‘Ra Nom Fän Nemenien ewe Manaman mi Fel’
‘Ra Nom Fän Nemenien ewe Manaman mi Fel’
‘Pun esap wor och kapasen osuni a feito seni letipen aramas, nge ekkewe aramas ra nom fän nemenien ewe manaman mi fel ra apasatä ewe kapas a feito seni Kot.’—2 PET. 1:21.
PWÓRÓUS KOPWE EKILONEI
Ifa usun Kot a áeá an we manaman le esilei ngeni ekkewe sou makken Paipel minne repwe makkeei?
Ikkefa ekkewe pisekin ánnet mi ánneta pwe ewe Paipel a feito seni Kot?
Met ka tongeni féri iteiten rán pwe epwe pwáraatá pwe ka aúcheani ewe Paipel?
1. Met popun a lamot ngenikich án Kot we Kapas?
CHÓMMÓNG aramas wóón fénúfan ra fen ekieki usun ekkeei kapas eis: Ia sia feito me ie? Met popun sia nonnom wóón ei fénúfan? Met epwe fis ngenikich lón mwachkkan? Pwata a iei usun napanapen fénúfan? Met a fis ngenikich lupwen sia máló? Sisap tongeni silei pélúwen ekkeei kapas eis me pwal ekkóch kapas eis mi lamot, ika ese nom rech án Kot we Kapas, ewe Paipel. Ika ina, sipwe chék tongeni káé seni pwisin kúnaen manawach. Nge ika ina met sia kákkáit seni, iwe, sisap tongeni meefieni meefien ewe soumak kélfel usun “än ewe Samol mi Lapalap allük.”—Álleani Kölfel 19:7.
2. Met epwe álisikich le akkaúcheani Paipel usun eú liffang mi aúchea seni Kot?
2 A mmen alólilen pwe ekkóch rese chúen aúcheani áitien Paipel usun chék ar aúcheani me lóóm. (Apépééi ngeni Pwärätä 2:4.) Rese chúen manaweni ewe sókkun manaw mi apwapwaai Jiowa. (Ais. 30:21) Nge kich sia tongeni túmúnú pwe sisap pwal ina usun. Mi lamot sipwe akkaúcheani ewe Paipel me áitian kewe, me sia tufichin féri ena. Ewe Paipel, ina eú liffang mi aúchea seni ewe Chón Férikich mi tongekich. (Jas. 1:17) Iwe, met epwe álisikich ach sipwe alapaaló ach aúcheani “än Kot kapas”? Mi lamot sipwe ekieki ifa usun Kot a néúnéú ekkewe mwán le makkeei ewe Paipel, me káé ekkóch me lein ekkewe pisekin ánnet mi affata pwe Paipel a feito seni Kot. Ei mettóch epwe amwékútúkich le álleani án Kot we Kapas iteiten rán me apwénúetá an fén.—Ipr. 4:12.
‘RA NOM FÁN NEMENIEN ÁN KOT WE MANAMAN MI FEL’
3. Met weween an a mak pwe ekkewe soufós me sou makken Paipel ‘ra nom fán nemenien án Kot we manaman mi fel’?
3 Ttamen an a mak ewe Paipel úkúkún 1,610 ier, a poputá seni ewe ier 1513 mwen Kraist ngeni ewe ier 98 mwirin Kraist. Órun 40 mwán, iir mi ‘nom fán nemenien án Kot we manaman mi fel’ ra makkeei ewe Paipel, nge ekkóch me leir iir soufós. (Álleani 2 Petrus 1:20, 21.) Ewe mwuten kapas “nom fän nemenien” a feito seni fósun Krik, nge lón ei wokisin a wewe ngeni epwe mwékút fán amwékútúen emén are och mettóch. Föför 27:15 a néúnéú ekkeei kapas lupwen a áweweei usun efóch siip ewe ásepwál a lukeifetálei are amwékútúfetálei. Lupwen sia álleani pwe ekkewe soufós me sou makken Paipel ‘ra nom fán nemenien án Kot we manaman mi fel,’ a wewe ngeni pwe Kot a pwóróus ngeniir, amwékútúúr, me emmweniir ren an we manaman mi fel. Ina minne ra makkeei ekiekin Kot nge esap pwisin ekiekiir. Fán ekkóch ekkeei soufós me soumak rese mwo nge weweiti met ra eáni oesini are minne ra makkeei. (Tan. 12:8, 9) A fen ffat pwe “Kot a ngaserawu unusen kapasen ewe Pwuk mi Pin meinisin,” nge esor och ekiekin aramas mi mak lón.—2 Tim. 3:16, Paipel: Än Kot Kapas Testament Söfö.
4-6. Ifa usun Jiowa a álisi ekkewe sou makken Paipel le silei met repwe makkeei? Áweweei.
4 Iwe nge, ifa usun Kot a áeá an we manaman le esilei ngeni ekkewe chón mak minne repwe makkeei? Kot a chék ngeniir ekkewe kapas repwe makkeei are ereniir met a ekieki, mwirin repwap áeá pwisin ar kapas? Ekieki mwo usun án emén chón business makkeei eché taropwe. Lupwen a lamot epwe néúnéú tichikin kapas, a pwisin makkeei are ereni néún we seketeri ekkewe kapas epwe néúnéú. Ewe seketeri a taipei ewe taropwe me ewe chón business a sainei. Nge fán ekkóch, ewe chón business epwe chék menlapei ekkewe pwóróus mi lamot, iwe ewe seketeri epwe makkeei ewe taropwe nge epwe néúnéú pwisin an kapas. Iwe mwirin, ewe chón business epwe cheki, iwe eli epwe ereni ewe seketeri an epwe féri och siwil lón ika pwe mi lamot. Iwe lupwen a wes, ewe chón business epwe sainei. Pokiten i a sainei iwe meinisin repwe ekieki pwe makkeian.
5 Pwal ina chék usun ren ewe Paipel, ekkóch kinikinin lón, Kot pwisin a makkeei. (Eks. 31:18) Lupwen a fókkun lamot Kot epwe tichiki ekkóch kapas, iwe, a ereni ewe sou mak met epwe makkeei. Áwewe chék, iei alón Jiowa ngeni Moses lón Ekistos 34:27: “Kopwe makei ekei kapas, pun ai pwon ngonuk me ekewe chón Israel a nom lon ekei kapas.” Jiowa a pwal ereni ewe soufós Jeremaia: “Kopwe makei lon eu puk ekewe kapas meinisin üa ürenuk.”—Jer. 30:2
6 Nge fán chómmóng, Jiowa ese tichiki ngeni ekkewe sou makken Paipel ekkewe kapas repwe néúnéú. I a walong an ekiek lón letiper me ekiekiir me mut ngeniir ar repwe néúnéú pwisin ar kapas le makkeei an pwóróus. Än Salomon Afalafal 12:10 a erá: “Iwe, ewe Chon Afalafal a kütta kapas mi mürina, nge mine a makeetiu a let o pwüng.” Lukas a ‘küttafichi mettoch meinisin seni lepoputän, iei mine a mürina ngeni an epwe makkei pworauser lon kokotöch.’ (Luk. 1:3) Pokiten ekkewe sou makken Paipel rese unuséch, Kot a áeá an we manaman mi fel le túmúnú pwe an kewe pwóróus resap siwil.
7. Ifa usun án Kot tipachem a pwáló ren an néúnéú aramas le makkeei ewe Paipel?
7 Án Jiowa tipachem a pwáló ren an néúnéú aramas le makkeei ewe Paipel. Ekkewe kapas aramas ra kan néúnéú, ra álisikich le weweiti ekkewe pwóróus me pwal meefi met ekkewe pwóróus ra fós usun. Met epwe fis ika Jiowa a néúnéú chónláng le makkeei Paipel? Repwe tongeni áweweei meefien aramas, áwewe chék ren niwokkus, letipengaw me lichippúng? Pokiten án Kot mut ngeni aramas rese unuséch le pwisin filatá menni kapas repwe néúnéú le makkeei an pwóróus, iwe, an pwóróus a kkúú letipach.
EKIEKI EKKEWE PISEKIN ÁNNET
8. Pwata sipwe tongeni erá pwe ewe Paipel a sókkóló seni puken ekkewe ekkóch lamalam?
8 A wor chómmóng popun sipwe lúkú pwe Paipel a feito seni Kot. Ewe Paipel a sókkóló seni ekkewe pwal ekkóch puken lamalam, pun a álisikich le silei ewe Kot mi enlet. Áwewe chék, néún ewe lamalamen Hindu kewe puk ra pwóróus usun kkótun ar fel, ar ekiek, tutulap me ar kewe allúk usun met mi pwúng me mwáál. Néún ewe lamalamen Buddha kewe puk ra áweweei ekkewe allúk fán iten néúr kewe chón angang mi pin lón ar kewe leenien fel. Ra pwal áweweei usun ar kewe afalafal me áitien Buddha. Buddha ese apasa pwe i emén kot, me ese kon lien fós usun Kot. Néún ewe lamalamen Confucius kewe puk ra fós usun uruwoon lóóm, allúk usun minne mi pwúng me mwáál, magic, me ar kewe kél. Pwal néún chón Muslim we pukepin, inaamwo ika a áiti ngeni aramas pwe mei wor emén Kot me i a silei me nemeni meinisin met epwe fis lón mwachkkan, nge ese pwáraaló iten Kot we Jiowa, ewe mi mak fán fite ngeréú lón Paipel.
9, 10. Met sipwe tongeni káé usun Kot seni ewe Paipel?
9 Lape ngeni ekkewe puken lamalam rese kon lien áiti ngenikich usun Kot. Nge ewe Paipel a álisikich le silei Jiowa Kot me meinisin minne a féfféri. A álisikich le weweiti napanapan kewe. A pwáraaló pwe i emén Kot mi pwúng, tipachem, manamanan me a fókkun tongekich. (Álleani Johannes 3:16; 1 Johannes 4:19.) Ewe Paipel a pwal apasa: “Kot esap lifilifil aramas nge a etiwa aramas mi niuokusiti i o föri mine a pwüng seni ekewe mwü meinisin.” (Föf. 10:34, 35) Ewe Paipel a fen afféú lón sókkópaten fósun fénúfan, iwe a pwáraatá pwe Kot ese aapaap. Unusen ewe Paipel are och kinikinin lón a fen afféú lón lap seni 2,400 fósun fénú. Ina popun, lape ngeni aramas ra tongeni mwaren álleani ekkóch kinikinin, lón pwisin ar fós.
10 Jesus a apasa: “Semei a chök akangang tori ikenai, pwal ina usun ngang üpwe chök akangang.” (Joh. 5:17) Jiowa i emén Kot “seni fansoun esepop tori fansoun esemuch.” Iwe, ekieki usun mettóch meinisin Kot a fen féri! (Kölf. 90:2) Ewe chék Paipel a áiti ngenikich minne Kot a féri lóóm, met a féfféri ikenái, me met epwe féri lón mwachkkan. Sia káé met epwe apwapwaai Kot me met epwe eletipechou. Sia pwal káé ifa usun sipwe “arap ngeni Kot.” (Jas. 4:8) Sisap mut ngeni ach aúrek are pwisin mochenich le cheei pwal ekkóch mettóch ar repwe atowauakicheló seni Jiowa.
11. Ifa ewe kapasen fén mi tipachem lón ewe Paipel?
11 A pwal watte ewe tipachem a nom lón Paipel, ina met a pwáraatá pwe Paipel a feito seni Kot. Ewe soufós Aisea a kapas eis ngeni aramas lón an we fansoun, a erá: “Mi wor emon a tongeni ereni ewe SAMOL met epwe fori? Ion a tongeni asukuna are ereni met epwe föri?” (Ais. 40:13, Ewe Kapasen God) Mwirin och fansoun, ewe aposel Paulus a pwal eáni ena chék kapas eis, a erá: “Iö a silei ekiekin ewe Samol? Iö a tongeni öüröüra?” (1 Kor. 2:16) Pélúwan, ese fókkun wor emén, pun Jiowa chék ewe a sileéchú mettóch meinisin. Ina popun sipwe fókkun sópwéch ika sia apwénúetá án Paipel kewe éúréúr usun pwúpwúlú, semirit, minen apwapwa, chiechi, angang weires, wenechar are minne mi pwúng me mwáál. Meinisin ekkewe kapasen fén lón Paipel mi chék pwúng. Nge ren aramas, esor ar tipachem le eáni ekkewe sókkun fén epwe chék sópwéch iteitan. (Jer. 10:23) Fán chómmóng ra kan siwili ar kapasen fén lupwen ra kúna pwe mi fen mwáál. Ewe Paipel a erá pwe ekiekin aramas a chék péén.—Kölf. 94:11.
12. Ifa usun aramas ra fen sótun amóeló ewe Paipel?
12 Minne a fis lóóm a pwal ánnetatá pwe Paipel a feito seni Kot. Lón fansoun lóóm, chómmóng aramas ra fen sótun amóeló án Kot we pwóróus. Lón ewe ier 168 mwen Kraist, King Antiochus IV, ewe kingen Siria, a allúk ngeni aramas ar repwe kútta meinisin puken ewe Allúk me keniireló. Lón ewe ier 303 mwirin Kraist, Diocletian, ewe kingen Rom, a allúkú pwe meinisin án Chón Kraist kewe leenien mwich repwe kataló, me néúr kewe Paipel repwe kek. Ei mettóch a sópwósópwóló úkúkún engol ier. Ren fitepúkú ier, ekkewe papa pin ra fókkun éttúres le aúkatiw ewe angangen afféún Paipel lón sókkópaten fós pun rese mochen aramas repwe káé usun ewe Paipel. Inaamwo ika Satan me néún kewe chón álisatá ra sótun amóeló ewe Paipel, nge a chúen nom rech tori ikenái. Jiowa ese mut ngeni an we liffang ngeni aramas an epwe móló.
POPUN CHÓMMÓNG RA LÚKÚ
13. Met popun sipwe tongeni lúkú pwe ewe Paipel a feito seni Kot?
13 Mei pwal wor ekkóch pisekin ánnet mi ánnetatá pwe ewe Paipel a feito seni Kot. Áwewe chék, unusen ewe Paipel mi tipeeúfengen, a tipeeú ngeni pwóróusen science, an kewe oesini ra pwénúetá, me ekkewe sou makkan ra wenechar fansoun meinisin. Pwal och, ewe Paipel a wor an manaman le siwili manawen aramas, a pwal pwúng ekkewe pwóróusen uruwo lón, me a pwal pélúwenéchú ekkewe kapas eis lón parakraf eú. Sipwe álleani pwóróusen ekkóch me met a álisiir le lúkú pwe ewe Paipel a feito seni Kot.
14-16. (a) Met a ánneta ngeni emén chón Muslim, emén chón Hindu me emén mi tipemwaramwareiti woren Kot, pwe Paipel a feito seni Kot? (b) Ikkefa ekkewe pisekin ánnet ka kan áeá le ánneta ngeni aramas pwe ewe Paipel a feito seni Kot?
14 Anwar * a mááritá usun emén Muslim lón ewe fénú lap ngeni aramasan iir chón Muslim. Lupwen a nonnom lón fénúen Ennefenin Merika, Chón Pwáraatá Jiowa ra chuuri lón imwan. Iei alón Anwar: ‘Ua oput ekkewe lamalamen Chón Kraist ren ekkewe féfféringaw ra féri lóóm. Nge ua pwapwaiti le káé, ina popun ua tipeeú ngeni ai upwe káé Paipel.’ Ekiseló mwirin, Anwar a liwiniti púkún fénúan nge Chón Pwáraatá Jiowa rese chúen tongeni chuuri. Lo, lo, lo a mwékút ngeni Iurop me poputá le káésefál ewe Paipel. Mwirin a erá: ‘Ua fókkun lúkú pwe ewe Paipel a feito seni Kot pun an kewe oesini ra pwénúetá, unusen ewe Paipel a tipeeúfengen, ese ú fengen ekkewe wokisin lón, me chón fel ngeni Jiowa ra tongefengeniir.’ Anwar a papatais lón 1998.
15 Asha, a 16 ierin me an famili ra fiti ewe lamalamen Hindu. A erá: ‘Ua chék iótek lupwen ua lo ren ewe imwen fel are ika ua nom lón osukosuk. Nge ika esor ai osukosuk, use áfánni Kot. Iwe, eú rán ekkewe Chón Pwáraatá Jiowa ra fichifich wóón asamei we, iwe, seni ena atun a poputá siwil unusen manawei.’ Asha a káé ewe Paipel me poputá le silei Kot usun emén chiechian. Met a ánneta ngeni pwe ewe Paipel a feito seni Kot? A erá: ‘Ewe Paipel a pélúweni meinisin ai kewe kapas eis. A álisiei le lúkú Kot inaamwo ika use lo ren eú imwen fel me fótópúkú ngeni eú ululun.’
16 Paula a mááritá lón an famili usun emén Katolik. Nge lupwen a wattetá, a fen tipemwaramwareiti woren Kot. Mwirin, a fis och mettóch. A erá: ‘Aua chufengen me chienei we use fen kúkkúna ren fite maram. Lón ena fansoun chómmóng aramas ra kan attama mékúrer me áeá sáfeien opuchopuch. Nge chienei we a fen siwil. A raiséni enisan, fichi mékúran me a wopwapwa. Iwe, ua eisini ika met a fis ngeni, me ia a fen nom ie. A apwóróusa pwe a fen kákkáé ewe Paipel ren Chón Pwáraatá Jiowa. Iwe, a poputá le afalafal ngeniei.’ Paula a kúna ifa usun ewe pwóróus lón Paipel a siwili manawen chienan na, iwe a pwal etiwa ewe Paipel me poputá le lúkú pwe Paipel a feito seni Kot.
“OM KAPAS EU LAMP A AITI NGENIEI IA ÜPWE IPWELA IE”
17. Ifa usun om álleani ewe Paipel iteiten rán me om ekilonei epwe álisuk?
17 Ewe Paipel, a eú liffang mi amwarar seni Jiowa a awora ngenikich me ren an we manaman mi fel. Om pwapwaiti le álleani ewe Paipel iteiten rán, epwe alapaaló om tong ngeni Kot me an we Kapas. (Kölf. 1:1, 2) Iteiten om álleani ewe Paipel, kopwe akkomw iótek me tingor án Kot we manaman mi fel pwe kopwe weweiti minne ka álleani. (Luk. 11:13) A mak lón ewe Paipel án Kot ekiek. Ina minne, lupwen ka ekilonei met a apasa, ka tongeni eáni án Kot ekiek.
18. Met popun ka mochen sópweló le kákkáé Paipel?
18 Lón om akkachocho le akkalapaló om silei ewe pwóróus mi enlet lón Paipel, apwénúetá minne ka fen káé. (Álleani Kölfel 119:105.) Lupwen ka álleani ewe Paipel usun itá ka oruk lón kinas. Ika ka oruk nge ka kúna pwe a lamot kopwe féri och siwil, iwe, kopwe féri. (Jas. 1:23-25) Án Kot kapas a usun efóch ketilas. Ka tongeni néúnéú le ánneta ngeni aramas om lúkú. Ka pwal tongeni néúnéú le atai ekkewe afalafal chofona lón letipen ekkewe mi tipetekison. (Ef. 6:17) Lupwen ka néúnéú ewe Paipel, kopwe kilisou pwe ekkewe soufós me ekkewe mwán ra makkeei Paipel iir ‘ra nom fán nemenien án Kot we manaman mi fel.’
^ A siwil iter.
[Ekkewe Kapas Eis fan Iten ewe Lesen]
Ekis Pwóróus lón pekin taropwe 32]
Álleani ewe Paipel iteiten rán, iwe om tong ngeni Kot epwe lapoló
[Sasing lon pekin taropwe 29]
Aramas ra silei pwe ewe emén a sain itan wóón ewe taropwe, i ewe a makkeei
