KALANSEN 7
Yala i be niin jati i ko Ala b’a jati cogo min na wa?
“Mɔgɔ be nii na ele le sababu la.”
1, 2. a) Ala ye nilifɛn nafamanba juman di an ma? b) Bi, mun na a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka se ka jatiminɛ kɛ Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔnw kan?
AN SANKOLOLA Faa ye nilifɛn nafamanba dɔ di an adamadenw ma: a y’an kɛ danfɛn hakilimanw ye, an be se k’ale ka jogow ladegi (Zenɛsi 1:27). O nilifɛn nafamanba sababu fɛ, an be se k’a faamu cogo min na Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔnw b’an nafa. N’an b’o miiriyaw sira tagama, an bena kɛ kerecɛn kɔgɔninw ye minw be Jehova kanu ani an bena “hakili sɔrɔ ka ɲumaman ni juguman lɔn ka bɔ ɲɔgɔn na.”—Eburuw 5:14.
2 Bi, duniɲa ka koow ka misɛn haali fɔɔ a ka gwɛlɛ ka sariya tigitigi dɔ sɔrɔ min be ɲɛsin koo kelen kelen bɛɛ ma. O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka se ka jatiminɛ kɛ Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔnw kan. Dɔgɔtɔrɔyako ta fan fɛ, a man nɔgɔ ka sariya tigitigi dɔ sɔrɔ min be ɲɛsin furaw ani furakɛcogo sifaw bɛɛ ma ni joli ye. Nin ye koo ye, an bɛɛ ka kan k’an janto min na n’an b’a fɛ ka mɛnni kɛ Jehova fɛ. Nka, miiriya jɔnjɔn minw ɲɛsinna o koo ma, n’an b’olu faamu, an bena se ka koow latigɛ ni hakilitigiya ye. O la, an dusukun tɛna an jalaki ani an bena to Ala ka kanuya la (Talenw 2:6-11). An k’o miiriya jɔnjɔn dɔw lajɛ.
NIIN NI JOLI YE FƐƐN SENUMANW YE
3, 4. Tuma juman na Bibulu y’a fɔ siɲɛ fɔlɔ la ko joli ye fɛɛn senuman ye? O basiginin be miiriya jɔnjɔn jumanw lo kan?
3 Kayɛn ye Abɛli faga. Dɔɔni o kɔ, Jehova y’a yira ka gwɛ Zɛnɛsi 4:10). Abɛli niin n’a joli tun ye kelen ye Jehova fɛ, ani Kayɛn tun fariyara Abɛli ma k’a niin bɔ. O kama, a tun be se ka fɔ ko Abɛli joli be kulera Ala nɔfɛ ko a k’ale mɔnɛbɔ.—Eburuw 12:24, ABM.
ko niin ani joli be taga ɲɔgɔn fɛ, ko u ye fɛɛn senumanw ye. Ala y’a fɔ Kayɛn ye ko: “K’i dɔgɔcɛ joli to duguma, a kulekan sera ne ma.” (4 Nuhun ka wagati la sanjiba tɛmɛnin kɔ, Ala ye sira di adamadenw ma ko u ka bɛgɛnw sogo ɲimi, nka u kana u joli dumu. Ala y’a fɔ ko: “Nga aw kana sogo dumu n’a joli b’a la, min sababu la a be nii na. Siga t’a la, ne bena ɲiningali kɛ aw joli koo la, min ye aw nii ye.” (Zɛnɛsi 9:4, 5). O cikan ɲɛsinna Nuhun kɔmɔgɔw bɛɛ ma fɔɔ ka na se an fana ma bi. O cogo la, Ala tun kɔnna ka min fɔ Kayɛn ye, a segira o kumaw kɔrɔ kan ko danfɛnw bɛɛ niin be u joli la. O cikan b’a yira fana ko mɔgɔ minw tɛ niin ani joli bonya, Jehova min ye niin tigi ye, ale bena u bɛɛ ɲangi.—Zaburuw 36:10.
5, 6. Musa ka sariya tun b’a yira cogo di ko joli ye fɛɛn senuman ni fɛɛn nafamanba ye? (Koorilen lajɛ fana ɲɛɛ 78 kan.)
5 Musa ka sariya fana b’a yira ka gwɛ ko niin be joli la ani ko joli ye fɛɛn senuman ye. An b’a kalan Levitiki 17:10, 11 kɔnɔ ko: “Ni Isirayɛliden fɛɛn o fɛɛn ye joli dumu, . . . ne bena wili o tigi kama k’a gwɛn ka bɔ a ka mɔgɔw cɛma. Bari, danfɛn bɛɛ nii b’a joli la. Ne y’o di aw ma janko aw ka se ka hakɛ yafa daali n’o ye sarakabɔyɔrɔ kan, bari joli ye nii ye. O le kosɔn, a be se k’a kɛ hakɛ be yafa.” *—Koorilen nin lajɛ ɲɛɛ 76 kan: “Cogo min na joli be se k’a kɛ jurumu be yafa.”
6 N’u tun ye bɛgɛn dɔ kaan tigɛ, n’a joli ma kɛ sarakabɔlan kan, o joli tun ka kan ka bɔn duguma. O cogo la, a kɛra komi u y’a niin segi a Dibaga ma (Deteronɔmu 12:16; Ezekiyɛli 18:4). Nka, an k’a lɔn ko waajibi tun tɛ ko Israɛldenw ka koow bɛɛ lajɛnnin kɛ ka joli bɛɛ bɔ pewu pewu o sogo la. Ni Israɛlden dɔ tun ye bɛgɛn kaan tigɛ ani k’a to a joli bɔnna ka ɲɛ, a kɔni tun be se k’o sogo ɲimi. A dusukun tun tɛna a jalaki o koo la sabu a y’a yira o kɛcogo fɛ ko a ye bonya la niin Tigi kan.
7. Dawuda y’a yira cogo di ko a be bonya la joli kan ko fɛɛn senuman lo?
7 Dawuda min “koo diyara [Ala] ye,” ale y’a faamu Ala ka sariya basiginin be miiriya jɔnjɔn minw kan joli koo ta Kɛwaliw 13:22). Loon dɔ la, minnɔgɔ gwanna a la. A ka kɛlɛkɛden saba tagara tɛmɛ a juguw ka kɛlɛdenw sigiyɔrɔ cɛma ka taga jii bɔ kɔlɔn dɔ kɔnɔ ka n’a di a ma. Dawuda ye mun kɛ do? A y’a fɔ ko: “Ne te se ka jii nin min, Masaba [Jehova]! Bari, a kɛra i n’a fɔ a bɔbaga nunu joli lo. Sabu, u y’u yɛrɛ nii di ka ta’a bɔ.” Dawuda fɛ, k’o jii nin min, a tun be komi a y’a bɔbagaw joli lo min. O kama, hali k’a to minnɔgɔ tun b’a la, a y’a “bɔn Masaba [Jehova] ye.”—2 Samuyɛli 23:15-17.
fan fɛ (8, 9. Ala be niin ani joli jati cogo min na, yala o yɛlɛmana tuma min na kerecɛn kafo juu sigira wa? A ɲɛfɔ.
8 Jehova kɔni tun y’a fɔ Nuhun ye ko a kana joli dumu. Saan 900 o kɔ, Musa ka sariya segira o kuma kelen kan. Ani, saan 1500 o sariya kɔ, Jehova ka miiriya tun ma yɛlɛma joli koo la. A ka hakili senu ye kerecɛn fɔlɔw ka Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu lasun a y’a sɛbɛ ko: “A diyara Ni Senu ani an fana ye, ko an kana doni wɛrɛ da aw kan, fɔ nin ko wajibiyalenw: Aw kana bolisɔn sogo dun, wala joli, wala fɛn kan cɔrinnen sogo. Aw ka aw yɛrɛw tanga kakalaya ma.”—Kɛwaliw 15:28, 29, ABM.
9 A gwɛnin lo ko kerecɛn fɔlɔw ka Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu y’a faamu ko joli ye fɛɛn senuman ye ani ko ni baara ma kɛ n’a ye ka kɛɲɛ ni Ala ka sariya ye, o ye koo jugu ye i n’a fɔ josɔn wala kakalaya. Bi, kerecɛn sɔbɛw be koow jati o cogo kelen na. U fana be jatiminɛ kɛ ka kɛɲɛ ni Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔnw ye. O kama, u be min latigɛ joli koo ta fan fɛ, o be Jehova ninsɔndiya.
KA MƆGƆ FURA KƐ NI JOLI YE
10, 11. a) Ka joli kuturu ani joli kɔnɔfɛn kunbabaw don mɔgɔ fari la, Jehova Seerew be mun miiri o koo la? b) Jehova Seerew ka miiriya be se ka kɛ dan na dan na koo jumanw na joli koo ta fan fɛ?
10 N’a fɔra ko an ‘kana joli dumu,’ Jehova Seerew b’a faamu ko an man kan ka joli don an fari la, k’a bɔ ka di mɔgɔ wɛrɛ ma, wala k’a bɔ ka mara ani ka tila k’a don an yɛrɛ fari la. Komi u be Ala ka sariya labato, u fana tɛ sɔn joli kɔnɔfɛn
kunbaba nunu na: jolikisɛwulenw, jolikisɛgwɛw, palakɛtiw, ani joliji.11 Bi, joli kɔnɔfɛn kunbabaw yɛrɛ be se ka tilan-tilan tugun walisa ka fɛɛn fitinin-fitinin dɔw bɔ u la ani ka baara sifa caaman kɛ n’u ye. Yala kerecɛn be sɔn o joli kɔnɔfɛn misɛnmanw na wa? Yala a b’u jati i ko “joli” yɛrɛ wa? Bɛɛ lo ka kan k’o koo latigɛ a yɛrɛ ye. O kelen lo ni furakɛcogo dɔw ye minw be kɛ ni banabagatɔ yɛrɛ ka joli ye, i n’a fɔ emodiyalizi, emodilisiyɔn, ka banabagatɔ joli cɛ operasɔn kɛtɔ, nka a kana kɛ ko o joli tun bɔra ka mara yɔrɔ dɔ la.—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ ɲɛɛ 215-218 kan.
12. An ka kan ka dusukunkow ta cogo di?
12 Komi bɛɛ lo ka kan k’o koo latigɛ a yɛrɛ ye, yala o b’a yira ko a kɔrɔtanin tɛ Jehova ɲɛɛ kɔrɔ wa? Ayi dɛ! A b’a janto kosɔbɛ an ka miiriyaw n’an kɔnɔnakow la (Talenw 17:3; 21:2; 24:12). O kama, delili ani sɛgɛsɛgɛri kɛnin kɔ fura ni furakɛcogo dɔ koo la, an ka kan k’a to Bibulu k’an dusukun kolo ani ka mɛnni kɛ a fɛ (Ɔrɔmukaw 14:2, 22, 23). An ka ɲi ka min kɛ, a man kan mɔgɔ wɛrɛ k’o latigɛ an ye. An fana man kan ka mɔgɔ wɛrɛ ɲininga ko: “Ni ele tun lo, i tun bena mun lo kɛ?” O koo ɲɔgɔn na, kerecɛn kelen kelen bɛɛ ka kan ka “lɔ n’a yɛrɛ kunko ye.” *—Galatikaw 6:5; Ɔrɔmukaw 14:12; Koorilen nin lajɛ ɲɛɛ 81 kan: “Yala ne be joli jati fɛɛn senuman ye wa?”
JEHOVA KA SARIYAW B’A YIRA KO A YE FAA KANUTIGI YE
13. Jehova ka sariyaw n’a ka miiriya jɔnjɔnw be mun lo yira a koo la? A ɲɛfɔ.
13 Sariyaw ni miiriya jɔnjɔn minw be Bibulu kɔnɔ, u b’a yira ko Jehova ye sariya sigibaga hakilitigi ani Faa kanutigi ye. U fana b’a yira ko a b’a janto kosɔbɛ a deenw ka hɛɛrɛ koo la (Zaburuw 19:8-12). A ko an ‘kana joli dumu.’ Hali n’o sariya ma di an ma ka ɲɛsin kɛnɛyakow ma, a kɔni b’an tanga bana wɛrɛw ma minw be sɔrɔ ni joli donna mɔgɔ fari la (Kɛwaliw 15:20). Tiɲɛn na, dɔgɔtɔrɔ caaman b’a jati ko ka operasɔn kɛ ni joli ma don banabagatɔ la, o ye furakɛcogo fisaman lo ye bi. Kerecɛn sɔbɛw fɛ, nin koow jaticogo kura b’a yira ko tiɲɛn na, Jehova ka hakilitigiya ka bon ani ko a ye Faa kanutigi ye.—Ezayi 55:9; Zan 14:21, 23.
14, 15. a) Sariya jumanw tun b’a yira ko Ala b’a ka jama kanu? b) Cikan minw dira mɔgɔ tangali kama, u basiginin be miiriya jɔnjɔn minw kan, e be se k’u sira tagama cogo di?
14 Ala ka sariya caaman b’a yira cogo min na a tun b’a janto a ka jama Israɛl ka hɛɛrɛ koo la galen. Ɲɛyirali fɛ, a tun y’a fɔ u ye k’u ka kogow wuli u ka sanbonw kan walisa ka mɔgɔ tanga kasara ma sabu u tun be koo caaman kɛ sanbonw kan (Deteronɔmu 22:8; 1 Samuyɛli 9:25, 26; Neemi 8:16; Kɛwaliw 10:9). Ala tun ye cii di fana ko misi minw ka fari, olu ka kan ka siri (Ɛkisɔdi 21:28, 29). Mɔgɔ min tun t’o sariyaw labato, a tigi tun b’a yira ko a t’a janto fewu tɔɔw ka hɛɛrɛ koo la. O la, joli hakɛ tun be se ka kɛ a kan.
15 O sariyaw basiginin tun be miiriya jɔnjɔn minw kan, e be se k’u sira tagama cogo di? I ka miiri k’a filɛ i ka bolifɛn koo la, i be to k’a boli cogo min na, i ka bɛgɛnw, i ka soo, i ka baarakɛyɔrɔ koo la ani i b’i ɲɛnagwɛ ni fɛɛn minw ye. Jamana dɔw la, denmisɛn caaman be sa kasaraw la sabu u ka teli ka tulon kɛ ni faratikow ye gwansan. Nka denmisɛn minw b’a fɛ ka to Ala ka kanuya la, olu be niin jati fɛɛnba ye. O kama, u tɛ tulon kɛ ni faratikow ye diyanye dama kosɔn. U tɛ hakilintanya kɛ k’a miiri ko foyi tɛna olu sɔrɔ sabu u ye denmisɛnw ye. Nka u b’u yɛrɛ mabɔ tɔɔrɔko gwansanw na walisa k’u ninsɔn diya u denmisɛnya tuma na.—Waajulikɛla 11:9, 10.
16. Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔn juman ɲɛsinna kɔnɔtiɲɛ koo ma? (Jukɔrɔla kunnafoni fana lajɛ.)
16 Hali denɲanin min be a baa kɔnɔ, a niin ye fɛɛnba ye Ala fɛ. Galen, Israɛl jamana na, ni mɔgɔ dɔ tun ye muso kɔnɔman mandimi ani o muso wala denɲanin sara, Ala tun b’o tigi jati mɔgɔfagala ye. A tigi tun ka kan k’o sara: ‘niin juru tun be bɔ ni niin ye.’ * (Ɛkisɔdi 21:22, 23). Saan o saan, mɔgɔ caaman do be tugu ka kɔnɔ tiɲɛ kakalayakow sen fɛ wala u t’a fɛ ka lɔ n’o deen baloko ye. Jehova ɲɛɛ mana la o kan, i ka miiri k’a filɛ o be min kɛ a la.
17. Ni mɔgɔ dɔ tun ye kɔnɔ tiɲɛ ka sɔrɔ ka Ala ka sariya lɔn, i be se k’o tigi dusu saalo cogo di?
17 Nka, ni muso dɔ tun y’a kɔnɔ tiɲɛ ka sɔrɔ ka tiɲɛn lɔn, ale ka koo be cogo di do? Yala o kɔrɔ ko Jehova tɛna yafa a ma wa? Ayi dɛ! Tiɲɛn na, ni mɔgɔ nimisara sɔbɛ la a ka jurumuw na, a be se ka la a la ko Jehova bena yafa a ma Yezu joli bɔnnin Zaburuw 103:8-14; Efɛzikaw 1:7, ABM). Krista yɛrɛ y’a fɔ ko: “Ne ma na mɔgɔtilenninw wele, nga ne nana hakɛkɛlaw le wele waasa u ka nimisa ka faran u ka kojuguw la.”—Luka 5:32.
sababu la (I YƐRƐ TANGA MIIRIYA JUGUW MA
18. Sababu jɔnjɔn min be na ni mɔgɔ caaman fagari ye, Bibulu b’o yira cogo di?
18 Jehova tɛ dan k’a fɔ an ye dɔrɔn ko an kana koo jugu kɛ an mɔgɔɲɔgɔn na. Nka, koo jɔnjɔn min be na ni mɔgɔ caaman fagari ye, Jehova b’a fɛ an k’o wɔgɔbi ka bɔ an dusukun na: o ye kɔniya ye. Ciden Zan y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔ o mɔgɔ b’a mɔgɔɲɔgɔn kɔniya, o tigi ye mɔgɔfagala le ye.” (1 Zan 3:15). A ma kɛ komi a balima koo man di o ɲɔgɔnna mɔgɔ ye dɔrɔn dɛ, nka a b’a fɛ a ka sa yɛrɛ le. N’a sɔrɔ, a bena a ka juguya yira kɛnɛ kan a kɛtɔ ka ngalonfin dɔ la a balima kan ko a ye jurumuba dɔ kɛ min kosɔn a ka kan ni Ala ka kiti ye (Levitiki 19:16; Deteronɔmu 19:18-21; Matiyo 5:22). O kama, kɔnɔnajuguya fɛɛn o fɛɛn b’an kɔnɔ, a kɔrɔtanin lo an k’o wɔgɔbi ka bɔ yen!—Zaki 1:14, 15; 4:1-3.
19. Mɔgɔ min b’a to Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔnw k’ale ɲɛminɛ, o tigi be vɛrise nunu jati cogo di: Zaburuw 11:5 ani Filipikaw 4:8, 9?
19 Mɔgɔ minw be niin jati fɛɛnba ye i ko Jehova b’a jati cogo min na, ani u b’a fɛ ka to a ka kanuya la, u be ban fariyako sifaw bɛɛ la fana. Zaburuw 11:5 b’a fɔ ko: ‘Fariya ka di tigi min ye, o tigi koo man di [Jehova] ye.’ Vɛrise nin tɛ dan ka Ala ka jogo yira an na dɔrɔn dɛ. Nka, miiriya jɔnjɔn dɔ lo b’a kɔnɔ min b’a yira an ka kan k’an ka ɲɛnamaya kɛ cogo min na. Ɲɛnagwɛko fɛɛn o fɛɛn be se ka fariyako nege don mɔgɔ la, vɛrise nin be Ala kanubagaw lasun u ka ban o la. A fɔra fana ko Jehova ye “Hɛrɛtigi Ala” ye. O ka kan k’a sagokɛlaw lasun u k’u hakili n’u dusukun fa koo diimanw na ani sɔnɲuman ni tɔgɔɲuman be koo minw na. O miiriya suguw lo be na ni hɛɛrɛ ye.—Filipikaw 4:8, 9.
JOLI HAKƐ BE JƐNKULU MINW KAN, I K’I MABƆ U LA
20-22. Kerecɛnw be duniɲa nin jati cogo di, ani mun na do?
20 Ala b’a jati ko joli hakɛ be Sutana ka duniɲa kuru bɛɛ Daniyɛli 8:3, 4, 20-22; Yirali 13:1, 2, 7, 8). Olu ni jagokɛlaw ani lɔnnikɛlaw ye ɲɔgɔn dɛmɛ ka kɛlɛkɛfɛn jugu dɔw dilan minw ɲɔgɔn ma deli ka ye. U ye tɔnɔba sɔrɔ o la. Siga t’a la, “diɲɛ bɛɛ bɛ Sitanɛ fanga kɔrɔ.”—1 Zan 5:19, ABM.
kan. Bibulu be duniɲa ka politiki jɛnkuluw lakali i ko wara farimanw. U ye mɔgɔ miliyɔn caaman caaman faga, hali Jehova sagokɛla caaman fana (21 Komi Yezu ka kalandenw “te diɲɛ ta ye” ani u t’u seen don politikiko ni kɛlɛko si la, o kama u t’a to mɔgɔ si wala jɛnkulu si ka joli hakɛ ka kɛ u kan * (Zan 15:19; 17:16). U fana be Yezu ladegi: ni mɔgɔw b’u kɛlɛ, u t’u jaabi ni fariya ye. Nka, u yɛrɛ b’u juguw kanu fɔɔ u be Ala deli u ye.—Matiyo 5:44; Ɔrɔmukaw 12:17-21.
22 Ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan, kerecɛn sɔbɛw tɛ sɔn k’u seen don “Babilonɛba” ka koo si la o min ye duniɲa kuru bɛɛ ka ngalon diinanw jɛnkulu ye. Joli hakɛ ka bon ale kan ka tɛmɛ jɛnkulu tɔɔw bɛɛ kan. Ala ka Kuma b’a fɔ ko: “Kiraw Yirali 17:6; 18:2, 4, 24, ABM.
ni Ala ka mɔgɔ senumaw ani mɔgɔ minnu bɛɛ fagara dugukolo kan, olu bɛɛ joli yera [Babilonɛba] kɔnɔ.” O kama, a fɔra an ye ko: “Ne ka mɔgɔw, a’ ye bɔ Babilonɛ.”—23. Ka bɔ Babilonɛba kɔnɔ, o kɔrɔ ko di?
23 Ka bɔ Babilonɛba kɔnɔ, o tɛ dan k’i tɔgɔ jɔsi ka bɔ u ka sɛbɛw kɔnɔ dɔrɔn. Nka, ngalon diinan be sɔn wala a be mɔgɔw jija kɛwale jugu minw na, i ka kan k’u kɔniya i n’a fɔ ka kakalaya kɛ, k’i seen don politikikow la ani ka boliboli nafolo nɔfɛ. (Zaburuw 97:10, ABM; Yirali 18:7, 9, 11-17). O koow le ka teli ka mɔgɔ lasun k’a mɔgɔɲɔgɔn faga!
24. Joli hakɛ be mɔgɔ min kan, n’a tigi nimisara, Ala be se ka basigi mun lo kan ka yafa a ma?
24 Sanni an ka sɔn tiɲɛn batoli ma, an kelen kelen bɛɛ seen tun be Sutana ka duniɲa na cogo dɔ la. O kama, a ka joli hakɛ dɔ tun b’an kan fana. Nka, an y’an tagamacogo yɛlɛma, an limaniyara Krista ka kunmabɔ saraka la, ani an y’an yɛrɛkun di Ala ma. O kama, Ala hinɛna an na ani koo o koo be se ka an ni ale ka jɛnɲɔgɔnya tiɲɛ, a b’an tanga o ma (Kɛwaliw 3:19). O tangali bisigi tun be yen Bibulu sɛbɛwagati la: o tun ye kalifaduguw ye.—Nɔnburuw 35:11-15; Deteronɔmu 21:1-9.
25. Bibulu sɛbɛwagati la, joli hakɛ tun be minw kan ani u nimisara, labɛn juman tun b’a yira ko Ala be hinɛ u la?
25 O kalifaduguw koo tun be kɛ cogo di? Ni Israɛlden dɔ tun y’a mɔgɔɲɔgɔn faga k’a sɔrɔ a m’a lawuli a kama, a tun ka kan ka boli ka taga kalifadugu dɔ kɔnɔ. Kititigɛla kolɔnbagaw tun b’o koo ɲɛnabɔ. O kɔ, o mɔgɔfagala min m’a lawuli a kama k’o kɛ, a tun ka kan ka sigi kalifadugu kɔnɔ fɔɔ ka taga se sarakalasebagaw kuntigiba ka saya ma. O kɔ, yɔrɔ min ka di a ye, a tun be se ka taga sigi yen. Nin ye labɛn ɲuman ye min b’a yira ko Ala be hinɛ ani ko a be adamaden niin jati fɛɛnba ye! Bi, Ala ye labɛn dɔ kɛ min bɔnin be o kalifaduguw koo ma: O ye Yesu ka kunmabɔ Matiyo 24:21; 2 Korɛntikaw 6:1, 2.
saraka ye. O saraka b’an tanga saya ma n’an ye Ala ka sariya tiɲɛ joli ani niin ka senumanya koo la k’a sɔrɔ an m’a lawuli a kama k’o kɛ. Yala i b’o labɛn jati fɛɛnba ye wa? I be se k’a yira cogo di ko i b’a jati fɛɛnba ye? A yiracogo dɔ ye ka mɔgɔw weele u ka na fara i kan kalifadugu bisigi kɔnɔ. O koo kɔrɔtanin lo kosɔbɛ sabu “tɔɔrɔba” wagati surunyana.—MASAYA KIBARO WAAJU WALISA K’A YIRA KO I BE NIIN JATI FƐNBA YE
26-28. Cogo juman na an ka cogoya bɔnin be cira Ezekiyɛli ta ma? An ka kan ka mun lo kɛ walisa ka to Ala ka kanuya la?
26 Bi, Ala sagokɛlaw ka cogoya bɔnin be cira Ezekiyɛli ta ma. Jehova tun y’ale kɛ kɔrɔsilikɛla ye walisa a ka Israɛl ka soo lasɔmi Ala tɔgɔ la. Ala y’a fɔ a ye ko: “E k’i tulo malɔ ne dalakuma na ka Isirayɛlidenw lasɔmi ne ye.” Ni Ezekiyɛli tun m’a sɔbɛ don o baara la, Ala kɔni tun bena Zeruzalɛmu ɲangi a ka jurumuw kosɔn. Nka Israɛlden minw tun bena faga o sen fɛ, u joli hakɛ tun bena kɛ ale Ezekiyɛli lo kan (Ezekiyɛli 33:7-9). Nka, Ezekiyɛli ye mɛnni kɛ Ala fɛ ani mɔgɔ si joli hakɛ ma kɛ a kan.
27 Bi, an be Sutana ka duniɲa kuru bɛɛ laban lo makɔnɔna. Jehova Seerew b’a jati ko ka Ala ka ‘mɔnɛbɔ loon’ weleweleda ani ka Masaya kibaro fɔ mɔgɔw ye, o ye waajibiko ni nɛɛma ye olu fɛ (Ezayi 61:2; Matiyo 24:14, ABM). Yala i b’i seen don bɛrɛbɛrɛ o baara la min be mɔgɔ niin kisi wa? Cii min tun dira ciden Pol ma ka waajuli kɛ, a y’a sɔbɛ don o la. O kama, a sera k’a fɔ ko: “Mɔgɔ si joli hakɛ tɛ ne kan, k’a masɔrɔ ne ye Ala sago bɛɛ fɔ aw ye, ne ma foyi dogo aw la.” (Kɛwaliw 20:26, 27, ABM). Nin ye ɲɛyirali ɲuman ye an fɛ dɛ!
28 Ayiwa, n’an b’a fɛ ka to an Faa Jehova ka kanuya la, a daan tɛ an ka niin ani joli jati i ko ale b’u jati cogo min na. An ka kan ka kɛ mɔgɔ saniyaninw ye a ɲɛɛ kɔrɔ, o kɔrɔ, mɔgɔ senumanw. An bena o lo ye kalansen nata la.
^ dakun 5 Ala ko “danfɛn bɛɛ nii b’a joli la.” Gafe dɔ ye nin fɔ o kumaw koo la ko: “Hali ni kuma nunu ye ntalen kumaw ye, u kɔrɔ ye tiɲɛn yɛrɛyɛrɛ lo ye sabu hali ni jolikisɛ sifa kelen dɔrɔn lo fɔnna mɔgɔ dɔ ka joli la, a tigi tɛ se ka kɛ niin na.”—Scientific American.
^ dakun 12 A filɛ Réveillez-vous ! ɲɛɛ 3-12 kan, saan 2006, utikalo ta. Jehova Seerew lo y’a sɛbɛ.
^ dakun 16 Bibulu ka kumadenw sɛgɛsɛgɛbagaw b’a ɲɛfɔ ko Ɛkisɔdi 21:23 fɔra cogo min na, “siga t’a la, o kumaw tɛ se ka ɲɛsin muso dɔrɔn mandimini koo ma.” I k’a kɔrɔsi fana ko Bibulu t’a fɔ ko Ala ka kiti tun be tigɛ ka kɛɲɛ ni denɲanin sanda ye.
^ dakun 71 Kunnafoni wɛrɛw lajɛ gafe nin ɲɛɛ 215-216 kan.