1. ˗Mën ˈö ˈkwa˗ ˈsuan˗ bho Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu kpö ˈgü?

 BIBLÖ ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ꞊gblɛɛn ˈö˗ pö ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dho ˗a ˈsü wo ˗de ˈgü ˈwo wo ˗de nu ˗a ˗bha yö ˗dhɛ, ˈö ˈwo ˗wɩ ˗a ˗bha kö ˗a Gbö Yesu ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü wo ˈka. (Ps. 110:3) ˈWɔn ˈö bhë ˗yö kë ˗ni ˈgü ꞊dɛɛ. ˗Kwɛ ˈˈpɛpɛ ˈka Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗wo wo ꞊faan ˗sü ˈwo ˈˈlɛlɛ ˈˈmliɲɔn këŋ ꞊va ˗kë ˗zlanwopösü ˗bha. ˗Wa ˗sü wo ˗de ˈgü ˈwo˗ ˗kë, ˈwaa ˗an ꞊saa bho ˗a ˗wɔn ˈgü. ˗Wo wo ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˗sü ˈpö ˈwo wo ꞊dhegblü ˗nu ˗takun kö pë ˗nu ˈö ˗an ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha ˗yö kë ˗an ˗gɔ. ˗Wo ˗an ꞊faan ˗mën, ˈö ˈwo ˗an ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban. ˗A mɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhiʋ̈sümɛn ˗nu ˈka ˗wo ˈˈlɛlɛ ꞊va ˗kë ꞊shiö ˗bhɔkwëë ˗nu baasü waa ˗wo wo ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˗sü ˈö ˈwo ˗an ꞊faanmën, ˗a ˗bha. ˗Mën ˈö ˗an ˗blü yö ˈˈsinman ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an kë ˗sü ˗bha? Zoova ˗dhɔ waa ˗an këyoo ˗nu ˗dhɔ ˗mü.—Mat. 22:37-39.

2. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Wlɔmö 15:1-3 ˈgü, ˈwɔnzuan ˗mɛɛn ˈö Yesu ˗ya to kwa ˗gɔ?

² Yesu ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ö ö ˗zota mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wɔn ˈgü ˈgbɛ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ö ˗de ˗wɔn ˗ta. Kwa kwa ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈpö kö ˈkwa ˈto ˗a ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈. (Wlɔmö 15:1-3 ˗wo pö) Mɛn ˗nu ˈwo to ˗a ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗wo ˗dho ˈwɔn ˗së ꞊va ꞊slɔɔ˗. ꞊Ii, Yesu ˗ya ˗pö: «I ˗bha pë ˗nu mɛ ˗dhɛ ˗sü ˗yö i ˗bha ˈwɔn ˗së ˈkpii˗ ˈka ˈö ꞊ziö˗ mɛ ˗bha pë ˗nu i ˗dhɛ ˗sü ˗ta.»—Këw. 20:35.

3. ˈMën ˈkwa dho ˗a draanˈˈ ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

³ ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, pë ˈbha ˗nu ˈö Yesu ˗yö ˗an ˗kë kö ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun waa ˗kɔ ˈö ˈkwa dho ˈto ˗a ˈka ˗a ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, kwa ˗dho ˗an yö. ˗Kɔ ˈö ˈkwa dho ˗a kë˗ ˈka kö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗dhɔ ˗yö ˗dadhiʋ̈ kwa zuʋ̈ˈˈ ˈgü, kwa ˗dho ˗a yö ˈpö.

4. Yesu ˗yö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha ˈwɔn ˗së ˗bɔ ö ˗de ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁴ ˈKö Yesu ˈgü ˗kë ga ˗sü ˈka, ˗yö mɛn ˗nu ˗takun. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka, mɛn ꞊va ꞊dede ˗wo ˗nu Yesu ˈˈpiʋ̈ ˗tɔn ˈˈklëëdhɛ do ˈbha ˈgü. ˗Yö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kë ˈˈdhʋ̈ Kapɛɛnaɔmö ˗dhɛ ˈˈsuee. Pë ˈö Yesu ˗ya ˗kë ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˈÖ ˗kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗ya ꞊gloo bhɛɛsü ˗bha gbeŋgbeŋ ˗dhɛ ˗ya ˈdho ˗ya ꞊kpɔɔ ˗a ˈka. ˈYaa za gü ꞊dhɛ ˗a ˈgü ˗kë ga ˗sü ˈka. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kpan mɛn kpö ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha, ˈö ˈˈflɛɛmɛn ˗nu waa ˈˈyuamɛn ˗nu yö, ˗an ˗wëë ˗ya ˗kë. ˗Yö ˗an ˗dhɛ ˗bo, ˈö go mü ˈzü ˈö mɛn ꞊faanmën ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ do ˈkpii˗ ˈö˗ suu ˈti kë do, ˈwo˗ ˗dhɛ Dhiaŋ ˈö Yesu ˗ya zë ˗tɔn ꞊troo bhë, ˗a zë.—Dhu. 6:12-20.

5. ˈKɔdë ˗nu ˗dho ˈto Yesu ˗bha ˗dhɔ ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁵ ˈKɔdë ˗nu ˗dho ˈto Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Kwa kwa ˗zota: ˈKɔdë do ˗ya ˈgo yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha kë ˗ya nu ˈkɔɔ, ˗a ˈgü ˗ya ga ꞊dedewo. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö wo ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ ˗sü ˈö dho kë ˗dhɛkpaɔyi ˈö bhë˗ ˈka, ˈö˗ ˗ya yi ˈˈwɛɛ ˗bha. ˈˈKɛɛ ˈyö ꞊bhɛɛ Zoova ˗dhɛ kö ˗yö ꞊faan nu ö ˗dhɛ ˈö ˈˈdhiʋ̈sü ˗bhɔkwëë ˈö bhë ˗a ˈka. Zoova ˗ya ˗bha bhɛɛwo ˗daakë, ˈyö ˈwo wo ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ ˗sü ˗kë ꞊dhɛ ˗kɔ ˈwo˗ ˗kë ˗a ˈka ˈˈdhoogɔ ˈˈpɛpɛ ˈka ˗a ˈdhö. ˗Dhɛkpaɔyi ˈö bhë ˗a ˈka, ˈnën ˗nu ˗wo ˗gleŋ ˗tiaandhö ˗sü wo ˗mɛn ˗nu ˗bha. ˗Wa ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkësü ˗wɔn ˗yö ˗an ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ˈˈpɛpɛ ˗ta.

6. ˗Kɔ ˈö Yesu ˗yö ö ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ sü ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗a ˈka, ˗a ˈwɔnzuan do ˗zɔn?

⁶ Yesu ˗bhawɔn ˗ya yö ˗kë ö do ˈka sü ˗bha mɛn ˗nu ˗wa nu ˗a ˈˈpiʋ̈, ˗yö ˗an ˗takun. ˈDhɛ Yesu ˗ya man ꞊dhɛ ˗wa Zan Mɛnbɔyibhaamɛn zë, ˗kɔ ˈö ˗kë ˗a ˈka ö ˗de ˈgü, ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˗Wëë ˗yö ˗bɔ ˗a ˗ta ꞊dedewo. Biblö ˗ya ˗pö: «꞊Dhɛ ˈö Yesu ꞊ya [Zan ˗bha] ˈwɔn bha˗ ma, ˈyö ˗da [ˈˈyitagɔ] ˈgü ö do ˈka ˈyö dho ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ꞊nëng ˗dhɛ ˈbha ˈgü.» (Mat. 14:10-13) ˈPë ˗kë ˈö kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈö kë ö do ˈka kwa˗ ˈgüman. Mɛn ˈbha ˗nu ˈwo ˈdhö ˈwɔn ˗ya ˈmën ˗a zuʋ̈ˈˈ ˈka, ˗kë wo do ˈka ˗sü ˈwo ˈˈgbʋ bɔ ˗yö ˗an ˗dhɛ ˗së. ˈˈKɛɛ Yesu ˈti ˗mɔn ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha. Mɛn kpö ˗ziisü do ˗yö ˗lo ˗dhɛ ˈö Yesu kun ˈdho ˗ni ˗a ˗bha bhë ˗a ˈgü, kö yö ꞊dede yö ˈti ˗lo mü ꞊köŋ. ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˈmën Yesu ˗ya ˗kë? ˗Yö ö ˗zota mɛn ˗nu bhë ˗an ˗wɔn ˈgü, «ˈyö ˗wëë ˗yö zun bɔ ˗sü ˗bha ˗a ˗ta.» ˗Ya ˗yö ꞊dhɛ ˗an ˗bhawɔn ˗zogbandhe waa ˗takundhe  ˈö go ˗Zlan ˈˈpiʋ̈ ˗an ˗bha, ˈyö to mü ˈö ˗ya «ˈwɔn ˈgbɛ ˈö ˗gban [˗Zlan] ˗wɔn ˗bha ˗a ˈklɔɔ˗ ˗pö ˗nu ˗dhɛ ˗sü ˗bha.»—Mak. 6:31-34; Dhu. 9:10, 11.

7-8. Mɛn ˈbha ˗bhawɔn ˗ya yö ˗takundhe ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü, mɛn zii ˗nu ˗to Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁷ Mɛn zii ˗nu ˗to Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Wo ˗de nu ˈö mɛn zii ˗nu ˈdhö˗ wo ni ˈgü wo zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka kwa ˗wɔn ˈgü bhë, kwa ˗an ˈˈnuɛ ˗bho ˗a ˗bha. ˗Wo yö ꞊va ˗kë ˗bindhe ˈgü ˈö ˈkwaa˗ ˈwɔn dɔ. ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: Kwa ꞊dhegblü ˈbha ˈyaa ö ˈflëëgü, ˗a mɛn ˗nu ˈwo kwa ˈˈdhɛkësü ˈwɔnyëë˗ ˗nu ˈka ˗wo ˗dho ˈzozodhö ˈwo˗ ˗takun. ˗A ꞊vadhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈ gbeŋ ꞊zinŋgü. ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˗wëë ˗yö kwa ˗bha mɛn zii ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗kë, waa wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wo wo ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˈwɔn ˗së ˗bɔ wo ˗de ˗bha ˈˈdhiʋ̈.

⁸ Mɛn zii ˗nu ˗wo wo ˗kɔ ˗da ˈpö ˗zlanwokɔ ˗nu dɔ ˗sü ˗yö ˗dhɛ, ˈö ˈˈyi ˗ya pa ɛɛnˈˈ ˈˈsɛ ˗ya ꞊zii ˗dhɛ ˈbha ˈgü, ˈwo ˗kë ˗numɛndhɛmɛn ˗nu ˈka. Mɛn zii ˗nu ˗wo ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˗sü ˈzü ˈwo kwa ꞊klaŋ ˗kë ˗zlanwokɔdhi ˈgü, ˈwo kwa ꞊faanmën. ˗A ˗dhɛa ˗bha ꞊dedewo kö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo bhë waa wo ˗bha ˈkɔɔmɛn ˗nu ˈkwa ˗an ˈˈnuɛ bho. ˗Kwa bhɛɛˈˈ Zoova ˗dhɛ kö ˗yö ˈto ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗kplawo. ˈˈKɛɛ ꞊dhɛ mɛn ˈˈpɛpɛ ˈdhö, mɛn zii ˗nu dua ˗mü kö ˗wo wo ˗zokë wo ˗de ˈˈpiʋ̈. ˗An dua ˈyaa ˗mü kö ˗wo ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va kë ˗zlanwokɔdhi ˗bha ˈwɔn ˗nu ˗bha, kö ˗wo wo bo wo ˗zokë wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈka.

9. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Fidhipö 2:4, 5 ˈgü, ˈwɔn kë ˗kɔ ˗mɛɛn ˈö kletiɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ dua ˈdhö ˗mü ˗wa kë˗ ˈka?

⁹ ˗Bhö Fidhipö 2:4, 5 ˗wo pö. ˗Yö ˈˈdhʋ̈ ꞊dhɛ mɛn ꞊gban ˈkwaa mɛn zii ˗nu ˈka, ˈˈkɛɛ kwa ˈˈpɛpɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa to Yesu ˗bha mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha ˈwɔn ˗së ˗bɔ ö ˗de ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˗sü  ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈. Biblö ˗ya ˗pö ˗yö «꞊dhuëngdhɛ ˗kwi ˗da ö ˗bha.» (Fdh. 2:7) ˗Kwa kwa ˗zota ˗së ˈka ˗a ˈklɔɔ˗ ˈgü. ꞊Dhuëŋ ɛɛnˈˈ yökëmɛn ˗ya ˈˈslö ˗mɛɛn ˗kplawo kö ˈö kë ö ˗gɔmɛn ˗dhɛ ˗së. ˗Dhɛ ˈö ˗kë ˈpö ꞊dhɛ kwa Zoova ˗bha ꞊dhuëŋ ˗nu waa yö ˗kë kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈˈdhiʋ̈ ˗mɛn ˗nu ˈka, kwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kwa ˗de nu ˈwɔn ˈö ˗së Zoova waa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˈka, ˗a kë ˗sü ˗dhɛ. ˈKwa˗ pö ˈkwa ˗mɔn ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha, ˗yö ˗dho kë ˗së kö ˈkwa ˈto ˗dhioo ˗nu ˈö ˈkwa dho ˗an yö bhë, ˗an ˈˈpiʋ̈.

10. Dhɛɛˈˈ ˗mɛɛn ˗nu ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗an ˈkpɔ kwa ˗de ˗gɔ?

¹⁰ ˗Kwa kwa ˗zota kwa ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˈgü. Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗kwa ˗an ˈkpɔ kwa ˗de ˗gɔ: ‹Mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bhawɔn ˗ya yö ˗takundhe ˗bha, n zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˗wɩ ˗a ˗bha kö ˈa n ˗de nu ˗an ˗takun ˗sü ˗dhɛ ˗ee? ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: Kö ˗wa pö n ˗dhɛ ˈa ˈdho ˗wo n ꞊dhegblü ˈbha ˗dhɛ ˗dhɔtrɔɔplöö, ɛɛnˈˈ ˈzü n ꞊dhegblü ˈbha ˈö ˗ya kë zii ˈa ˈdho ˗a ˈsü kö ˈa nu ˗a ˈka ˗bhɔkwëë ˗ta, a ˗dho ˈˈwɩ ˗a ˗bha ˗ee? ˗Bhɔkwëëkëgükɔ ɛɛnˈˈ ˗bhɔkwëë ˈkpii˗ kë ˗dhɛ ˗nu ˈˈzu ˗wɔn ˗ya ˗da, a ˗dho mü ˈzozodhö kö ˈa n ˗kɔ ˗da ˗a yö ˈgü ˗ee? ˈDhɛ ˈkwa kwa ˗de nu Zoova ˗dhɛ, kwa˗ ˗pö ˗a ˗dhɛ pë ˈˈpɛpɛ ˈö kwa ˗gɔ kwa ˗dho ˗a ˈsü ˈö ˈkwa˗ ˗dhɔkë ˗a ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü ˈkwa kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ, kwa ꞊faan waa kwa ꞊slɔɔpë ˗nu ˈsü ˈkwa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗a ˈka, ˗a zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗yö ˗da ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ pë ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa˗ kë yö ˗mü. ˈKwa˗ yö ꞊dhɛ ˗a ˈbha mü ˈö ˈkwaa˗ ˗a kë ˗së ˈka, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë?

11. Bhɛɛsü ˗dho kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö mɛn ˗nu ˗takun ˗dhɔ yö ˗da kwa ˈgü?

¹¹ ˗Kwa bhɛɛˈˈ Zoova ˗dhɛ kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka. ˈKwa˗ ˈsuan˗ bho ꞊dhɛ kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˗de ˗nu mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wɔn ˈgü ˗sü draanˈˈ ˈwɔn ˈbha ˗nu ˈgü, ˈˈkɛɛ ˈö˗ kë ˗sü ꞊faan ˈyaa kwa ˗gɔ, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë? ˗Kwa bhɛɛˈˈ Zoova ˗dhɛ kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka, kö ˗kɔ ˈö ˈkwa˗ ˈka kwa ˗de ˈgü ˈkwa˗ pö ˗a ˗dhɛ ˈˈpuu ˈka. ˗Kwaa pö ˗a ˗dhɛ ˗ya «kë ˗faan waa˗ kë zuëga ˗da k[w]a ˈˈgblʋ̈ʋ̈˗.»—Fdh. 2:13.

12. Kwa ꞊dhegblü ˈnëngɔɔn˗ ˗nu ˈö ˗wa bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗wo ˗dho wo ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗nu ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹² ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈbha bɔ ˈˈyi ꞊bhaa, ˗a pö Zoova ˗dhɛ ˗yö ü ˗takun kö ü ꞊dhegblü ˗nu ˈwo ˗zlanwokɔɔdhö ˗an ˗takun ˗dhɔ ˗yö ü kë. ˈˈSɛ ˈbha ˗nu ˈgü, mɛn zii ˗nu ˗wo ꞊va ˈwo ˗ʒiö ˗a ˈka mɛn zii ˗kɔ ꞊löö ˗nu ˗ta, ˈö˗ mɛn zii ˗kɔ ꞊löö ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗a mɛn ꞊vadhɛ ˈwaa wlüünën ˗nu ˈka. ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˈgümɛn ˗nu kpö ˗yö ˗da ˗ni ˈgü ˈˈdhiʋ̈, wlüünën ˗nu ˈwo dho wo ˗zokë wo ꞊dhegblü ˗nu ˈwo ˗zlankɔɔdhö ˗an ˈˈpiʋ̈, kwa ˗bhawɔn ˗yö ˗an ˗bha. ˈBha ˈˈwɩ ˗a ˗bha kö ˈü ˈdho ˗dhɛ ˈˈoo ˗dhɛ ˈö ˗an ˗bhawɔn yö ü ˗bha mü ˗a ˈgü, ü ˗dho kë zuʋ̈gblüdhi ˈgü. ˈMën ˗kë? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ ü ˗dho kë Zoova ˗dhɛ ˗së, ˈö ü ˈtɔ ˗së ˗yö to mɛn ˗nu ˈˈdhi, ˈö zuʋ̈gblüdhi ˈö mɛn ˗nu ˗takunsü ˈgü ˈü˗ ꞊slɔɔ ˈzü.

13-14. ˗Mën ꞊dede ˈö ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗takun? (Pë ˈˈbin ˈö˗ kwi ˗ta bhë ˗a ˗ga.)

¹³ ˗Kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈgü kö mɛn ˈö˗ ˗bhawɔn ˈdhö ˗takundhe ˗bha ˈkwa˗ dɔ. Bɔmɛn Pɔdhö ˗yö ˈtɔŋ˗ ˗dɔ kletiɛn ˗nu ˈwo kun Zude ˗an ˗ta ˈö˗ pö: «Ka ˗zʋ ˈya ˈdho bhɔ ka ˈko ˗ta ˗kun ˈwɔn ˗nu ˈgü ˗sü waa˗ ˈwɔn ˗së kë ˗sü ˈka. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˈˈsaa˗ suu ˈdhɛ ˈö bha ꞊në˗ ˈˈdhia ˗yö ma [˗Zlan] ˈgü.» (Ebl. 13:16) ˗Yö ˗kun ˗dhioo ˗së ꞊dede ˈka. ˈDhɛ Pɔdhö ˗yö ˈsëëdhɛ ˈö bhë ˗a bɔ, ˗a ˗dhɛ ˈti ꞊gwëë ˈyö kletiɛn ˗nu ˈwo kun Zude ˈwo wo ˗bha ˈkɔ ˗nu, wo ˗bha ˈˈdhoo ˗nu, wo ꞊dhegblü ˗nu ˈö ˈwaa kletiɛn ˈka ˗an to ˈwo ꞊duëë, ˈwo dho ‹˗tɔn ˗gbeng ˈgü ˗zian ˈka.› (Mat. 24:16) ˗A ˈˈtʋ̈ŋ bhë˗ ˈka, ˗an ˗bhawɔn ˗kun wo ˈko ˗nu ˗bha ˗takundhe ˗bha ꞊dedewo. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈdhɛ Pɔdhö ˗yö ˗dhioo ˈö bhë ˗a dɔ ˗wo ˗to mü ˈwo˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, kö ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ pë ˗nu ˈwo kun ˗an ˗gɔ ˗an ˗gblü wo ˈko ˗nu ˈka ˗sü, ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ ˗bɛ ˈwɔn ˈwo˗ ˈgü ˗a ˗bha ˗sü ˈti kë ˗an ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗.

 ¹⁴ Pë ˗nu ˈö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö ˗an ˗bha wo ˈti ˗dho ˗a pö kwa ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: Kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗bha dhebɔ ˗wɔn ˗ya kë, ˗a ˗bhawɔn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗yö yö kwa ˗bha ˗takundhe ˗bha kö ˈkwa ˗bhöpë nu ˗a ˗dhɛ, ˈkwa˗ ˈsü kwa ˗bha gɔ ɛɛnˈˈ ˗piö ꞊soo ˗nu ꞊taa, ɛɛnˈˈ ˈzü kö ˈkwa˗ ˗bha yö ˈbha ˗nu kë ˈkɔɔ. ˗A ˈbha ˗ya kë yö ˈti ˗dho ˗a pö kwa ˗dhɛ, ˈö sü ꞊dhɛ ˈyaa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈö kwa ꞊sëë bho. ˈˈKɛɛ ˈkwa˗ ˈsü kwa ˗de ˈgü ˈkwa˗ ˗takun, ˗a zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dho dhi ꞊dedewo. ˈKwa ˗dho ˗a pö kwa ˗de ˗dhɛ ꞊dhɛ mɛn ˈˈwɛɛ ˈbha ˗dho ˗a ˗takun, ɛɛnˈˈ ˈzü ˗a ˗bhawɔn ˗ya yö pë ˈbha ˗bha, ˗yö ˗dho ˗a pö kwa ˗dhɛ ˗kplawo. ˗Kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ: ‹A ˗kë ˈwɔn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü ˗be, ˗takundhe ˗mɛɛn ˈö n ˗bhawɔn dho yö ˗a ˗bha?›

15. ꞊Ya kë ꞊dhɛ kwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa mɛn ˗nu ˗takun, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë?

¹⁵ ˗Kwa kë mɛn ˈö ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha ˗dhɛ ˈdhö ˗së ˗a ˈka. ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗nu ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë, ka ˗an ˗dɔ. ˈWaa˗ ˗zɔn toŋtoŋdhö ꞊dhɛ kwa wo ꞊sëë bho ˗ni ˈgü. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ kwa ˗bhawɔn ˗ya yö pë ˈbha ˗bha kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zoyö ˗an ˗dhɛ, ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈpö ˈkwa˗ kë ꞊dhɛ ˗an ˈdhö. Mɛn zii do ˈwo˗ ˗dhɛ Alanö ˈö˗ ˗kwɛ ˈdhö 45 ˗yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kë mɛn ˈö ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha ˗dhɛ ˈdhö ˗së ˗a ˈka. ˗Ya ˗pö: «Yö ˗kun Yesu ˗kɔ ˗ta ꞊va, ˈˈkɛɛ mɛn suu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗kun ꞊ɲɔɔn ˗ni ˈgü ˗a ˗bha, ˈö ˗takundhe ˗dhɛ ˗a ˗gɔ ˗sü ˈˈsuʋ̈ ˈyaa ˗an kë. ˗Wa ˗yö ꞊dhɛ ˗yö ö ˗zota wo ˗wɔn ˈgü. A˗ ˈˈpiʋ̈ ˈa kë ꞊dhɛ Yesu ˈdhö, kö mɛn ˗nu ˗wo n yö ꞊dhɛ mɛn ˈö ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha ˗dhɛ ˈdhö ˗së, ˈö mɛn ˗nu ˗dhɔ ˗ya ˗kë, ˈö ö ˗zota ˗an ˗wɔn ˈgü ˗a ˈdhö.»

16. Psaume 119:59, 60 ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗sü ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˈto Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁶ Kwa ˈti ˗mɔn ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha ˈkpakpadhö ꞊dhɛ Yesu ˈdhö, kwa ˈgü ˈya ˗dho ga. (Zak. 3:2) Mɛn ˈö yö ˈbha draanˈˈ ˗ni ˈgü, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö pë ˗nu ˗yökë ˈkpakpadhö ꞊dhɛ ö ˗gɔmɛn ˈdhö. ˈˈKɛɛ ˗ya  ˗gleŋ ˗nu ˈsü ˗a ˗dhɛ ˗nu ˈwo zë ˗a ˗gɔ ˗an ˈgü, ˗ya ö ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗ya ˈto ö ˗gɔmɛn ˗bha yökë ˗kɔ ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗gɛn ˗dho ˈdho ˈˈdhiʋ̈ ˗së ˈka. ˗Kɔ do ˈö bhë˗ ˈka, pë ˗nu ˈö ˈkwa ˗an draanˈˈ ˗ni Biblö ˈgü bhë ˈkwa ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, ˗a ˗dhɛ ˗nu ˈö ˈkwaa ˗an kë ˗së ˈka ˈkwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈkwa ˗an draanˈˈ, kwa ˗dho ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa to Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗së ˈka.—Psaume 119:59, 60 ˗wo pö.

17-18. ˈKwa ʒiö Yesu ˗bha mɛn ˗nu ˗takun ˗sü ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˗nu ˈkwa dho ˗an ꞊slɔɔ ˗a ˈgü?

¹⁷ ˈKwa mɛn ˗nu ˗takun, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö mɛn ˗nu ˗takun ˗sü ˗dhɔ ˗da ˗an ˈgü ˈpö. Mɛn zii do ˈwo˗ ˗dhɛ Timö ˗ya ˗pö: «Kwa ꞊dhegblü ˈnëngɔɔn˗ ˈbha ˗nu ˈwo ˈdhö, ˈö˗ mɛn ˈbha ˗nu ˈdhö ꞊kun wlüünën ˗nu ꞊dede ˈka, ˗an ˗gɛn ˗ya ˈdho ˈˈdhiʋ̈ ˗wa kë mɛn zii ˗kɔ ꞊löö ˗nu ˈka, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗wo ˗to mɛn ˈbha ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗takun ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë ˗an ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈. ˗An ˗bha wo ˗de nu ˗sü ˈö yö ˗nu ˗dhɛ ˗yö ˗an ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗takun, ˈö mɛn zii ˗nu ˗takun ˈpö.»

¹⁸ ˈˈKpɔnŋtaamɛn ˗nu ꞊vadhɛ wo ˗zota wo ˗de ˗wɔn ˈgü. ˈˈKɛɛ Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˈkwaa ꞊dhɛ ˗an ˈdhö. Yesu ˗bha mɛn ˗nu ˗takun ˗sü ˈwɔnzuan ˗yö ˗pa kwa zuʋ̈ˈˈ ˈka, ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo ˈkwa˗ kë ꞊dhɛ ˗a ˈdhö. ˈKwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˈwɔn ˗nu kë ꞊dhɛ ˗a ˈdhö ˈkpakpadhö, ˈˈkɛɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa «ˈto ˗a pin ˈpiö» ˗së ˈka. (1 Piɛ. 2:21, NTBL) ˈKwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈkwa ˈto Yesu ˗bha mɛn ˗nu ˗takun ˗sü ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, kwa ˗de ˈpö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dho dhi, ˈö sü ꞊dhɛ kwa ˗dho kë Zoova ˗dhɛ ˗së.