1-2. Balimacɛ dɔ ye mun lo faamu ladili dicogo koo la?

A SAAN caaman ye nin ye, diinan mɔgɔkɔrɔ fila tagara bɔ balimamuso dɔ ye min tun be to ka fɔn lajɛnw na. U la kelen ye bibulusen caaman kalan balimamuso ye ka ɲɛsin lajɛnw ma. A tun b’a miiri ko u sera k’o balimamuso jija. Nka tuma min na u tun be labɛnna ka taga, balimamuso y’a fɔ u ye ko: “Balimacɛw, aw t’a faamu hali dɔɔni min be ne kan.” Balimacɛw m’a ɲini k’a faamu gwɛlɛya minw be o balimamuso kan ka sɔrɔ ka ladiliw di a ma. O kama, u ka ladiliw ma balimamuso nafa.

² Balimacɛ min ye vɛrisew kalan balimamuso ye, kɔfɛ a miirila ani a y’a fɔ ko: “Yɔrɔnin kelen, n’ y’a miiri ko o balimamuso y’an dɔgɔya. Kɔfɛ, n’ miirila ani n’ y’a faamu ko n’ kɔni tun ye vɛrise minw kalan, u bɛɛ tun bɛnnin lo. Nka, n’ tun ma ɲiningali bɛnninw kɛ i n’a fɔ ‘i ka koow be di do?’ ‘ N’ be se k’i dɛmɛ cogo di?’ ” O balimacɛ ye kalan nafaman sɔrɔ o koo la. Bi, diinan mɔgɔkɔrɔ ɲuman lo min be makari ani a be mɔgɔw dɛmɛ.

3. Kafo kɔnɔ, mɔgɔ jumanw lo be se ka ladiliw di?

 ³ Diinan mɔgɔkɔrɔw b’u janto kafodenw na minkɛ, u ka ɲi ka ladiliw di n’a bɛnnin lo. Nka kafo kɔnɔ, mɔgɔ wɛrɛw fana ka ɲi ka ladiliw di tuma dɔw la. Ɲɛyirali fɛ, balimacɛ wala balimamuso dɔ be se ka basigi Bibulu kan k’a teri ladi (Zab. 141:5; Talenw 25:12). Wala “muso minw ma kɔrɔ fɔlɔ,” balima musokɔrɔbaw be se k’olu  ladi ka ɲɛsin koo nunu ma minw kofɔra Titi 2:3-5 kɔnɔ. Tuma dɔ la fana, bangebagaw ka ɲi k’u deenw ladi ani k’u kolo. Tiɲɛn lo ko barokun nin ɲɛsinna diinan mɔgɔkɔrɔw lo ma. Nka a be se k’an kelen kelen bɛɛ nafa, an kɛtɔ k’a lajɛ cogo min na an be se ka ladili ɲumanw di minw be mɔgɔ jija ani k’a “ninsɔndiya.”—Talenw 27:9, Bible senuma.

4. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

⁴ Barokun nin na, an bena ɲiningali naani jaabi ladili dicogo koo la: 1) Mun lo ka ɲi k’i lasun ka ladili di? 2) Yala o ladili bɛnnin lo tiɲɛn na wa? 3) Jɔn lo ka ɲi k’o ladili di? 4) Mun lo be se k’i dɛmɛ ka ladili nafamanw di?

5. Ni diinan mɔgɔkɔrɔ be ladili di ni kanuya ye, mun na mɔgɔw ka teli ka sɔn o la? (1 Korɛntikaw 13:4, 7).

⁵ Diinan mɔgɔkɔrɔw be u balimaw kanu. Tuma dɔw la, u b’o kanuya yira u kɛtɔ k’u balima dɔ ladi n’u y’a ye ko a be sirajugu tara (Gal. 6:1). Nka sanni diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ ka mɔgɔ ladi, ciden Pol ye min fɔ kanuya koo la, a ka ɲi ka miiri o la fɔlɔ. Ciden Pol ko: “Kanuya be mɔgɔ min dusu la, o tigi be muɲuli kɛ, a be koɲuman kɛ . . . A be koo bɛɛ yafa, a be la bɛɛ la, a be la koo bɛɛ la, a be koo bɛɛ muɲu.” (1 Korɛntikaw 13:4, 7 kalan). Ni diinan mɔgɔkɔrɔ miirila o vɛrisew kan koɲuman, o bena a dɛmɛ ka ladili di ni kanuya ye cogo bɛnnin na. O ladili dira mɔgɔ min ma, n’a y’a ye k’o diinan mɔgɔkɔrɔ b’a janto ale la, a ka teli ka sɔn o ladili ma.—Ɔrɔm. 12:10.

6. Ciden Pol ye ɲɛyirali ɲuman juman lo to ye?

⁶ Ciden Pol tun ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye ani a ye ɲɛyirali ɲuman to an ye. Misali la, tuma min na Tesaloniki balimaw mako tun be ladili la, Pol ma sigasiga k’u ladi. A ye lɛtɛrɛ minw ci u ma, a kɔnna k’u tando u ka baaraba kosɔn u be min kɛra ni kanuya ye. A y’u tando fana u ka kantigiya n’u ka muɲuli kosɔn. A y’a janto u ka koow cogoya la. A y’a fɔ u ye ni ɲumanya ye ko a b’a lɔn ko koow man nɔgɔ u fɛ ani ko kɔrɔbɔliw be u kan (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4). A y’a fɔ u ye fana ko u ye ɲɛyirali ɲuman ye kerecɛn tɔɔw fɛ (1 Tes. 1:8, 9). O tandoli kumaw ye u ninsɔn diya yɛrɛ le! Siga t’a la, Pol tun b’a balimaw kanu kosɔbɛ. O kama le, a sera ka ladili nafamanw di Tesalonikaw ma a ka lɛtɛrɛ fila bɛɛ kɔnɔ.—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Mun lo be se k’a to mɔgɔ dɔ be ban ladili ma?

⁷ Mun lo be se ka kɛ ni ladili ma di cogo ɲuman na? Diinan mɔgɔkɔrɔ kolɔnbaga dɔ y’a fɔ ko: “A ma kɛ komi dɔw be ban ladili ma sabu o ladili yɛrɛ lo man ɲi. Nka u be ban a ma sabu o ladili ma di u ma ni kanuya ye.” O b’an dɛmɛ ka mun lo faamu? Ni ladili dira ni kanuya ye, a ka nɔgɔ ka sɔn o ma ka tɛmɛ n’a dira ni dusugwan ye.

8. Ni diinan mɔgɔkɔrɔ b’a fɛ ka mɔgɔ dɔ ladi, a ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga mun ni mun lo la?

⁸ Diinan mɔgɔkɔrɔ man ɲi ka kɔrɔtɔ ka ladili di. A ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga fɔlɔ ko: “Yala a bɛnnin lo tiɲɛn na n’ ka ladili di wa? A tigi be min kɛra, n’ lanin b’a la ko o ye koo jugu ye wa? A ye Bibulu ka sariya dɔ tiɲɛ wa? Wala, an ka koow jaticogo lo tɛ kelen ye?” Hakilitigiya b’a to diinan mɔgɔkɔrɔ be  miiri ka sɔrɔ ka kuma (Talenw 29:20). N’a be sigasigara, a be se ka diinan mɔgɔkɔrɔ wɛrɛ ɲininga walisa k’a lɔn n’o tigi ye Bibulu ka sariya dɔ tiɲɛ ani n’a ka ɲi ka ladi.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Pol ye ladili min di fani doncogo ni kuun dilancogo koo la, an be kalan juman sɔrɔ o la? (1 Timote 2:9, 10).

⁹ An ka ɲɛyirali dɔ lajɛ. N’a sɔrɔ diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ be jɔrɔla balima dɔ ka fani doncogo wala a kuun dilancogo koo la. A be se k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Yala n’ ka ɲi k’o tigi ladi sabu a tɛ koow kɛra ka kɛɲɛ ni Bibulu ka sariyakolo dɔ ye wa?” Komi a t’a fɛ k’a yɛrɛ ka miiriya fɔ, a be se ka diinan mɔgɔkɔrɔ wɛrɛ wala balima kolɔnbaga dɔ ɲininga a ka miiriya la. Pol ye ladili minw di fani doncogo ani kuun dilancogo koo la, u be se ka segi k’o ladiliw lajɛ ɲɔgɔn fɛ (1 Timote 2:9, 10 kalan). Pol ye sariyakolo jɔnjɔnw lo di k’a yira ko kerecɛn ka ɲi k’a masiri cogo bɛnnin na ani ka fani don minw b’a sutara. Kerecɛn ka ɲi ka fani minw don ani a man ɲi ka minw don, a m’o yira. A sɔnna a ma ko kerecɛn be se k’a diyanye fani sugandi. Nka, a ka ɲi k’a janto Bibulu ka sariyaw la. O la, ni diinan mɔgɔkɔrɔw b’a fɛ k’a lɔn n’a bɛnnin lo u ka ladili di, u ka ɲi k’a filɛ n’o tigi ka fani doncogo bɛnnin lo ani n’a b’a sutara.

10. Mun lo bena an dɛmɛ ka sɔn tɔɔw ka desizɔnw ma?

¹⁰ A kɔrɔtanin lo an k’a to an hakili la ko balima kolɔnbaga fila be se ka desizɔnw ta minw tɛ kelen ye, nka u fila bɛɛ ka desizɔn ka ɲi. An be min jati ɲuman ye, an man ɲi k’an balimaw waajibiya k’o kɛ.—Ɔrɔm.14:10.

11-12. Ni mɔgɔ dɔ ka ɲi ka ladi, diinan mɔgɔkɔrɔ ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga mun lo la ani mun na?

¹¹ N’a gwɛnin lo ko mɔgɔ dɔ ka ɲi ka ladi, diinan mɔgɔkɔrɔ ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Jɔn lo ka ɲi k’o ladili di?” Ni diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ b’a fɛ ka balimamuso furunin wala denmisɛn dɔ ladi, a ka ɲi ka kaan bɔ sotigi ma fɔlɔ. N’a sɔrɔ a bena diya ale ye k’o koo ɲɛnabɔ a yɛrɛ ma. * Wala n’a sɔrɔ sotigi bena a ɲini ka kɛ yen o ladili dituma na. I ko an y’a ye  dakun 3nan na cogo min na, tuma dɔw la, a ka fisa balima musokɔrɔba dɔ lo ka ladili di balima sunguru ma.

¹² Diinan mɔgɔkɔrɔ ka ɲi k’a janto koo wɛrɛ la. A ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga ko:  “Yala ne lo ka ɲi k’o ladili di wala a ka fisa mɔgɔ wɛrɛ lo k’o ladili di?” Misali la, mɔgɔ min b’a jati ko nafa bɛrɛ t’ale la, n’a sɔrɔ a ka fisa diinan mɔgɔkɔrɔ min tun be n’o miiriya ɲɔgɔn ye, ale lo ka ladili di o tigi ma. O diinan mɔgɔkɔrɔ ka teli k’o tigi faamu koɲuman ani a bena min fɔ, o tigi ka teli ka sɔn o ma. Nka, diinan mɔgɔkɔrɔw bɛɛ ka kunkanbaara lo k’u balimaw jija walisa u ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ ni Bibulu ka fɔta ye. O la ni ladili ka ɲi ka di mɔgɔ dɔ ma, min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye k’o ladili ka di o tigi ma.

13-14. Mun na a kɔrɔtanin lo diinan mɔgɔkɔrɔ ka lamɛnni kɛ?

¹³Lamɛnni kɛ koɲuman. Ni diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ b’a yɛrɛ labɛnna ka mɔgɔ dɔ ladi, a ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga ko: “N’ be mun lo lɔn o balima koo la? A ka koow be di do? Yala gwɛlɛya dɔw b’a kan, n’ tɛ minw kala ma wa? A mako gwɛlɛ be mun lo la sisan?”

¹⁴ Sariyakolo min be Zaki 1:19 kɔnɔ, siga t’a la o ɲɛsinna ladili dibagaw ma fana. Zaki y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔ kelen kelen bɛɛ ka kan ka lamɛnni kɛ ka ɲa, nga a kana teliya ka kuma, a kana dimi joona.” Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ be se k’a miiri ko ale be koo bɛɛ kala ma. Nka yala a be koo bɛɛ kala ma tiɲɛn na wa? Talenw 18:13 b’a fɔ an ye ko: “Mɔgɔ min be kuma jaabi k’a sɔrɔ a m’a mɛn ka ɲa, o tigi ye naloman ye. A ta ye maloya ye.” Min ka fisa, o ye ka koow mɛn kotigi yɛrɛ daa la. O kɔrɔ ko ka mɛnni kɛ fɔlɔ, ka sɔrɔ ka kuma. Diinan mɔgɔkɔrɔ min kofɔra barokun daminɛ na, ale ye kalan min sɔrɔ, o to i hakili la. A y’a faamu ko a y’a yɛrɛ labɛn min kama, sanni a tun ka baro daminɛ o kan, a tun ka ɲi ka balimamuso ɲininga ko: “I ka koow be di do?” “N’ be se k’i dɛmɛ cogo di?” Ni diinan mɔgɔkɔrɔw be wagati ta k’a ɲini ka koow faamu ka ɲɛ, u bena se k’u balimaw dɛmɛ ani k’u jija koɲuman.

15. Sariyakolo min be sɔrɔ Talenw 27:23 kɔnɔ, diinan mɔgɔkɔrɔw be se k’o sira tagama cogo di?

¹⁵A ɲini ka kafodenw lɔn. I ko an y’a ye barokun daminɛ na cogo min na, ka ladili nafaman di mɔgɔ dɔ ma, o kɔrɔ tɛ dɔrɔn ka vɛrise damanin kalan a ye. O kɔrɔ tɛ fana ka hakilinata dɔw fɔ a tigi ye. An balimaw ka ɲi k’a ye ko an b’an janto u la, an b’u faamu ani an b’a fɛ k’u dɛmɛ (Talenw 27:23 kalan). Diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi k’u seko bɛɛ kɛ ka jɛnɲɔgɔnya teriman sigi u ni u balimaw cɛ.

16. Mun lo bena diinan mɔgɔkɔrɔw dɛmɛ ka ladili nafamanw di?

¹⁶ Diinan mɔgɔkɔrɔw t’a fɛ u balimaw k’a miiri ko ni olu be kumana n’u ye, o kɔrɔ ko u ye koo jugu dɔ lo kɛ. Nka, u be  kuma n’u balimaw ye tuma o tuma ani u b’u janto u la sɔbɛ la gwɛlɛyaw wagati la. Diinan mɔgɔkɔrɔ kolɔnbaga dɔ y’a fɔ ko: “N’i y’o kɛ, i bena jɛnɲɔgɔnya ɲuman sigi n’i balimaw ye. O la n’i ka ɲi ka mɔgɔ dɔ ladi, o bena nɔgɔya i ma.” Ani i be mɔgɔ min ladira, a bena nɔgɔya fana a ma ka sɔn i ka ladili ma.

17. Tuma juman lo la, diinan mɔgɔkɔrɔ mako b’a la kosɔbɛ ka muɲu ani ka tɔɔw minɛ ni ɲumanya ye?

¹⁷Muɲu ani tɔɔw minɛ ni ɲumanya ye. N’a sɔrɔ mɔgɔ dɔ tun banna ladili dɔ la min basiginin lo Bibulu kan. O wagati yɛrɛ lo la diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi ka muɲu ani k’a tigi minɛ ni ɲumanya ye. Diinan mɔgɔkɔrɔ man ɲi ka dimi n’a y’a sɔrɔ ko a ye balima dɔ ladi, nka a ma sin ka sɔn o ladili ma wala a m’a sira tagama. Bibulu tun kɔnna k’a fɔ Yezu koo la ko: “A tena buruku fɔnsɔnnin tigɛ, fitinɛ min be sisi bɔra, a tena o tɔɔ faga.” (Mat. 12:20). O la mɔgɔ min mako be ladili la, diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ be se ka Jehova deli a k’o tigi dɛmɛ k’o ladili kuun faamu ani a k’a dɛmɛ k’a sira tagama. Ladili dira mɔgɔ min ma, n’a sɔrɔ a mako be wagati la ka miiri o ladili la. Ni o diinan mɔgɔkɔrɔ be muɲu a tigi kɔrɔ ani k’a minɛ ni ɲumanya ye, a tigi tɛna ladili dicogo filɛ. Nka, a bena sinsin ladili yɛrɛ lo kan. Siga t’a la, ladili ka ɲi ka basigi Ala ka Kuma lo kan tuma bɛɛ.

18. a) An ka ɲi ka mun lo to an hakili la, n’an be mɔgɔ dɔ ladira? b) Ka kɛɲɛ ni jaa ani koorilen ye, bangebagaw be kumana mun lo koo la?

¹⁸Kalan sɔrɔ i ka filiw la. An ye mɔgɔ dafabaliw ye minkɛ, an tɛna se ka barokun nin ka ladiliw sira tagama cogo dafanin na (Zaki 3:2). An bena fili koo dɔw la. N’o kɛra, an k’a ɲini ka kalan sɔrɔ an ka filiw la. An balimaw ka ɲi k’a ye ko an b’u kanu. O la, n’an donna u gasi la an ka kumaw wala an ka kɛwalew fɛ, a bena nɔgɔya u ma ka yafa an ma.—Koorilen nin fana lajɛ: “ Bangebagaw, a’ y’aw janto.”

19. An be se k’an balimaw ninsɔn diya cogo di?

¹⁹ I ko an y’a ye barokun nin na cogo min na, a man nɔgɔ ka ladili nafamanw di. An ye mɔgɔ dafabaliw ye ani an be minw ladi, olu fana dafanin tɛ. An ye sariyakolo minw lajɛ, u to i hakili la. I jija ka ladili di ni ŋaniya ɲuman ye. La a la k’o ladili bɛnnin lo ani ko ele lo ka ɲi k’o di. N’i b’a fɛ ka mɔgɔ dɔ ladi, kɔn ka ɲiningali dɔw kɛ ani a tigi lamɛn koɲuman. O la, i bena a faamu gwɛlɛya min b’a tigi kan. I yɛrɛ bila a tigi nɔɔ na. Koow kɛ ni dususuman ye ani jɛnɲɔgɔnya teriman sigi n’i balimaw ye. Laɲinita nin to i hakili la: Tiɲɛn lo ko an b’a fɛ ka ladili nafamanw di mɔgɔ ma, nka, an b’a fɛ k’a tigi “nisɔndiya” fana.—Talenw 27:9, Bible senuma.