Loon min na Yezu ye Fariziɲɛw kɔrɔfɔ, a be komi a tun be Kapɛrnaum dugu lo la. O loon kelen na, a bɔra luu kɔnɔ ka taga Galile baji daa la ani jama ye ɲɔgɔn lajɛn a kɔrɔ. Yezu donna kurun dɔ kɔnɔ, k’a yɔrɔ janya dɔɔni baji daa la ani a y’a daminɛ ka mɔgɔw kalan sankolo Masaya koo la. A y’o kɛ ɲɛyiraliw wala ntalen caaman sababu fɛ. Yezu ye koo minw fɔ o ntalenw na, a lamɛnbagaw b’u fanba lɔn. O kama, Yezu tun b’u kalanna koo minw na Ala ka Masaya koo la, a tun ka nɔgɔ u fɛ k’u faamu.

A fɔlɔ, Yezu kumana sɛnɛkɛla dɔ koo la min bɔra ka taga suman seri. K’a to serili la, kisɛ dɔw benna sirada la ani kɔnɔw nana olu kunu. Dɔw benna farayɔrɔ la ani bɔgɔ bɛrɛ tun tɛ yen. U falenna, nka tile fariyara tuma min na, u jɛnina ka ja sabu lili ɲanaman tun t’u la. Kisɛ dɔw tagara ben ŋɔniw yɔrɔ la, u ni ŋɔniw falenna ɲɔgɔn fɛ. Nka, ŋɔniw wulila k’u degun. A laban, dɔw tagara ben dugukolo ɲuman kan. O yɔrɔ suman ɲɛna kosɔbɛ: “Dɔw ye deen kɛmɛ sɔrɔ, dɔw ta bi wɔɔrɔ, dɔw ta bi saba.”—Matiyo 13:8.

Ntalen wɛrɛ kɔnɔ, Yezu ko Ala ka Masaya be i n’a fɔ cɛɛ dɔ, min ye sumankisɛw dan a ka foro kɔnɔ. O cɛɛ be sinɔgɔra wo, a be ɲɛɛ na wo, sumankisɛw falenna ka bonya. Nka, o cɛɛ m’u “boɲacogo lɔn.” (Mariki 4:27). U falenna u yɛrɛ ma ka den. A laban, o cɛɛ y’o suman tigɛ.

O kɔ, Yezu ye ɲɛyirali sabanan di sumankisɛw danni koo la. A ko cɛɛ dɔ ye sumankisɛ ɲanaman dan a ka foro la. Nka, ka mɔgɔw to “sinɔgɔ la sufɛ,” a jugu dɔ tagara binjugukisɛ seri bile cɛma. O cɛɛ ka baaradenw y’a ɲininga  n’a b’a fɛ u ka taga binjugu nin bɔn ka bɔ yen. A y’u jaabi ko: “Ayi. Aw kana taga bɔn, bari aw be se ka fili ka bile dɔ bɔn. Aw k’a to u ka wili ɲɔgɔn fɛ fɔɔ sumantigɛtuma ka se. N’o tuma sera, n ben’a fɔ sumantigɛlaw ye k’u ka binjugu nin tigɛ fɔlɔ, k’a siri, k’a jɛni, u ka sɔrɔ ka bile tigɛ k’a kɛ n ka bondo kɔnɔ.”—Matiyo 13:24-30.

Mɔgɔ minw be Yezu lamɛnna, u caaman be sɛnɛ koow lɔn. Yezu kumana fana mutaridikisɛ koo la, mɔgɔ caaman tun be min lɔn. O kisɛ ka dɔgɔ kosɔbɛ, nka n’a falenna, a be bonya fɔɔ kɔnɔw b’u ka ɲaga la a bolow kan. Yezu y’a fɔ o kisɛ koo la ko: “Sankolo masaya be i ko mutaridikisɛ, cɛɛ dɔ ye min ta k’a dan a ka foro la.” (Matiyo 13:31). Yezu tɛ mɔgɔw kalanna yiriw koo lo la. Nka, a b’a ɲɛfɔra ko fɛɛn fitinin be se ka bonya cogo kabakoman na wala ka yiriwa kosɔbɛ.

O kɔ, Yezu y’a lamɛnnikɛlaw hakili sama koo dɔ kan, u caaman be min lɔn. Yezu ko: “Sankolo masaya be i ko burufununan, muso dɔ ye min ta k’a kɛ mugu fiyɛ ɲaa kelen na k’a nɔɔni.” (Matiyo 13:33). O burufununan tɛ ye, nka a be don mugu nɔɔninin yɔrɔ bɛɛ la k’a kɛ a be funu. A be mugu cogoya yɛlɛma ani k’a kɛ a be funu kosɔbɛ. A ka gwɛlɛ an ma k’a lɔn o be kɛ cogo min na.

O ntalen kumaw fɔnin kɔ, Yezu ye sira di jama ma ani a kɔsegira a ka jatigiso la. Dɔɔni o kɔ, a ka kalandenw y’a sɛgɛrɛ. U b’a fɛ ka Yezu ka ntalenw kɔrɔ faamu.

Yezu ka kalandenw delila ka Yezu ka ntalenw lamɛn, nka Yezu ma deli ka ntalen caaman fɔ u ye ten. U y’a ɲininga ko: “Mun na i be to ka kuma mɔgɔw fɛ talen na?”—Matiyo 13:10.

Yezu b’o kɛ kuun min kama, o dɔ ye ka Bibulu ka kiraya kuma dɔ dafa. Matiyo y’a sɛbɛ ko: “A tun te kuma u fɛ n’a ma talen la u ye. A tun b’a kɛ ten janko kira tun ye min fɔ, o ka dafa. A tun y’a fɔ ko: ‘N bena kuma u fɛ talenw na. Mɔgɔw ma koo minw lɔn kabini diɲɛ dantuma, ne bena olu fɔ u ye.’”—Matiyo 13:34, 35; Zaburuw 78:2.

Nka, Yezu ye ntalenw fɔ kuun wɛrɛ kama. O kɛra sababu ye ka mɔgɔw kɔnɔnakow bɔ kɛnɛ kan. Mɔgɔ caaman be tugu Yezu kɔ dɔrɔn sabu a be ntalen diimanw fɔ ani a be kabakow kɛ. U tɛ Yezu jati i n’a fɔ u ka Matigi, u ka kan ka mɛnni kɛ min fɛ ani ka tugu a kɔ ni ŋaniya ɲuman ye (Luka 6:46, 47). U t’a fɛ k’u ka miiriyaw n’u ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma. U fana t’a fɛ Yezu ka kalanw k’u dusukun sɔrɔ.

Yezu y’a ka kalandenw ka ɲiningali jaabi nin cogo la ko: “O le y’a to ne be talen la u ye, bari u be filɛli kɛ, nga, u te foyi ye, u b’u tulo malɔ, nga, u te foyi faamu. A kɛra ten, kira Ezayi ye kuma min fɔ, o be dafara. A tun ko: ‘. . . Bari u tulo ka gwɛlɛ, . . . u t’a fɛ ka mɛnni kɛ.’”—Matiyo 13:13-15; Ezayi 6:9, 10.

Nka, mɔgɔ minw be Yezu lamɛn, u bɛɛ tɛ ten. Yezu ko: “Aw kɔni dagamunin lo bari aw ɲaa yɛlɛnin lo, aw tulo be mɛnni kɛ. Tiɲɛ na, ne b’a fɔ aw ye ko aw be koo minw yera, kira caaman ni mɔgɔtilennin caaman tun b’a fɛ k’u ye, nga u ɲaa ma la u kan. Aw be min mɛnna, u tun b’a fɛ k’u mɛn, nga u m’o mɛn.”—Matiyo 13:16, 17.

Tiɲɛn na, Yezu ka ciden 12 ani a ka kalanden kantigi wɛrɛw dusukun ka ɲi. O lo kama, Yezu y’a fɔ u ye ko: “Aw kɛra Ala ka masaya gundo lɔnbagaw ye, nga a lɔnniya ma di tɔw ma.” (Matiyo 13:11). Yezu ka kalandenw tun b’a fɛ sɔbɛ la ka Yezu ka kumaw faamu. O kama, Yezu  ye ntalen min fɔ suman serila koo la, a y’o kɔrɔ fɔ u ye. A ko:

“Sumansi, o ye Ala ka kuma le ye.” (Luka 8:11). Dugukolo ye mɔgɔw dusukun lo ye. O miiriya fila be mɔgɔ dɛmɛ ka Yezu ka ntalen kɔrɔ faamu.

Sumankisɛ minw benna sira kan, Yezu y’a fɔ u koo la ko: “Sutana be na o kuma bɔ u kɔnɔ, janko u kana la a la ka kisi.” (Luka 8:12). Sumankisɛw benna farayɔrɔ min kan, Yezu ko o ye dɔw dusukun cogoya lo ye: o ɲɔgɔnna mɔgɔw be Ala ka kuma lamɛn ni ninsɔndiya ye, nka u t’a to a ka lili sɔrɔ u dusukun na. “Ni gwɛlɛya nana, walima ni mɔgɔ b’a tɔɔrɔ o kuma kosɔn dɔrɔn, a be sin ka ban Ala ma.” Tiɲɛn na, “ni kɔrɔbɔli nana,” i n’a fɔ n’a somɔgɔw wala mɔgɔ wɛrɛw b’a kɛlɛla Alakow kosɔn, a b’u dabila.—Matiyo 13:21; Luka 8:13.

Nka, sumankisɛ minw benna ŋɔniw cɛma do? Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko mɔgɔ minw be Ala ka Kuma mɛn, nka “diɲɛ hamiko, ni nafoloko b’o kuma nagasi,” olu lo ye ŋɔni yɔrɔ ye (Matiyo 13:22). Ala ka kuma tun b’u dusukun na, nka sisan o kuma nagasira ani nafa foyi tɛ sɔrɔ a la.

Yezu kumana dugukolo laban min koo la, o ye dugukolo ɲuman ye. Mɔgɔ minw be Ala ka kuma lamɛn, k’a faamu ka ɲɛ ani ka sɔn a ma n’u dusukun bɛɛ ye, olu bɔnin be dugukolo ɲuman ma. Mun lo be sɔrɔ o la? “Nafa be sɔrɔ” o la. Nka kɔrɔya, kɛnɛyako wala koo wɛrɛw kosɔn, bɛɛ ta tɛ kelen ye. Dɔw be kisɛ kɛmɛ kɛ, dɔw ta be se bi wɔɔrɔ ani dɔw ta be kɛ bi saba. Tiɲɛn na, mɔgɔ dɔw be Ala ka “Kuma mɛn, u b’a minɛ ni dusuɲuman ye fɔɔ nafa be sɔrɔ a la.” Ala be o ɲɔgɔnna mɔgɔw lo duga.—Luka 8:15.

 Yezu ka kalanden minw y’a ɲini a fɛ ko a k’o ntalen ɲɛfɔ u ye, siga t’a la, o kumaw ye olu kabakoya kosɔbɛ! Sisan kɔni, u tɛ Yezu ka ntalenw faamu sanfɛ sanfɛ dɔrɔn. Yezu b’a fɛ u k’ale ka ntalen kumaw faamu walisa u ka se k’o tiɲɛnkow ɲɛfɔ mɔgɔ wɛrɛw ye. Yezu y’u ɲininga ko: “Mɔgɔ si te fitinɛ mana k’a bila gongo jukɔrɔ, walima kalaka jukɔrɔ. A t’a bila fɛɛn dɔ le kan wa?” O kɔ, Yezu y’u ladi ko: “Tulo be min fɛ ka mɛnni kɛ, o ka mɛnni kɛ.”—Mariki 4:21-23.

Yezu ye ntalen min fɔ sumankisɛ serila koo la, o kɔrɔ faamuyali kɔ, kalandenw b’a fɛ ka koo wɛrɛw lɔn tugun. U y’a ɲininga ko: “I ye talen min la ko mɔgɔ dɔ tagara binjugu kisɛ seri a jugu ka foro la, o talen kɔrɔ fɔ an ye.”—Matiyo 13:36.

Kalandenw y’a yira o cogo la k’olu ni jama min tun be baji daa la, u ka miiriya tɛ kelen ye. O mɔgɔw ye Yezu ka ntalen kumaw mɛn. Nka, u m’a ɲini k’u kɔrɔ faamu ani k’a lɔn u ɲɛsinna koo min ma. U ye min mɛn, u danna o dɔrɔn ma. Jamaba min ye Yezu lamɛn baji daa la, Yezu y’a yira k’olu n’a ka kalandenw tɛ kelen ye sabu a ka kalandenw y’a ɲini ka dɔ faamu tugun. Yezu ko:

“Aw be kuma min mɛn, aw k’aw janto o la kosɔbɛ. Ala bena aw sɔn ka kɛɲɛ n’aw ka lamɛnni kɛcogo ye. A bena dɔ fara aw ta kan yɛrɛ.” (Mariki 4:24). Kalandenw y’u janto ka Yezu lamɛn koɲuman. O kama, Yezu ye koo wɛrɛw ɲɛfɔ u ye tugun. U tun ye ɲiningali min kɛ burufununan ani binjugu koo la, Yezu y’o ɲɛfɔ u ye ko:

“Min ye kisɛ ɲuman seri, o ye Mɔgɔ Denkɛ ye. Foro, o ye diɲɛ ye. Kisɛ ɲuman, o ye sankolo masaya denw ye. Bin jugu, o ye Sitanɛ denw ye. O jugu min ye bin jugu kisɛ seri, o ye Sitanɛ yɛrɛ ye. Suman tigɛ tuma, o ye diɲɛ laban ye. Sumantigɛlaw, olu ye mɛlɛkɛw de ye.”—Matiyo 13:37-39, ABM.

Yezu y’a ka ntalen kuma faan bɛɛ ɲɛfɔ ka ban tuma min na, a y’a fɔ u bena dafa cogo min na. A ko duniɲa laban na, sumantigɛlaw, o kɔrɔ mɛlɛkɛw, bena binjugu mabɔ “sankolo masaya denw” na. O binjugu ye kerecɛn tɔgɔtigiw lo ye. Mɛlɛkɛw bena “mɔgɔ tilennenw” lajɛn ani u bena manamana “u Fa ka masaya la.” Nka, mun lo bena “Sitanɛ denw” sɔrɔ? Olu laban bena kɛ halakili lo ye. O kama u bena “kasi k’u ɲinw ɲimi.”—Matiyo 13:41-43, ABM.

O kɔ, Yezu ye ntalen saba wɛrɛ la a ka kalandenw ye. A ye ntalen fɔlɔ la ko: “Sankolo masaya be i ko nafolo dogonin, foro dɔ la. Cɛɛ dɔ tagara o sɔrɔ k’a ta k’a dogo tugu. A nisɔn diyara kosɔbɛ, fɔɔ a tagar’a bololafɛn bɛɛ feere ka segi ka taga foro nin san.”—Matiyo 13:44.

 Ntalen filanan na, a ko: “Sankolo masaya be i ko jagokɛla dɔ, min be kɔnɔkisɛɲuman ɲini. A nana dɔ ye min ka ɲi, a tagar’a bololafɛn bɛɛ feere k’o kɔnɔkisɛ nin san.”—Matiyo 13:45, 46.

O ntalen fila kɔnɔ, Yezu ye mɔgɔ dɔ kofɔ min be sɔn ka fɛɛn dɔw saraka walisa ka fɛɛn nafamanba dɔ sɔrɔ. Jagokɛla sinna k’a “bololafɛn bɛɛ feere” walisa ka kɔnɔkisɛ ɲuman sɔngɔ gwɛlɛ nin sɔrɔ. Yezu ka kalandenw be se k’o ntalen faamu. Cɛɛ min ye nafolo dogonin sɔrɔ foro dɔ la, a y’a “bololafɛn bɛɛ feere” walisa k’o foro san. O koo fila bɛɛ la, mɔgɔ dɔ ye fɛɛn nafamanba dɔ sɔrɔ. O be se ka suma ni sarakaw ye, mɔgɔ be minw kɛ walisa ka se k’a ka Alako nege wasa (Matiyo 5:3). Yezu y’o ntalen fila la mɔgɔ minw ye, u dɔw y’a yira k’u labɛnnin lo ka jijaliba kɛ walisa k’u ka Alako nege wasa ani ka kɛ Yezu ka kalanden sɔbɛw ye.—Matiyo 4:19, 20; 19:27.

Ntalen sabanan na, Yezu ko sankolo Masaya be i n’a fɔ jɔɔ, mɔnikɛlaw ye min fili jii la ka jɛgɛ sifa bɛɛ minɛ (Matiyo 13:47). U ye jɛgɛw woloma ka ɲumanmanw don kɛsuw kɔnɔ. Nka, minw man ɲi, u y’olu fili. Yezu y’a fɔ k’o ɲɔgɔn lo bena kɛ duniɲa laban wagati la: mɛlɛkɛw bena mɔgɔ juguw woloma ka bɔ mɔgɔ tilenninw na.

Yesu yɛrɛ ye mɔni baara kɛ Alako ta fan fɛ. A y’o kɛ tuma min na a y’a fɔ a ka kalandenw ye k’u ka kɛ “mɔgɔ ɲininaw ye.” (Mariki 1:17, ABM). Nka, Yezu ye ntalen min la jɔɔ koo la, a k’o ntalen ɲɛsinna “diɲɛ laban tuma” lo ma (Matiyo 13:49). O kama, cidenw ani kalanden minw tun be Yezu lamɛnna, olu tun be se k’a faamu ko ninsɔndiyako dɔw bena kɛ kɔfɛ.

Yezu tora kurun kɔnɔ ka ntalenw la mɔgɔ minw ye, olu ye nafolofɛn wɛrɛw sɔrɔ Alako ta fan fɛ. Yezu y’a yira ko n’ale n’a ka kalandenw b’u dan na, a ka di ale ye k’o “talenw bɛɛ kɔrɔ fɔ olu ye.” (Mariki 4:34). A be komi “sotigi min be fɛnkura ni fɛɛn kɔrɔman sɔrɔ a ka nafolo la.” (Matiyo 13:52). Yezu m’o ntalenw fɔ walisa k’a yira ko ale ye kalankɛla ɲuman lo ye. Nka, tiɲɛnkalan minw be i ko nafolofɛn nafamanbaw, a y’u fɔ a ka kalandenw ye. Tiɲɛn na, Yezu ye “sariya karamɔgɔ” ye min ɲɔgɔn tɛ yen!