1. Atun sia chichchinnapeló, met sia tongeni achocho le tikeri?

ATUN sia chichchinnapeló, eli sia meefi pwe a kisikisiló met sia tongeni féri fán iten Jiowa, esap usun me lepéchékkúlach. Eli mei pwúng pwe a kisikisiló péchékkúlach, nge sia tongeni áeá ewe tipachem me sile mi nóm rech le álisi ekkewe mi kúkkún senikich le unusen áeá ar tufich lón ar angang ngeni Jiowa me wiseni pwal ekkóch wis. Iei alon emén mwán mi ásimaw mi wiseni ena wis ren langattam fansoun: “Lupwen ua poputá le meefi pwe a aúkúk met ua tongeni féri pokiten ai apwangapwangen chinnap, ua kilisou pún a wor ekkewe Chón Kraist alúwél ra tongeni wisen féri ewe angang.”

2. Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

² Lón ewe lesen mwen ei, sia káé ifa usun ekkewe alúwél me fépwúl ra kúna álillis seni ar chiechiéch ngeni ekkewe chinnap. Lón ei lesen, sipwe kúna ifa usun ekkeei napanap, áwewe chék ren tipetekison, silei úkúkún tufichich, sile kilisou, me kisáseú, ra tongeni álisi ekkewe chinnap lón ar angangfengen me ekkewe mi kúkkún seniir mi eselipato feiéch ngeni unusen ewe mwichefel.

3. Met weween tipetekison me ren Filipi 2:3, 4, me ifa usun ena napanap a tongeni álisi emén Chón Kraist?

³ A lamot án ekkewe chinnap repwe tipetekison ika ra mochen álisi ekkewe mi kúkkún seniir. Emén mi tipetekison, a eáni ewe ekiek pwe ekkewe ekkóch ra múrinné lap seni. (Álleani Filipi 2:3, 4.) Ekkewe chinnap mi pwári ena napanap, ra mirititi pwe a sókkopat napanapen ach féri och mettóch, nge iir meinisin ra tipeeú ngeni ewe Paipel me a atufichiir  le apwénúetá eú wis. Ina minne, resap ekieki pwe epwe chék taitap napanapen án meinisin féri och angang usun chék met ra féfféri me lóóm. (SalAf. 7:10) Ra tongeni álisi ekkewe mi kúkkún seniir atun ra apwóróusa ngeniir met ra fen káé, nge ra pwal weweiti pwe “napanapen ei fénúfan a sissiwil,” me eli epwe lamot ar repwe eérenaaló eú mineféén napanapen féri mettóch.​—1 Kor. 7:31, NW.

4. Ifa usun ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál ra eáni ewe esin ekiek ekkewe chón Lefi ra eáni?

⁴ Ekkewe chinnap mi tipetekison ra mirititi pwe atun ra chinnapeló rese chúen tongeni féri ewe úkúkún angang ra fen piin féri me lóóm. Áwewe chék, ren ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál. Atun a 70 ieriir, ewe mwicheich a ewisa ngeniir pwal eú wis. A tongeni áweires ena. Ra fókkun pwapwa le ákkálisi pwiir kewe Chón Kraist. Ra aúcheani ena wis me ra chúen fókkun mochen féri ena angang. Nge ra weweiti pwe a fen éch ika ekkewe Chón Kraist mwán mi kúkkún seniir repwe wisen féri ena angang. Ina popun ra eáni án ekkewe chón Lefi me lóóm ekiek, iir kewe rese chúen angang lón ewe imwenfel mangaku atun a 50 ieriir. Ekkena chón Lefi iir chinnap ra chék pwapwa lón ese lifilifil angang ra eáni. Ra unusen aúcheani ekkewe angang mi suuk ngeniir me féri úkúkún ar tufich le álisi ekkewe mi kúkkún seniir. (Num. 8:25, 26) Lón ei fansoun, atun a 70 ierin ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál, ra úkútiw le chuchchuuri chómmóng mwichefel, nge ra fókkun álilliséch  me apéchékkúla chón ekkewe mwichefel ra chóni iei.

5. Met ka tongeni káé seni án Dan me Katie leenien áppirú?

⁵ Iei pwóróusen Dan ewe mi wiseni ewe wis chónemmwen mi wisen sáifetál ren úkúkún 23 ier. Atun a 70 ierin Dan, a kewis ngeniir me pwúlúwan we Katie ar repwe special pioneer. Ifa usun ra sanaaló wiser na minefé? Dan a erá pwe a fen chómmóngóló wisan iei lap seni me mwan! A mesemes wóón wisan kewe lón ewe mwichefel, a álisi ekkewe Chón Kraist mwán pwe epwe fich ngeniir ar repwe wiliti chónálillisin mwichefel, me a ákkáiti pwiich kewe le féri ewe angangen afalafal lón telinimw watte ngeni aramas ese lifilifil me lón ekkewe imwen kalapus. Ámi kana chinnap, ese lifilifil ika oua angang ngeni Jiowa full-time are ouse, nge a watte met oua tongeni eáni álillis ngeni ekkewe ekkóch. Ifa usun? Oupwe káé le eérenaaló nónnómumi minefé, isetiw met oua mochen achocho le tikeri, me nefótófót wóón met oua tongeni féri lap seni met ouse tongeni féri.

6. Pwata a eú alen tipachem án emén silei úkúkún tufichin? Áweweei.

⁶ Emén mi silei úkúkún tufichin a pwal silei úkúngawan. (SalF. 11:2, NW) Pokiten ena, iwe ese ekiekin féri met ese úkúngeni. Iwe, epwe chék pwapwa le sópweló le akkangang weires. Sia tongeni aléllééi emén mi silei úkúkún tufichin, ngeni emén chón únteng mi sáátá fán eú ppan. A lamot ngeni ena chón únteng an epwe ámweta an we gear pwe epwe tongeni sáátá. Ewer, eli epwe akkamwaawetá, nge epwe chék ssássáátá. Pwal ina chék usun, emén mi silei úkúkún tufichin, a silei ineet atun epwe féri siwil me akkamwaaw pwe epwe tongeni sópweló le akkangang ngeni Jiowa me álisi ekkewe ekkóch.​—Fil. 4:5.

7. Met a pwári pwe Parsilai a silei úkúkún tufichin?

⁷ Sia tongeni káé seni pwóróusen Parsilai atun King Tafit a etiwa an epwe néún soufén lupwen a 80 ierin. Parsilai a silei úkúkún tufichin, ina popun a pépéén seni ena etiwetiw. A silei pwe esap lap met a tongeni féri pokiten a chinnap, ina popun a erá pwe a éch án ewe alúwél itan Chimham epwe wisen fiti King Tafit. (2 Sam. 19:35-37) Ekkewe mwán chinnap ra usun Parsilai, ra pwapwa le esen ngeni ekkewe mwán mi kúkkún seniir ekkewe wis ar repwe wiseni.

8. Ifa usun King Tafit a pwári pwe a silei úkúkún tufichin atun a mochen aú ewe imwenfel?

⁸ King Tafit a pwal isetiw eú leenien áppirú mi múrinné ren an silei úkúkún tufichin. A unusen mochen aú eú imw fán iten Jiowa. Nge atun Jiowa a ereni pwe a filatá ewe alúwél Salomon an epwe wisen féri ena angang, Tafit a etiwa minne Jiowa a filatá me a unusen álisatá kókkótun ena angang. (1 Kron. 17:4; 22:5) Tafit ese ekieki pwe a fen éch an epwe wisen aú ewe imwenfel pokiten Salomon a chék “ier kükün, esamwo pwal sipeöch le angang.” (1 Kron. 29:1) Tafit a silei pwe sópwéchún ena angangen kaú a lóngólóng wóón án Jiowa efeiéchú, nge esap wóón ierin are sipeéchún chókkewe mi wisen emmweni. Ekkewe chinnap mwán lón ei fansoun, ra usun Tafit ra sópweló le akkachocho lón ar angang ngeni Jiowa inaamwo ika a siwil wiser. Me ra silei pwe Jiowa epwe efeiéchú ekkewe mwán mi kúkkún seniir lón ar féfféri ewe angang ra fen piin féfféri me mwan.

9. Ifa usun emén chón ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap a pwári pwe a silei úkúkún tufichin?

⁹ Iei pwóróusen emén Chón Kraist mwán itan Shigeo mi isetiw eú leenien áppirú mi múrinné ren an silei úkúkún tufichin. Lón ewe 1976, atun a 30 ierin, a kewis an epwe emén chón ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen  Ofesilap. Lón ewe 2004, a wiliti Chón Akkót lón ena kúmi. Mwirin, a mirititi pwe ese chúen kon péchékkúl usun chék me mwan, me ese chúen ki ngeni wisan kewe. A iótek ngeni Kot usun ena mettóch me ekieki popun epwe múrinné ika emén Chón Kraist mwán mi kúkkún seni epwe wisen Chón Akkót. Inaamwo ika Shigeo ese chúen emén Chón Akkót, nge a sópweló lón ar angangfengen me chón ena kúmi. Pwóróusen Parsilai, King Tafit me Shigeo, a ánnetatá pwe emén mi tipetekison me silei úkúkún tufichin, a ekieki met ekkewe mi kúkkún seniir ra fen silei, nge ese chék ekieki met resaamwo silei. Esap ekiekin okkuf ngeniir, nge a ekieki pwe iir chienan le angang ngeni Kot.​—SalF. 20:29.

10. Met sókkun ekiek ekkewe chinnap ra eáni usun ekkewe mi kúkkún seniir lón ewe mwichefel?

¹⁰ Me ren ekkewe chinnap pwe ekkewe mi kúkkún seniir, iir liffang me ren Jiowa me ra kilisou ren met ra féri. Atun péchékkúlen ekkewe chinnap a kisikisiló, ra kilisou ren ekkewe mi kúkkún seniir mei wor ar péchékkúl me tufichin féri angangen ewe mwichefel.

11. Ifa usun Rut 4:13-16 a pwári pwe ekkewe chinnap ra tongeni kúna álillis seni ar etiwa álillisin chókkewe mi kúkkún seniir?

¹¹ Pwóróusen ewe chinnap Naomi lón Paipel, a isetiw eú leenien áppirú mi múrinné ren an aúcheani me etiwa álillis seni emén mi kúkkún seni. Mwirin málóón néún Naomi we át, a pesei Rut pwúlúwen néún na we, an epwe liwiniti an famili. Iwe nge, atun Rut a péchéú an epwe fitaaló Naomi Petleem, Naomi a tipeeú ngeni án Rut epwe chék fitipachei. (Rut 1:7, 8, 18) A ifa me feiéchún iir me rúúemén! (Álleani Rut 4:13-16.) Ekkewe chinnap mi tipetekison repwe áppirú ewe leenien áppirú Naomi a isetiw.

12. Ifa usun ewe aposel Paulus a pwári an kilisou?

 ¹² Aposel Paulus a kilisou ren ewe álillis mi tori. Áwewe chék, a kilisou ren án ekkewe Chón Kraist lón Filipi titiiló ar liffang ngeni. (Fil. 4:16) A pwári an kilisou ren ewe álillis Timoty a awora ngeni. (Fil. 2:19-22) Me Paulus a kilisou ngeni Kot ren chókkewe mi etto apéchékkúla i atun epwele ló sópwósópwóló le kalapus Rom. (Föf. 28:15) Paulus a fókkun péchékkúl, a sái fitengeréú mwail ren an epwe afalafal me apéchékkúla chón ekkewe mwichefel. Nge a tipetekison me etiwa álillisin pwiin kewe Chón Kraist.

13. Ifa usun ekkewe chinnap ra tongeni pwári ar kilisou ren ekkewe mi kúkkún seniir?

¹³ Ámi kana chinnap, oua tongeni pwári ámi kilisou ren ekkewe mi kúkkún senikemi lón ámi kewe mwichefel lón chómmóng mettóch. Ika ra mochen álisikemi ren waa, shopping, are pwal ren ekkóch ámi osupwang, oupwe aúcheani ar álillis. Chemeni pwe ar álillis, ina alen án Jiowa pwári pwe a tongekemi. Eli oua tongeni wiliti chiechien chókkana mi álisikemi. Oupwe achocho le ákkálisi chiechiemi kewe mi kúkkún senikemi le ririéch ngeni Jiowa me ereniir úkúkún pwapwaami le kúna achochoor le alapaaló ar angang lón ewe mwichefel. Me oupwe tipemecheres le awora fansoun le apwóróusa ngeniir pwóróusemi. Lupwen oua féri ena, “oupwe kilisou” ngeni Jiowa ren ekkewe mi kúkkún senikemi, chókkewe I a paniireto ngeni ewe mwichefel.​—Kol. 3:15; Joh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Ifa usun King Tafit a pwári an kisáseú?

¹⁴ Kisáseú pwal ina eú napanap mi aúchea King Tafit a pwári, nge a pwal lamot ngeni ekkewe chinnap ar repwe pwári. A fang watteen moni me pisek aúchea seni pwisin wéún pwe epwe álisatá kaúún ewe imwenfel. (1 Kron. 22:11-16; 29:3, 4) A féri ena, inaamwo ika aramas repwe eita ngeni ena imwenfel aúwen néún we Salomon. Ika sise chúen péchékkúl le álillis lón angangen kaúún ekkewe imw sia áeá fán iten ach fel ngeni Jiowa, sia tongeni sópweló le álisatá ekkena angang ren ach awora monien asor, úkúkún met sia naf ngeni. Me sia tongeni álisi ekkewe mi kúkkún senikich le káé seni sileach lón ierin ach angang ngeni Jiowa.

15. Ikkefa ekkewe mettóch mi aúchea aposel Paulus a áiti ngeni Timoty?

¹⁵ Ekieki usun ei leenien áppirú aposel Paulus a isetiw usun kisáseú. Paulus a etiwa ewe alúwél Timoty pwe epwe fiti lón an angangen misineri, me a kisáseú le áiti ngeni ifa usun epwe afalafal me asukula aramas. (Föf. 16:1-3) Án Paulus ákkáiti Timoty a álisi an epwe lipwákéchúló lón an esilefeili ewe kapas allim. (1 Kor. 4:17) Iwe mwirin, Timoty a áiti ngeni ekkewe ekkóch minne Paulus a asukula ngeni.

16. Pwata Shigeo a ákkáiti ekkewe ekkóch?

¹⁶ Ekkewe chinnap lón ei fansoun, rese ekieki pwe ika repwe áiti ngeni ekkewe mi kúkkún seniir ifa usun repwe féri ewe angang ra piin féfféri lón ewe mwichefel, iwe ra aúcheangawóló. Áwewe chék, lón ekkewe ier, Shigeo, ewe sia fen fós usun me mwán, a ákkáiti ekkewe Chón Kraist mwán mi kúkkún seni iir chón lón ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap. A féri ena pwe epwe tongeni álisatá angangen án Kot we Mwú lón ewe fénú ikewe a álillis ie. Iwe, lupwen ese chúen tongeni féri wisan we wisen chón akkót, emén Chón Kraist mwán mi lipwákéch a tufichin wii lón wisan na. Shigeo a fen chóni ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap ren lap seni 45 ier, nge a sópweló le ákkáiti ngeni ekkewe Chón Kraist mwán mi kúkkún seni minne a fen káé. Ekkewe Chón Kraist mwán usun chék  Shigeo, ra fókkun álilliséch ngeni néún Kot kewe aramas!

17. Me ren Lukas 6:38, met ekkewe chinnap ra tongeni eáni álillis ngeni ekkewe ekkóch?

¹⁷ Ámi kana Chón Kraist chinnap mwán me fefin, oua ánnetatá pwe ach akkangang ngeni Jiowa ren lúkú me tuppwél, ina ewe manaw mi fókkun múrinné seni meinisin. Oua pwári ren ámi leenien áppirú pwe a múrinné ngenikich ach sipwe káé án Paipel kewe kapasen emmwen me apwénúretá lón manawach. Oua fen silei seni minne oua fen káé lón manawemi, ifa usun oua féri ekkóch mettóch me lóóm, nge oua pwal silei lamoten ámi oupwe eérenaaló le féri ekkóch mineféén mettóch. Ámi kana chinnap mi kerán papatais, a pwal chómmóng met oua tongeni eáni álillis, oua tongeni apwóróusa pwapwaami le sissileeló Jiowa lón ámi ierin chinnap. Ekkewe mi kúkkún senikemi repwe pwapwa le rong usun pwóróusemi me ekkewe mettóch oua fen káé. Ika “oupwe fangafangöch” seni me lón ámi leenien isoisen watteen sile, iwe Jiowa epwe fókkun efeiéchúkemi.​—Álleani Lukas 6:38.

18. Ifa usun ekkewe chinnap me ekkewe mi kúkkún seniir ra tongeni álillisfengen?

¹⁸ Atun ámi kewe chinnap mi aúchea oua chiechi ngeni ekkewe mi kúkkún senikemi, iwe oupwe tongeni álillisfengen. (Rom 1:12) A wor ren emén me emén kich eú mettóch mi aúchea ese wor ren ewe emén. A wor ren ekkewe chinnap ewe tipachem me sile ra fen káé lón ánein manawer. Nge ren ekkewe mi kúkkún seniir, a wor rer péchékkúl. Atun ekkewe chinnap me ekkewe mi kúkkún seniir ra angangfengen lón ar chiechifengen, repwe elingaaló Semach we mi tong lón láng me iir eú feiéch ngeni unusen chón ewe mwichefel.