O GAFEW lajɛnin tun be weele ko sanmuru u kulɛriw kosɔn. U lajɛtɔ, n’ ye jaa cɛɲumaninw ye minw diyara n’ ye kosɔbɛ! O gafe ɲumanw tun be Bibulu koo lakali cogo min na, o y’a to fana Bibulu koo diyara n’ ye kabi n’ denmisɛn tuma.

Duniɲa ka kɛlɛba 2nan tun sera ka ban Ɛndi mara la, ne ka koow y’a daminɛ ka nagasi. N’ wolobagaw faranna ani u y’u ka furu sa. N’ tun b’u kanu kosɔbɛ ani n’ tun m’a faamu mun na u y’o kɛ. O koo ye n’ dusu kasi ani ka n’ fari faga kosɔbɛ. N’ kelen tun lo n’ bangebagaw fɛ. N’ mako gwɛlɛ tun be dususalo ni dɛmɛ na, nka n’ tun t’o sɔrɔla.

Ne ni n’ bamuso tun be Karachi dugu la. Porowɛnsi dɔ ka faamadugu tun lo. Loon dɔ, Fred Hardaker y’an ka daa kɔkɔ. Jehova Seere tun lo, a tun kɔrɔla ani dɔgɔtɔrɔ tun lo. Minw tun ye gafew di n’ bangebagaw ma, ale n’olu tun be diinan kelen na. A ye n’ bamuso ɲininga n’a b’a fɛ ka bibulukalan kɛ. N’ bamuso banna ani a ko n’a  sɔrɔ ne bena sɔn. Lɔgɔkun kelen dɔrɔn o kɔ, n’ ye bibulukalan daminɛ ni balimacɛ Hardaker ye.

Lɔgɔkun damanin, n’ y’a daminɛ ka taga lajɛnw na Hardaker ka dɔgɔtɔrɔso la. Jehova Seerew, mɔgɔkɔrɔba 12 ɲɔgɔn lo tun be ɲɔgɔn lajɛn yen. U ye n’ dusu saalo ani k’u janto n’ na i n’a fɔ u deen. U tun be sigi n’ gɛrɛfɛ k’u kundama kɛɲɛ ni n’ ta ye ani ka kuma ni n’ ye i n’a fɔ teri sɔbɛw. N’ tɛ ɲinɛ o kɔ abada sabu n’ mako tun b’o lo la.

A ma mɛɛn, balimacɛ Hardaker ko n’ k’a bila sira waajuli la. A ye baarakɛcogo yira n’ na ni turnediski ye walisa an ka se k’a to mɔgɔw ka kalanw lamɛn wagati kunkurunin kɔnɔ. Kalan dɔw tun be mɔgɔ dɔw kɔnɔ gwan sabu u kɔnɔnakumaw tun man di u ye. Nka, waajuli tun ka di n’ ye kosɔbɛ. Bibulu ka tiɲɛnkalanw tun ka di n’ ye haali! A tun ka di n’ ye fana k’u kofɔ mɔgɔw ye.

Zapɔn sɔrɔdasiw tun be surunyana Ɛndi mara la. O kama, Angletɛri jamana ye faaman minw sigi yen, olu y’a daminɛ ka Jehova Seerew ɲɛɛ gwan. Saan 1943, zuwekalo la, u ye ne fana ɲɛɛ gwan. An ka lakɔliso ɲɛmɔgɔ tun ye Anglikan legilizi ka pastɛri dɔ ye. A ko “n’ sɔɔn man ɲi” ani a ye n’ gwɛn ka bɔ lakɔliso la. A y’a fɔ n’ bamuso ye ko ne tɛ ɲɛyirali ɲuman ye lakɔliden tɔɔw fɛ sabu ne be jɛn ni Jehova Seerew ye. N’ bamuso dimina ani a ko n’ kana jɛn ni Jehova Seerew ye tugun. Kɔfɛ, a ye n’ bila ka taga n’ facɛ fɛ Peshawar dugu la saheli fan fɛ. Kilomɛtɛrɛ 1 370 ɲɔgɔn lo b’o dugu ni Karachi dugu cɛ. N’ sumana Alako ta fan fɛ sabu n’ tun tɛ gafew sɔrɔ k’u kalan ani ka jɛn ni Jehova Seerew ye.

Saan 1947, n’ kɔsegira Karachi dugu la walisa ka baara ɲini. N’ senin, n’ tagara Hardaker ka dɔgɔtɔrɔso la. A ye n’ bisimila koɲuman.

A tun b’a miiri ko n’ man kɛnɛ. O kama, a ye n’ ɲininga ko: “Ayiwa, mun b’i la?”

N’ y’a jaabi ko: “Dɔgɔtɔrɔcɛ, n’ kɔni ka kɛnɛ farisogo ta fan fɛ. Nka, n’ man kɛnɛ Alako ta fan fɛ. N’ mako be bibulukalan na.”

A ye n’ ɲininga ko: “I b’a fɛ k’a daminɛ tuma juman?”

N’ y’a jaabi ko: “Sisan yɛrɛ, n’a be se ka kɛ.”

An ye bibulukalan kɛ o loon sufɛ ani o y’an dusu diya kosɔbɛ. O ye n’ dusu saalo ani ka n’ hakili sigi sabu n’ tun be ni Jehova sagokɛlaw ye kokura. N’ bamuso y’a seko bɛɛ kɛ walisa n’ kana jɛn ni Jehova Seerew ye. Nka sisan, n’ cɛsirinin tun lo ka Jehova sago kɛ. Saan 1947, utikalo tile 31, n’ y’a yira ko n’ ye n’ yɛrɛkun di Jehova ma ani n’ batizera. Dɔɔni o kɔ, n’ kɛra kudayi piyɔniye ye n’ saan 17.

U kɔnna ka n’ ci Quetta dugu lo la. Fɔlɔ la, Angletɛri ka sɔrɔdasi dɔw lo tun be yen. Saan 1947 la, Ɛndi mara tilanna fila: Ɛndi ni Pakistan. * O kama, fariyako caaman kɛra diinanko kosɔn ani mɔgɔ caaman y’u ka jamana bila. O ɲɔgɔn ma deli ka kɛ. Mɔgɔ miliyɔn 14 ɲɔgɔn lo tagara u yɛrɛ kalifa. Ɛndi silamɛw tagara Pakistan. Ɛnduw ni diinan dɔ mɔgɔw (sikh) bɔra Pakistan ka taga Ɛndi. Yɔrɔ bɛɛ tun ɲagaminin lo. O n’a ta bɛɛ, n’ donna tɛrɛn kɔnɔ Karachi ka taga Quetta dugu la. Mɔgɔw tun fanin b’o tɛrɛn kɔnɔ. O kama, mɔgɔw be nɛgɛ min minɛ ka don tɛrɛn kɔnɔ, n’ dulonna o la.

Quetta dugu la, n’ ye George Singh kunbɛn. A tun be ni saan 25 ɲɔgɔn ye ani dan na piyɔniye tun lo. A ye nɛgɛso kɔrɔ dɔ di n’ ma. N’ tun be se k’a boli wala k’a kolongolo kuluyɔrɔw la. N’ tun ka teli ka waajuli kɛ n’ kelen. Kalo 6 n’ senin kɔ, n’ tun be ni Bibulu kalanden 17 ye. Dɔw kɛra Jehova sagokɛlaw ye. Dɔ tun ye sɔrɔdasi ɲɛmɔgɔ dɔ ye min tɔgɔ ko Sadiq Masih. A ye ne ni George dɛmɛ k’an ka gafe dɔw bayɛlɛma urdukan na. O ye fasokan ye Pakistan jamana na. Sadiq kɛra weleweledala ye ani a tun kisɛyanin lo.

Kɔfɛ, n’ kɔsegira Karachi ani n’ tun be waajuli kɛ ni Henry Finch ni Harry Forrest ye. Misɔndenw tun lo ani u tun bɔra Gilead lakɔli la kura ye. U ye fɔrɔmasɔn ɲuman di n’ ma! Loon dɔ, ne ni balimacɛ Finch tagara waajuli kɛ Pakistan saheli fan fɛ. Urdukan fɔbaga caaman  tun be dugu dennin dɔw la, kulu jamanjan dɔw gɛrɛfɛ. U tun majiginin lo ani u tun b’a fɛ sɔbɛ la ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw faamu. Saan fila o kɔ, n’ tagara Gilead lakɔli la. O kɔ, n’ kɔsegira Pakistan ani n’ tun be kafokulu kɔrɔsili baara kɛ tuma dɔw la. N’ tun be misɔnden boon dɔ kɔnɔ ni misɔnden saba ye Lahore dugu la.

A fɔ man di, nka saan 1954 la, misɔnden minw tun be Lahore dugu la, bɛnbaliya donna u ni ɲɔgɔn cɛ. O y’a to Betɛli ye u dɔw ci ka taga yɔrɔ wɛrɛw la. Komi n’ ye hakilintanya kɛ ka n’ daa don o koo la, u ye ne fana kolo bɛrɛbɛrɛ. O koo ye n’ fari faga ani n’ tun b’a miiri ko n’ dɛsɛra ka n’ ka cii dafa. O kama, n’ kɔsegira Karachi ani n’ tagara Lɔnduru dugu la, Angletɛri walisa ka koow daminɛ ka ɲɛ kokura Alako ta fan fɛ.

N’ ka kafo kɔnɔ Lɔnduru, betɛliden caaman tun be yen. Pryce Hughes tun ye Betɛli kɔrɔsibaga ɲuman dɔ ye. Ale ye fɔrɔmasɔn di n’ ma ni kanuya ye. Loon dɔ, a y’a fɔ n’ ye ko Joseph F. Rutherford tun y’ale kolo bɛrɛbɛrɛ. An ka waajuli baara min be kɛ duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, Rutherford lo tun b’o ɲɛminɛ o wagati la. Balimacɛ Hughes tun y’a ɲini k’a yɛrɛ lafasa, nka Rutherford y’a kɔrɔfɔ kosɔbɛ. A barila n’ na k’a ye ko balimacɛ Hughes tun b’o koo lakalila ni yɛlɛmisɛn ye. A ko a daminɛ na, o koo digira ale la. Nka kɔfɛ, a y’a faamu ko a mako tun b’o kololi la ani ko o tun be Jehova ka kanuya yira (Eburuw 12:6). A ka kumaw ye ne dusukun sɔrɔ ani o ye n’ dɛmɛ ka Jehova bato ni ninsɔndiya ye kokura.

O wagati la, n’ bamuso yɛlɛmana Lɔnduru ani a sɔnna ka bibulukalan kɛ ni balimacɛ John E. Barr ye. Ale kɛra Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu mɔgɔ dɔ ye kɔfɛ. N’ bamuso ye ɲɛtaga kɛ ani a batizera saan 1957 la. Kɔfɛ, n’ y’a mɛn ko sanni n’ facɛ ka sa, ale fana ye bibulukalan kɛ.

Lene tun bɔra Danemarki ka na sigi Lɔnduru. N’ y’a furu saan 1958. Saan kelen o kɔ, an denmuso Jane wolola. An ye deen naani wɛrɛw sɔrɔ ale kɔ. N’ fana ye nɛɛma baaraw sɔrɔ Fulham kafo kɔnɔ. Nka wagati dɔ la, Lene ka kɛnɛyako kosɔn, an tun ka ɲi ka yɛlɛma jamana dɔ la min ka nɛnɛ man jugu. O kama, saan 1967, an yɛlɛmana Adelaide dugu la, Ɔsitarali.

An ka kafo kɔnɔ Adelaide, mɔgɔkɔrɔba 12 tun be yen ani u tun ye kerecɛn mɔlenw ye. U tun kisɛyanin lo waajuli la. A ma mɛɛn, an kɛra ni delinanko ɲumanw ye Alako ta fan fɛ.

 Saan 1979, an deen duurunan Daniel wolola. Bana jugu dɔ tun b’a la min be weele ko trisomie. * O kama, a tun tɛna sijan sɔrɔ. O y’an tɔɔrɔ cogo min na, n’ tɛ se k’o ɲɛfɔ halibi. An y’an seko bɛɛ kɛ k’a ladon ka ɲɛ ani k’an janto an deen naani tɔɔw la fana. Daniel dusukun tun tɛ baara kɛ ka ɲɛ. Tuma dɔw la, a fari bɛɛ tun be kɛ bulaman ye sabu a mako tun be ɔksizɛni na. O wagati la, fɔɔ an tun ka taga n’a ye dɔgɔtɔrɔso la joona joona. Nka hali n’a tun man kɛnɛ, a tun ka cegu ani a tun be mɔgɔw ni Jehova kanu kosɔbɛ. N’an be delili kɛra ka sɔrɔ ka dumuni kɛ, a tun b’a bolo misɛnw dɛrɛ ɲɔgɔn na, k’a kuun biri ani k’a fɔ ni kɔnɔgwɛ ye ko: “Amiina!” N’o ma kɛ, a tɛ sɔn ka dumuni kɛ.

Daniel saan 4, joli bana dɔ y’a minɛ min be weele ko leucémie aiguë. Ne ni Lene tun sɛgɛnnin lo kosɔbɛ ani an hakili tun ɲagaminin lo. Hakili ɲagami bana yɛrɛ tun be ɲini ka n’ minɛ. Loon dɔ, an fari tun faganin lo kosɔbɛ ani an ka kafokulu kɔrɔsibaga Neville Bromwich nana bɔ an ye. O loon suu la, a y’a bolo meleke an na ani an kasira ɲɔgɔn fɛ. A ye kuma minw fɔ an ye ni kanuya ye, o y’an dusu saalo fɔɔ a tɛ se ka fɔ. A tora n’an ye fɔɔ sɔgɔma 1h fan fɛ. Dɔɔni o kɔ, Daniel sara. Koo si m’an tɔɔrɔ ka se o ma. Nka, an y’o dusukasi muɲu. An jigi b’a la ko foyi tɛ se ka Daniel faran ka bɔ Ala ka kanuya la, hali saya yɛrɛ (Ɔrɔm. 8:38, 39). An kɔrɔtɔnin lo k’a ye sukununi wagati la duniɲa kura kɔnɔ!—Zan 5:28, 29.

Bi, hali ni bana jugu fila ye n’ minɛ, n’ bele ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye n’ ka kafo kɔnɔ. N’ ye gwɛlɛya minw bɛɛ muɲu, o y’a to n’ be makari tɔɔw la ani n’ b’u faamu, sanko gwɛlɛya be minw kan. N’ t’a ɲini k’u kiti. Nka, n’ be n’ yɛrɛ ɲininga ko: “Koo minw y’u sɔrɔ, o ye nɔɔ juman lo to u ka kokɛcogow n’u ka koow jaticogo kan? N’ be se k’a yira u la cogo di ko n’ be n’ janto u la? N’ be se k’u jija cogo di walisa u ka to ka Jehova sago kɛ?” A ka di n’ ye kosɔbɛ ka n’ janto kafodenw na! Tiɲɛn na, ni n’ be tɔɔw dusu saalo ani k’u jija, o be ne yɛrɛ dusu saalo ani ka n’ jija fana.

Zaburu sɛbɛbaga dɔ y’a fɔ ko: “Ne ka haminako tun ka ca kosɔbɛ tuma min na, [Jehova] ye ne jigi tugu, ne nisɔndiyara.” (Zab. 94:19). Ne fana be n’o miiriya ɲɔgɔn lo ye. N’ ye gwɛlɛyaw sɔrɔ denbaya kɔnɔ, mɔgɔw ye n’ kɛlɛ n’ ka diinan kosɔn, n’ fari tun fagara ani n’ hakili tun ɲagamina. Nka, o koow bɛɛ la, Jehova ye n’ dɛmɛ. Tiɲɛn na, Jehova kɛra n’ Faa ye!