1, 2. Apwóróusa met Jesus a féri fán iten néún kewe aposel mi tuppwél mwirin ar féri ewe Pasofer lón ewe ier 33.

 LÓN ewe ier 33, pwinin Nisan 14, Jesus me chienan kewe ra kerán chék féri ewe Pasofer, ewe mi áchema ngeniir án Kot angasaaló semelaper kewe seni ar fétek lón Isip. Nge néún Jesus kewe chón káé mi tuppwél repwe kúna ewe sókkun ngaseló mi lap seni ena. Sorotáán ewe soran, ekkewe chón oputa néúr we Sou Emmwen mi unuséch repwele nieló i. Nge ei féfférún kirikiringaw epwe wiliti eú minen feiéch ngeni aramas. Chchaan Jesus we mi niniló epwe suuki alen án aramas ngaseló seni tipis me máló.​—Ipru 9:12-14.

² Ren ach sisap ménúkaaló ei liffang seni Kot, Jesus a poputááni eú mineféén kókkót epwe fis iteiten ier mi siwili ewe Pasofer. A féri ei ren an kinikisietiw eféú pilawa ese lefen, eineti ngeni néún kewe 11 aposel mi tuppwél, me erá: “Iei inisi üa fangela fän itemi. Oupwe föri ei pwe oupwe chechemeniei.” A pwal ngeniir ewe kapen wain mi par me ereniir: “Ei kap än Kot we pwon mi fö mi fis ren chai a ninnila fän itemi.”​—Luk. 22:19, 20.

3. (a) Ifa ewe watteen siwil a fis mwirin án Jesus máló? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot sipwe ekieki usun lón án Jesus we iótek mi mak lón Johannes sópwun 17?

³ Ewe pwonen etipeeú fán ewe Allúk minen lóóm lefilen Kot me ekkewe chón Israel epwele muchúló. Epwe siwil ngeni ewe mineféén pwonen etipeeú lefilen Jiowa me néún Jesus kewe chón káé mi kepit. Jesus a enletin chúngú ei mineféén mwichen aramas. Ekkewe chón Israel ra tipefesen lón ar fel ngeni Kot, iwe, a eitengawa iten Kot we mi pin. (Joh. 7:45-49; Föf. 23:6-9) Nge Jesus a mochen pwe néún kewe chón káé repwe angangfengen fán tipeeú pwe repwe tongeni elingaaló iten Kot we. Iwe, met Jesus a féri? A eáni eú  iótek mi fókkun amwarar kapasan lap seni meinisin iótek kich aramas sipwe tongeni álleani. (Joh. 17:1-26; ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.) Sia tongeni ekieki ei iótek me eis, “Kot a fen pélúweni án Jesus ei iótek?” Mi lamot sipwe pwal etittina pwisin kich me eis, “Ai kewe féffér ra tipeeú ngeni ei iótek?”

4, 5. (a) Met sia káé seni lepoputáán án Jesus we iótek? (b) Ifa usun Jiowa a pélúweni án Jesus we tingor mi weneiti pwisin i?

⁴ Tori lukenipwinin ewe pwiin Nisan 14, Jesus a áiti ngeni néún kewe chón káé ekkewe pwóróus mi aúchea seni Kot. Mwirin a sachetá láng me iótek: “Semei, a tori ewe otun. Kopwe alingala Noumw, pwe Noumw epwe pwal alingala en. Pun ka ngeni nemenem won aramas meinisin, pwe epwe ngeni chokewe en ka ngeni manau esemüch. . . . Üa fen alingok won fanüfan o awesala ewe angang ka ngeniei pwe üpwe föri. Semei, iei kopwe alingaei me mwen mesom, ren ewe chök ling üa eäni lupwen üa nom reöm mwen fanüfan esamwo wor.”​—Joh. 17:1-5.

⁵ Nengeni met Jesus a kon alamota lepoputáán an na iótek. A kon ekieki lingelóón Seman we lón láng, me ei mettóch a tipeeú ngeni met a ákkáeúin tingorei Kot lón an we pwal eú iótek mi iteféúló, ewe a apasa: “Semem, itom epwe pin.” (Luk. 11:2) Mwirin, Jesus a ekieki usun met mi lamot ngeni néún kewe chón káé pwe epwe tongeni ‘ngeniir manau esemüch.’ Iwe mwirin, a pwal eáni eú tingor mi weneiti pwisin i, a apasa: “Semei, iei kopwe alingaei me mwen mesom, ren ewe chök ling üa eäni lupwen üa nom reöm mwen fanüfan esamwo wor.” Jiowa a efeiéchú Néún we mi tuppwél ren an ngeni lap seni minne a tingor, iwe a ngeni ewe it mi “tekia seni” iten ekkewe chónláng meinisin.​—Ipru 1:4.

6. Met ekkewe aposel repwe itá féri pwe repwe kúna manaw esemuch? Pwata sia silei pwe ra féri ena?

⁶ Jesus a pwal iótek usun met mi lamot ngenikich chón tipis ach sipwe féri pwe sipwe angei ewe liffang manaw esemuch. (Álleani Johannes 17:3.) A erá pwe mi lamot sipwe sópweló le “silei” Kot me Kraist. Sia tongeni féri ena ren ach achocho úkúkún ach tufich le alapaaló ach silei usun Jiowa me Néún we. Pwal eú, a lamot sipwe akkapwénúetá minne sia káé usun i me meefi pwapwaan ach féri ena. Ekkewe aposel ra féri ekkeei mettóch usun met Jesus a erá lón an we iótek: “Pun üa ngeniir ekewe kapas en ka fen ngeniei o ir ra etiweer.” (Joh. 17:8) Nge ren ar repwe kúna manaw esemuch, a lamot repwe sópweló le ekilonei án Kot kewe kapas me akkapwénúetá lón manawer iteiten rán. Ekkewe aposel mi tuppwél ra féfféri ena tori le muchulóón manawer wóón fénúfan? Ewer. Sia silei ei pokiten iten emén me emén leir a fen mak feilfeiló wóón ekkewe engol me rúúeféú faú, féún lóngólóngun ewe Jerusalem mi Fé lón láng.​—Pwär. 21:14.

7. Met weween ach sipwe “silei” Kot, iwe, pwata a kon lamot ena?

⁷ Ika pwe sia mochen kúna manaw esemuch, a lamot sipwe sópweló le “silei” Kot. Met weween ei? Sipwe akkalapaló ach kákkáé usun i. Nge ach silei i, ese chék wewe ngeni ach silei napanapan kewe me minne a tipeni. A pwal lamot sipwe tongei i me ririéch ngeni, sipwe pwal tongei pwiich kewe Chón Kraist.  Ewe Paipel a apasa: “Eman esap eäni chen, esap silei Kot.” (1 Joh. 4:8) A pwal kapachelong lón ach silei Kot ach sipwe álleasochisi i. (Álleani 1 Johannes 2:3-5.) A ifa me watteen feiéchún ach nóm lein chókkewe mi silei Jiowa! Iwe nge, a lamot sipwe túmúnú pwe ete péút senikich ach ririéch ngeni, usun chék met Jutas Iskariot a féri. Sipwe achocho le apéchékkúlaló ach riri ngeni Jiowa. Iwe ika sia féri ena, sia tongeni angei ewe liffang manaw esemuch.​—Mat. 24:13.

8, 9. Met Jesus a kon ekieki lón an we angangen afalafal wóón fénúfan, me menni áitien lamalam ese fókkun tipeeú ngeni?

⁸ Lupwen sia álleani án Jesus we iótek lón Johannes sópwun 17, a ffat pwe Jesus a fókkun tongei néún kewe aposel me a pwal tongei kich ikenái. (Joh. 17:20) Nge, a lamot sipwe weweiti pwe ach kúna manaw esap ina met Jesus a akkomw ekieki. Lón unusen an angangen afalafal wóón fénúfan a kon ekilapei pinilóón me lingelóón iten Seman we. Áwewe chék, lupwen a esilei ngeni chón ewe sinakok lón Nasaret popun an feito fénúfan, Jesus a álleani ewe puken Aisea me erá: “Ngünün ewe Samol [Jiowa] a nonom woi, pun a afiliei pwe üpwe afalafala ewe Pworausen Manau ngeni ekewe chon mwelele.” Ese wor tipemwaramwar pwe lupwen Jesus a álleani ei wokisin, a newenewéch an féúni iten Kot we.​—Luk. 4:16-21.

⁹ Ekkewe chón Jus seni me lóóm ra erá pwe fite fite ier me mwen án Jesus feitiw fénúfan, ekkewe néúwisin lamalam ra áiti ngeni aramas ar resap néúnéú iten Kot we. Ese mwáál Jesus ese fókkun tipeeú ngeni ena ekiek ese pop seni ewe kapasen Kot. Iei met a ereni ekkewe chón ú ngeni: “Ngang üa feito fän iten Semei, nge ämi ousap etiwaei. Nge are pwal eman epwe feito fän püsin itan, ämi oupwe etiwa i.” (Joh. 5:43) Iwe, fitu rán mwen an epwele máló, Jesus a pwáraatá met a kon ekieki lón manawan ren an ei iótek: “Semei, kopwe alinga itom!” (Joh. 12:28) Ina minne, sisap pwal máirú pwe Jesus a pwal menlapei iten Seman we lón ei iótek sia káé lón ei lesen.

10, 11. (a) Met a kapachelong lón án Jesus pwáraaló iten Seman we? (b) Met néún Jesus kewe chón káé ra achocho ngeni?

 ¹⁰ Jesus a iótek: “Üa pwärala itom ngeni chokewe ka ngeniei seni won fanüfan. Ir noumw kewe, nge ka fang ir ngeniei o ra aleasochisi om kewe kapas. Iwe, iei üpwe feila reöm. Üsap chüen nom lon ei fanüfan, nge ir ra nom lon ei fanüfan. Semei mi pin, kose mochen kopwe tümwünüür ren manamanen itom we, ewe it ka ngeniei, pwe ir repwe eu usun chök en me ngang sia eu.”​—Joh. 17:6, 11.

¹¹ Án Jesus pwáraaló iten Seman we ngeni néún kewe chón káé ese chék wewe ngeni an pani ena it. A pwal álisiir le silei ika ié ena Jiowa ren an áiti ngeniir napanapan kewe mi amwarar me féfférún ngenikich. (Eks. 34:5-7) Pwal och, seni án Jesus leenien motun king lón láng, a chúen ákkálisi néún kewe chón káé le pwáraatá iten Jiowa we wóón unusen fénúfan. Met chókkana ra achocho ngeni? An epwe pwal wor chómmóng aramas repwe wiliti néún Jesus chón káé me mwen warotoon sópwólóón ei ótót mi ngaw. Iwe, epwele ifan me amwararen iten Jiowa we lupwen a amanawa néún kewe chón pwáraatá mi tuppwél!​—Is. 36:23.

12. Ren ach sipwe sópwéch lón ach we angang mi amanawa aramas, ikkefa ekkewe úlúngát mettóch mi lamot ngenikich?

¹² Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a angang weires an epwe álisi néún kewe chón káé le pworacho ngeni ar kewe apwangapwang. A fókkun lamot ei pwe repwe tongeni áwesaaló ewe angang Jesus a poputááni. Jesus a iótek: “Usun en ka tinieilong lon fanüfan, iei usun pwal ngang üa tiniirela won fanüfan.” Ren ar repwe sópwéch lón ei angang mi amanawa aramas, Jesus a menlapei úlúngát mettóch mi lamot. Áeúin, a iótek pwe néún kewe chón káé repwe imuló seni án Satan ei fénúfan mi limengaw. Oruuan, a iótek pwe repwe akkamwéchú liméchúúr are piniló ren ar akkapwénúetá lón pwisin manawer ewe enlet lón án Kot we Kapas. Aúlúngátin, fán chómmóng Jesus a tingormaú lón an iótek pwe néún kewe chón káé repwe tipeeúfengen lón ewe pwal esin ririin tong mi etipeeúfengeni i me Seman we. Ren ei mettóch a lamot pwe sipwe pwisin etittinakich. Emén me emén leich epwe eis, ‘Féfférúi kewe ra tipeeú ngeni án Jesus keei úlúngát tingor?’ Jesus a lúkúlúk pwe ika sia féri ekkeei mettóch, “fanüfan epwe lükü pwe en [Kot] ka tinieito.”​—Álleani Johannes 17:15-21.

13. Ifa usun a pélú án Jesus iótek lón fansoun ekkewe popun Chón Kraist?

¹³ Ika sia káé ewe puken Föför lón Paipel, ewe mi tapwoto mwirin ekkewe rúáánú puken Kapas Allim, sipwe kúna pwe a fen pélú án Jesus iótek. A tongeni fis tipefesen lein ekkewe popun Chón Kraist pún a wor leir chón Jus, chón lúkún Israel, chón pisekisek, chón osupwang, slave me ekkóch a wor néúr slave. Iwe nge, iir meinisin ra fókkun tipeeúfengen usun itá iir sókkópaten kifetin inis nge Jesus i mékúrer. (Ef. 4:15, 16) A ifa me amwararen ar tipeeúfengen lón án Satan ei fénúfan mi tipefesen! A chék tufich ena pokiten angangen án Jiowa we manaman mi fel.​—1 Kor. 3:5-7.

14. Ifa usun a pélú án Jesus we iótek lón ach ei fansoun?

¹⁴ A solap pwe ar tipeeúfengen ese nómottam mwirin málóón ekkewe aposel. Nge, usun met Paipel a fen oesini, ewe angangen chón rikiló a poputá, iwe, a fisitá sókkópaten lamalam mi erá pwe iir Chón Kraist. (Föf. 20:29, 30) Nge lón ewe ier 1919, Jesus a angasaaló néún kewe  chón káé mi kepit seni fán nemenien lamalam chofona me a ionifengeniir pwe “ra unusöch lon ar chufengen.” (Kol. 3:14) Met mwirilóón ar angangen afalafal wóón unusen fénúfan? Lap seni fisu million ‘ekoch sip’ “seni sokopaten mwich, ainang, mwü me kapas meinisin” ra fiti néún Kot kewe mi kepit lón ewe eú chék mwichen siip mi tipeeúfengen. (Joh. 10:16; Pwär. 7:9) A ifa me múrinnéén pélúwen án Jesus ei iótek, pwe “fanüfan epwe silei pwe en [Jiowa] ka tinieito, epwe pwal silei pwe en ka echeniir usun ka echeniei”!​—Joh. 17:23.

15. Ifa ewe tingor mi kkóló aúchean Jesus a eáni fán ásengesin néún kewe chón káé mi kepit?

¹⁵ Lón chék pwal ewe pwinin Nisan 14, Jesus a fen ngeni néún kewe aposel ewe “ling,” are asamoluur, ren an féri eú pwonen etipeeú ngeniir pwe repwe eti le nemenem lón an we Mwú. (Luk. 22:28-30; Joh. 17:22) Iwe, fán iten chókkewe repwe wiliti néún kewe chón káé mi kepit, Jesus a eáni ei iótek: “Semei, üa mochen pwe chokewe ka ngeniei repwe nonom rei ia ngang üpwe nom ie, pwe repwe nenengeni ai we ling ka fen ngeniei, pun ka echeniei mwen fanüfan esamwo wor.” (Joh. 17:24) Ekkewe ekkóch siip ra pwapwa ren ena, nge rese fen lólówóitiir. Pwal iei eú pisekin ánnet pwe ekkewe Chón Kraist mi enlet wóón fénúfan ikenái ra tipeeúfengen.

16, 17. (a) Lemuchulóón án Jesus we iótek, met a apasa epwe sópweló le féri? (b) Met sipwe tipeppós le féri?

¹⁶ Fán etipetipaen ekkewe néúwisin lamalam ikenái, lap ngeni aramas ra filatá ar repwe tunaló ewe pisekin ánnet mi ffataffatéch pwe mi wor néún Jiowa aramas mi tipeeúfengen, chókkewe mi enletin silei i. A pwal ina usun lón fansoun Jesus we. Ina popun a áwesaaló an we iótek ren ekkeei itiitin kapas mi attong: “Semei mi pwüng! Fanüfan esap silei en, nge ngang üa sileek, nge chokei ra silei pwe en ka tinieito. Ngang üa asile ngeniir itom, nge üpwe sopwela ai föri iei usun, pwe ewe chen ka eäni ngeniei epwe nonom lor, pwal ngang üpwe nonom lor.”​—Joh. 17:25, 26.

¹⁷ A ffat pwe án Jesus kewe féffér ra tipeeú ngeni an we iótek. Lón wisan we Mékúren ewe mwichefel, a ákkálisikich le pwáraaló iten Seman we me minne a tipeni. Amwo sipwe akkanómukich fán an emmwen ren ach tinikken le álleasochisi an we allúk le afalafala me álisi aramas ar repwe wiliti néún chón káé. (Mat. 28:19, 20; Föf. 10:42) Amwo sipwe pwal angang weires le akkamwéchú ach we tipeeúfengen mi aúchea. Ren ach féri ekkeei mettóch, sia etipeeúfengeni ach féffér me án Jesus we iótek, iwe sipwe elingaaló iten Jiowa we me sipwe kúna pwapwa esemuch.