O lo̱ndo̱ diwo̱ l’esukul’abu, e kwalabe̱ ná beso̱mbe̱ ba bome bō̱ be nangane̱ diko̱m labu la klasi la mome na mińakisan. Esukul’abu ye nde o muso̱ngi ma besukulu bende̱ne̱ ba Kanada. Ombusa nika, Leonard Stern a tili o ńuspepa Ottawa Citizen ná: “Be̱ la dibie̱, yenga la besukulu bende̱ne̱, na be̱ la m’bwaṅ ba si meka beso̱mbe̱ o bola mambo ma bobe.”

Stern a bati pe̱ ná: “Nje di mengane̱no̱ bayedi ye nde ná, lee̱ la bana babu diwengisan oteten a nje ye bwam na nje ye bobe nde di be̱ babo̱ lambo le mweńa buka me̱se̱. Nde e me̱ne̱ne̱ biana nje ye mweńa ońola jita labu ye nde ná bana babu ba be̱ dibie̱ o esukulu, ba tate pe̱ kusa ebol’a bwam e mabole̱ ná ba be̱ne̱ mo̱ni jita.”

Ye mbale̱ ná esukulu ye mweńa. Nde belēdi to̱ bō̱ b’esukulu be titi ná bongwane̱ moto o janane̱ bepuledi ba bobe to̱ bobe di yabanno̱. Owe̱ni so̱ jeno̱ ná di kusa belēdi be mabole̱ bediedi ońola bedangwedi e?

Bibe̱l ńe nde ka je̱ne̱. Jombo te̱ oten, di me̱ne̱ myoyo masu na bo̱bo̱ lasu ná bwē. (Yakobo 1:23-25) Nde Bibe̱l e mabola buka nika. E mongwane̱ biso̱ o wana mawengisan ma mapule̱, na o sa bede̱mo be mabole̱ ná musango ma mbale̱ na mulatako ba be̱. Oteten a be bede̱mo, di be̱n muyao, bwam, we̱lisane̱, ko̱nji na ndolo. Ndolo e belabe̱ mo̱me̱ne̱ ná “jalatane̱ la ke̱nge̱nge̱.” (Kolose 3:14) Ońola nje ndolo ńeno̱ ninka mweńa e? Maka nje Bibe̱l e makwalano̱ jombwea y’ede̱mo.

• “Ndolo e mawe̱lisane̱, ńe pe̱ muyao; ndolo e si mako̱no̱ne̱, ndolo e si masese̱, e si malombitane̱, e si mabola lambo la iso̱n, e si mapulise̱ bwam bao mo̱me̱ne̱, e si malinga, e si mane̱nge̱ eba. E si mabwa muńe̱nge̱ ońola bobe, nde e mabwa muńe̱nge̱ ońola mbale̱. E madibe̱le̱ me̱se̱, . . . e malembe̱ me̱se̱. Ndolo e si be̱n su.”​—1 Korinto 13:4-8.

• “Ndolo e si mabolane̱ moto nupe̱pe̱ bobe.”​—Roma 13:10.

• “Nde omo̱ń a me̱se̱ bińo̱ to̱ndo̱ne̱ ndolo ninde̱ne̱; ebanja ndolo e madibe̱le̱ dimuti la myobe.”​—1 Petro 4:8.

Ne̱ni o masengano̱ ke̱ we na bato ba to̱ndi wa e? Mo̱ we musango na mbaki e? E, o bi ná ba mapulea nde wa nje e peti bwam, na ná ba si me̱nde̱ bolane̱ wa bobe na m’boṅsan tom.

Ndolo ńe pe̱ ná e tute̱le̱ bato o jese̱le̱ mambo mō̱, to̱ tukwa mo̱me̱ne̱ bede̱mo babu, ońola bwam ba bato bape̱pe̱. Di no̱nge te̱ eyembilan a moto  mō̱ nu belabe̱ ná George; ponda mun’ao ńa muto a yaino̱, a ta a be̱ne̱ ńo̱ngi ninde̱ne̱ ńa ja na muladi mao. Nde nik’e ta ndutu ońolana George a ta a ńo̱ sika jita, mom’a mun’ao pe̱ a si ta a pula ná a dute sika o mbasan ma mun’a mwe̱nge̱. Nje so̱ George a bolino̱ e? To̱ na nika a tano̱ a duta sika etum a 50 ma mbu, ese̱le̱ y’ede̱mo ońola muladi mao. A se̱ ngińa ndolo e be̱nno̱ e!

Di mokwa nde o lee̱le̱ ndolo. Bayedi nde bangame̱n lee̱ bana babu ne̱ni lee̱le̱ ndolo. Ba madese̱ na tata bana babu, bongwane̱ pe̱ babo̱ ke̱ ba sengi sese to̱ ke̱ ba maboa. Bayedi ba bwam ba makwala na bana babu, ba malee̱ pe̱ babo̱. Ba mabongwa bana babu, nikame̱ne̱ pe̱ na lee̱ babo̱ bete̱sedi be dibie̱ jombwea nje ye bwam na nje ye bobe. Esibe̱ dimbea ná bayedi ba bwam ba mabola bana babu eyembilan a bwam o bupe̱.

Nde ye ndutu o je̱ne̱ ná bayedi bō̱ ba si malondise̱ m’bē̱ mabu. Mo̱ nika e mapula so̱ nde kwala ná bana babu ba si me̱nde̱ be̱ bato ba bwam e? Tomtom! Bato jita, na bō̱ mo̱me̱ne̱ ba kokedi o mbia mpungu mu tano̱, ba wan mawengisan ma betańsedi o longe̱ labu, ba timba bato ba bwam na bena beno̱ ná ba lakisane̱. O mu muso̱ngi, di be̱n na mo̱me̱ne̱ bato bena ba tano̱ bo̱nge̱le̱ ná ba titi ná ba tukwa to̱ buńa, ka nje te̱ di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ o tema ni mabupe̱!