ar repwe fitiir le maun ngeni chón oputen Kot kewe. Ra fókkun nefótófót wóón túmúnún ésúfélún ar we einang, nge ra fen ménúki met ewe mi kon fen lamot, ina án Kition elingaaló iten Jiowa we me túmúnú Néún kewe aramas.​—Souk. 8:1.

11. Met Kition a ereni ekkewe re Efraim?

¹¹ Fán tipetekison, Kition a ereni ekkewe re Efraim: “Met ngang üa föri epwe fen nönnö ngeni mine ämi oua föri?” Mwirin a affata ngeniir ifa usun Jiowa a fen efeiéchúúr. Iwe, “ar song a kisikisitiu.” (Souk. 8:2, 3) Kition a tipemecheres le tipetekison ren an epwe chék efisi kinamwe lein néún Kot kewe aramas.

12. Met sia káé seni pwóróusen ekkewe re Efraim me Kition?

¹² Met sia tongeni káé seni ena pwóróus? Sia káé seni ekkewe re Efraim pwe sisap akkomwa túmúnún pwisin itach lap seni lingelóón iten Jiowa we. Ekkewe mékúren famili me mwán mi ásimaw ra tongeni káé seni Kition. Ika emén a song ren minne sia féri, iwe mi lamot sipwe achocho le weweiti popun an song. Sia pwal tongeni apúnga eménna ren an angangéch. A lamot tipetekison ren ach sipwe féri ena, ákkáeúin ika a ffat pwe eménna a mwáál. Nge met a kon lamot, ina ach ririéch me pwiich kewe lap seni ach ánnetatá pwe sia pwúng.

13. Ifa ewe weires Hana a kúna, nge met a féri?

¹³ Pwal ekieki usun pwóróusen Hana. A pwúlúweni emén re Lefi itan Elkana, mi fókkun tongei. Nge a pwal wor emén pwúlúwen Elkana, itan Penina. Elkana a kon tongei Hana seni Penina. Iwe nge, “a wor nöün Penina kana, nge Hana esap wor nöün.” Pokiten ena, Penina a turunufasa Hana “a fokun sou asonga o ämängaua.” Met meefien Hana? A fókkun letipengaw! “A kechü, nge esap mochen mongö.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Nge ewe Paipel ese apasa pwe Hana a sótun liwini féfférún Penina ngeni. Nge a fen pwár ngeni Jiowa masouen letipan me lúkúlúk pwe i epwe áwena ewe osukosuk. Nge itá a siwil féfférún Penina ngeni Hana? Ewe Paipel ese affata. Nge sia silei pwe Hana a kinamwesefál, me letipan a chék kikkinamwe. “Won mesan esap chüen wololilen.”​—1 Sam. 1:10, 18.

14. Met sia káé seni pwóróusen Hana?

 ¹⁴ Met sia tongeni káé seni án Hana leenien áppirú? Ika emén a sótun okkuf ngonuk wóón och mettóch, chemeni pwe a wor óm péchékkúl le filatá met kopwe féri. Ese pwal lamot óm kopwe okkuf ngeni. Kopwe fen achocho le sótun efisi kinamwe lefilemi me ena emén, nge kosap fen liwini ngaw ngeni ngaw. (Rom. 12:17-21) Ikaamwo ese mochen siwil, nge kopwe chék kinamwe me pwapwa.

15. Met Apollos me Paulus ra lélléfengen wóón?

¹⁵ Sáingolóón, sipwe ppii met sia tongeni káé seni ewe chón káé Apollos me aposel Paulus. Iir me rúúemén ra fókkun silefichi ewe Kapasen Kot. Chómmóng aramas ra sissileer me ra angangéch le asukul. Iir me rúúemén ra álisi chómmóng le wiliti Chón Kraist. Nge ese wor lólówófengen lefiler.

16. Met sókkun aramas Apollos?

¹⁶ Apollos “a uputiu lon Aleksantria,” ina ewe leeni mi iteféúló lón ena atun, ikewe aramas ra kan ló sukul ie. A ffat pwe a mmen angangéch le eáni afalafal, me a “silefichi kapasen lon ekewe Toropwe mi Pin.” (Föf. 18:24) Atun Apollos a nóm Korint, ekkóch chón ewe mwichefel ra pwári pwe ra kon sani lap seni ekkewe ekkóch mwán Chón Kraist, kapachelong Paulus. (1 Kor. 1:12, 13) Itá Apollos a eáni ewe ekiekin tipefesen? Sise tongeni ekieki an féri ena. Ren enletin, mwirin ekis fansoun án Apollos ló seni Korint, Paulus a pesei an epwe liwinsefál. (1 Kor. 16:12) Itá Paulus esap féri ena ika a meefi pwe Apollos a etipefeseni chón ewe mwichefel. A ffat pwe Apollos a áeáfichi tufichin kewe le afalafala ewe kapas allim me apéchékkúla chiechian kewe Chón Kraist. Sia pwal fókkun lúkú pwe  Apollos, i emén mwán mi tipetekison. Áwewe chék, ewe Paipel ese affata pwe a song atun Akwila me Prisila ra “awewefichi ngeni i ewe alen Kot.”​—Föf. 18:24-28, Testament mi Fö.

17. Ifa usun Paulus a álisatá kinamwe?

¹⁷ Aposel Paulus a silei féfféréchún Apollos. Nge Paulus ese alamota ika aramas repwe ekieki pwe Apollos a múrinné lap seni. Án Paulus tipetekison, tipemirit, me an silei úkúkún tufichin, a pwá lón minne a makke ngeni ekkewe chón Korint. Paulus a fen ngeni Jiowa Kot me Jesus Kraist unusen ewe ling, nge ese fen pwapwa atun ekkewe aramas ra erá “ngang nöün Paulus souläng.”​—1 Kor. 3:3-6.

18. Me ren 1 Korint 4:6, 7, met sia káé seni pwóróusen Apollos me Paulus?

¹⁸ Met sia tongeni káé seni pwóróusen Apollos me Paulus? Eli sia angang weires ngeni Jiowa, me álisi chómmóng ar repwe feffeitá me papatais. Nge sia weweiti pwe a tufich ena pokiten chék án Jiowa álillis. Sia pwal tongeni káé eú lesen seni pwóróusen Apollos me Paulus pwe atun a lapóló wisach lón ewe mwichefel, epwe pwal lapóló ach tufichin álisatá kinamween. Sia fókkun kilisou atun ekkewe mwán mi ásimaw me chónálillisin mwichefel ra álisikich le tipeeúfengen me kinamwefengen. Ra féri ena ren ar awora emmwen seni Paipel. Rese sótun kútta itetekiar, nge ra álisi meinisin chón ewe mwichefel le álleasochisi Jesus me áppirú!​—Álleani 1 Korint 4:6, 7.

19. Met emén me emén kich sia tongeni féri? (Pwal ppii ewe pwóór “ Túmúnú pwe Site Efisatá Okkuffengen.”)

¹⁹ Kot a liffang ngeni emén me emén kich sileach are tufichich. Sia tongeni áeá ena liffang ‘fän iten chienach’ kewe. (1 Pet. 4:10) Eli sia ekieki pwe minne sia féri, ese kon lamot. Nge ach kewe kisikisin féffér mi álisatá tipeeúfengen, ra usun ekkewe kúkkúnún terech mi teiifengeni eché úf. Amwo kich meinisin ousipwe angang weires le urusawu me lón letipach ewe napanap okkuffengen. Sipwe achocho le féri úkúkún ach tufich le álisatá kinamween me tipeeúin ewe mwichefel.​—Ef. 4:3.