1. Nje Yehova a bolino̱ ombusa Adam na Eva kwe̱me̱ mo̱ e? (Bebotedi 3:15)

 PONDA to̱ ininga ombusa Adam na Eva kwe̱me̱ mo̱, Yehova a boli mbot’abu dipita tongwea na eding’a mwená. Nje a kwalino̱ e maso̱be̱ o Bebotedi 3:15.—Langa.

2. Ońola nje eding’a Bebotedi 3:15 yeno̱ tobotobo e?

² Y’edinge̱ e maso̱be̱ nde o kalat’a boso ńa Bibe̱l. Nde o nin mbadi to̱ nine̱, mulatako mwe oteten a ni kalat’a Bibe̱l na yine̱ ye̱se̱. Ka nje te̱ ebatan a mapapa e malata mapapa jita ma kalati, nika pe̱ nde byala be maso̱be̱ o kalat’a Bebotedi 3:15 be malatano̱ nje ye̱se̱ e maso̱be̱ o kalat’a Bibe̱l te̱ o busise̱ mwe̱ndi mō̱ mwe nde ná, Loba a me̱nde̱ loma Musungedi nu me̱nde̱ bumbise̱ Diabolo na milo̱ṅ mao. * E se̱ bonam bonde̱ne̱ ońola ba be̱se̱ ba to̱ndi Yehova!

3. Nje di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ o din jokwa e?

³ O din jokwa, di me̱nde̱ jalabe̱ min myuedi jombwea eding’a kalat’a Bebotedi 3:15: Ba nja e makwaleano̱ e? Ne̱ni yeno̱ o londa e? Ne̱ni pe̱ yeno̱ jongwane̱ biso̱ e?

4. Nja ńe ńama-bwaba, ne̱ni pe̱ di bino̱ nika e?

⁴ Eding’a Bebotedi 3:14, 15 e makwalea nde ońola “ńama-bwaba,” “mbot’a” ńama bwaba, “muto,” na “mbot’a” muto. Bibe̱l e mongwane̱ biso̱ o bia mō̱ ńabu  te̱. * Di boteye na ńama-bwaba. Ńama-bwaba ńa mbale̱ mbale̱ e si wusa so̱ṅtane̱ nje Yehova a kwalino̱ o mōnda ma Eden. Bekaisedi ba Yehova be ta so̱ nde bombwea eweked’a dibie̱. Nja so̱ e? Kalat’a Bebīsedi e mateleye̱ biso̱ na bwē nja ńe ńama-bwaba. E makwala ná “ńama-bwaba ńa kwaṅ” ńe nde Satan Diabolo. Nde nja so̱ ńe mbot’a ńama-bwaba e?

5. Ba nja be mbot’a ńama-bwaba e?

⁵ Ponda iwo̱, Bibe̱l e mabolane̱ eyal’a ná “mbot’a” o kwalea ońola ba bena ba mabupe̱ eyembilan a moto nupe̱pe̱ kańena bena ba belabe̱ ná bana bao. Mbot’a ńama-bwaba ńe so̱ nde midī ma bobe na bato ba benama, bena kapo̱ ka Satan ba mate̱nge̱ne̱ Yehova Loba na baboledi bao. O mu muso̱ngi, o be̱n ange̱l yena yasumwe̱ o mo̱ń o mińa ma Noa, name̱ne̱ pe̱ na bato ba benama bena ba be̱n bedangwedi ba sango abu Diabolo.—Bbot. 6:1, 2; Yohane 8:44; 1 Yohane 5:19; Yuda 6.

6. Ońola nje “muto” a si wusano̱ be̱ Eva e?

⁶ Tatan, jombweye nja ńe muto. A si wusa be̱ Eva. Ońola nje e? Jombweye njo̱m po̱ buka te̱. Edinge̱ e makwala ná, mbot’a muto e me̱nde̱ “ńo̱so̱” mulopo ma ńama-bwaba. Ka nje te̱ je̱nno̱, ńama-bwaba ńe nde eweked’a mudī Satan, mot’a benama to mō̱ nu titi ke̱nge̱nge̱ a titi ná a ńo̱so̱ mo̱. Ne̱ni so̱ Satan a wusano̱ ńo̱so̱be̱ e?

7. Bupisane̱ Bebīsedi 12:1, 2, 5, 10, nja ńe nu muto kalat’a Bebotedi 3:15 e makwaleano̱ e?

⁷ Kalati nisukan ńa Bibe̱l e malangwea biso̱ nja ńe nu muto ńena kalat’a  Bebotedi 3:15 e makwaleano̱. (Langa Bebīsedi 12:1, 2, 5, 10.) Nu muto a titi muto ńa mbale̱ mbale̱. A bo̱ti mo̱di o myende mao na ekot’a dom la ngengeti na iba o mulopo. A yai muna nu titi ka bane̱—Janea la Loba. Janea le nde o mo̱ń, muto pe̱ angame̱n so̱ nde be̱ o mo̱ń. E nde dongo la bebokedi ba Yehova le o mo̱ń, di longabe̱ na bewekedi ba mudī ba jemea.—Gal. 4:26.

8. Nja ńe dongo laboso la mbot’a muto e, njika ponda pe̱ a timbino̱ mo̱ e? (Bebotedi 22:15-18)

⁸ Eyal’a Loba pe̱ e mongwane̱ biso̱ o bia nja ńe dongo laboso la mbot’a muto. Ni mbota e ta nde ńangame̱n busa o mbot’a Abraham. (Langa Bebotedi 22:15-18.) Ka nje te̱ edinge̱ e bīse̱no̱, Yesu a ta nde mbot’a nu mot’a jemea. (Lukas 3:23, 34) Nde e ta e pula ná mbota e be̱ ngińa buka mot’a benama ońolana e ta ńangame̱n ńo̱so̱ mulopo ma Satan Diabolo. Yesu a po̱ino̱ so̱ 30 ma mbu, o̱kisabe̱ na mudī musangi ka mpo̱m ma mun’a Loba. Niponda o̱kisabe̱no̱, Yesu a timbi nde dongo laboso la mbot’a muto. (Gal. 3:16) Ombusa kwedi na bepumbwedi bao Yesu, Loba a “bo̱tise̱ mo̱ bosangi n’edube” a bola pe̱ mo̱ “ngińa ńe̱se̱ . . . o mo̱ń na o wase,” name̱ne̱ pe̱ na ngińa o “ńamse̱ bebolo ba Satan.”—Bon. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yohane 3:8.

9-10. (a) Ba nja be dongo di londe̱ maba la mbot’a muto e, njika ponda pe̱ ba matimbano̱ mo̱ e?(b) Nje di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ tatan e?

⁹ Nde dongo di londe̱ maba la mbot’a muto di ta langame̱n be̱. Ńamuloloma Paulo a kwaledi ońola di dongo la mbot’a ponda a kwalane̱no̱ Bonayuda na Basibi bena ba ta kriste̱n yo̱kisabe̱ ná: “Le te̱ ba Kristo, ke̱ le pe̱ mbot’a Abraham, basangwedi kaponda dikaki.” (Gal. 3:28, 29) Yehova o̱kise̱ te̱ kriste̱n na mudī mao musangi, nun a matimba nde elong’a mbot’a muto. Mbot’a muto e longabe̱ so̱ nde na Yesu Kristo na 144,000 ma bato, ba me̱nde̱ janeye̱ mwemba na mo̱. (Bbī. 14:1) Babo̱ be̱se̱ ba membilane̱ nde Sango abu, Yehova Loba.

¹⁰ Kana di mábiano̱ ba nja kalat’a kalat’a Bebotedi 3:15 e makwaleano̱, jombweye tatan ne̱ni Yehova a londise̱no̱ y’edinge̱ son na son, na ne̱ni e mongwane̱no̱ biso̱ wenge̱.

11. O njika mbadi mbot’a muto e lababe̱no̱ o tanga la mwende e?

¹¹ Bupisane̱ eding’a kalat’a Bebotedi 3:15, ńama-bwaba e ta ńangame̱n laba mbot’a muto “o tanga”. Nik’e londi ponda Satan a bolane̱no̱ Bonayuda na bato ba Roma o bwa Mun’a Loba. (Lukas 23:13, 20-24) Moto a ke̱di te̱ ebango o tanga la mwende, ye ná e be̱ mo̱ ndutu o dangwa ońola pambo a ponda po̱. Mulemlem pe̱ nde Yesu a si we̱lino̱ bola to̱ lambo o pambo a ponda ńa mińa milalo mena a tano̱ a nanga o so̱ngo̱.—Mat. 16:21.

12. Ne̱ni na njika ponda mulopo ma ńama-bwaba mu me̱nde̱no̱ ńo̱so̱be̱ e?

¹² Eding’a Kalat’a Bebotedi 3:15 e malee̱ ná Yesu a si wusa ja o so̱ngo̱. Ońola nje e? Ońolana bupisane̱ y’edinge̱, mbot’a muto ńangame̱n ńo̱so̱ mulopo ma ńama-bwaba. Nika e mapula nde kwala ná Yesu a ta angamen pumbwabe̱le̱. Nde a pumbo pe̱! Mińa milalo ombusa kwed’ao, Yesu a pumbo ka eweked’a  mudī e si mawo̱. O ponda ni te̱se̱be̱ na Loba, Yesu a me̱nde̱ ńamse̱ Satan. (Bon. 2:14) Kristo na ba bena ba me̱nde̱ janeye̱ mwemba na mo̱ ba me̱nde̱ ńamse̱ basingedi ba Loba, nika ńe nde mbot’a ńama-bwaba.—Bbī. 17:14; 20:4, 10. *

13. Ne̱ni jeno̱ tombwane̱ belondisedi ba y’edinge̱ e?

¹³ We te̱ muboled’a Loba, belondisedi ba y’edinge̱ be o wanea wa tombwane̱. Yesu a po̱i o wase ka mot’a benama. Embilane̱ pe̱ bede̱mo ba Sango na te̱ite̱i. (Yohane 14:9) Tongwea na mo̱, di we̱li bia na to̱ndo̱ Yehova Loba. Di tombwane̱ pe̱ belēdi ba Yesu na bediedi bena a mabolano̱ mwemba ma kriste̱n we̱nge̱. Okwe̱le̱ pe̱ biso̱ ne̱ni die̱le̱ longe̱ lasu o mbadi di mabwe̱se̱no̱ Yehova muńe̱nge̱. Kwed’a Yesu e mawanea pe̱ biso̱ be̱se̱ tombwane̱. Ne̱ni? Ombusa bepumbwedi ba Yesu, Yehova a kasi tik’a jabea lao la ke̱nge̱nge̱ lena di “masangise̱ biso̱ na joa myobe mye̱se̱.”—1 Yohane 1:7.

14. Ne̱ni di bino̱ ná edinge̱ Yehova a bolino̱ o mōnda ma Eden e si wusa londa dibokime̱ne̱ e? Bola beteledi

¹⁴ Byala Yehova a to̱pino̱ o mōnda ma Eden be lee̱ ná ponda e me̱nde̱ tomba obiana y’edinge̱ ye̱se̱ e malonda. E ta e pula ponda ná muto a busise̱ mbot’a dikaki, ná Diabolo a ko̱te̱le̱ milo̱ṅ mao, na ná bosinga bo be̱ oteten a ma mabo̱to̱ maba. Bia la y’edinge̱ di mongwane̱ biso̱ na nin mbadi ná e malee̱ ná wase ni madiabe̱le̱ na Satan e me̱nde̱ singe̱ baboledi ba Loba. Yesu pe̱ a boli bokwedi bao mulemlem ma jome̱le̱. (Marko 13:13; Yohane 17:14) Je̱n belondisedi ba din dongo l’edinge̱, tobotobo o yen 100 mbu e tombi. Ne̱ni e?

15. Ońola nje bosinga ba was’a Satan te̱nge̱ne̱ baboledi ba Loba bo mabatano̱ be̱ bonde̱ne̱ e, nde ońola nje di s’angame̱nno̱ bwa Satan bo̱ngo̱ e?

¹⁵ Ponda to̱ ininga ombusa Yesu te̱se̱be̱ Kiṅe̱ o mbu 1914, Satan a pangabe̱ o mo̱ń. Tatan e nde o wase, e o jenge̱le̱ beńamsedi bao. (Bbī. 12:9, 12) Nde a titi ko̱ iyo̱. Satan e owas’a malinga mande̱ne̱, a mako̱ye̱ so̱ baboledi ba Loba. (Bbī. 12:13, 17) Ońola nika nde bosinga ba was’a Satan te̱nge̱ne̱ baboledi ba Loba bo mabatano̱ be̱ bonde̱ne̱. Nde di si be̱n njo̱m to̱ po̱ o bwa Satan na milo̱ṅ mao bo̱ngo̱. O diwengisan, je ná di be̱ne̱ mulemlem ma mbaki ka ńamuloloma Paulo, nu tila ná: “Loba e te̱ ombus’asu, nja e ná a te̱nge̱ne̱ biso̱ e? (Rom. 8:31) Je ná di be̱neye̱ Yehova lakisane̱ di bo̱le̱, ońolana ka nje te̱ je̱nno̱, dongo dinde̱ne̱ la eding’a kalat’a Bebotedi 3:15 di málonda.

16-18. Ne̱ni so̱ṅtane̱ la kalat’a Bebotedi 3:15 longwane̱no̱ Curtis, Ursula na Jessica e?

¹⁶ Kakane̱ la Yehova di maso̱be̱ o Bebotedi 3:15 le ná longwane̱ biso̱ o lembe̱ to̱ njika mitakisan mi mako̱ye̱ biso̱. Curtis, nu mabole̱ye̱ ka ńamuloloma o Guam mo̱ ná: “Ponda iwo̱ na kusi mitakisan mena mi we̱le̱ jemea na be̱nedino̱ Yehova o kekise̱. Nde dutea o edinge̱ e maso̱be̱ o kalat’a Bebotedi 3:15 longwane̱ mba o benga lakisane̱ Sango am ńe o mo̱ń.” Curtis e o jenge̱le̱ buńa Yehova a me̱nde̱no̱ bo̱le̱ ndut’asu ye̱se̱.

¹⁷ Munańango mō̱ nu maje̱ o mundi ma Bavaria, nu belabe̱ ná Ursula mo̱ ná  so̱ṅtane̱ la Bebotedi 3:15 longwane̱ mo̱ o be̱ mbaki ná Bibe̱l e wu nde na Loba. E̱n ne̱ni bene̱ bedinge̱ be̱se̱ be latino̱ na yen, na nik’e tapa mo̱ jita. A kwali pe̱ ná: “Ponda nokono̱ ná Yehova a pomane̱ no̱ngo̱ bedomsedi o bola mbel’a moto dipita, nik’e boli ná na bate to̱ndo̱ mo̱.

¹⁸ Jessica nu maje̱ o Mikronesia, mo̱ ná: “Na dia na mo̱nge̱le̱ ne̱ni na sengino̱ ponda na so̱ṅtane̱no̱ ná na so̱i mbale̱! Edinge̱ ye o Bebotedi 3:15 e ta e londa. Nika ńongwane̱ pe̱ mba o je̱ne̱ ná mambo jeno̱ kusa we̱nge̱ ma titi mambo mena Yehova a tano̱ a pula ońol’asu. Y’edinge̱ youse̱ pe̱ dube̱ lam ná bolea la Yehova nde di mawane̱ longe̱ la bwam neno̱ ná na be̱ne̱ tatan na di peti o kie̱le̱ ni maye̱.

19. Ońola nje jeno̱ ná di be̱ mbaki ná dongo disukan la yen edinge̱ e me̱nde̱ londa e?

¹⁹ Ka nje te̱ je̱nno̱, eding’a kalat’a Bebotedi 3:15 ye o londa. Di mábia nja ńe mbot’a muto na nja ńe mbot’a Satan. Yesu ńe dongo laboso la mbot’a muto, a titi pe̱ o so̱ngo̱, e nde kiṅe̱ ńe ngina na ni si mawo̱. Tatan Yehova a mápo̱so̱ be̱be̱ na bato̱ be̱se̱ bena be dongo di londe̱ maba la mbot’a muto. Kana dongo laboso la y’edinge̱ di málondano̱, je so̱ ná di be̱ mbaki ná dongo lao disukan, le nde ńo̱so̱be̱ la mulopo ma Satan pe̱ di me̱nde̱ londa. Baboledi ba Loba ba me̱nde̱ be̱ muńe̱nge̱ jita ponda Satan a me̱nde̱no ńamsabe̱! Obiana bo buńa bo mapo̱, di si bo̱bo̱. Je ná di lakisane̱ Loba lasu. Tongwea na mbot’a muto, a me̱nde̱ wanea “matumba ma wase ńe̱se̱ joasoa minam.”—Bbot. 22:18.