1, 2. (a) Ki mannyer lavi ti pou ete si nou ti napa Labib? (b) Kwa ki ed nou pour benefisye avek Parol Bondye?

 KI MANNYER ou lavi ti pou ete si ou ti napa Labib? Ou ti pou napa bann bon konsey pour gid ou sak zour. Ou pa ti pou konn laverite lo Bondye, lo lavi oubyen lo lavenir. Deplis, ou pa ti pou konn nanryen lo sa ki Zeova ti fer pour bann imen dan lepase.

² Erezman, nou pa dan sa sityasyon tris. Zeova in donn nou son Parol, Labib. I’n promet ki sa mesaz pou dire pour touzour. Zapot Pyer ti sit Izai 40:8. Menm si sa verse pa pe koz lo Labib direkteman, nou kapab aplik li avek sa mesaz Labib. (Lir 1 Pyer 1:24, 25.) Nou kapab pli benefisye avek Labib si nou lir li dan nou prop langaz. Bann dimoun ki kontan Parol Bondye in toultan konn sa. Diran plizyer santenn lannen, dimoun in travay dir pour tradwir Labib e fer li disponib, malgre bann gro lopozisyon ek difikilte. Zeova i anvi ki otan dimoun  posib i “ganny sove e ganny konnesans egzakt lo laverite.”​—1 Timote 2:3, 4.

3. Ki nou pou diskite dan sa lartik? (Vwar portre o konmansman sa lartik.)

³ Dan sa lartik, nou pou diskit lo ki mannyer Parol Bondye in dire malgre (1) bann sanzman dan langaz, (2) bann sanzman politik ki ti sanz langaz prensipal ek (3) lopozisyon kont tradiksyon. Ki mannyer sa diskisyon pou ed nou? I pou ed nou devlop plis lapresyasyon pour Labib ek son Loter.​—Mika 4:2; Romen 15:4.

4. (a) Ki mannyer langaz i sanze avek letan? (b) Ki mannyer nou konnen ki Bondye napa en langaz prefere? Ki mannyer sa i fer ou santi?

⁴ Anmezir letan i pase, langaz i sanze. Bann mo ek lekspresyon i kapab vedir en lot keksoz konpare avek sa ki zot ti vedir avan. Petet ou kapab mazin en legzanp dan ou prop langaz. Sa i osi leka pour bann vye langaz. Sa langaz Ebre ek Grek ki dimoun i koze ozordi i diferan avek sa langaz Ebre ek Grek ki ti ganny servi pour ekri Labib. Laplipar dimoun pa kapab konpran Labib dan sa bann vye langaz ki i ti’n ganny ekrir e zot bezwen en tradiksyon ki zot konpran. Serten in krwar ki si zot aprann sa vye langaz Ebre ek Grek, sa pou fer zot konpran Labib pli byen. Me i kapab ki sa pa pou telman ed zot parey zot krwar. a (Vwar not.) Nou vreman rekonesan ki Labib oubyen bann porsyon Labib in ganny tradwir dan preski 3,000 langaz. Zeova i sa Enn ki oule ki dimoun dan “tou nasyon, tribi [ek] langaz” i benefisye avek son Parol. (Lir Revelasyon 14:6.) Sirman, sa i fer nou vin pli pros avek nou Bondye ki kontan nou e ki pa fer lapreferans.​—Akt 10:34.

5. Kwa ki ti fer King James Version enportan?

⁵ Lefet ki langaz i sanze, sa i osi annan en lefe lo bann tradiksyon Labib. I posib ki en tradiksyon ki ti fasil pour lir ler i ti fek ganny prodwir i nepli sitan kler pli tar. Enn sa legzanp i King James Version ki ti ganny prodwir pour premye fwa an 1611. I ti vin enn bann Labib pli popiler an Angle. Bann mo ki ti ganny servi dan King James Version ti menm annan en lefe lo Angle. b (Vwar not.) Par kont, sa tradiksyon ti servi non Zeova zis detrwa fwa. Dan laplipar landrwa dan Lekritir Ebre kot non Bondye ti’n ganny mete orizinalman, sa versyon ti servi  sa mo “SENYER” an let maziskil. Pli tar, sa versyon ti osi servi sa mo “SENYER” an let maziskil dan serten verse dan Lekritir Grek Kretyen. Sa ti montre ki King James Version ti rekonnet ki non Bondye ti merit ganny mete dan sa ki dimoun i apel Nouvo Testaman.

6. Akoz nou rekonesan ki nou annan Tradiksyon nouvo lemonn?

⁶ Ler King James Version ti fek ganny prodwir, bann mo Angle ki i ti servi ti bann mo modern. Me avek letan, serten sa bann mo ti aret ganny servi e ozordi i difisil pour konpran zot. Menm keksoz ti arive avek bann premye tradiksyon Labib dan lezot langaz. Alor nou vreman rekonesan ki nou annan Tradiksyon nouvo lemonn ki servi en langaz modern. Sa tradiksyon i disponib an antye ouswa an parti dan plis ki 150 langaz. Sa i vedir ki laplipar dimoun dan lemonn ozordi i kapab lir sa tradiksyon dan zot prop langaz. Bann mo modern e fasil pour konpran ki i servi i fer li fasil pour mesaz Bondye tous nou leker. (Psonm 119:97) Me sa ki fer Tradiksyon nouvo lemonn vreman spesyal, se ki i met non Bondye dan bann landrwa kot i ti ete dan langaz orizinal.

7, 8. (a) Akoz en kantite Zwif dan trwazyenm syek Avan Kris pa ti kapab konpran Lekritir Ebre? (b) Kisisa Septant Grek?

⁷ Par ler bann sanzman politik dan lemonn in fer ki dimoun i konmans koz en lot langaz. Me Zeova in fer sir ki Labib i disponib dan en langaz ki dimoun pou kapab konpran. Par egzanp, sa premye 39 liv dan Labib ti ganny ekrir par bann Zwif oubyen bann Izraelit. Zot ti premye pour “ganny konfye bann parol sakre Bondye.” (Romen 3:1, 2) Orizinalman, zot ti ekri sa bann liv swa an Ebre ouswa an Arameen. Me ler zot ti’n ariv dan trwazyenm syek Avan Kris, en kantite Zwif ti nepli konpran Ebre. Akoz? Ler Aleksann Legran ti pran kontrol lo en gran parti lemonn, Lanpir Grek ti agrandi. Sa ti fer ki dan bann landrwa ki Lagres ti dirize, Grek ti vin sa langaz prensipal e en kantite dimoun ti konmans koz Grek dan plas zot prop langaz. (Danyel 8:5-7, 20, 21) Sa ti fer li difisil pour en kantite Zwif konpran Labib an Ebre. Alor ki ti pou arive?

⁸ Apepre 250 an avan Zezi ti ne, sa premye senk liv Labib ti ganny tradwir an Grek. Pli tar, larestan Lekritir Ebre ti osi ganny tradwir. Sa tradiksyon i ganny apele Septant Grek e i koni konman sa premye tradiksyon Lekritir Ebre an antye.

9. (a) Ki mannyer Septant ek lezot premye tradiksyon Labib ti ed dimoun lir Parol Bondye? (b) Ki ou parti prefere dan Lekritir Ebre?

⁹ Gras a Septant, bann Zwif ki ti koz langaz Grek ti kapab lir Lekritir Ebre an Grek. Zis mazinen ki kantite zot ti kontan pour tann oubyen lir Parol Bondye dan zot prop langaz! Avek letan, plizyer parti Labib ti  ganny tradwir dan lezot langaz prensipal, parey Siryak, Gothic ek Laten. Anmezir ki plis dimoun ti kapab lir e konpran Parol Bondye, zot osi zot ti konmans kontan Labib. Deplis, zot osi zot ti kapab annan zot verse prefere, zis parey nou ozordi. (Lir Psonm 119:162-165.) Alor, parey nou’n vwar, Parol Bondye in dire malgre bann sanzman politik ek sanzman bann langaz prensipal.

10. Akoz laplipar dimoun pa ti kapab lir Labib pandan sa letan ki John Wycliffe ti viv?

¹⁰ Diran bann lannen, en kantite dirizan ki ti annan bokou lotorite ti esey anpes bann dimoun lir Labib. Me bann zonm ki ti annan respe pour Bondye ti kontinyen travay pour fer Labib disponib pour tou. Enn parmi zot ti John Wycliffe. I ti reste Langleter pandan katorzyenm syek e i ti krwar ki tou dimoun i devret kapab lir Labib. Pandan sa letan ki i ti viv, laplipar dimoun Langleter pa ti’n zanmen tann mesaz Labib dan zot langaz. Bann Labib ti vreman ser e sak kopi ti bezwen ganny fer avek lanmen. Alor, pa bokou dimoun ki ti annan en Labib. Deplis, laplipar dimoun sa letan pa ti konn lir. I kapab ki bann ki ti al lanmes ti tann Labib ganny lir an Laten, me sa ti en vye langaz ki bann dimoun ordiner pa ti kapab konpran. Ki mannyer Zeova ti fer sir ki bann dimoun ti pou ganny Labib dan zot prop langaz?​—Proverb 2:1-5.

11. Ki lefe Labib Wycliffe ti annan?

¹¹ An 1382, John Wycliffe ek lezot ti tradwir Labib an Angle. Labib Wycliffe ti vin vreman popiler parmi en group ki ti apel bann Lollard. Sa bann dimoun ti kontan Labib. Zot ti vwayaz apye pour vizit vilaz apre vilaz partou Langleter. Bann Lollard ti lir Labib avek bann dimoun e donn zot en parti Labib ki zot ti’n kopye  avek lanmen. Zot travay ti fer Labib vin popiler ankor enn fwa.

12. Ki mannyer bann sef relizye ti santi konsernan Wycliffe ek son travay?

¹² Bann sef relizye ti ay Wycliffe, son Labib ek bann ki ti swiv li. Zot ti persekit bann Lollard e detri tou bann Labib Wycliffe ki zot ti vwar. Menm si Wycliffe ti’n fini mor, bann sef relizye ti deklar li en lennmi Legliz. Zot ti fouy son latonm, pran son bann lezo, brile e zet sa lasann dan larivyer Swift. Me en kantite dimoun ti anvi lir e konpran Parol Bondye e Legliz pa ti kapab aret sa. Dan sa plizyer santenn lannen ki ti swiv, dimoun Lerop ek lezot parti lemonn ti konmans tradwir e enprim Labib dan bann langaz ki bokou dimoun ti kapab konpran.

13. Ki nou kapab asire? Ki mannyer sa i fer nou lafwa pli for?

¹³ Labib i enspire par Bondye. Me sa pa vedir ki sa travay pour tradwir Septant, Labib Wycliffe, King James Version oubyen okenn lezot versyon i direkteman enspire par Bondye. Par kont, ler nou gete ki mannyer sa bann tradiksyon ti ganny fer, i kler ki zis parey Zeova ti’n promet, son Parol in dire. Sa i ranforsi nou lafwa ki tou lezot keksoz ki Zeova in promet pou osi vin vre.​—Zozye 23:14.

14. Ki mannyer sa ki nou aprann lo Labib i fer nou lanmour pour Bondye vin pli for?

¹⁴ Ler nou aprann ki mannyer Zeova in protez son Parol, nou lafwa dan li ek nou lanmour pour li i vin pli for. c (Vwar not.) Akoz Zeova ti donn nou Labib e apre promet pour protez li? Parski i kontan nou e i anvi ansenny nou pour nou prop dibyen. (Lir Izai 48:17, 18.) Sa i pous nou pour kontan e obei li.​—1 Zan 4:19; 5:3.

15. Ki nou pou diskite dan sa lot lartik?

¹⁵ Nou kontan Parol Bondye en kantite, alor ki mannyer nou kapab benefisye ler nou fer lektir Labib personnel? Ki mannyer nou kapab ed bann ki nou zwenn dan predikasyon pour apresye Labib? Ki mannyer bann ansenyan dan kongregasyon i kapab fer sir ki tou keksoz zot ansennyen i baze lo Parol Bondye? Nou pou reponn sa bann kestyon dan sa lot lartik.