1. Pwata Chón Pwáraatá Jiowa iir aramas mi pwapwa? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

CHÓN PWÁRAATÁ JIOWA iir aramas mi pwapwa. Lupwen ra chufengen lón mwich are mwichelap are kunoufengen, ra kan aasoos me takirikir. Pwata ra kon pwapwa? Populapan, pún ra silei Jiowa, ewe “Kot mi pwapwa.” Ra angang ngeni me achocho le áppirú i. (1 Tim. 1:11, NW; Kölf. 16:11) Jiowa i ewe Popun pwapwa. A mochen sipwe pwal pwapwa, me a ngenikich chómmóng popun ach sipwe pwapwa.​—Tut. 12:7; SalAf. 3:12, 13.

2, 3. (a) Met weween pwapwa? (b) Pwata a tongeni weires ach sipwe pwapwa?

² Nge en? En mi pwapwa? Án emén pwapwa a wewe ngeni an meefi kinamwe, menemenéch ren nónnómun manawan, are fókkun chengel. Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe chókkewe Jiowa a efeiéchúúr ra tongeni enletin pwapwa. Nge lón ei ótót ikenái, pwata neman a weires ach sipwe pwapwa?

 ³ A tongeni weires ach sipwe pwapwa lupwen a fis met mi eselipa ach sipwe aúrek, áwewe chék atun emén kich mi tongei a máló are a katowu, lupwen sia mufesen me pwúlúwach, are lupwen sia katowu seni ach angang. A tongeni pwal weires ach sipwe pwapwa lupwen a chék fiffis ánini lón ach famili nge ese wor kinamwe, lupwen chienach chón angang are chón sukul ra esiitakich, are lupwen sia kúna riáfféúmwáál are kalapus ren ach angang ngeni Jiowa. Are inisich neman a apwangapwangoló are sia semmweniló, are a úrikich semwenin letipechou. Nge sipwe chechchemeni pwe Jesus Kraist, ewe “emén chék Sounemenem, ewe mi pwapwa” a fókkun efich le oururu me apwapwaai aramas. (1 Tim. 6:15, NW; Mat. 11:28-30) Lón an we Afalafal Wóón ewe Chuuk, Jesus a fós usun ekkóch napanap mi tongeni álisikich le pwapwa inaamwo ika a chómmóng ach osukosuk pokiten sia nóm lón án Satan ei fénúfan.

4, 5. Met sipwe tongeni féri pwe sipwe pwapwa me an esap péút senikich?

⁴ A kon lamot ewe áeúin mettóch Jesus a fós usun. A erá: “Ra pwapwa chókkewe mi silei pwe a lamot ngeniir ar repwe silei Kot, pún iir repwe mwúúni ewe Mwúún láng.” (Mat. 5:3, NW) Ika pwe ina usuch, iwe sipwe pwal mirititi pwe a lamot ngenikich án Kot álillis me emmwen. Ifa usun sipwe pwáraatá ena? Ren ach káé ewe Paipel, álleasochisi Kot, me akkomwa ach fel ngeni lón manawach. Ach féri ekkena epwe atoto ngenikich pwapwa. Epwe péchékkúleló ach lúkúlúk pwe ekiseló chék án Kot kewe pwon repwele pwénútá. Me ewe “feiöch sia apilükülük ngeni,” ewe Paipel a kapas usun, epwe apéchékkúlakich.​—Tit. 2:13.

⁵ Ika sia mochen an esap péút senikich ach pwapwa, a lamot sipwe sópweló le apéchékkúla ach ririéch ngeni Jiowa. Ewe aposel Paulus a makkeei: “Oupwe pwapwa lon ach Samol [Jiowa] fansoun meinisin, üpwe apasasefäli: Oupwe pwapwa!” (Fil. 4:4) Ren ach sipwe ririéch ngeni Jiowa, mi lamot sipwe kúkkútta tipachem seni i. Án Kot Kapas a erá: “A feiöch ewe aramas mi küna tipachem, a feiöch ewe aramas mi wewekai . . . Tipachem epwe aworato manau ngeni chokewe mi kamwöch won, nge chokewe mi fitipacheiti ra pwapwa.”​—SalF. 3:13, 18.

6. Met a pwal lamot sipwe féri pwe sipwe pwapwa?

⁶ Nge ren an esap péút senikich ach pwapwa, a fókkun lamot ach sipwe sópweló le apwénúetá minne sia káé seni ewe Paipel. Jesus a menlapei lamoten ena lupwen a erá: “Iei oua silei ekei mettoch, oupwe feiöch are oupwe apwönüretä.” (Joh. 13:17; álleani James 1:25.) A mmen lamot ei ika sia mochen sipwe péchékkúl lón pekin lúkú me pwapwa fansoun  meinisin. Nge ifa usun sia tongeni pwapwa inaamwo ika a chómmóng met mi tongeni atai ach pwapwa? Sipwe ppii met Jesus a pwal erá lón an we Afalafal Wóón ewe Chuuk.

7. Met weween án chókkewe mi kechiw ra tongeni pwapwa?

⁷ “Ra feiöch chon kechü leluker, pun Kot epwe echipeer.” (Mat. 5:4) Neman sipwe ekieki, ‘Ifa usun chókkewe mi kechiw, are letipengaw, ra tongeni pwapwa?’ Esap meinisin mi kechiw a weneitiir alon Jesus na. Chómmóng aramas mi ngaw ra kechiw pokiten ra riáfféú ren osukosuken ekkeei “ränin lesopolan” mi “weires.” (2 Tim. 3:1) Nge ra chék ekieki pwisin iir nge esap Jiowa, ina minne ese wor ar ririéch ngeni iwe rese tongeni kúna pwapwa. Iwe nge Jesus a fósun chókkewe mi silei pwe mi lamot ar repwe silei Kot. Ra kechiw pokiten ra kúna án chómmóng aramas péútaaló Kot are ar rese etipeeúfengeni manawer ngeni met Kot a mochen. Ra pwal mirititi pwe iir aramas tipis, me ra pwal kúkkúna ekkewe féfféringaw mi fiffis wóón fénúfan. Jiowa a áfánni kechiwen ekkewe mi letipwenechar, oururuur ren an we Kapas, me ngeniir pwapwa me manaw.​—Álleani Isikiel 5:11; 9:4.

8. Ifa usun óm mosonoson a tongeni atoto ngonuk pwapwa?

⁸ “Ra feiöch chon tipetekison,” are mosonoson, “pun ir repwe fanüeni fanüfan.” (Mat. 5:5) Ifa usun óm mosonoson a tongeni atoto ngonuk pwapwa? Chómmóng aramas ra ésúfélúngaw me arochongaw, iwe napanaper kana a tongeni efisi ngeniir chómmóng osukosuk. Nge atun ra káé ewe enlet, ra siwil me ra pwilitalong ewe “manau mi fö.” Iei ra pwári “tong, kirikiröch, tipetekison, lukpwetete me mosonotam.” (Kol. 3:9-12) Pokiten ena, ra kinamwe, ra ririéch ngeni aramas, me ra pwapwa. Pwal eú, ewe Kapasen Kot a apasa pwe repwe “fanüeni fanüfan.”​—Kölf. 37:8-10, 29.

9. (a) Met weween alon Jesus pwe chókkewe mi mosonoson repwe “fanüeni fanüfan”? (b) Pwata chókkewe mi “echik o kaka ngeni minne mi pung” ra tongeni pwapwa?

⁹ Met weween alon Jesus pwe chókkewe mi mosonoson repwe “fanüeni fanüfan”? Ekkewe mi kepit repwe fénúeni fénúfan atun ra nemeni fénúfan lón wiser kewe wisen king me souasor. (Pwär. 20:6) Pwal fite million aramas resap feitá láng repwe pwal fénúeni fénúfan atun Kot epwe mut ngeniir ar repwe nónnóm ikena ie tori feilfeiló chék. Repwe unuséch me repwe kinamwe me pwapwa. Iir chókkewe Jesus a pwal fósun lupwen a erá: “Ra feioch, ir mi echik o kaka ngeni minne mi pung.” (Mat. 5:6, TF) Minne ra tipeni epwe unusen pwénútá lón ewe ótót sefé lupwen Jiowa a unusen amóeló minne mi ngaw. (2 Pet. 3:13) Iwe, repwe pwapwa me esap chúen wor féfféringawen aramas epwe chúen efisi ar repwe kechiw.—Kölf. 37:17.

10. Met weween úméúméch?

¹⁰ “Ra feioch, ir mi umoumoch, pun repwe kuna umoumoch.” (Mat. 5:7, TF) Úméúméch a wewe ngeni ach meefi tong ngeni ekkewe mi riáfféú. Iwe nge, úméúméch esap chék eú memmeef. Ewe Paipel a  áiti ngenikich pwe úméúméch ina pwal ach féri met le álisi ekkewe ekkóch.

11. Met sia káé seni ewe kapas áwewe usun ewe re Samaria?

¹¹ Álleani Lukas 10:30-37. Án Jesus kapas áwewe usun ewe re Samaria a áwewefichi ifa usun sipwe pwáraatá úméúméch. Ewe re Samaria a tongei ewe mwán mi feiengaw, iwe letipan a amwékútú i le álisi. Mwirin án Jesus eáni ena kapas áwewe, a erá: “Kopwe feila o föri usun chök met i a föri.” Iwe, mi éch sipwe pwisin eisinikich: ‘Ua pwal ina usun? Ua kan féri met ewe re Samaria mi úméúméch a féri? Lupwen ekkewe ekkóch ra nóm lón riáfféú, ua tongeni álisiir? Áwewe chék, ua tongeni álisi ekkewe chinnap lón ewe mwichefel, chókkewe mi má seniir pwúlúwer, are ekkewe kúkkún, iir kewe semer kewe me iner rese angang ngeni Jiowa? Ua tongeni oururu ekkewe mi letipechou?’​—1 Tes. 5:14; Jas. 1:27.

12. Pwata sia pwapwa lupwen sia pwári úméúméch?

¹² Pwata sia pwapwa lupwen sia pwári úméúméch? Lupwen sia pwári úméúméch ngeni ekkewe ekkóch, sia pwapwa ren ach fang. Pwal eú popun, pún sia silei pwe sia apwapwaai Jiowa. (Föf. 20:35; álleani Ipru 13:16.) Iei alon King Tafit usun ekkewe mi úméúméch: “Ewe Samol mi Lapalap epwe tümwünüür o amwöchü manauer, nge ir repwe iteni chokewe mi feiöch me lon ewe fanü.” (Kölf. 41:1, 2) Ika sia pwári úméúméch me tong ngeni ekkewe ekkóch, Jiowa epwe pwal úméúméch ngenikich me sia tongeni pwapwa tori feilfeiló chék.​—Jas. 2:13.

13, 14. Pwata mi lamot an epwe ‘limöch lelukach’?

¹³ Jesus a erá: “Ra feiöch chon limöch leluker, pun ir repwe küna Kot.” (Mat. 5:8) Ren an epwe liméch lelukach, a lamot sipwe túmúnú pwe ekiekich me mochenich kewe repwe liméch. A fókkun lamot ena ika sia mochen Jiowa epwe etiwa ach fel ngeni.​—Álleani 2 Korint 4:2; 1 Tim. 1:5.

¹⁴ Chókkewe mi liméch leluker ra ririéch ngeni Jiowa, ewe a apasa: “Ra feiöch chokewe mi limeti üfer.” (Pwär. 22:14) Met  weween ar repwe “limeti üfer”? Ren ekkewe Chón Kraist mi kepit, ra liméch me ren Jiowa, iwe i epwe ngeniir manaw esemuch lón láng, resap chúen tongeni máló, me repwe pwapwa feilfeiló chék. Ren ewe mwich mi fókkun chóchó, iir kewe ra ápilúkúlúkúni manaw wóón fénúfan, Jiowa a mut ngeniir ar repwe chiechian pokiten me ren, iir mi pwúng. Paipel a erá pwe “ra limeti üfer o apwecher lon chaan ewe Lam.”​—Pwär. 7:9, 13, 14.

15, 16. Ifa usun ekkewe mi liméch leluker ra tongeni “küna Kot”?

¹⁵ Jiowa a erá: “Esap wor eman epwe manau ika epwe küna won mesei.” (Eks. 33:20) Iwe, ifa usun chókkewe mi “limöch leluker” ra tongeni “küna Kot”? Ewe kapasen Krik mi afféú ngeni “küna” a tongeni wewe ngeni anchangei, weweiti, are silei. Iwe, án emén “küna Kot” a wewe ngeni an silei i me fókkun aúcheani napanapan kewe. (Ef. 1:18) Jesus a unusen áppirúfichi napanapen Kot kewe, iwe a tongeni erá: “Iö a künaei, a küna Semei.”​—Joh. 14:7-9.

¹⁶ Pwal eú, sia “küna Kot” lupwen sia kúna an álisikich lón manawach. (Hiop 42:5) Sia pwal tongeni “küna” are nefotofot wóón ekkewe mettóch mi múrinné Jiowa a pwonei fán iten chókkewe mi túmúnú liméchúúr me angang ngeni fán tuppwél. Me ekkewe mi kepit repwe wesewesen kúna Jiowa atun ra manawsefál me feitá láng.​—1 Joh. 3:2, TF.

17. Pwata ekkewe chón efisatá kinamwe ra pwapwa?

¹⁷ Mwirin, Jesus a apasa: “Ra feiöch chon afisätä kinamwe.” (Mat. 5:9) Lupwen sia akkomw le efisatá kinamwe, sia tongeni pwapwa. James a erá: “Ekewe chon afisätä kinamwe mi fofot fän kinamwe repwe kini ewe uän pwüng.” (Jas. 3:18) Iwe, ika a weires óm kopwe kinamwefengen me emén lón óm we mwichefel are lón óm we famili, tingormaú ngeni Jiowa epwe álisuk óm kopwe wisen efisatá kinamwe. Iwe, Jiowa epwe ngonuk an we manaman mi fel, ena epwe álisuk le pwáraatá napanapen Chón Kraist, iwe óm pwapwa epwe lapóló. Jesus a menlapei lamoten ach sipwe akkomw le efisatá kinamwe lupwen a erá: “Iei mine are kopwe wätä om asor ngeni Kot won ewe rongen asor, o ikenan ka chechemeni pwe pwiüm a chou ngonuk, kopwe likiti om we asor mwen ewe rongen asor o liwinla, pwe kopwe achä ngonuk pwiüm. Mürin kopwe liwinto o wätä om we asor won ewe rongen asor.”​—Mat. 5:23, 24.

18, 19. Pwata Chón Kraist ra tongeni pwapwa ikaamwo ra kúna riáfféúmwáál?

¹⁸ “Oua feiöch lupwen aramas ra aitengauakemi o ariaföüükemi o apasa sokopaten kapas chofona mi ngau usumi  pokiten oua tapweto müri.” Met weween alon Jesus na? A pwal erá: “Oupwe pwapwa o mwanek, pun liwinimi epwe watte lon läng. Iei usun ra pwal ariaföüü ekewe soufos mi akom mwemi.” (Mat. 5:11, 12) Ekkewe aposel “ra fokun pwapwa” mwirin án ewe mwichen soupwúng awateer me allúk ngeniir ar resap chúen afalafal. Sanne ra pwapwa ren ar ra kawet. Nge ra pwapwa “pun ra tongeni tolong lon riaföü me itengau fän iten Jesus.”​—Föf. 5:41.

¹⁹ Lón ach ei fansoun, néún Jiowa kewe aramas ra pwal likiitú fán pwapwa lupwen ra kúna riáfféúmwáál fán iten Jesus. (Álleani James 1:2-4.) Sise pwapwa le riáfféú usun chék ekkewe aposel. Nge ika sia tuttupwél ngeni Jiowa, i epwe ngenikich pwora pwe sipwe tongeni likiitú. Ekieki usun met a fis ngeni Henryk Dornik me pwiin we. Lón August 1944, ra titiiló ngeni eú sókkun leenien fétek me ninniiló. Ekkewe mi eriáfféúmwáálir ra erá: “Ese fókkun tufich ám aupwe siwili ar ekiek pwe repwe féri och. Ar silei pwe repwe ninniiló pokiten ar lúkú, a atoto ngeniir pwapwa.” Henryk a áweweei: “Inaamwo ika use mochen ninniiló, nge pwúngún pwe ai pwora me tipeppós fán riáfféú pokiten ai tuppwél ngeni Jiowa a atoto ngeniei pwapwa.” A pwal apasa: “Ai iótek seni alóllóólun letipei a álisiei le arap ngeni Jiowa, me i a enletin álisiei.”

20. Pwata sia pwapwa le angang ngeni ewe “Kot mi pwapwa”?

²⁰ Lupwen sia nóm fán án ewe “Kot mi pwapwa” chen, sia tongeni pwapwa inaamwo ika sia kúna riáfféúmwáál, chón ach famili ra ú ngenikich, sia semmwen, are sia chinnapeló. (1 Tim. 1:11, NW) Sia pwal tongeni pwapwa pokiten ach we Kot, “ewe esap chofona,” a pwonei ngenikich chómmóng mettóch mi echipwér. (Tit. 1:2) Lupwen Jiowa a apwénúetá an kewe pwon, sisap chúen chechchemeni ekkewe osukosuk sia kúkkúna iei. Pwúngún, sise mwo nge tongeni anchangei úkúkún múrinnéén manawach lón Paratis me úkúkún ach pwapwa! Ewer, sipwe ‘pwapwaäsini ach feiöch me kinamwe mi somwola.’​—Kölf. 37:11.