1. Farifaga be se ka nɔɔ juman lo to an kan?

LOON o loon gwɛlɛyaw b’an kan ani an b’an seko kɛ k’u muɲu. Nka n’an fari faganin lo, a ka gwɛlɛ k’o kɛ. O kama, an k’a to an hakili la ko farifaga be se k’a to an dusu be tiɲɛ ani an b’a miiri ko nafa foyi t’an na. Talenw 24:10 (Bible senuma) b’a fɔ ko: “Ni i ja tigɛra [wala i fari fagara] degun don na, i barika bɛ dɔgɔya.” Tiɲɛn na, n’an fari fagara, a man nɔgɔ an ma ka gwɛlɛyaw muɲu sabu an barika be dɔgɔya.

2. Mun lo be se k’a to an fari be faga? An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² Koo caaman be se k’a to an fari be faga. U dɔw be ye ɲɛɛ na, nka u dɔw tɛ ye. O koo dɔw ye an ka dafabaliya, an ka barikantanya ani bana ye. An fari be se ka faga fana sabu an be kunkanbaara min fɛ Jehova ka baara la, an t’o sɔrɔla wala an be waajuli kɛra yɔrɔ min na mɔgɔw tɛ mɛnni kɛ koɲuman. Barokun nin na, an bena koo dɔw lajɛ an be se ka minw kɛ walisa ka see sɔrɔ farifaga kan.

3. Mun lo be se k’an dɛmɛ k’an ka dafabaliya koo filɛ k’a dama kɛɲɛ?

³ A ka nɔgɔ k’an yɛrɛ jalaki an ka dafabaliya ani an ka barikantanya kosɔn. An ka filiw be se k’a to an b’a miiri ko Jehova tɛna sɔn abada an be don a ka duniɲa kura kɔnɔ. Faratiba b’a la ka kɛ n’o miiriya ɲɔgɔn ye. An ka ɲi k’an ka dafabaliya koo jati cogo di? Bibulu b’a fɔ ko ka Yezu niin bɔ a la, “mɔgɔ bɛɛ ye hakɛ kɛ.” (Ɔrɔm. 3:23). Nka Jehova tɛ sinsin an ka filiw lo kan ani a t’a ɲini an fɛ an ka koow kɛ cogo dafanin na. Faa kanutigi lo ani a b’a fɛ k’an dɛmɛ. A be muɲu an kɔrɔ fana. An be bondori min kɛra walisa ka see sɔrɔ an ka barikantanya kan ani  k’an yɛrɛ jati cogo bɛnnin na, a ɲɛɛ b’o la ani a labilanin lo k’an dɛmɛ.—Ɔrɔm. 7:18, 19.

4-5. Ka kɛɲɛ ni 1 Zan 3:19, 20 ye, mun lo ye balimamuso fila dɛmɛ u fari ma faga pewu?

⁴ An ka balimamuso Deborah ani Maria ka koow lajɛ. * Deborah denmisɛn tuma, a somɔgɔw tun t’a minɛ ka ɲɛ ani u tun man teli k’a tando. O bɛɛ y’a to a tun tɛ ni miiriya ɲuman ye a yɛrɛ koo la. N’a tun ye fili denninw kɛ, a tun b’a miiri ko ale kɔni tɛna se foyi lo la ka ye. O ɲɔgɔn lo tun be Maria fana kan. A somɔgɔw tun be to k’a lamaloya. O kama, a tun be to k’a miiri ko nafa foyi t’ale la. Hali a batizenin kɔ, a tun b’a miiri ko ka kɛ Jehova Seere ye, ale man kan n’o ye.

⁵ O bɛɛ n’a ta, o balimamuso fila ma Jehova sago kɛli dabila. Mun na do? Sabu delili fɛ, u y’u ka haminankow bɛɛ to Jehova bolo (Zab. 55:23). U y’a faamu ko an sankolola Faa kanutigi b’a lɔn ko koo jugu minw y’an sɔrɔ, u be se k’a to an be kɛ ni miiriya juguw ye an yɛrɛ koo la. Nka jogo ɲuman minw b’an na, a ɲɛɛ b’u la hali ni an ɲɛɛ t’u la.—1 Zan 3:19, 20 kalan.

6. Mɔgɔ dɔ be se ka mun lo miiri n’a segira ka fili dɔ kɛ?

⁶ N’a sɔrɔ mɔgɔ dɔ be jijaliba kɛra walisa ka delinanko jugu dɔ dabila. Nka n’a segira k’o koo jugu kɛ, o be se k’a fari faga. Tiɲɛn lo ko n’an ye jurumu kɛ, a bɛnnin lo an k’an yɛrɛ jalaki (2 Kor. 7:10). Nka, a bɛnnin tɛ an k’an yɛrɛ jalaki kojugu ani k’a miiri ko: “Nafa foyi tɛ ne na. Jehova tɛna yafa ne ma fewu!” O miiriya jugu ɲɔgɔn tɛ tiɲɛn ye ani o be se k’a to an be Jehova sago kɛli dabila. An kana ɲinɛ Talenw 24:10 ka miiriya kɔ, o min ye ko n’an b’an fari faga gwɛlɛya wagati la, an barika bena dɔgɔya. Nka, “an ka sigikafɔ kɛ” ni Jehova ye, o kɔrɔ k’a deli ko a ka yafa an ma (Ezayi 1:18). Ni Jehova y’a ye ko i nimisanin lo tiɲɛn na, a bena yafa i ma. Kaan bɔ diinan mɔgɔkɔrɔw ma fana. Olu bena muɲu i kɔrɔ k’i dɛmɛ walisa i ka segi ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye.—Zaki 5:14, 15.

7. N’a ka gwɛlɛ an ma ka koo tilennin kɛ, mun na an man ɲi k’an fari faga?

⁷ Jean-Luc ye diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ ye min be Faransi. Mɔgɔ minw be bondori kɛra walisa u kana fili dɔ kɛ tugun, a b’a fɔ olu ye ko: “Mɔgɔ min tɛ fili ka ye, o lo tɛ mɔgɔ tilennin ye Jehova ɲɛɛ kɔrɔ.  Nka mɔgɔ min ka filiw b’a dusu kasi ani a be nimisa tuma bɛɛ, o tigi lo ye mɔgɔ tilennin ye a ɲɛɛ kɔrɔ.” (Ɔrɔm. 7:21-25). O la, n’i be bondori kɛra walisa i kana fili dɔ kɛ tugun, kana a miiri ko nafa foyi t’i la. An bɛɛ be fili. O kama, an mako be Jehova ka nɛɛma na, a b’o min kɛ an ye kunmabɔsara barika la.—Efɛz. 1:7; 1 Zan 4:10.

8. N’an fari fagara, an be se ka dɛmɛ ɲini jɔn lo fɛ?

⁸ N’an fari fagara, an be se ka dɛmɛ ɲini an kerecɛnɲɔgɔnw fɛ. N’an mako b’a la ka kuma, u be se k’an lamɛn ani k’an jija (Talenw 12:25; 1 Tes. 5:14). Balimamuso Joy be bɔ Nizeriya ani a fari tun be to ka faga. A ko: “Ni balimaw tun tɛ yen, n’ tun bena kɛ di? N’ balimaw be n’ jija cogo min na, o b’a yira ko Jehova be n’ ka deliliw jaabi. U ye n’ dɛmɛ k’a lɔn cogo min na n’ be se ka dusukasibagatɔw jija.” Nka, an k’a to an hakili la ko tuma bɛɛ tɛ an balimaw b’a lɔn ko an mako be jijali la. O kama tuma dɔw la, an ka ɲi ka gwɛrɛ kerecɛn kolɔnbaga dɔ la walisa ka dɛmɛ ɲini a fɛ.

9. Zaburuw 41:4 ani 94:19 b’an jija cogo di?

⁹ Dɛmɛ ɲini Jehova fɛ. N’an man kɛnɛ sanko n’o wagati mɛɛnna, a be se ka gwɛlɛya an ma ka koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. Jehova tɛ kabakow kɛ bi walisa k’an kɛnɛya. Nka, a be an jigi tugu ani a be fanga di an ma walisa an ka se k’an ka bana muɲu (Zaburuw 41:4; 94:19 kalan). Ɲɛyirali fɛ, a be se k’an balima dɔw lasun u k’an dɛmɛ ka sokɔnɔ baara dɔw kɛ wala ka taga sanni dɔw kɛ an ye. A be se k’u lasun fana u ka delili kɛ n’an ye. Wala a be se k’an hakili jigi dususalo kuma dɔw la minw be sɔrɔ a ka Kuma kɔnɔ. O be se ka kɛ an ka jigiya ɲuman ye, o min ye ka ɲɛnamaya kɛ cogo dafanin na duniɲa kura nata kɔnɔ. Bana ani tɔɔrɔ si tɛna kɛ yen.—Ɔrɔm. 15:4.

10. Mun na Isang jigi tigɛnin ma to a ka aksidan kɔ?

¹⁰ Isang be Nizeriya ani a ye aksidan dɔ kɛ min y’a muruku. A ka dɔgɔtɔrɔ ko a tɛna se ka tagama tugun abada. Isang ko: “N’ dusu tun kasira ani n’ jigi tun tigɛra.” Nka yala a jigi tigɛnin tora wa? Ayi. Mun lo y’a dɛmɛ? A ko: “Ne ni n’ muso ma Jehova delili ni Bibulu kalan dabila abada. An tun jijanin lo ka Ala waleɲuman lɔn a ka dugaw kosɔn. O dugaw dɔ ye an ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ Ala ka duniɲa kura kɔnɔ.”

11. Tuma min na Cindy tun bananin lo kosɔbɛ, mun lo y’a dɛmɛ ka ninsɔndiya?

¹¹ Cindy be Mɛkisiki jamana na. A ka dɔgɔtɔrɔ y’a fɔ a ye ko bana jugu dɔ b’a la ani ko o ka teli k’a faga. Cindy y’o koo muɲu cogo di? Tuma min na a tun be dɔgɔtɔrɔso, a y’a latigɛ ko ale bena to ka seereya kɛ loon o loon. A ko: “O ye n’ dɛmɛ ka miiri tɔɔw koo la, sanni ka to ka miiri n’ ka operasɔn, n’ ka dimi ani n’ ka bana koo la. N’ tun be min kɛ, o ye nin ye: Ni n’ tun be baro kɛra ni dɔgɔtɔrɔ dɔ ye, n’ tun b’a ɲininga a somɔgɔw koo la. O kɔ, n’ tun b’a ɲininga fɛɛn min kama a y’a latigɛ ka baara gwɛlɛ nin ɲɔgɔn kɛ. O cogo la, a tun ka nɔgɔ k’a lɔn barokun min bena diya a ye. Dɔgɔtɔrɔ caaman ko banabagatɔw man teli k’olu ɲininga ko u be di. U caaman ye n’ fo sabu n’ be n’ mako don u la. Dɔw yɛrɛ ye u ka ladɛrɛsi wala u ka telefɔni nimɔrɔ di n’ ma. N’ tun b’a lɔn ko Jehova bena n’ dɛmɛ ka n’ ka gwɛlɛya muɲu. Nka a ye  n’ dɛmɛ ka ninsɔndiyaba min sɔrɔ, o ye n’ kabakoya!”—Talenw 15:15.

12-13. Mɔgɔ minw man kɛnɛ wala farikolodɛsɛ be minw kan, olu dɔw sera ka waajuli kɛ cogo di? Nafa jumanw lo sɔrɔla o la?

¹² Minw man kɛnɛ wala farikolodɛsɛ be minw kan, olu fari be se ka faga sabu u tɛ se ka waajuli kɛ bɛrɛbɛrɛ i ko u b’a fɛ cogo min na. O bɛɛ n’a ta, u caaman sera ka seereya kɛ koɲuman. Balimamuso dɔ tɔgɔ ko Laurel ani a tun be Etazini. Walisa ka se ka nɛnɛkiri, a ye saan 37 kɛ mansin dɔ kɔnɔ. Kansɛri ani farikolo bana tun b’a la. A ye operasɔn caaman kɛ fana. Nka o gwɛlɛyabaw bɛɛ n’a ta, a ma waajuli dabila. Dɔgɔtɔrɔw ani mɔgɔ wɛrɛ minw tun be na a dɛmɛ a ka soo, a tun b’olu waaju. Mun lo sɔrɔla o la? A ye mɔgɔ 17 ɲɔgɔn dɛmɛ ka tiɲɛn lɔn Jehova koo la! *

¹³ Richard ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye ani a be Faransi. Balima minw tɛ se ka bɔ u ka soo wala minw be dɔgɔtɔrɔso, a ye ladili nafamanw di olu ma. A ko: “Ne fɛ, u be se k’an ka gafew wala zurunali dɔw bila walisa mɔgɔw k’u ye. Mɔgɔw mana u ye, u be se ka ɲiningali kɛ u koo la ani o be kɛ sababu ye balimaw be baro kɛ n’u ye. An balima kanulen minw tɛ se ka taga tugun soo ni soo waajuli la, o barow ɲɔgɔn be se k’olu jija.” Minw tɛ se ka bɔ u ka soo, olu be se ka waajuli kɛ fana lɛtɛrɛw ani telefɔni sababu fɛ.

14. Masacɛ Dawuda ye ɲɛyirali ɲuman juman lo to an ye?

¹⁴ Kɔrɔya, bana wala koo wɛrɛw be se k’a to u tɛ kunkanbaara dɔw kalifa an ma Jehova ka baara la, k’a sɔrɔ an jigi tun b’a la k’u sɔrɔ. N’o koo ɲɔgɔn b’an kan, an be se ka kalan sɔrɔ masacɛ Dawuda fɛ. A tun b’a fɛ sɔbɛ la ka Alabatosoba lɔ. Nka, Ala y’a fɔ a ye ko a m’ale lo sugandi k’o baara kɛ. O bɛɛ n’a ta, Ala tun ye mɔgɔ min sugandi o baara kama, Dawuda y’o tigi dɛmɛ kosɔbɛ. A ye wari ni sanu caaman di o baara kama. O ye ɲɛyirali ɲuman ye an fɛ dɛ!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Til. Kib. 29:1, 3-5.

15. Hugues ye see sɔrɔ farifaga kan cogo di?

¹⁵ Balimacɛ Hugues be Faransi ani diinan mɔgɔkɔrɔ tun lo. Kɛnɛyako kosɔn, a y’o baara dabila ani a yɛrɛ tun tɛ se ka baara misɛnw kɛ tugun soo kɔnɔ. A y’a sɛbɛ ko: “A daminɛ na, n’ tun b’a jati ko nafa foyi tɛ n’ na ani n’ fari fagara yɛrɛ le. Nka wagati dɔ nana se, n’ y’a faamu ko kuun t’a la n’ ka n’  dusu tiɲɛ sabu n’ tɛ sera ka koo dɔw kɛ tugun. O kɔ, n’ ninsɔn diyara k’a ye ko n’ bele be sera ka koo dɔw kɛ Jehova ka baara la. N’ jijanin lo walisa n’ fari kana faga. Zedeyɔn n’a ka cɛɛ kɛmɛ saba tun sɛgɛnnin lo, nka u ma kɛlɛ dabila. I ko olu, ne fana tɛna bondori dabila!”—Kirit. 8:4.

16. An be kalan juman lo sɔrɔ mɛlɛkɛw fɛ?

¹⁶ Mɛlɛkɛ kantigiw ye ɲɛyirali ɲuman ye an fɛ. Masacɛ jugu Akabu ka masaya tuma na, Jehova y’a ɲini mɛlɛkɛw fɛ u k’a fɔ cogo minw na u be se ka Akabu lafili. Mɛlɛkɛ dɔw y’a fɔ u be se k’o kɛ cogo min na. Nka, Ala ye mɛlɛkɛ kelen dɔrɔn lo sugandi ani a y’a fɔ ko a ye min fɔ, o bena ɲɛ (1 Mas. 22:19-22). Yala o ye mɛlɛkɛ kantigi tɔɔw fari faga ani k’a to u y’a miiri ko: “Mun na n’ ye n’ yɛrɛ sɛgɛn k’a fɔ n’ tun bena o kɛ cogo min na?” Foyi t’a yira ko u y’o lo kɛ. Mɛlɛkɛw majiginin lo sɔbɛ la ani u b’a fɛ nɔɔrɔ bɛɛ ka la Jehova lo kan.—Kirit. 13:16-18; Yir. 19:10.

17. An ka ɲi ka mun lo kɛ n’an fari fagara sabu kunkanbaara dɔw ma kalifa an ma Jehova ka baara la?

¹⁷ A to i hakili la ko nɛɛmaba min b’an fɛ, o ye ka kɛ Jehova Seerew ye ani ka waajuli kɛ Ala ka Masaya koo la. An be se ka kunkanbaaraw sɔrɔ wala ka bɔnɛ u la. Kunkanbaaraw lo t’a to an koo be diya Ala ye. N’an majiginin lo ani n’an b’an seko daan lɔn, o lo b’a to an koo be diya kosɔbɛ Jehova n’an balimaw ye. O la, Jehova deli a k’i dɛmɛ i majiginin ka to ani i k’i seko daan lɔn. Bibulu kɔnɔ, mɔgɔ caaman kofɔra minw tun majiginin lo ani u tun b’u seko daan lɔn. Miiri u ka ɲɛyiraliw la. Sɔn k’i balimaw mako ɲɛ cogo bɛɛ la.—Zab. 138:6; 1 Piyɛri 5:5.

18-19. An ka cidenya baara la, an be se ka ninsɔndiya sɔrɔ cogo di n’an be waajuli kɛra yɔrɔ min na mɔgɔw fanba tɛ sɔn ka mɛnni kɛ?

¹⁸ N’a sɔrɔ i be waajuli kɛra yɔrɔ min na, mɔgɔw fanba tɛ sɔn ka mɛnni kɛ wala u tɛ sɔrɔ soo. N’o lo, yala i fari be faga tuma dɔw la wa? O koo ɲɔgɔn na, i ninsɔn diyanin be se ka to wala i be se ka dɔ fara i ka ninsɔndiya kan cogo di? Ladili nafamanw be sɔrɔ koorilen nin na: “An be se ka dɔ fara an ka ninsɔndiya kan cogo di waajuli baara la?” A kɔrɔtanin lo fana an ka kɛ ni miiriya ɲuman ye an ka cidenya baara koo la. O kɔrɔ ko di?

 ¹⁹ An k’a to an hakili la ko kuun jɔnjɔn min kama an be waajuli kɛ, o ye ka Ala tɔgɔ n’a ka Masaya kofɔ mɔgɔw ye. Yezu y’a yira ka gwɛ ko mɔgɔ damanin lo tun bena ɲɛnamaya sira ta (Mat. 7:13, 14). N’an be waajuli kɛra, nɛɛma dira an ma ka baara kɛ ni Jehova, Yezu ani mɛlɛkɛw ye (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Yir. 14:6, 7). Mɔgɔ minw b’a fɛ ka Jehova sago kɛ, a b’olu lo yɔrɔ ɲini (Zan 6:44). O la, ni mɔgɔ dɔ t’a fɛ k’an lamɛn sisan, n’a sɔrɔ o tigi bena sɔn k’an lamɛn siɲɛ wɛrɛ.

20. Zeremi 20:8, 9 b’an dɛmɛ cogo di ka see sɔrɔ farifaga kan?

²⁰ Kira Zeremi ka koo b’an dɛmɛ ka koo caaman faamu. A tun be waajuli kɛ yɔrɔ min na, mɔgɔw tun tɛ sɔn ka mɛnni kɛ. U tun b’a nɛni ani k’a lɔgɔbɔ “tile mumɛ kɔnɔ.” (Zeremi 20:8, 9 kalan). Wagati dɔ la, a fari fagara fɔɔ a tun be ɲini ka waajuli dabila. Nka a m’a dabila. Mun na do? Sabu “Masaba ka kuma” tun be Zeremi kɔnɔ i n’a fɔ tasuma ani a tun tɛ se n’a ma kuma o koo la. An be se ka kɛ i ko Zeremi, n’an be to ka Ala ka Kuma kalan loon o loon ani ka miiri a kan kosɔbɛ. N’an b’o kɛ, dɔ bena to ka fara an ka ninsɔndiya kan waajuli baara la ani n’a sɔrɔ mɔgɔ caaman bena sɔn k’an lamɛn.—Zer. 15:16.

21. An be se ka see sɔrɔ farifaga kan cogo di?

²¹ Deborah min kofɔra ka tɛmɛ, ale ko: “Farifaga ye Sutana ka kɛlɛkɛminan barikaman dɔ ye.” Nka, Sutana ka kɛlɛkɛminanw tɛ foyi ye Jehova Ala ɲɛɛ kɔrɔ. O la, n’i fari fagara koo dɔ kosɔn, a mana kɛ koo o koo ye, Jehova deli n’i dusu bɛɛ ye a k’i dɛmɛ. A bena i dɛmɛ i ka see sɔrɔ i ka barikantanya kan ani k’i dɛmɛ walisa i k’i ka dafabaliya koo jati cogo bɛnnin na. A bena i dɛmɛ fana bana wagati la. A bena i dɛmɛ i k’i ka kunkanbaaraw ani i ka cidenya baara koo jati k’a dama kɛɲɛ. Ka fara o kan, i dusukunnakow fɔ i sankolola Faa ye delili la. A ka dɛmɛ barika la, i be se ka see sɔrɔ farifaga kan.