1-3. (a) Akoz panse ek langaz Bondye i pli siperyer ki pour bann imen? (b) Ki nou pou aprann dan sa lartik?

ZEOVA pa ti oule gard lavi ek boner pour li tousel, i ti anvi partaze. Alor i ti kree bann lanz e pli tar i ti kree bann imen. (Psonm 36:9; 1 Timote 1:11, NW) Premyerman Zeova ti kree sa enn ki zapot Zan i apel “Laparol.” (Zan 1:1; Revelasyon 3:14) Zeova ti kominik avek Laparol, ki li menm li i Zezi e fer li konn son bann panse ek santiman. (Zan 1:14, 17; Kolosyen 1:15) Zapot Pol i dir ki bann lanz osi i kominike e ki zot annan en langaz, enn ki vreman diferan avek pour bann imen.—1 Korentyen 13:1.

² Zeova i konn tou keksoz lo sa plizyer bilyon lanz ek imen ki i’n kree. I kapab ekoute e konpran lapriyer plizyer milyon dimoun an menm tan, dan nenport ki langaz zot priye. Anmezir ki Zeova pe ekout tou sa bann lapriyer, i osi pe kominik avek bann lanz e diriz zot. Pour Zeova fer sa, son panse ek langaz i bezwen pli siperyer ki panse ek langaz bann imen.  (Lir Izai 55:8, 9. *) (Vwar not.) Alor ler i kominik avek bann imen, i senplifye son mesaz pour nou kapab konpran li.

³ Dan sa lartik, nou pou aprann ki mannyer Zeova i kominik avek bann imen dan en fason kler. Nou pou osi vwar ki mannyer i sanz son fason kominike dapre bann sirkonstans.

4. (a) Ki langaz Zeova ti servi pour kominik avek Moiz, Samyel ek David? (b) Ki i annan dan Labib?

⁴ Ler Zeova ti kominik avek premye zonm, Adan, dan zarden Edenn, i kapab ki i ti koz dan en langaz Ebre ki ti ganny servi lontan. Pli tar, Zeova ti kominik avek bann zonm parey Moiz, Samyel ek David. I vre ki zot ti ekri zot prop mo an Ebre e dan zot prop fason ekrir, me sa ki zot ti pe ekri ti panse Bondye. Par ler zot ti ekri egzakteman sa ki Zeova ti’n dir. Zot ti osi ekri konsernan relasyon ki Bondye ti annan avek son pep dan lepase. Par egzanp, Labib i koz lo zot lafwa ek lanmour pour Bondye e osi zot fot ek enfidelite. Tou sa bann lenformasyon in ganny ekrir pour nou byenfe.—Romen 15:4.

5. Eski Ebre ti sa sel langaz ki Bondye ti servi pour kominik avek bann imen? Eksplike.

⁵ Zeova pa ti toultan kominik avek bann imen dan langaz Ebre. Ler bann Izraelit ti ganny libere Babilonn, serten parmi zot ti koz langaz Arameen tou le zour. Petet sanmenm sa Danyel, Zeremi ek Ezra ti ekri serten parti Labib dan langaz Arameen.—Vwar not dan sa bann verse, Ezra 4:8; 7:12; Zeremi 10:11; ek Danyel 2:4.

6. Akoz Lekritir Ebre ti ganny tradwir an Grek?

⁶ Pli tar, Aleksann Legran ti konkerir laplipar landrwa dan lemonn e en langaz Grek ki apel Koine, ti vin sa langaz prensipal dan bokou pei. Bokou Zwif ti konmans koz Grek e avek letan Lekritir Ebre ti ganny tradwir an Grek. Sa tradiksyon i apel Septant. I ti premye tradiksyon Labib e enn parmi bann ki pli enportan. Bann eksper i krwar ki Septant ti ganny tradwir par 72 tradikter. * (Vwar not.) Serten ti tradwir Lekritir Ebre mo pour mo, tandis ki lezot pa ti fer parey. Kantmenm sa, bann Zwif ki ti  koz Grek e bann Kretyen, ti krwar ki Septant ti Parol Bondye.

7. Ki langaz Zezi ti servi pour ansenny son bann disip?

⁷ I tre probab ki ler Zezi ti lo later i ti koz Ebre. (Zan 19:20; 20:16; Akt 26:14) Petet i ti osi servi serten lekspresyon Arameen ki dimoun ti servi sa letan. Me i ti osi konn sa langaz Ebre ki ti ganny servi lontan, ki Moiz ek bann profet ti koze. Sa ki zot ti ekrir ti ganny lir dan sinagog tou le semenn. (Lik 4:17-19; 24:44, 45; Akt 15:21) Menm si Grek ek Laten ti ganny servi dan letan Zezi, Labib pa dir nou si i ti koz sa bann langaz.

8, 9. Akoz bokou Kretyen ti koz Grek e ki sa i ansenny nou lo Zeova?

⁸ Bann premye disip Zezi ti koz Ebre, me apre son lanmor, son bann disip ti koz lezot langaz. (Lir Akt 6:1. *) (Vwar not.) Anmezir ki bon nouvel ti ganny prese dan plis landrwa, bokou Kretyen ti koz Grek dan plas Ebre. Vi ki Grek ti sa langaz prensipal, liv Matye, Mark, Lik ek Zan ti ganny distribye an Grek. * (Vwar not.) Bann let zapot Pol osi ek lezot liv Labib ti ganny ekrir an Grek.

⁹ I enteresan ki ler bann ekriven Lekritir Grek ti sit Lekritir Ebre, zot ti souvan servi Septant. Par ler, sa bann sitasyon ti en pti pe diferan avek lafason ki i ti’n ganny ekrir an Ebre. Alor travay bann tradikter enparfe ti form parti sa Labib ki nou annan ozordi. Sa i ansenny nou ki Zeova pa konsider en langaz oubyen kiltir konman pli siperyer ki en lot.—Lir Akt 10:34.

10. Ki nou’n aprann avek lafason ki Zeova i kominik avek bann imen?

¹⁰ Nou’n aprann ki Zeova i kominik avek bann imen dapre zot sirkonstans. I pa ekspekte ki nou koz en langaz spesifik pour konn li ouswa son plan. (Lir Zekarya 8:23; * Revelasyon 7:9, 10.) (Vwar not.) Nou’n osi aprann ki Zeova ti enspir bann ekriven Labib, me ki i ti permet zot pour ekri son panse dan zot prop mo.

11. Akoz i pa en problenm pour Zeova ki bann imen i koz diferan langaz?

¹¹ Imen i koz diferan langaz, me sa  pa en problenm pour Zeova. Ki mannyer nou konnen? Dan Labib, i annan zis detrwa parol ki Zezi ti dir dan son langaz. (Matye 27:46; Mark 5:41; 7:34; 14:36) Me Zeova ti fer sir ki mesaz Zezi ti ganny ekrir e tradwir an Grek e avek letan, dan lezot langaz. An plis, vi ki bann Zwif ek Kretyen ti kopye Parol Bondye plizyer fwa, son mesaz ti ganny prezerve. Apre sa bann kopi ti ganny tradwir dan bokou lezot langaz. Apepre 400 an apre lanmor Kris, John Chrysostom ti dir ki bann lansennyman Zezi ti’n ganny tradwir dan langaz bann Siryen, Ezipsyen, Endyen, Pers, Etyopyen e plizyer lezot.

12. Ki mannyer Labib in ganny atake?

¹² Tou dilon listwar, Labib ek bann ki’n tradwir e distribye li in ganny atake. Apepre 300 an apre nesans Zezi, Diokletyen, Lanperer Romen, ti donn lord pour ki tou kopi Labib i ganny detrir. Apepre 1,200 an pli tar, William Tyndale ti konmans tradwir Labib an Angle. I ti dir ki si Bondye ti permet li viv ase lontan, i ti pou fer sir ki menm en pti garson lo laferm ti pou konn Labib pli byen ki en pret. Vi ki Tyndale ti ganny persekite, i ti bezwen kit Langleter e al Lerop pour li kapab tradwir e enprim son Labib. Menm si bann sef relizye ti esey bril tou bann kopi Labib ki zot ti trouve, tradiksyon Tyndale ti ganny distribye avek bokou dimoun. Me pli tar, Tyndale ti ganny trangle e brile lo en poto. Me sa bann sef relizye pa ti reisi detri son tradiksyon e i ti ganny servi pour prepar en tradiksyon Labib ki apel King James Version.—Lir 2 Timote 2:9.

13. Ki bann resers lo bann vye maniskri Labib in montre?

¹³ I vre ki parmi bann pli vye kopi Labib i annan bann pti fot ek diferans. Par kont, bann eksper Labib ti byen etidye plizyer milye maniskri, bann bout maniskri e bann vye tradiksyon Labib. Apre ki zot ti’n fer bann konparezon, zot ti trouve ki i annan zis detrwa verse ki annan serten pti diferans ki pa ti grav. Me mesaz Labib pa’n sanze. Bann resers  koumsa i fer bann etidyan Labib senser asire ki sa ki zot annan ozordi i Parol enspire Zeova.—Izai 40:8. * (Vwar not.)

14. Ki mannyer Labib i disponib ozordi?

¹⁴ Malgre tou sa bann latak kont Labib, i’n ganny tradwir dan plis ki 2,800 langaz. Sa i plis ki okenn lezot liv ki disponib ozordi. Menm si bokou dimoun napa lafwa dan Bondye, son Parol i ankor sa liv ki’n pli ganny distribye dan listwar. Kantmenm serten tradiksyon Labib pa fasil pour lir oubyen pa telman egzakt, laplipar Labib i donn en mesaz lespwar ek lavi eternel.

15. (a) Ki mannyer nou bann piblikasyon baze lo Labib in sanze depi 1919? (b) Akoz nou bann piblikasyon i ganny ekrir an Angle avan?

¹⁵ An 1919, en pti group etidyan Labib ti ganny apwente konman “lesklav fidel e pridan.” Sa letan, lesklav fidel ti servi Angle plis pour kominik avek pep Bondye. (Matye 24:45, NW) Me ozordi, bann piblikasyon baze lo Labib i disponib dan plis ki 700 langaz. Parey langaz Grek dan lepase, ozordi Angle i sa langaz ki pli ganny servi dan biznes ek ledikasyon e dimoun preski partou i konpran li. Alor nou bann piblikasyon i ganny ekrir an Angle e apre i ganny tradwir dan lezot langaz.

16, 17. (a) Ki pep Bondye ti bezwen? (b) Ki mannyer sa ti arive? (c) Ki Frer Knorr ti anvi?

¹⁶ Tou nou bann piblikasyon i baze lo Labib. Avan, pep Bondye ti servi King James Version, ki ti’n fini ganny tradwir an 1611. Par kont, i ti’n ganny ekrir dan en vye langaz ki difisil pour konpran. Non Bondye ti ganny servi zis detrwa fwa, menm si i ti’n ganny servi plizyer milye fwa dan bann vye maniskri. Sa versyon ti osi annan bann fot tradiksyon e bann verse an plis ki pa ti dan bann pli vye maniskri. Lezot tradiksyon Labib Angle ti annan menm problenm.

¹⁷ I kler ki pep Bondye ti bezwen en tradiksyon Labib ki ti egzakt e fasil  pour konpran. Alor Komite Tradiksyon Labib ti ganny formen e depi 1950 ziska 1960 bann frer lo sa komite ti lans bann porsyon sa Labib. Premye volim dan sa sis volim ti ganny lanse dan en lasanble le 2 Out 1950. Dan sa lasanble, Frer Knorr ti dir ki pep Bondye ti bezwen en tradiksyon Labib modern ki egzakt e fasil pour konpran, enn ki ti pou ed zot aprann laverite pli byen. Zot ti bezwen en tradiksyon ki ti senp e fasil pour konpran parey bann lekritir orizinal bann disip Kris. Frer Knorr ti anvi ki New World Translation i ed plizyer milyon dimoun konn Zeova.

18. Kwa ki’n ede pour Labib ganny tradwir?

¹⁸ Letan ti ariv 1963, rev Frer Knorr ti vin vre. New World Translation of the Christian Greek Scriptures ti disponib an Alman, Dutch, Espanyol, Franse, Italyen ek Portige. An 1989, Konsey Direkter Temwen Zeova ti form en nouvo departman kot biro prensipal pour ed bann tradikter Labib. Apre an 2005, zot ti donn permisyon pour tradwir Labib dan bann langaz ki Latour Veyer ti deza pe ganny tradwir. Sa in fer ki aprezan New World Translation antye oubyen en parti i disponib dan plis ki 130 langaz.

19. Ki levennman enportan ki ti arive an 2013 e ki nou pou aprann dan sa lot lartik?

¹⁹ Langaz Angle in sanze depi ki premye edisyon New World Translation ti ganny lanse, alor i ti neseser pour reviz sa Labib e servi bann mo ki pli fasil pour konpran. Le 5 ek 6 Oktob 2013, en lodyans 1,413,676 dan 31 pei ti asiste oubyen ekout par Enternet sanventnevyenm miting anyel Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. En manm Konsey Direkter ti anonse ki New World Translation an Angle in ganny revize. Lodyans ti eksite e bokou ti plere ler zot ti ganny zot prop kopi sa nouvo tradiksyon. Anmezir ki bann orater ti lir bann verse dan sa Labib, i ti kler pour tou ki sa edisyon ti pli fasil pour lir e konpran. Dan sa lot lartik, nou pou aprann plis lo sa Labib e osi ki mannyer i pe ganny tradwir dan lezot langaz.