1-3. (a) Akoz Ester ti per ler i ti pe apros son msye? (b) Ki kestyon nou pou diskite lo Ester?

 ESTER pe esey reste kalm anmezir i apros lakour pale lerwa Siz. I pa fasil. Sa pale in ganny konstri lo en oter pa lwen avek bann Montanny Zagros ki’n kouver avek lanez e o bor delo kler larivyer Koaspes. Tou keksoz dan sa sato in ganny fer dan en fason enpresyonan. I annan bann skilptir diferan kouler bann toro avek lezel, bann dimoun ki tir fles ek bann lyon ki’n fer avek bann pti blok klate. I annan osi sa bann gran kolonn an ros e sa bann manman stati. Tousala in ganny fer pour rapel sak viziter ki kantite pouvwar ki sa zonm ki Ester pe al vwar i annan, sa enn ki apel son lekor “sa gran lerwa” me ki osi son msye.

² Son msye! Asweris i vreman diferan avek kalite msye ki okenn fiy Zwif ki fidel i kapab ekspekte annan! a I pa pou imit bann legzanp parey Abraam, en zonm ki ti aksepte avek limilite lord Zeova pour ekout son madanm Sara. (Zen. 21:12) Sa lerwa pa konn nanryen lo sa Bondye ki Ester i adore, Zeova e ni menm Son bann Lalwa. Par kont, Asweris i konn lalwa Pers ki enkli en lalwa ki anpes sa menm keksoz ki Ester pe al fer. Kwa sa? Sa se lalwa ki okenn dimoun ki vin devan sa lerwa san ki i’n ganny kriye par lerwa li menm i devret ganny met a mor. Lerwa pa’n demann Ester pour vin vwar li, me i pe ale kantmenm. Pli i apros avek lakour enteryer kot i kapab vwar tronn lerwa, pli i santi konmsi i pe mars ver son lanmor.​—Lir Ester 4:11; 5:1.

³ Akoz Ester ti pran en tel risk? Ki nou kapab aprann avek lafwa sa madanm remarkab? Premyerman, annou vwar ki mannyer Ester ti nobou vin larenn Pers.

4. Ki nou kapab dir lo Ester e akoz i ti bezwen reste avek son kouzen Mordekay?

⁴ Ester ti en orfelen. Nou pa konn bokou lo son paran ki ti apel Ester, Adasa, en mo Ebre ki vedir “mirt,” (myrtle) en zoli fler blan. Ler paran Ester ti mor, enn son kouzen ki ti apel Mordekay, ki ti bokou pli vye ki li, ti pran pitye pour li. I ti anmenn Ester reste kot son lakour e tret li konman son prop zanfan.​—Ester 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Ki Mordekay ti ansenny Ester? (b) Ki kalite lavi Ester ek Mordekay ti kapab annan Siz?

⁵ Mordekay ek Ester ti reste konman bann egzile Zwif dan kapital Pers, kot zot ti bezwen fer fas avek prezidis akoz zot larelizyon ek Lalwa ki zot ti pe esey swiv. Me, Ester ti sirman vin pli pros avek son kouzen ler i ti ansenny li lo Zeova, sa Bondye ki annan mizerikord e ki ti delivre Son pep dan difikilte dan lepase e ki ti pou fer li ankor. (Lev. 26:44, 45) I kler ki avek letan Ester ek Mordekay ti kontan kanmarad e zot ti fidel anver kanmarad.

⁶ I paret ki Mordekay ti travay konman en zofisye kot sato Siz, akoz i ti regilyerman asiz ansanm avek lezot serviter lerwa kot sa sato. (Ester 2:19, 21; 3:3) Ki mannyer Ester ti pas son letan ler i ti pe grandi? Nou pa konnen. Me tre probab, i ti pran byen swen avek son kouzen ki ti pli vye ki li e avek son lakaz. Zot ti dan en rezyon kot bann pov ti reste, lot kote larivyer anfas sato rwayal. Petet i ti kontan al dan bazar Siz, kot bann dimoun ti travay avek lor ek larzan e osi kot lezot marsan ti pe vann zot bann prodwi. Ester pa ti’n zanmen kapab imazinen ki sa bann zoli keksoz ki i ti pe vwar ti pou vin en keksoz normal pour li, i ti napa en lide ki ti pou arive avek li dan lavenir.

7. Akoz Vasti ti ganny tire konman larenn e ki ti arive apre?

⁷ En zour, i ti annan bann rimer dan lavil Siz lo en problenm ki ti’n pase dan lakour lerwa. Dan en gran lafet ki Lerwa Asweris ti’n organize pour bann dimoun enportan kot i ti annan bann bon manze  ek bwar, sa lerwa ti deside kriy son zoli larenn, Vasti, ki ti pe fete osi dan en landrwa separe avek bann madanm. Me Vasti ti refize al kot lerwa. Alor, dan son lakoler akoz i ti’n ganny imilye, i ti demann son bann konseye ki mannyer Vasti ti devret ganny pini. Ki ti arive? I ti ganny tire konman larenn e i ti pou ganny ranplase. Bann serviter lerwa ti konmans rod bann zoli fiy vyerz partou dan pei e parmi sa bann fiy, lerwa ti pou swazir en lot larenn.​—Ester 1:1–2:4.

8. (a) Akoz Mordekay ti’n kapab enkyet anmezir Ester ti pe grandi? (b) Ki mannyer ou panse nou kapab annan menm pwennvi ki Labib lo labote fizik? (Vwar osi Proverb 31:30.)

⁸ Nou kapab imazin Mordekay pe get Ester avek lafeksyon e santi li fyer e an menm tan enkyet ler i ti vwar son kouzin ki’n gran aprezan e ki’n vin en zoli fiy. Labib i dir: “Sa zenn fiy ti annan en zoli lekor ek en zoli laparans.” (Ester 2:7) Labib i annan en pwennvi balanse lo labote fizik e i dir ki i en bon keksoz, me i osi bezwen annan lezot kalite parey lasazes ek limilite. Si non, i fer nou vin egois e devlop lorgey ek lezot move tre dan nou leker. (Lir Proverb 11:22.) Eski ou’n deza vwar sa? Dan ka Ester, eski son labote ti ed li ouswa fer li vin orgeye? Nou pou vwar pli tar.

9. (a) Ki ti arive ler bann serviter lerwa ti remark Ester e akoz i ti bezwen difisil pour li kit Mordekay? (b) Akoz Mordekay ti les Ester marye avek en dimoun ki pa ti servi Zeova? (Enkli bwat.)

⁹ Dan pe rod bann zenn fiy vyerz, bann serviter lerwa ti remark Ester e zot ti pran li e anmenn li kot pale lerwa lot kote larivyer. (Ester 2:8) I ti dwatet difisil pour Mordekay ek Ester separe avek kanmarad, akoz zot ti parey en papa ek son fiy. Mordekay pa ti pou anvi ki Ester ki ti parey son fiy adoptif, marye avek en dimoun ki pa ti servi Zeova, menm en lerwa, me i pa ti kapab kontrol sa ki ti pe arive. b Nou kapab imazin Ester pe ekout atantivman bann konsey ki Mordekay ti donn li avan zot ti pran li! Pandan ki i ti pe ganny anmennen kot sato lerwa Siz, i ti kapab annan en ta kestyon dan son lespri. Ki kalite lavi ki ti pe esper li laba?

10, 11. (a) Ki mannyer sa nouvo lanvironnman Ester ti’n kapab annan en lefe lo li? (b) Ki mannyer Mordekay ti montre ki i ti konsernen avek sa ki ti pe arive avek Ester?

¹⁰ Ester ti vwar li en sel kou dan en lemonn ki ti konpletman  nouvo e drol pour li. I ti vwar li parmi “en kantite zenn fiy” ki ti’n ganny anmennen sorti partou dan tou kwen Lanpir Pers. I ti bezwen annan en gran diferans dan zot koutim, langaz ek latitid. Anba lotorite en zofisye ki ti apel Egay, sa bann zenn fiy ti bezwen swiv en tretman labote spesyal, en progranm ki ti dire pour en lannen ki ti enkli masaz avek bann delwil parfimen. (Ester 2:8, 12) Sa kalite lanvironnman ek fason viv ti kapab fasilman fer sa bann zenn fiy konsantre zis lo zot laparans fizik e devlop lorgey ek en leta lespri konpetitif. Ki lefe sa ti annan lo Ester?

¹¹ I ti napa personn ki ti pli konsernen pour Ester ki Mordekay. Nou lir ki zour apre zour, i ti pas pas o bor lakaz sa bann zenn fiy pour li konnen ki ti pe arive avek Ester. (Ester 2:11) Mordekay ti’n bezwen fyer sak fwa en dimoun, petet en  serviter dan lakaz sa bann zenn fiy ti donn li nouvel lo Ester. Akoz?

12, 13. (a) Ki mannyer lezot ti konsider Ester? (b) Akoz Mordekay ti kontan ler i ti tande ki Ester pa ti’n dir ki i ti en Zwif?

¹² Egay ti telman enpresyonnen avek Ester ki i ti tret li avek labonte leker, i ti donn li set servant e pli bon lasanm dan sa lakaz. Sa resi i menm dir: “Pandan sa letan Ester ti deplizanpli ganny apresye par tou bann ki ti vwar li.” (Ester 2:9, 15) Eski zis son labote ki ti fer li ganny apresye par lezot? Non, i ti annan plis ki sa!

¹³ Par egzanp, nou lir: “Ester pa ti dir nanryen konsernan son pep ni lo son fanmir, akoz Mordekay ti’n donn li lord pour pa dir nanryen.” (Ester 2:10) Mordekay ti’n demann Ester pour pa dir ki i ti en Zwif, akoz i ti remarke ki bann ki  ti dan pale lerwa Pers ti annan en move pwennvi lo bann Zwif. I ti vreman kontan ler i ti tande ki menm si Ester ti lwen avek li, i ti pe kontinyen demontre menm leta lespri obeisan e saz.

14. Ki mannyer bann zenn ozordi i kapab imit legzanp Ester?

¹⁴ Bann zenn ozordi i osi kapab fer kontan zot paran oubyen bann ki responsab zot. Ler zot pa avek zot paran, menm si zot antoure avek dimoun ki pa konn standar Bondye oubyen ki annan en lavi imoral, zot kapab reziste bann move lenfliyans e kontinyen swiv bann standar drwat Bondye. Ler zot fer sa, parey Ester, zot rezwir leker zot Papa dan lesyel.​—Lir Proverb 27:11.

15, 16. (a) Ki mannyer Ester ti atir lerwa? (b) Akoz sa bann sanzman ki ti pe arive dan lavi Ester ti en defi?

¹⁵ Letan ti’n arive pour Ester ganny prezante devan lerwa, i ti annan posibilite pour li swazir nenport keksoz ki i ti panse i ti pou bezwen, petet pour fer li pli zoli ankor. Avek limilite, i pa ti demann an plis ki sa ki Egay ti dir li. (Ester 2:15) Tre probab, i ti realize ki labote fizik tousel pa ti pou atir lerwa, i ti konnen ki limilite ek modesti ti en keksoz ki ti rar dan lakour rwayal. Eski i ti annan rezon?

¹⁶ Sa resi i reponn sa kestyon: “Lerwa ti kontan Ester plis ki tou lezot madanm, i ti pli apresye li e demontre plis labonte leker anver li ki tou lezot fiy. Alor, lerwa ti met lo son latet kouronn rwayal e fer li vin larenn dan plas Vasti.” (Ester 2:17) I ti dwatet vreman difisil pour sa fiy Zwif ki ti annan limilite adapte avek tou sa bann sanzman dan son lavi, i ti aprezan nouvo larenn, madanm lerwa pli pwisan lo later sa lepok! Eski sa nouvo pozisyon ti fer li vin granzar? Non, i pa ti sanze!

17. (a) Dan ki fason Ester ti reste obeisan anver son papa adoptif? (b) Akoz legzanp Ester i enn ki enportan dan nou letan?

¹⁷ Ester ti reste obeisan anver son papa adoptif, Mordekay. I ti kasyet son relasyon ki i ti annan avek bann Zwif. Kan Mordekay ti dekouver en konplo pour touy Asweris, i ti obeir e fer lerwa konnen e sa bann ki ti pe fer konplo ti ganny pini. (Ester 2:20-23) I ti ankor pe demontre lafwa dan Bondye atraver son limilite ek lobeisans. I vreman enportan dan nou letan pour swiv legzanp Ester, akoz laplipar dimoun pa met valer lo lobeisans plito zot vwar dezobeisans ek rebelyon konman normal! Me pour bann dimoun ki annan lafwa senser, lobeisans i annan en gran valer, zis parey Ester ti demontre.

18. (a) Akoz Mordekay ti refize salye Amann? (Vwar osi not anba lo paz.) (b) Ki mannyer bann zonm ek fanm ki annan lafwa dan nou letan i imit legzanp Mordekay?

¹⁸ En zonm ki ti apel Amann ti ganny en pozisyon enportan dan lakour Asweris. Lerwa ti apwent li konman premye minis, ki fer ki Amann ti vin son konseye prensipal e dezyenm dimoun pour diriz sa lanpir. Lerwa ti menm fer sorti en lord ki tou sa ki vwar sa zofisye i devret salye li. (Ester 3:1-4) Pour Mordekay, sa lord ti en problenm. I ti konnen ki i ti bezwen obei lord lerwa, me sa pa ti vedir ki i ti pou mank respe pour Bondye. Amann ti en Agagit, ki vedir ki tre probab i ti sorti dan desandans Agag, lerwa bann Amalekit ki ti ganny egzekite par profet Bondye Samyel. (1 Sam. 15:33) Bann Amalekit ti sitan move ki zot ti vin lennmi Zeova ek Izrael. Konman en pep, bann Amalekit ti’n ganny kondannen par Bondye. c (Det. 25:19) Ki mannyer en Zwif fidel i kapab salye en Amalekit? Mordekay pa ti pou kapab fer sa. I ti tenir ferm. Dan nou letan osi, bann zonm ek fanm ki annan lafwa in riske zot lavi pour reste atase avek sa prensip: “Nou devre obei Bondye plito ki zonm.”​—Akt 5:29.

19. Ki Amann ti anvi fer e ki mannyer i ti persyad lerwa?

¹⁹ Amann ti vreman ankoler, me i pa ti ase zis pour li rod en fason pour touy Mordekay. I ti anvi detri tou bann Zwif! Amann ti persyad lerwa par fer bann Zwif paret bann move dimoun. San mansyonn non personn, i ti endike ki sa pep pa ti enportan pour lerwa, ki zot ti en pep “ki ti disperse e separe avek lezot dimoun.” Pli move ankor, i ti dir ki zot pa ti obei bann lalwa lerwa alor, zot ti bann rebel danzere. I ti menm propoze pour donn en gro sonm larzan lerwa pour kouver depans pour touy bann Zwif dan sa lanpir. d Asweris ti donn Amann son lotorizasyon pour fer tou sa ki i ti anvi fer.​—Ester 3:5-10.

20, 21. (a) Ki mannyer sa lord ki Amann ti donnen ti afekte bann Zwif dan Lanpir Pers, enkli Mordekay? (b) Ki Mordekay ti enplor Ester pour fer?

²⁰ Deswit bann mesaze ti al vit lo zot seval dan tou kwen  sa lanpir, pour delivre sa santans lanmor lo pep Zwif. Imazin sa lenpak ki sa mesaz ti annan ler i ti ariv ziska Zerizalenm, kot larestan Zwif ki ti’n retournen sorti an egzil an Babilonn ti pe esey rekonstri sa lavil kot i ti napa okenn miray pour defann zot. Petet, Mordekay ti mazin zot, enkli son bann zanmi ek fanmir ki ti dan lavil Siz ler i ti tann sa nouvel terib. Dezespere, i ti desir son lenz, i ti met en goni lo li ek lasann lo son latet e i ti plere byen for dan milye sa lavil. Amann, par kont, ti pe bwar avek lerwa e pa ni ti pe fatig li avek latristes ki i ti’n anmenn lo bokou Zwif ek zot bann zanmi Siz.​—Lir Ester 3:12–4:1.

²¹ Mordekay ti konnen ki i ti devret fer en keksoz pour sov bann Zwif. Me ki i ti pou fer? Ester ti tande ki i ti dan sagrinasyon alor i ti anvoy lenz pour li, me sa pa ti rekonfort Mordekay. Petet, i ti’n demann son lekor depi en bon pe letan akoz Zeova ti’n permet sa lerwa payen pran Ester e fer li vin larenn. La rezon ti paret pli kler pour li. Mordekay ti anvoy en mesaz pour larenn, i ti enplor Ester pour koz avek sa lerwa, pour defann “son pep.”​—Ester 4:4-8.

22. Akoz Ester ti per pour al devan son msye, lerwa? (Vwar osi not anba lo paz.)

 ²² Ester ti’n bezwen trakase ler i ti tann sa mesaz. Sa ti pou vreman teste son lafwa. I ti montre dan son larepons ki i ti anvoy pour Mordekay ki i ti per. I ti fer li rapel lalwa lerwa. Pour vin kot lerwa san ki ou’n ganny kriye par li, sa ti vedir en santans lanmor. Se selman si lerwa ti lev son baton annor ki son lavi ti pou ganny sove. Eski Ester ti annan rezon pour krwar ki lerwa pa ti pou touy li, sirtou ler i ti mazin sa ki ti’n arive avek Vasti ler i pa ti’n vin devan lerwa parey i ti’n ganny lord pour fer? Ester ti dir Mordekay ki i ti fer 30 zour ki i pa ti’n ganny envite pour vwar lerwa! Sa ti fer li annan plis rezon pour mazinen ki sa lerwa, ki son santiman ti sanz vitman, ti nepli kontan li parey avan. e​—Ester 4:9-11.

23. (a) Ki Mordekay ti dir pour afermi lafwa Ester? (b) Akoz i vo lapenn imit legzanp Mordekay?

²³ Mordekay ti reponn avek konviksyon pour afermi lafwa Ester. I ti asir li ki si i pa ti azir, delivrans bann Zwif ti pou vin dan en lot fason. Me ki mannyer i ti pou sov son prop lavi kan persekisyon bann Zwif ti pou vin pli for? Dan sa fason, Mordekay ti pe montre en lafwa for dan Zeova. I ti asire ki Zeova pa ti pou zanmen les Son pep ganny detri e ki nanryen pa ti pou kapab anpes Son bann promes ganny akonplir. (Zoz. 23:14) Answit Mordekay ti demann Ester: “Me sa ki dir ou pa’n ganny sa pozisyon rwayal pour en letan parey?” (Ester 4:12-14) Eski pa Mordekay i en personnaz ki merit ganny imite? I ti annan antyerman konfyans dan Zeova. Eski nou osi nou annan konfyans dan Zeova?​—Prov. 3:5, 6.

24. Ki mannyer Ester ti montre lafwa ek kouraz?

²⁴ Pour Ester, i ti’n ariv ler pour deside ki i pou fer. Ester ti demann Mordekay pour rasanble son bann konpatriyot e pour zennen pandan trwa zour ansanm avek li. I ti fini son mesaz avek en parol senp ki ti demontre son lafwa ek kouraz. Dimoun i ankor rapel sa parol ziska ozordi: “Si fodre mon mor, mon a mor.” (Ester 4:15-17) I ti’n bezwen priy avek plis lentansite pandan sa trwa zour ki okenn lezot zour dan son lavi. Finalman, sa moman ti arive. I ti met pli zoli resanz rwayal, an fezan son mye pour atir lerwa. Epi, i ti pran son semen e i ti ale.

25. Dekrir sa ki ti arive ler Ester ti al kot son msye.

²⁵ Parey i ti ganny dekrir o konmansman sa sapit, Ester ti al kot lakour lerwa. Esey imazin son bann traka e lentansite son lapriyer dan son lespri ek dan son leker. I antre dan lakour lerwa, kot i ti vwar Asweris pe asize lo son tronn. Petet, i ti esey lir lekspresyon lo son figir ki ti antoure par seve boukle ki ti’n ganny byen koupe ek son labarb kare. Si i ti espere, i ti’n bezwen paret en leternite. Me sa moman ti pase e alafendefen, i ti vwar son msye. Sirman, i ti etonnen pour vwar li, me Ester ti kapab vwar lo son figir ki i ti kontan e i ti lev son baton lerwa!​—Ester 5:1, 2.

26. Akoz bann vre Kretyen i bezwen kouraz parey Ester ti demontre e akoz sa ti zis konmansman son travay?

²⁶ Ester ti pou kapab koz avek lerwa e lerwa ti pare pour ekout li. I ti’n pran kote Bondye e riske son lavi pour defann son pep e dan sa fason, i’n kit en bon legzanp lafwa pour tou serviter Bondye menm dan nou letan. Bann vre Kretyen ozordi i montre ki zot kontan bann legzanp koumsa. Zezi ti dir ki bann vre Kretyen ti pou ganny rekonnet par en lanmour kot zot pare pour fer bann sakrifis pour lezot. (Lir Zan 13:34, 35.) Pour demontre sa kalite lanmour anver lezot i demann kouraz parey Ester ti demontre. Me menm si Ester ti’n kapab pran kote pep Bondye sa zour, sa ti zis konmansman son travay. Ki mannyer i ti pou konvenk sa lerwa ki son konseye prefere, Amann, ti sa enn ki ti pe fer konplo kont li? Ki mannyer i ti pou sov son bann dimoun? Nou pou egzamin sa bann kestyon dan sa sapit swivan.