1-3. (1) Mɛn ꞊vadhɛ ˗wo yökësü ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (2) Dhɛɛˈˈ ˗mɛɛn ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗an ˗yɔ ꞊slɔɔ ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

 ˈˈKPƆNŊTAADHƐ ˗todhʋ̈sü ˈgü, mɛn ˗nu ˗wo yö ˈˈgbɩɩ˗ ˗kë kö ˈwo wo ˗zokë wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. Mɛn ꞊vadhɛ ˗bha yö ˗dhɔ ˈyaa ˗an kë. Mɛn ˈbhaa ˗nu ˗de ˈpö, ˗an ˗bha yö ˗yö zuʋ̈dhiʋ̈tɛ ˗ya ˗an ˗bha yi ꞊gban ˈka. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kë ü ˈka ˈˈdhʋ̈, ü ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö ˈü zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ? ˗Mën ˈö ˗dho ü ˗takun kö ü ˗bha yö ˗yö kë ü ˗dhɛ ˗së?

² Zoova ˗ya ˗pö: «Mɛn ˈˈpɛpɛ ˗wo pë ˗bhö, ˗wo pë mü kö ˗wo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ ˗an ˗bha yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˈwo˗ ˗kë ˗a ˈgü. ˗Zlan ˗bha gbɔɔdhe ˗nu ˗mü.» (Ecclésiaste 3:13) Zoova ˗yö kwa ˗da kö ˈkwa yö kë. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ kwa ˗bha yö kë ˗sü ˈgü.​—Ecclésiaste 2:24; 5:18 ˗wo pö.

³ ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗mën ˈö ˗dho kwa ˗bha yö ˗dhɔ ˗da kwa ˈgü? Yö suu ˗mɛɛn ˈö kletiɛn ˗nu dua ˈyaa ˗mü kö ˗wa kë? Kwa ˗dho yö kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö kwa ˗bha Zoova ˗dhɔkësü ˗yö ˈto ö ˗wɛɛ ˈgü? Yö ˗mɛɛn ˈö˗ ˗wɔn ˈdho ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo?

4, 5. Zoova ˗yö yökësü ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁴ Yö kë ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë. ˈWunzüdɔdhɛ 1:1 ˗ya  ˗pö: «ˈDhiö ˗blɛɛzë, ˗Zlan ˗yö ˈsɛ ˗kë, ˈö dhang˗ ˗kë.» ˈDhɛ ˈö ö bo ˈˈsɛ waa ö ˗tapë ˈˈpɛpɛ ˗da ˗sü ˈka, ˈyö ˗Zlan ˗ya pö ꞊dhɛ ö ˗dapë ˗nu ˗wo «˗së ꞊duö.» (ˈWunzüdɔdhɛ 1:31) Kwa ˗Damɛn ˗bha yö ˈö˗ ˗kë bhë, ˗ya ˗zokun, ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dhi.​—1 Timote 1:11.

⁵ Zoova ˈyaa ö bo yökësü ˈka toŋtoŋdhö. Yesu ˗ya ˗pö: «N Dë ˗yö [yö] ˗kë yi ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka ˈyaa ö ˈˈtɛɛ ˈpa.» (Zan 5:17) Zoova ˗yö pë ˗sɛŋbɔ ˗nu ˈö ˈkwaa ˗an ꞊gban ˈˈpɛpɛ dɔ, ˗an ˗da. ˈˈKɛɛ kwa ˗an ˈbhaa ˗nu ˗dɔ. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗ya ˈö ˗kɔ ˈˈyɛ mɛn ˗nu ˗bha kö waa ö Gbö Yesu Klito ˗wo ˗gblüdëdhɛ kë. (2 Kodhɛngtö 5:17) Zoova ˗yö ö ˗zokë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈˈpiʋ̈, ˈö ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka. ˗Zlanwopö ˗yö ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˈgü ꞊yaa˗ kë mɛn ˈˈmliyɔn ꞊va ˗wa Zoova dɔ. ˗Wo wo ˗zo ˗yö ꞊dhɛ wo ˗dho ˗tosɛta kë yi ꞊gban ˈka ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗ta.​—Zan 6:44; Wlɔmö 6:23.

6, 7. Yesu ˗kun Yökëmɛn suu ˗mɛɛn ˈka?

⁶ Yö kë ˗dhɔ ˗yö Yesu ˗kë ꞊dhɛ ö Dë ˈdhö. ˈSanni ˗yö nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, Yesu ˗kun ˗Zlan ˗bha «yökëmɛn kwɛɛˈˈ ˗së ˗sü» ˈka. Pë ˈˈpɛpɛ ˈö ˗Zlan ˗ya ˗da dhaŋ˗ ˈgü ɛɛnˈˈ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa bhë, Yesu ˗kɔ ˗yö ˗kë ˗a ꞊gban ˈgü. (Proverbes 8:22-31; Kodhɔsö 1:15-17) ˈDhɛ Yesu kun ˈˈsɛ ˗ta, ˗yö yö ˗kë ö ꞊faan ˈka ˗kplawo. Kö ˗yö ˈwlüünën ˈka, ˗yö ˈˈdhüɲënsü ˗draan, ˈö ˈkɔ ˗kwɛɛ ˗nu ˗yö ˗kë ˈpö. ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ö ˗bha yö ˈˈɲan ˗dɔ ˗së ˈka bhë, mɛn ˗nu ˗wa ˗dhɛ «ˈˈdhüyënmɛ».​—Makö 6:3.

⁷ ˈˈKɛɛ yö ˈdhɛ ˈö˗ ˗wɔn kun Yesu ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˈyö ˗tɔ nɔɔn˗ ˗së ˗pö mɛn ˗nu ˗dhɛ ˗sü waa ˗an ꞊klaŋ kë ˗sü, kö ˗wo Zoova dɔ. ˗Kwɛ ˗yaaga waa ö ˈgbu ˈnën kun ˗a ˗gɔ, kö ˗yö yö ˈö bhë ˗a kë. ˗A ˗wɔn ˈgü, ꞊yaa˗ zübho dhiapiʋ̈, ˗ya ˈˈdhiʋ̈ta gbeŋ.  (Dhukö 21:37, 38; Zan 3:2) ˗Yö ˈˈtasü ꞊boobi ˈgü ˈˈkidhʋŋ ꞊këŋ ꞊va ˈˈpiʋ̈, kö ˈö nɔɔn˗ ˗së pö mɛn ꞊va ꞊dede ˗dhɛ.​—Dhukö 8:1.

8, 9. ˗Mën ˈö ˗kë ˈö yökësü ˗yö kun Yesu ˗dhɛ ˗së?

⁸ ˗Zlan ˗bha yökësü ˗kë ꞊dhɛ ˗bhöpë ˈdhö Yesu ˗bha ˈka. Yö ˈö bhë, ˗yö ˗kun ꞊faan waa ˈgügbɩɩdhɛ nu ˗ni ˈgü ˗a ˗dhɛ. Yi ˈbha ˗nu ˈka, Yesu ˗yö yö kë ꞊dedewo, ˈö ˈˈtʋ̈ŋ ˈyaa kë ˗a ˗gɔ kö ˗yö pë ˗bhö. (Zan 4:31-38) ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈoo ˗tʋ̈ŋ ˈka, ˗yö mɛn ˗nu ˗takun kö ˗wo ö Dë dɔ. Yö ˈnën˗ ˗wɔn ˈgü ˈö˗ pö Zoova ˗dhɛ: «ˈˈKpʋng ꞊taa yö bha ˈma i ˈtɔ bhɔ, yë ˈi˗ nu n ˗dhɛ kö ˈa˗ kë bha, ˈma˗ ꞊gban kë ˈma˗ ˗gɔ dɔ.»​—Zan 17:4.

⁹ Kwa˗ ˗yö ꞊dhɛ Zoova waa Yesu ˗wo yö ˗kë ꞊dedewo, ˈö ˈwo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ wo ˗bha yö ˈgü. Kwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa kwa ˗bha «ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˈsü [˗Zlan] ꞊në˗ ˗bha ˗bha», kö ‹ˈkwa˗ kë ˈpö ꞊dhɛ Yesu ˈdhö.› (Efɛzö 5:1; 1 Piɛdhö 2:21) Pë ˈö ˗kë ˈö ˈkwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈkwa yö ˗kë kwa ꞊faan ˈˈpɛpɛ ˈka ˈyö bhë.

10, 11. ˗Mën ˈö ˗dho kwa ˗takun kö kwa ˗bha yö ˗dhɔ ˗yö kwa kë?

¹⁰ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu kwa yö ˗kë ꞊dedewo kö ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. Kwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö kwa ˗bha yö ˗yö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü dhi, ˈˈkɛɛ ˈyaa ˈˈplëëplë yi ˈˈplɛ ˈka. ˗Mën ˈö ˈkwa ˗dho ˗a kë kö kwa ˗bha yö ˗yö kwa ˗zokun?

¹¹ ˗Zota ˗kɔ ˗së ˗yö kë kwa ˗gɔ. ˈKwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈkwa kwa ˗bha yö ɛɛnˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈkwa˗ ˗kë ˗a ˈˈdhiʋ̈, ˗a bho ˈˈgblʋʋ. ˈˈKɛɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ bho ˈˈgblʋʋ. Pë ˈö Zoova ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa˗ kë ˗a dɔ ˗sü ˗dhö kwa ˗takun. Zoova ˗ya ˗pö ˈkɔdë ˗yö ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bhawɔn ˗nu ˈˈɲan bhɔ. Biblö ˗ya ˗pö  ꞊dhɛ mɛn ˈö ˈyaa ˈö ˗zokë ˈö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈, «kö mɛ ˗zian ˈö ˈyaa [˗Zlan] dɔ ˗a fië˗ ˗dhö ˗a ˗mɛ ˈka.» (1 Timote 5:8) ꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ˈkɔdë ˈka, kö ü pë ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dede kë ˗ni kö ˈü ü ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bhawɔn ˗nu ˈˈɲan bhɔ. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ü ˗bha yö ˗yö ü ˗dhɛ ˗së ɛɛnˈˈ ˈya˗, ü˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈbha ü ˗zokë ü ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈, ˈyö ˈü ˗dho kë Zoova ˗dhɛ ˗së.

12. ˈKwa yö kë kwa ꞊faan ˈka, ˈkwa kë kpɛnŋdhö, ˈmën ˈkwa˗ ꞊slɔɔ ˗a ˈgü?

¹² ˗Kwa kë yökëmɛn ˗së ˗nu ˈwo kpɛnŋdhö ˗an ˈka. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗bha yö ˗dho kë kwa ˗dhɛ ˗së. (Proverbes 12:24; 22:29) Kwa ˗gɔmɛn ˗dho ˈdhaŋ˗ bho kwa ˈˈdhiʋ̈. ˗Gɔmɛn ˗nu ˗wo yökëmɛn kpɛnŋdhö ˗nu ˗sü ˗së, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˈwaa ˗an ˗bha ˈwëë˗ waa ˗an ˗bha yö ˗kë ˗a ˈka ꞊kwɛɛ˗ ˗nu ꞊kwaan. Ɛɛnˈˈ ˈwaa ˗an ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ shiʋ̈ˈˈ ˈwɔn ˈˈwɛɛ ˗bha. (Efɛzö 4:28) ˗A ˈdhɛ ˈö ˗së ˈzü, ˈyö ˗tɔ ˈkwa kë yökëmɛn ˗nu ˈwo kpɛnŋdhö ˗an ˈka, Zoova ˗ya ˗yö. Kwa «zuëˈˈ ˈyaa za dɔ [kwa] ˗bha», ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa ˗dhɔ ˗yö ˗Zlan ˗kë.​—Eblö 13:18; Kodhɔsö 3:22-24.

13. Kwa ˈˈta ˗kɔ ˗ya kë ˗së kwa ˗bha yö ˈˈdhiʋ̈, ˗a ꞊trɔɔn ˗nu ˗kë ˗mën ˈka?

¹³ ˗Yö kë kwa ˈˈɲaan ꞊dhɛ kwa ˈˈta ˗kɔ ˈö yö ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö Zoova ˈtɔ bhɔ. Yö ˈnën˗ ˗wɔn ˈgü, ˈkwa ˗dho yö kë zuʋ̈gblüdhi ˈka. (Titö 2:9, 10) Kwa ˈˈta ˗kɔ ˗së ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa yökëyɔɔ ˈbhaa ˗nu ˗blü Biblö draansü ˗bha.​—Proverbes 27:11; 1 Piɛdhö 2:12 ˗wo pö.

14-16. ˈKwa˗ pö ˈkwa yö ˈbha kë, dhɛɛˈˈ ˗mɛɛn ˈö ˈkwa ˗dho ˗an ˈkpɔ kwa ˗de ˗gɔ?

¹⁴ Yö ˗nu ˈö kletiɛn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗an ˗kë waa˗ ˈdhɛ ˈyaa ˗an kë, Biblö yö ˈti ʒiö ˗an ˗bhuöö ˈˈpiʋ̈ kwa ˗dhɛ.  ˈˈKɛɛ ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈwo ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa kwa ˗kɔ ˈˈyɛ yö ˗së ˗bha, ˗wa ˈgü. (Proverbes 2:6) ˗Kwa kwa ˗zota ˗a ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu bhë ˗an ˈgü, kö ˈkwa dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˈkpɔ kwa ˗de ˗gɔ:

¹⁵ Yö ˈa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈa˗ kë yö, ˗yö ˗dho n ˗kɔ ˗da ˈpë ˈyaa Zoova ˗dhɛ ˗së ˗a kë ˗sü ˈgü ˗ee? ˈKwa˗ yö ˈsaadhö ꞊dhɛ ꞊kwaansü waa ꞊suakësü ˗nu ˗san ˗yö Zoova ˗kë (Exode 20:4; Këwɔn ˗nu 15:29; Efɛzö 4:28; ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 21:8) ˗Kwaa kë kwa ˈsuan˗ ˈka kö ˈkwa  ˗dho kwa ˗kɔ ˗da yö ˈö Zoova ˗dhɛ ˈya˗ ˗a ˈgü.​—1 Zan 5:3 ˗wo pö.

¹⁶ Yö ˈa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈa˗ kë yö, ˗yö mɛn ˗nu ꞊faan ˗mën ˈpë Zoova ˗dhɛ ˈya˗ ˗a kë ˗sü ˗bha ˗ee? ˗A ˈwɔnzuan ˈtɔ˗, ꞊dhɔtrɔɔplöödhɛ ˈwo ˈgwü bho mɛn ˗bha mü, ꞊waa˗ pö ˈkwa kë ˗yɛɛzɔnmɛndhɛmɛn ˈka mü, kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ? ˗Kë ˗yɛɛzɔnmɛndhɛmɛn ˈka ˗sü ˈyaa ˈya˗. ˈˈKɛɛ ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ˈgwü ˗bho ö ˗bha ˗sü yö ˗a ˈka, kwa˗ ˗dɔ. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈkwaa ˈnën ˈkwa ˗dho ˈgwü bho mɛn ˗nu ˗bha, Zoova ˈwëëdhö, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ˈkwaa ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗ee?​—Exode 21:22-24.

17. ˈMën ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa kwa ˗kɔ ˈˈyɛ yö ˗së ˗bha?

¹⁷ Kö ˈkwa ˈto ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈˈpiʋ̈, kwa ˗dho kë ꞊dhɛ mɛn suu ˈö Eblö 5:14 ˗yö ˗an ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë ˗an ˈdhö. ˗Ya ˗pö: «꞊Wa ˗kian [...], ˈö˗ ˗nu zuëˈˈ ꞊ya ˈwɔn ˗së waa˗ ˈwɔn yaa ˗nu ˗bho ˈko ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗yaki dɔ.» ˗Kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ꞊dhɛ: ‹Yö ˈö yö ˈman˗ kë, yö ˈti ˗dho mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗puö ˗ee? ˗Yö ˗dho ˗a kë ˈa dho ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˈgü, n ˗bha dhebɔ ɛɛnˈˈ n ꞊gɔn waa ˗man ˈnën ˗nu ˈka ꞊gblɛnŋ ˗ee? ˗Yö ˗së ˗an ˗bha ˈka ˗ee?›

18. ˈMën ˗kë ˈö ˈwɔn ˗nu ˈwo ˗gban ˗Zlan ˗dhɔkësü ˗bha, ˗an ˗bɔ yö ˗wɔn ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˗yö ˗kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ꞊shiö?

¹⁸ ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ kwa bɔ ˗ni «ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗» ˗nu ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ˗kaanta ˈgü ꞊dɛɛ bhë, Zoova ˗dhɔkësü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (2 Timote 3:1) Yö ꞊slɔɔ ˗sü kö ˈkwa ꞊gɔɔ ˗a ˈgü bhë, ˈyaa ˈwɔn ˗bhaasü ˈka. Kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˈˈKɛɛ kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dhɔkësü ˈnën ˈˈdhiʋ̈ ˗blɛɛsü. ꞊Nɔɔnpë ˗nu ˗wɔn ˈya ˗dho kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (1 Timote 6:9, 10) Kwa ˗dho ‹ˈwɔn ˗së ꞊dede dɔ› ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ, kö  ˈkwa ˈgo mü ˈzü, ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈?​—Fidhipö 1:10.

19. ˗Zo ˗yö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗yö kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˈö ˈkwaa yö ˗wɔn bɔ ˗Zlan ˗dhɔkësü ˈˈdhiʋ̈?

¹⁹ ˗Kwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ ꞊dedewo. (Proverbes 3:5, 6 ˗wo pö.) ˗Kwaa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ ˈpë kwa ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha, ˗Zlan ˗ya ˗dɔ ˈkpakpadhö, ˈö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë kwa ˈgü. (Psaume 37:25; 1 Piɛdhö 5:7) ˗A ˗Wo ˗ya ˗pö: «ˈWëëga ˗dhɔ ˈya ˈdho ka kë ka ˗bha ˗tosɛa ˈgü [...], pë ˈdhɛ ˈö ka ˗gɔ ˗yö ka ˗zʋ ˈkun, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ [˗Zlan] ˗ya ˗pö: ‹N ˗zʋ ˈyii ˈdho bhɔ [ka] ˗wɔn ˈka, ˈmii ˈdho n ˗kɔ ˈˈkan [ka] ˈˈdhiʋ̈ tongtongdhö.› » (Eblö 13:5) Zoova ˈyaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˈˈtɛ ˈpë kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha ˗a ˗wɔn ˈgü ˗kplawo. ꞊Yaa˗ ˗zɔn ˈko ˗ta ꞊va ꞊dhɛ ö ˗mɔn ö ˗zokë ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗bha. (Matiö 6:25-32) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗kë yö ˈgü ɛɛnˈˈ ˈö yö ˈyaa kwa ˗gɔ, kwa ˗Zlan ˗Wo ˗draan, ˈö ˈkwa ˗zlanwopö mɛn ˗nu ˗dhɛ, ˈö ˈkwa nu ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta ˗kplawo.​—Matiö 24:14; Eblö 10:24, 25.

20. Kwa ˗dho kwa ˗bha ˗tosɛta kë ˗bhaasü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

²⁰ ˗Kwa kwa ˈˈɲan ˗klu ˈwɔn do ˗bha. (Matiö 6:22, 23 ˗wo pö.) ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ kwa ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ ˗yö kë ˗bhaasü, kö ˈkwa ˗klu Zoova ˗bha yö ˗bha. Kö ˈwëëga ˗wɔn, ˗tosɛta ˗kë ꞊nɔɔn ˗kwɛɛ ˗nu ˈgü ˗sü ɛɛnˈˈ pë ˗dɛɛ mɛɛnˈˈ ˗sü ˗nu ˗wɔn ˗yö kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˗yö ʒiö ˗a ˈka kwaa ˗Zlan kwa ˗bha ˈˈtɔŋdëdhɛ ˗ta, kö ˈkwa ˈˈwlaawɔn kë. ˈMën ˗dho kwa ˗takun kö pë ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ˈkwa˗ kë? Kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa ˈˈpɔ ˗ya kwa ˗de ˗bha. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈˈpɔ kwa ˗bha, ˗kwaa ˈˈkanpiʋ̈ ɛɛnˈˈ ˗kwaa bho ˈpapadhö. Kwa ˈti˗ kë ˗së, ꞊nɔɔnpë ˗nu ˗dho kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ waa kwa ꞊faan ˗nu ˈsü, ˈö kwa ˈgü ˗yö ga  bhɛɛsü, Biblö draansü waa ˗zlanwopösü ˗nu ˈka. ˈKwaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ꞊nɔɔnpë ˗nu ˗wo kwa ˗bha ˗tosɛta kë ˈˈgbɩɩ˗. ˈKwa kwa «˗bhöpë waa˗ kwa ˗dasɔ» ˗nu ꞊slɔɔ, ˗wo kwa ˗zokun. (1 Timote 6:8) Kwa ˗kë ˈwɔn suu ˈˈoo ˗su ˈgü, ˗kwa ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü kö ˗kɔ ˈö ˈkwa ˗dho Zoova ˗bha yö kë ˗sü ˗dadhiʋ̈ ˗a ˈka, ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü.

21. ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö pë ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗an ˗wɔn yö ˈˈdhiʋ̈, ˈkwa ˗an dɔ?

²¹ Pë ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗an kë ˗blɛɛsü, ˗kwa ˗an dɔ. Kwa dua ˗mü kö ˈkwa yö ˗së kë kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ, kwa  ꞊faan waa kwa ˗bha ꞊nɔɔnpë ˗nu ˈka. Kwa ˈti˗ kë ˗së, ꞊klaŋ ꞊gblɛnŋ kë ˗sü waa ˈwëëga mɛɛnˈˈ ˗sü ˗dho kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˈsü. Yesu ˗ya ˗pö: «ˈPë ˈö ˈka dho˗ mɔɔ˗ ˗blɛɛsü yö ˗mü [˗Zlan] ˗bha ˗gblüdëdhɛ [...] ˈka.» (Matiö 6:33) Pë ˗nu ˈkwa ˗an ˗kë yi ˈˈplɛ ˈka waa ˈwɔn ˗nu ˈkwa ˗an ˗ya kwa ˗zo ˈˈpiʋ̈, ˗wo pë ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗, ˗an ˗zɔn.

22, 23. (1) Kletiɛn ˗nu ˗bha yö ˗wɔngbɩɩsü ˈnën ˗tɔ ˗mën? (2) ˗Mën ˈö ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ kwa ˗bha yökësü ˈgü?

²² Kwa ˗bha yö ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ˈyö ˗tɔ Zoova ˗dhɔkësü waa nɔɔn˗ ˗së ˗pö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ˗sü. (Matiö 24:14; 28:19, 20) Kwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö yö ˈö bhë, ˈkwa˗ kë kwa ꞊faan ˈka ꞊dhɛ Yesu ˈdhö. Mɛn ˈbhaa ˗nu ˗dho ˈwo ˗ya ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü, kö ˈwo ˗zlanwopö mü. Mɛn ˈbhaa ˗nu ˗de ˈpö, ˗wo ˗wo ˈˈwɛɛ ˗nu ˗draan, kö ˈwo ˗zlanwopö ˗a ˈgü. Mɛn ˗nu ˈwo ˈwɔn ˗nu bhë ˈwo ˗an ˗kë, kaa˗ ˗nu ˗ka ˈˈdoodɔ kö ˈü dhɛɛˈˈ ˗nu ˈkpɔ ˗an ˗gɔ. ˗Wo ˗dho ˗a pö ü ˗dhɛ ꞊dhɛ wo zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö dhi ˗sü ˈka ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˗be ˗ta.​—Proverbes 10:22 ˗wo pö.

²³ ꞊Dɛɛ, mɛn ˈbhaa ˗nu ˈwo kwa ˈˈpiʋ̈, ˗an dua ˗mü kö ˗wo yökë ˈˈlɛɛlɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈, ɛɛnˈˈ ˗wo yö ꞊va kë kö ˗wo wo ˗zokë wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. Pë ˈˈpɛpɛ ˈö ˈkwa˗ kë ˗ni kö ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗bha mɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ bhë, Zoova ˗ya ˗yö, ˈö˗ ˗dhɛ ˗së. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, ˗kwa ˈto Zoova waa Yesu ˗an ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, kö ˈkwa yö ˈö kwa ˗gɔ, ˗a kë kwa ꞊faan ˈka. Kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ꞊dhɛ yö ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗, ˈyö ˗tɔ ˗Zlan ˗dhɔkësü waa˗ ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗nɔɔn pö ˗sü. ˗Yö zuʋ̈gblüdhi ꞊dede ˗nu kwa ˗dhɛ.