1. N’an ko “tiɲɛn,” o kɔrɔ ko di?

“I YE tiɲɛn lɔn cogo di?” “I lamɔna tiɲɛn sira kan wa?” “I be tiɲɛn sira kan kabi tuma juman?” N’a sɔrɔ u delila k’i ɲininga ten wala ele yɛrɛ ye mɔgɔ dɔw ɲininga o cogo la. N’an ko “tiɲɛn,” o kɔrɔ ko di do? Tuma caaman na, o ɲɛsinna an ka lannakow, an ka batoli kɛcogo ani an ka ɲɛnamaya kɛcogo lo ma. Mɔgɔ minw be “tiɲɛn sira kan,” olu be Bibulu ka kalanw lɔn ani u be ɲɛnamaya kɛ ka kɛɲɛ n’a ka sariyakolow ye. O koo b’u hɔɔrɔnya ka bɔ ngalon diimanw ka kalanw na ani u be ninsɔndiya sɔrɔ hali k’u to Sutana ka duniɲa nin kɔnɔ.—Zan 8:32.

2. Ka kɛɲɛ ni Zan 13:34, 35 ye, mun lo be se ka diya mɔgɔ ye tiɲɛn sira kan a daminɛ na?

² A daminɛ na, mun lo diyara i ye tiɲɛn sira kan? N’a sɔrɔ Jehova sagokɛlaw ka tagamacogo ɲuman lo (1 Piyɛri 2:12). Wala n’a sɔrɔ u be mɔgɔw kanu cogo min na, o lo diyara i ye. Mɔgɔ caaman y’o kanuya kɔrɔsi u siɲɛ fɔlɔ ka na lajɛn na. O kanuya ye nɔɔba to u kan ka tɛmɛ min fɔra lajɛn na. O tɛ bari an na sabu Yezu y’a fɔ ko mɔgɔw tun bena a ka kalandenw lɔn u ka ɲɔgɔnkanuya lo fɛ (Zan 13:34, 35 kalan). Nka o kanuya dama tɛ bɔri kɛ. N’an b’a fɛ ka limaniya barikaman sɔrɔ, an ka ɲi ka koo wɛrɛw kɛ.

3. Kanuya min be balimaw ni ɲɔgɔn cɛ, mun lo be se ka kɛ n’an ka limaniya basiginin lo o dɔrɔn lo kan?

³ Kanuya min be balimaw ni ɲɔgɔn cɛ, an ka limaniya man ɲi ka basigi o dɔrɔn lo kan. Mun na do? Miiri k’a filɛ ko balima dɔ ye juruba dɔ kɛ, n’a sɔrɔ diinan mɔgɔkɔrɔ wala piyɔniye yɛrɛ lo. Wala, balima dɔ ye  koo jugu dɔ kɛ i la. A be se ka kɛ fana ko balima dɔ kɛra kerecɛn murutinin ye ani a b’a fɔ ko an tɛ tiɲɛn sira kan. N’o koow ɲɔgɔn kɛra, yala o bena a to i be Jehova sago kɛli dabila wa? An be kalan min sɔrɔ o la: Jɛnɲɔgɔnya min b’an ni Jehova cɛ, a ka ɲi an k’an ka limaniya basigi o lo kan. N’an ka limaniya basiginin lo mɔgɔw ka kɛtaw kan, a barika tɛna bonya. Kanuya min be Jehova sagokɛlaw cɛ, o be se ka dɔ fara i ka limaniya barika kan. Nka, a kɔrɔtanin lo i ka bibulukalan kɛ koɲuman, ka Bibulu ka kalanw faamu ka ɲɛ ani ka sɛgɛsɛgɛri kɛ walisa ka la a la ko i ka lannakow ye tiɲɛn ye. I ka ɲi ka la a la sɔbɛ la ko Bibulu be min fɔ Jehova koo la, o ye tiɲɛn ye.—Ɔrɔm. 12:2.

4. Ka kɛɲɛ ni Matiyo 13:3-6, 20, 21 ye, mun lo kɛra tuma min na dɔw ka limaniya kɔrɔbɔra?

⁴ Yezu ko dɔw tun bena sɔn tiɲɛn ma “ni nisɔndiya ye.” Nka a ko u ka limaniya tun bena nagasi ni gwɛlɛya y’u sɔrɔ (Matiyo 13:3-6, 20, 21 kalan). N’a sɔrɔ u tun m’a faamu ko minw be tugu Yezu kɔ, olu bena gwɛlɛyaw sɔrɔ (Mat. 16:24). Wala u tun b’a miiri ko n’i kɛra kerecɛn ye, Ala b’i tanga gwɛlɛya sifa bɛɛ ma ani ko i be dugaw dama lo sɔrɔ. Nka, k’an to duniɲa nin kɔnɔ, an bena gwɛlɛyaw sɔrɔ. An ka koow be se ka yɛlɛma ani o be se ka dɔ bɔ an ka ninsɔndiya la wagati dɔ la.—Zab. 6:7; Waaj. 9:11.

5. An balimaw fanba b’a yira cogo di k’u lanin b’a la sɔbɛ la k’u be tiɲɛn sira kan?

⁵ An balimaw fanba b’a yira k’u lanin b’a la sɔbɛ la k’u be tiɲɛn sira kan. U b’o yira cogo di do? U ka limaniya tɛ nagasi hali ni balima dɔ ye koo jugu kɛ u la wala n’a ye koo bɛnbali dɔ kɛ (Zab. 119:165). Kɔrɔbɔliw kelen kelen bɛɛ la, dɔ lo be fara u ka limaniya barika kan, dɔ tɛ bɔ a la (Zaki 1:2-4). I be se k’o limaniya ɲɔgɔn sɔrɔ cogo di?

6. Kerecɛn fɔlɔw ka limaniya tun basiginin be mun lo kan?

⁶ Kerecɛn fɔlɔw y’u ka limaniya basigi u ka lɔnniya kan Ala ka Kuma koo la ani Yezu Krista ka kalanw kan. O koow bɛɛ lo ye “kibaru diman” ye “min ye tiɲɛ ye.” (Gal. 2:5). O tiɲɛn ye mun lo ye? O ye an ka lannakow bɛɛ lo ye. U dɔw ye Yezu ka kunmabɔ saraka n’a sukununi koo ye. Ciden Pol tun lanin b’a la k’o kalanw ye tiɲɛn ye. Mun na an b’o fɔ? Sabu a tun be tɛmɛ Ala ka Kuma fɛ k’a yira mɔgɔw la “ko wajibi tun lo, [Yezu] tun ka tɔɔrɔ, ka sa, ka kunun.” (Kɛw. 17:2, 3). Kerecɛn fɔlɔw sɔnna o kalanw ma ani u y’a ɲini hakili senu k’u dɛmɛ ka Ala ka Kuma faamu. U ye sɛgɛsɛgɛri kɛ walisa ka la a la k’o kalanw basiginin lo Ala ka Kuma kan (Kɛw. 17:11, 12; Eburuw 5:14). Kanuya min be Jehova sagokɛlaw cɛ, kerecɛn fɔlɔw ka limaniya tun basiginin tɛ o dɔrɔn lo kan. U tun tɛ Jehova bato dɔrɔn fana sabu u ninsɔn tun ka di ka jɛn n’u kerecɛnɲɔgɔnw ye. Nka, u ka limaniya tun sabatinin lo sabu u tun b’a ɲini ka “Ala lɔn kosɔbɛ.”—Kɔlɔs. 1:9, 10.

7. N’an lanin lo Bibulu ka tiɲɛnkalanw na, o bena an nafa cogo di?

⁷ Bibulu ka tiɲɛnkalanw tɛ yɛlɛma (Zab. 119:160). U tɛ yɛlɛma hali n’an kerecɛnɲɔgɔn dɔ y’an hakɛ ta, a ye jurumuba kɛ wala ni gwɛlɛyaw b’an kan. O la, an ka ɲi ka Bibulu ka kalanw lɔn koɲuman ani ka la a la k’u ye tiɲɛn ye.  N’an lanin lo Bibulu ka tiɲɛnkalanw na kosɔbɛ, an sinsinnin bena to tiɲɛn sira kan gwɛlɛyaw wagati la. An be se ka la a la kosɔbɛ cogo di ko an be tiɲɛn sira kan?

8. Ka kɛɲɛ ni 2 Timote 3:14, 15 ye, mun lo y’a to Timote lara a la ko a be tiɲɛn sira kan?

⁸ Timote tun lanin b’a la ko ale be tiɲɛn sira kan. Mun lo y’a to a lara o la? (2 Timote 3:14, 15 kalan). A bamuso n’a mamamuso lo y’a daminɛ k’a kalan “Ala ka kuma” na. Nka, a gwɛnin lo ko ale yɛrɛ fana ye wagati ta ani ka jijaliw kɛ walisa ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ. O y’a to a sɔnna a ma ko min fɔra yen, o ye tiɲɛn ye. Kɔfɛ, Timote, a bamuso n’a mamamuso ye kerecɛnya lɔn. Siga t’a la, kanuya min tun be Yezu ka kalandenw cɛ, o ye Timote kabakoya. A tun b’a fɛ kosɔbɛ ka wagati kɛ n’a balimaw ye ani k’u dɛmɛ (Filip. 2:19, 20). Nka, a tun be ni kanuya min ye mɔgɔw koo la, a ka limaniya tun basiginin tɛ o lo kan. A tun basiginin lo Bibulu ka tiɲɛnkalanw lo kan, o minw y’a to a y’a magwɛrɛ Jehova la. Ele fana ka ɲi ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ ani ka la a la ko a be min fɔ Jehova koo la, o ye tiɲɛn ye.

9. I ka ɲi ka la tiɲɛnkalan jɔnjɔn saba jumanw lo la?

⁹ A daminɛ na, i ka ɲi ka la tiɲɛnkalan jɔnjɔn saba ɲɔgɔn na. A fɔlɔ, i ka ɲi ka la a la ko Jehova Ala lo ye fɛɛn bɛɛ Danbaga ye (Ɛkiz. 3:14, 15; Eburuw 3:4; Yir. 4:11). A filanan, i ka ɲi ka la a la ko Bibulu ye Ala ka Kuma ye, a ye min lase adamadenw ma (2 Tim. 3:16, 17). A sabanan, i ka ɲi ka la a la ko Jehova be ni jɛnkulu dɔ ye Yezu be min ɲɛminɛna ani k’o jɛnkulu ye Jehova Seerew lo ye (Ezayi 43:10-12; Zan 14:6; Kɛw. 15:14). Walisa ka la o tiɲɛnkalan jɔnjɔnw na, waajibi tɛ i ka Bibulu kuturu bɛɛ lɔn i kunfɛ. I ka laɲinita ka ɲi ka kɛ min ye, o ye ka “koo bɛɛ sɛgɛsɛgɛ” walisa ka la a la sɔbɛ la ko i be tiɲɛn sira kan.—1 Tes. 5:21.

10. N’an be Bibulu ka tiɲɛnkalanw lɔn, an ka ɲi ka se ka mun lo kɛ?

¹⁰ An kumana tiɲɛnkalan jɔnjɔn saba koo la ka ɲɛsin Ala, Bibulu ani Ala ka jɛnkulu ma. N’i lara u la, i ka ɲi ka se ka tɛmɛ Bibulu fɛ ka tɔɔw dɛmɛ u k’u faamu. Mun na do? Komi an ye kerecɛnw ye, an ye tiɲɛnkalan minw faamu, an ka ɲi k’u fɔ mɔgɔw ye minw labɛnnin lo k’an lamɛn. * (1 Tim. 4:16). N’an be tɔɔw dɛmɛ u ka la Bibulu ka tiɲɛnkalanw na, o b’an yɛrɛ dɛmɛ ka la o kalanw na kosɔbɛ.

11. Pol ye ɲɛyirali juman lo to an ye mɔgɔw kalancogo koo la ani an be se k’a ladegi cogo di?

¹¹ Ni ciden Pol tun be mɔgɔw kalanna, a tun b’a jija ka “Yezu ka koo don u dusu la. O kama, a tun be Musa ka sariya ani kiraw ka kitabuw kɔnɔnakumaw ɲafɔ u ye.” (Kɛw. 28:23). An be se ka Pol ladegi cogo di n’an be mɔgɔw kalanna tiɲɛnkalanw na? An man ɲi ka Bibulu kɔnɔnakow fɔ Bibulu kalandenw ye dɔrɔn. An ka ɲi k’u dɛmɛ fana u ka basigi Bibulu kan ka hakilijagabɔ kɛ walisa k’u magwɛrɛ Jehova la. An t’a fɛ u ka sɔn tiɲɛn ma sabu an koo ka di u ye. Nka, an b’a fɛ u ka sɔn a ma sabu u ye min kalan kanutigi Ala koo la, u lara o la.

12-13. Bangebagaw be se k’u deenw dɛmɛ cogo di u ka to tiɲɛn sira kan?

¹² Bangebagaw, siga t’a la aw b’a fɛ aw deenw ka to tiɲɛn sira kan. N’a sɔrɔ aw b’a miiri ko n’u be ni teri ɲumanw ye kafo kɔnɔ, u bena ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ. Nka o dama tɛ bɔri kɛ walisa aw deenw ka la a la k’u be tiɲɛn sira kan. U yɛrɛ ka ɲi ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Ala ye ani ka la a la ko Bibulu ka kalanw ye tiɲɛn ye.

¹³ Bangebagaw, walisa k’aw deenw dɛmɛ u ka tiɲɛn lɔn Ala koo la, aw yɛrɛ ka ɲi ka kɛ Bibulu kalanbaga ɲumanw ye. Aw ye min kalan, aw ka ɲi ka wagati ta ka miiri o kan. O la, aw bena se k’aw deenw dɛmɛ u fana k’o ɲɔgɔn kɛ. A ka ɲi aw k’aw deenw dɛmɛ u ka se baarakɛcogo la n’an ka sɛgɛsɛgɛrikɛ minanw ye. Aw k’o kɛ i ko aw be aw ka Bibulu kalandenw dɛmɛ cogo min na. O cogo la, aw bena se k’aw deenw dɛmɛ u ka Jehova kanu ani u ka la a la ko a be tɛmɛ “jɔncɛ kantigiman hakiliman” lo fɛ k’an dɛmɛ ka Bibulu faamu (Mat. 24:45-47, NW ). N’aw b’aw deenw kalanna, aw kana dan Bibulu ka  kalan jɔnjɔnw dɔrɔn ma. Nka, ka kɛɲɛ n’u sanda n’u ka setigiya ye, aw k’u kalan “Ala ka koo dogoninw” na. O la, aw bena u dɛmɛ k’u ka limaniya barika bonya.—1 Kor. 2:10.

14. Mun na an ka ɲi ka Bibulu ka kiraya kumaw sɛgɛsɛgɛ? (Koorilen nin lajɛ fana: “ I be se ka kiraya kuma nunu ɲɛfɔ wa?”)

¹⁴ Bibulu fanba ye kiraya kumaw ye minw b’an ka limaniya sabati Jehova koo la. Kiraya kuma jumanw lo y’i ka limaniya sabati? N’a sɔrɔ i bena a fɔ ko kiraya kuma minw ɲɛsinna “laban tuma” koo ma (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7). Kiraya kuma wɛrɛ jumanw lo dafara ani u be se k’i ka limaniya sabati? Ɲɛyirali fɛ, kiraya kuma minw be sɔrɔ Daniyɛli sapitiri 2nan ani sapitiri 11nan kɔnɔ, yala i be se k’a ɲɛfɔ u dafara ani u be dafara cogo min na wa? * N’i ka limaniya basiginin lo kosɔbɛ Bibulu kan, a tɛna nagasi. An ka balima dɔw ka ɲɛyirali lajɛ u ye minw tɔɔrɔ kosɔbɛ Alemaɲi, kɛlɛba filanan wagati la. Bibulu ka kiraya kuma minw ɲɛsinna laban tuma koo ma, u tun t’o faamu bɛrɛbɛrɛ. Nka, u tun lanin lo kosɔbɛ Ala ka Kuma na.

15-17. Bibulu sɛgɛsɛgɛri ye barika don balimaw na cogo di tuma min na Naziw tun b’u tɔɔrɔla?

¹⁵ Tuma min na Naziw tun be kuntigiya la Alemaɲi, u y’an balima waa caaman don kaso la. Jehova Seerew koo tun ka gwo Hitler ni sɔrɔdasi kuntigi Heinrich Himmler ye. Balimamuso dɔ ko Himmler y’a fɔ balimamuso dɔw ye kaso la ko: “N’a sɔrɔ Jehova be kuntigiya kɛra sankolo la. Nka, anw lo be kuntigiya kɛra yan dugukolo kan! An bena a ye tigi min bena see sɔrɔ, anw wala aw!” Mun lo ye Jehova sagokɛlaw dɛmɛ u tora kantigiya la?

¹⁶ O Bibulu Kalandenw tun b’a lɔn ko Ala ka Masaya y’a daminɛ ka mara kɛ  saan 1914. O kama, kɔrɔbɔliba min tun b’u kan, o ma bari u la. U tun lanin b’a la ko adamadenw ka gofɛrɛnɛman si tɛ se ka Ala bali a k’a sago dafa. Hitler tun tɛ se ka tiɲɛn diinan tunu ka bɔ yen wala ka gofɛrɛnɛman dɔ sigi min fanga ka bon ni Ala ta ye. An balimaw tun lanin b’a la ko a mɛɛn o mɛɛn, Hitler ka kuntigiya tun bena ban.

¹⁷ Balimaw tun lanin be min na, o tun ye tiɲɛnko lo ye. Dɔɔni o kɔ, Naziw ka gofɛrɛnɛman fanga nagasira. Heinrich Himmler bolila hali k’a sɔrɔ a tun y’a fɔ ko: “Anw lo be kuntigiya kɛra yan dugukolo kan.” A bolitɔ, a ye balimacɛ Lübke kunbɛn. Ale tun ye kasoden kɔrɔ ye ani Himmler y’a lɔn. Himmler dusu kasinin ye balimacɛ Lübke ɲininga ko: “Ayiwa Bibulu Kalanden, mun lo bena kɛ sisan?” Balimacɛ Lübke y’a ɲɛfɔ a ye ko Jehova Seerew tun lanin b’a la kabi a daminɛ na ko Naziw tun tɛna see sɔrɔ ani k’olu tun bena bɔ kaso la. Himmler tun ye kuma jugu caaman fɔ Jehova Seerew koo la. Nka sisan, kuma tun tɛ a daa. Dɔɔni o kɔ, a y’a yɛrɛ faga. An be kalan juman lo sɔrɔ o koo la? N’an be Bibulu n’a ka kiraya kumaw sɛgɛsɛgɛ, o be se k’an ka limaniya sabati Ala koo la. O be se k’an dɛmɛ fana ka lɔ kelen kan tɔɔrɔ wagati la.—2 Piyɛri 1:19-21.

18. Ka kɛɲɛ ni Zan 6:67, 68 ye, mun na an mako be “lɔnniya ni hakilitigiya” sɔbɛ la i ko Pol y’a sɛbɛ cogo min na?

¹⁸ An ka ɲi ka ɲɔgɔn kanu walisa k’a yira ko an ye kerecɛn sɔbɛw ye. Nka, an mako be “lɔnniya ni hakilitigiya” sɔbɛ la fana (Filip. 1:9). N’o tɛ, “kalanjugu sifa bɛɛ ni namara” ani minw be murutili kalanw kɛ, olu be se ka nɔɔ to an kan (Efɛz. 4:14). Saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, Yezu ka kalanden caaman bɔra a kɔ. Nka, ciden Piyɛri y’a fɔ ko ale lanin b’a la ko “mɔgɔ be nii banbali sɔrɔ [Yezu] ka kuma barika la.” (Zan 6:67, 68 kalan). O wagati la, Piyɛri tun tɛ Yezu ka kumaw faamu bɛrɛbɛrɛ. Nka, a tora kantigiya la sabu a tun be tiɲɛn lɔn Yezu Krista koo la. Bibulu be min fɔ, ele fana be se ka la o la kosɔbɛ. O la, i ka limaniya sabatinin bena to kɔrɔbɔliw tuma na ani i bena tɔɔw dɛmɛ u ka kɛ ni limaniya barikaman ye.—2 Zan 1, 2.