1, 2. a) Ka to ni Jehova ye, mun na o ye hakilitigiyako ye? b) An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

KA TO ni Jehova ye, o ye hakilitigiya lo ye. Mɔgɔ si fanga, a ka hakilitigiya n’a ka kanuya ma se an ka Ala ta ma! Tiɲɛn na, an b’a fɛ ka to n’a ye tuma bɛɛ ani ka kantigiya kɛ a ye (Zab. 96:4-6). Nka Ala sagokɛla dɔw ma kantigiya kɛ a ye.

² Jehova be koo minw kɔniya, dɔw tun b’o kɛ. O n’a ta bɛɛ, u tun b’a fɔ k’u ye Jehova ta ye. An bena olu dɔw ka koow lajɛ barokun nin na. An bena kalan nafaman minw sɔrɔ u ka koo la, o bena an dɛmɛ ka to kantigiya la Jehova ye.

3. Mun na Jehova y’a ɲini ka Kayɛn dɛmɛ? Jehova ye mun lo fɔ a ye?

³ An ka Kayɛn ka koo lajɛ. A tun tɛ ala wɛrɛ bato Jehova kɔ. O bɛɛ n’a ta, Jehova ma sɔn a ka batoli ma. Mun na do? Sabu Jehova y’a kɔrɔsi ko miiriya juguw tun be Kayɛn dusu la (1 Zan 3:12). A ye Kayɛn lasɔmi ko: “N’i ye koɲuman kɛ, i kuun bena kɔrɔta. Nga n’i te koɲuman kɛ, hakɛ yɔrɔ man jan i la. A b’i dɛndɛna, nga e kɔni ka ban.” (Zɛnɛzi 4:6, 7). A be  komi Jehova tun b’a fɔra Kayɛn ye le ko: “N’i nimisara ani ka to ni ne ye, ne fana bena to n’i ye.”

4. Tuma min na sababu dira Kayɛn ma k’a yira ko a ye Jehova ta ye, a ye mun lo kɛ?

⁴ Ni Kayɛn tun y’a ka miiriya yɛlɛma, Jehova tun bena sɔn a ka batoli ma. Nka a ma sɔn Jehova ka ladili ma. Miiriya juguw ni farisogo negelakow y’a to a ye koo jugu kɛ (Zaki 1:14, 15). Kayɛn kanbele tuma na, n’a sɔrɔ a tun m’a miiri fewu ko ale bena bɔ Jehova kɔ. Nka wagati dɔ nana se, a tun ma miiri min na, a y’o lo kɛ: A murutira Jehova ma ani k’a yɛrɛ dɔgɔcɛ faga!

5. Miiriya sifa juman lo be se k’a to an koo be gwoya Jehova ye?

⁵ I ko Kayɛn, bi, kerecɛn dɔ be se k’a fɔ ko ale be Jehova batora k’a sɔrɔ a be koo jugu kɛ (Zude 11). N’a sɔrɔ a yɛrɛ kisɛyanin lo waajuli baara la ani a tɛ fɔn lajɛnw na. O bɛɛ n’a ta, a be to ka miiri kakalayakow la, a ɲɛji ka ca ani a be mɔgɔw kɔniya (1 Zan 2:15-17; 3:15). O miiriyaw be se k’a to a be koo jugu kɛ. A be se ka kɛ ko mɔgɔw t’an ka miiriyaw n’an ka kɛwalew lɔn, nka Jehova kɔni b’u lɔn. N’an tɛ kantigiya kɛ a ye, a b’o lɔn.—Zeremi 17:9, 10 kalan.

6. Jehova b’an dɛmɛ cogo di walisa an ka see sɔrɔ an ka nege juguw kan?

⁶ Hali n’an ye koo jugu kɛ, Jehova tɛ kɔrɔtɔ ka ban an na. N’an be sirajugu kan, Jehova b’an jija ko: “Aw ye kɔsegi ne ma, ne bena sɔn aw ma.” (Mal. 3:7). Jehova b’a lɔn ko fiɲɛw b’an na ani ko an be jijalibaw kɛra walisa k’u kɛlɛ. A b’a fɛ an ka koo jugu kɔniya (Ezayi 55:7). A ye layidu ta ko n’an y’o kɛ, a bena an dɛmɛ ani ka fanga di an ma walisa an ka see sɔrɔ an ka nege juguw kan.—Zɛnɛzi 4:7.

7. Teriya min tun be Jehova ni Solomani cɛ, Solomani y’o tiɲɛ cogo di?

⁷ An be se ka kalan nafamanw sɔrɔ Solomani ka koo la. A kanbele tuma na, jɛnɲɔgɔnya ɲuman tun be ale ni Jehova cɛ. Jehova ye hakilitigiyaba di Solomani ma ani ka kunkanbaaraba dɔ kalifa a ma. A ko a ka Alabatosoba cɛɲumanin dɔ lɔ Zeruzalɛmu. Nka jɛnɲɔgɔnya min tun be Jehova ni Solomani cɛ, Solomani y’o tiɲɛ (1 Mas. 3:12; 11:1, 2). Ala ka sariya b’a fɔ ko masacɛ tun man kan ka “kɛ muso caaman tigi ye, janko u kan’a kunnacɛn.” (Deter. 17:17). Solomani m’o sariya labato. A ye muso 700 furu ani gɛrɛfɛmuso 300 tun b’a fɛ fana (1 Mas. 11:3). A ka musow fanba tun tɛ Yahutuw ye ani u tun be ngalon alaw lo bato. O cogo la, Ala ka sariya min tun b’a fɔ ko Yahutuw kana furu kɛ ni siya wɛrɛ mɔgɔw ye, Solomani m’o labato.—Deter. 7:3, 4.

8. Solomani ye Jehova hakɛ ta cogo di?

⁸ Solomani tora ka Ala ka sariyaw tiɲɛ dɔɔni dɔɔni ani a laban, a ye kojugubaw kɛ. A ye sarakabɔlanw lɔ joo musoman Asitarite ni joo cɛman Kemɔsi ye. O kɔ, a y’o ngalon alaw bato n’a musow ye. Kulu min be Zeruzalɛmu gɛrɛfɛ, a yɛrɛ y’o sarakabɔlanw lɔ o lo kan. Jehova batosoba do tun be Zeruzalɛmu le (1 Mas. 11:5-8; 2 Mas. 23:13). N’a sɔrɔ Solomani tun b’a miirila ko Jehova tun bena a ɲɛɛ tugu ale ka filiw kan sabu a tun be to ka sarakaw bɔ Jehova ye Alabatosoba kɔnɔ. N’o lo, a tun b’a yɛrɛ lafilila le!

9. Komi Solomani m’a janto Jehova ka lasɔmini kumaw na, mun lo kɛra do?

⁹ Nka Jehova t’a ɲɛɛ tugu fewu koo jugu kan. Bibulu b’a fɔ ko: “O la,  Masaba dimina Solomani kɔrɔ, bari a tun y’a kɔɔ sin Masaba . . . ma, min tun y’a yɛrɛ yira a la siɲɛ fila. A tun y’a fɔ a ye o tuma na ko a kana taga batofɛn wɛrɛw fɛ, nga Solomani ma Masaba ka kuma bato.” O kama, Jehova banna Solomani na ani a m’a dɛmɛ tugun. Solomani bɔnsɔnw ma kuntigiya kɛ Israɛl siya bɛɛ kun na ani u ye gwɛlɛyabaw sɔrɔ saan kɛmɛkulu caaman kɔnɔ.—1 Mas. 11:9-13.

10. Jɛnɲɔgɔnya ɲuman min b’an ni Jehova cɛ, mun lo be se k’o tiɲɛ?

¹⁰ I ko Solomani ka koo b’a yira cogo min na, mɔgɔ minw tɛ Jehova ka sariyaw labato, an man kan k’u kɛ an teriw ye. N’o tɛ, u ka teli k’an ka miiriyaw yɛlɛma ani k’an ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya nagasi. U dɔw be se ka kɛ kafodenw ye, jɛnɲɔgɔnya barikaman tɛ minw ni Jehova cɛ. U dɔw fana be se ka kɛ an somɔgɔw, sigiɲɔgɔnw, baarakɛɲɔgɔnw wala lakɔli filankuruw ye minw tɛ Jehova batobagaw ye. A ka kɛ min o min ye, n’an tagamaɲɔgɔnw tɛ Jehova ka sariyaw labato, u be se ka nɔɔ jugu to an kan. Jɛnɲɔgɔnya ɲuman min b’an ni Jehova cɛ, u yɛrɛ be se k’o tiɲɛ.

11. Mun lo bena an dɛmɛ k’an teriw sugandi?

¹¹ Vɛrise nin kalan: 1 Korɛntikaw 15:33. Mɔgɔw fanba be ni jogo ɲuman dɔw ye. Minw tɛ Jehova batobagaw ye, u tɛ koo jugu kɛ tuma bɛɛ. N’a sɔrɔ i b’o ɲɔgɔnna mɔgɔ dɔw lɔn. Hali n’u tɛ koo jugu kɛ tuma bɛɛ, yala o kɔrɔ ko u ye tagamaɲɔgɔn ɲumanw ye wa? U be nɔɔ juman lo to e ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya kan? Yala u b’i dɛmɛ k’i magwɛrɛ Ala la kosɔbɛ wa? Mun lo y’u ɲɛnako fɔlɔ ye? U ka teli ka kuma mun lo koo la do? Fɛɛn minw be sanga la, wari, bololafɛnw, ɲɛnagwɛkow ani a ɲɔgɔnnaw, u ka teli ka kuma olu lo koo la wa? Yala u ka teli ka tɔɔw kɔrɔfɔ wa? Malobaliya kumaw lo ka di u ye wa? Yezu y’an lasɔmi ko: “Mɔgɔ dusu fanin be fɛɛn min na, a daa b’o le fɔ.” (Mat. 12:34). Jɛnɲɔgɔnya ɲuman min be ele ni Jehova cɛ, n’i y’a kɔrɔsi ko i tagamaɲɔgɔnw be nɔɔ jugu tora o kan, i ka dɔ kɛ dɔ ye. Kana wagati caaman kɛ n’u ye tugun ani n’a bɛnnin lo, i seen tigɛ u la.—Talenw 13:20.

12. a) Dɔɔni Israɛldenw hɔɔrɔnyanin kɔ ka bɔ Ezipiti, Jehova ye mun lo fɔ u ye? b) Tuma min na Jehova ko Israɛldenw ka kantigiya kɛ ale ye, u y’a jaabi cogo di?

¹² Jehova ye Israɛldenw hɔɔrɔnya ka bɔ Ezipiti. Koo min kɛra o kɔ, an be se ka kalan sɔrɔ o la. Israɛldenw  ye ɲɔgɔn lajɛn Sinayi kulu gɛrɛfɛ. O yɔrɔ la, Jehova y’a yɛrɛ yira u la cogo kabakoman na. U ye sankabafin ye, saan pɛrɛnna ka manamana, kulu faan bɛɛ kɛra sisi ye ani u ye mankanba dɔ mɛn min tun be i ko buru fiyɛkan (Ɛkiz. 19:16-19). O kɔ, Jehova y’a fɔ u ye ko ‘keliya be ale la,’ o kɔrɔ, a b’a fɛ Israɛldenw ka ale kelen dɔrɔn lo bato. A ye layidu ta u ye ko minw be ale kanu ani k’ale ka sariyaw labato, a bena kantigiya kɛ olu ye (Ɛkizɔdi 20:1-6 kalan). A be komi Jehova tun b’a fɔra u ye le ko: “N’aw tora ni ne ye, ne fana bena to n’aw ye.” N’ele tun be jama cɛma ani i ye Jehova kumakan mɛn, i tun bena mun lo fɔ do? Siga t’a la, i tun bena a jaabi i ko Israɛldenw y’a jaabi cogo min na. Olu y’a fɔ ko: “Masaba ye min fɔ, an bena o bɛɛ kɛ.” (Ɛkiz. 24:3). Nka dɔɔni o kɔ, koo dɔ kɛra min ye Israɛldenw ka kantigiya kɔrɔbɔ. O tun ye mun lo ye do?

13. Koo juman lo ye Israɛldenw ka kantigiya kɔrɔbɔ?

¹³ Jehova y’a ka sebagaya yira cogo kabakoman min na, o ye siranyaba bila jama na. O kɔ, u y’a ɲini Musa fɛ a ka yɛlɛ Sinayi kulu kan ka kuma ni Jehova ye u tɔgɔ la (Ɛkiz. 20:18-21). Musa ye wagatijan kɛ o kulu kan. A be komi Israɛldenw tun jigi lanin lo kojugu u ɲɛminɛbaga Musa lo kan. Komi ale tun tɛ yen, yala a tun b’u ɲɛɛ na ko tagayɔrɔ t’u fɛ wa? U tun bena mun lo kɛ do? U hakili ɲagamina ani u y’a fɔ Arɔn ye ko: “Wili ka batofɛn dɔw dilan an ye, minw bena sira yira an na an ka taama na. Bari, Musa tɔgɔla min y’a kɛ an bɔra Ezipiti jamana na, an te ɲaa yera a ka koo la.”—Ɛkiz. 32:1, 2.

14. Israɛldenw tun y’u yɛrɛ lafili koo juman lo la? U ye min kɛ, Jehova y’o koo ta cogo di?

¹⁴ Israɛldenw tun b’a lɔn ko boli batoli ye kojuguba ye Jehova ɲɛɛ kɔrɔ (Ɛkiz. 20:3-5). Nka a ma mɛɛn, u y’a daminɛ ka sanu misiden bato! Israɛldenw ye Jehova ka sariya tiɲɛ. O n’a ta bɛɛ, u bele tun b’a miirila k’olu be ni Jehova ye. U tun b’u yɛrɛ lafilila le! U tun ye labɛn minw kɛ walisa k’o sanu misiden bato, Arɔn ko o ye “ɲanagwɛ ye ka Masaba [Jehova] boɲa.” Jehova y’o koo ta cogo di do? A y’a jati ko Israɛldenw y’ale janfa le. A y’a fɔ Musa ye ko jama “ye kojuguba dɔ kɛ” ani ko ale tun ye “min fɔ u ye k’a gwɛlɛya, u y’o bila joona.” Jehova dimina u kɔrɔ fɔɔ a tun b’a fɛ ka Israɛl siya bɛɛ halaki.—Ɛkiz. 32:5-10.

15, 16. Musa ni Arɔn y’a yira cogo di ko u cɛsirinin lo ka to ni Jehova ye? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

¹⁵ Jehova ye makaritigi Ala ye. O kama, a y’a latigɛ ko a tɛna Israɛl siya halaki. Nka, a ye sababu di u ma u k’a yira k’u b’a fɛ ka to n’ale ye (Ɛkiz. 32:14). Musa y’a ye ko jama tun be kulera ka dɔnkili la ani ka dɔɔn kɛ sanu misiden ɲɛfɛ. O kama, a y’o sanu misiden cici fɔɔ k’a mugumugu. O kɔ, a y’a fɔ ko: “‘Mɔgɔ o mɔgɔ be Masaba fɛ, o ka na ne fɛ yan.’ Levi kɔmɔgɔw bɛɛ tagar’a fɛ.”—Ɛkiz. 32:17-20, 26.

¹⁶ Tiɲɛn lo ko Arɔn lo tun y’o sanu misiden dilan. Nka, a nimisara ani ale ni Levite tɔɔw y’a latigɛ ka kɛ ni Jehova ye. O mɔgɔ kantigiw y’a yira ka gwɛ k’u t’a fɛ ka to ni jurumukɛlaw ye. U ye min latigɛ, o tun ye hakilitigiyako lo ye. Mun na do? Sabu o loon kelen na, mɔgɔ minw tun ye sanu misiden bato, u waa  caaman fagara. Nka minw y’a latigɛ ka kɛ ni Jehova ye, olu kisira ani Jehova ye layidu ta ko a bena u duga.—Ɛkiz. 32:27-29.

17. Pol ye min fɔ sanu misiden koo la, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹⁷ An be kalan juman lo sɔrɔ o koo la? Ciden Pol y’a fɔ ko: “O koo nunu kɛra ka yira an na, waasa an fana kana . . . kɛ josɔnlaw ye i n’a fɔ u dɔw y’a kɛ cogo min na. . . . [O koo nunu] sɛbɛnna waasa k’an kalan, an minw be waati laban na. O la, ni mɔgɔ min be miiri ko ale lɔnin b’a seen kan, o tigi k’a yɛrɛ kɔlɔsi a kana ben!” (1 Kor. 10:6, 7, 11, 12). I ko Pol y’a fɔ cogo min na, hali Jehova batobagaw yɛrɛ be se ka koo jugu kɛ. U yɛrɛ be se k’a miiri ko u bele koo ka di Jehova ye. Mɔgɔ be se k’a fɔ dɔrɔn ko a b’a fɛ ka kɛ Jehova teri ye wala ko a be kantigiya kɛ Jehova ye. Nka, o kɔrɔ tɛ tuma bɛɛ k’o tigi koo ka di Jehova ye.—1 Kor. 10:1-5.

18. Mun lo be se k’a to an b’an mabɔ Jehova la? O nɔfɛko be se ka kɛ mun lo ye?

¹⁸ Israɛldenw tun be kɔnɔni kɛra Musa ka jigi ka bɔ Sinayi kulu kan. Musa mɛɛnna minkɛ, u hakili ɲagamina. An fana hakili be se ka ɲagami sabu an be se k’a miiri ko duniɲa laban be mɛɛnna. An be se k’a daminɛ k’a miiri ko Jehova ye layidu ta duniɲa kura min koo la, o tɛna dafa sisan wala k’o tɛ se ka kɛ. N’an m’o miiriya bɔ an hakili la, a be se k’a to an b’a daminɛ k’an yɛrɛ sago kɛ sanni ka Jehova sago kɛ. A yɛrɛ be se k’an mabɔ Jehova la ani k’a to an be koo dɔw kɛ an tun ma miiri min na fewu!

19. An man ɲi ka ɲinɛ mun lo kɔ ani mun na do?

¹⁹ An kana ɲinɛ fewu ko Jehova b’a fɛ an ka mɛnni kɛ ale fɛ n’an dusukun bɛɛ ye ani k’ale kelenpe lo bato (Ɛkiz. 20:5). Jehova b’o ɲini an fɛ sabu a b’an kanu. N’an tɛ Jehova sago kɛ, an bena Sutana sago lo kɛ. N’an do be Sutana sago kɛ, o be bɔnɛ lo lase an ma. O kama Pol y’a fɔ ko: “Aw te se ka minni kɛ ni Matigi ka filen ye, ka tila ka minni kɛ ni jinaw ta ye fana. Aw fana te se ka Matigi ka dumuni kɛ ka tila ka jinaw ta kɛ.”—1 Kor. 10:21.

20. Jehova be se k’an dɛmɛ cogo di hali n’an ye koo jugu kɛ?

²⁰ Sababu dira Kayɛn, Solomani ani Israɛldenw bɛɛ ma walisa u ka ‘nimisa ka faran u ka hakɛw la ka segi Ala ma.’ (Kɛw. 3:19). A gwɛnnin lo ko minw be koo jugu kɛ, Jehova tɛ kɔrɔtɔ ka ban olu la. An k’a to an hakili la ko Jehova yafara Arɔn ma. Bi, Jehova b’an lasɔmi ni kanuya ye walisa k’an tanga koo jugu kɛli ma. A be tɛmɛ Bibulu, an ka gafew ani an kerecɛnɲɔgɔnw fɛ k’o kɛ. N’an b’an janto Jehova ka lasɔmini kumaw na, an be se ka la a la ko a bena makari an na.

21. N’an ka kantigiya be kɔrɔbɔra, an ka ɲi k’an jija ka mun lo kɛ?

²¹ Jehova ye nɛɛma kɛ an ye kuun dɔ lo kosɔn (2 Kor. 6:1). O be sababu di an ma “ka siran Ala ɲa ani ka ban nin diɲɛ nigɛjuguw la.” (Titi 2:11-14 kalan). “K’an to bii diɲɛ na,” koo dɔw bena an sɔrɔ minw bena an ka kantigiya kɔrɔbɔ. O kama, an k’an jija tuma o tuma ka to ni Jehova ye. An k’a to an hakili la ko an ka ɲi ‘ka siran Masaba an ka Ala ɲa, k’a bato. An nɔrɔnin ka to ale kelen na.’—Deter. 10:20.