1. Mɔgɔ minw be muɲu, mun na o tigiw koo ka di i ye?

 MƆGƆ minw be muɲu, o tigiw koo ka di an bɛɛ ye. Minw be fɛɛn dɔ makɔnɔ ani u tɛ dimi, an be bonya la olu kan. N’an filila ani tɔɔw muɲuna an kɔrɔ, o ka di an ye. An be an ka Bibulu kalanfa waleɲuman lɔn kosɔbɛ. Tuma min na a tun man nɔgɔ an ma ka Bibulu ka kalan dɔ faamu, ka sɔn a ma ani k’a sira tagama, a muɲuna an kɔrɔ. An be Jehova Ala yɛrɛ lo waleɲuman lɔn kosɔbɛ sabu a be muɲu an kɔrɔ!—Ɔrɔm. 2:4.

2. Koo jumanw lo la a be se ka gwɛlɛya an ma ka muɲuli kɛ?

² Ni tɔɔw be muɲu an kɔrɔ, o ka di an ye. Nka n’a sɔrɔ a man nɔgɔ anw yɛrɛ ma ka muɲu tuma bɛɛ. Misali la, n’an be bolifɛn kan ani sira degunnin lo, a be se ka gwɛlɛya an ma k’an hakili sigi, sanko n’an be retari la. N’a sɔrɔ an be dimi ni tɔɔw donna an gasi la. Ani Jehova ye layidu ta duniɲa kura min koo la, tuma dɔw la, a be se ka gwɛlɛya an ma ka to k’o makɔnɔ. Yala i b’a fɛ ka se muɲuli la bɛrɛbɛrɛ wa? Barokun nin na, an bena a ye muɲuli kɔrɔ ye min ye ani fɛɛn min kama o jogo kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. An bena a ye fana fɛɛn min be se k’an dɛmɛ ka se muɲuli la bɛrɛbɛrɛ.

3. Mɔgɔ muɲunin be mun lo kɛ n’u b’a darabɔra?

³ An ka koo naani lajɛ o minw na an be se k’a yira ko an muɲunin lo. A fɔlɔ, mɔgɔ muɲunin tɛ dimi joona. Ni  tɔɔw b’a darabɔra wala n’a hakili siginin tɛ, a b’a jija ka koow kɛ ni dususuman ye ani a tɛ koo jugu juru sara. Siɲɛ fɔlɔ min na a fɔra Bibulu kɔnɔ ko “a te dimi joona,” o tun ɲɛsinna Jehova lo ma. A fɔra ko Jehova ye “makaritigi, hinɛbaga Ala” ye. “A te dimi joona, a ka ɲumanya n’a ka kantigiya ka bon.”—Ɛkiz. 34:6.

4. Mɔgɔ muɲunin be mun lo kɛ n’a ka ɲi ka kɔnɔni kɛ?

⁴ A filanan, mɔgɔ muɲunin be se k’a hakili sigi ka kɔnɔni kɛ. Ni koo dɔ tun ka ɲi ka kɛ joona nka o ye wagati ta, a b’a jija o koo kana a hakili ɲagami wala k’a dusu gwan (Mat. 18:26, 27). Koo caaman be yen minw na an ka ɲi k’an hakili sigi ka kɔnɔni kɛ. Misali la, ni mɔgɔ dɔ be kumana, sanni an ka kuma tigɛ a daa, an ka ɲi ka muɲu ka mɛnni kɛ a fɛ (Zɔbu 36:2). An mako be muɲuli la fana n’an be Bibulu kalanden dɔ dɛmɛna a ka Bibulu ka kalan dɔ faamu wala ka delinanko jugu dɔ dabila.

5. An be se k’a yira koo wɛrɛ juman lo la ko an muɲunin lo?

⁵ A sabanan, mɔgɔ muɲunin tɛ kɔrɔtɔ ka koo kɛ. Tiɲɛn lo ko an man ɲi ka koo dɔw bila ka suma. Nka ni mɔgɔ muɲunin b’a fɛ ka koo kɔrɔtaninba dɔ kɛ, a tɛ girin a kan walisa k’a kɛ ka bɔ a kuun na. A b’a jija ka wagati kunmabɔ ani ka labɛnw kɛ o baara kama. O kɔ, a be wagati ta k’o baara kɛ ka ɲɛ.

6. Mɔgɔ muɲunin be mun lo kɛ ni kɔrɔbɔliw wala gwɛlɛyaw b’a kan?

⁶ A naaninan, mɔgɔ muɲunin b’a jija ka kɔrɔbɔliw sɔminɛ ani a tɛ ŋunuŋunu. O koo ɲɔgɔn na, muɲuli tɛ ɲɛ sɔminɛ kɔ. Tiɲɛn lo ko ni kɔrɔbɔli b’an kan, koo jugu tɛ k’an kɔnɔkow bɛɛ fɔ an teri sɔbɛ dɔ ye ani k’a fɔ a ye o koo be min kɛra an na. Nka mɔgɔ muɲunin b’a seko bɛɛ kɛ  k’o kɔrɔbɔli sɔminɛ ani ka to ka koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye (Kɔlɔs. 1:11). Komi an ye Jehova sagokɛlaw ye, an ka ɲi ka muɲu o cogow bɛɛ la. Mun na do? An ka dalilu damanin lajɛ.

7. Ka kɛɲɛ ni Zaki 5:7, 8 ye, mun na muɲuli kɔrɔtanin lo kosɔbɛ? (Jaa lajɛ fana.)

⁷ An ka kisili tɛ ɲɛ muɲuli kɔ. An ka ɲi ka muɲu ka Ala makɔnɔ a k’a ka layiduw dafa i ko a sagokɛla kantigiw y’a kɛ cogo min na galen (Eburuw 6:11, 12). Bibulu b’an ka koow suman ni sɛnɛkɛla ta ye (Zaki 5:7, 8 kalan). Sɛnɛkɛla be baara gwɛlɛw kɛ: a be danni kɛ ani k’a ka dannifɛnw sɔn jii la. Nka a t’a lɔn wagati tigitigi min na u bena falen ka bonya. O la, a ka ɲi ka muɲu ka kɔnɔni kɛ ani ka la a la ko sumantigɛ wagati bena se. O cogo kelen na, an bolo degunnin lo Alakow la hali n’an tɛ an “ka Matigi nalon lɔn.” (Mat. 24:42). An be muɲu ka kɔnɔni kɛ ani an lanin lo a la ko Jehova ka wagati latigɛnin na, a bena a ka layiduw bɛɛ dafa. N’an kɔrɔtɔra, an bena sɛgɛn kɔnɔni na ani an bena a daminɛ ka tiɲɛn sira bila dɔɔni dɔɔni. N’a sɔrɔ an bena a ɲini fana ka boli boli bololafɛn dɔw nɔfɛ minw be se k’an wasa sisan yɛrɛ. Nka n’an muɲuna, an bena se ka koow sɔminɛ fɔɔ ka taga se u laban na ani ka kisi.—Mise 7:7; Mat. 24:13.

8. Muɲuli be se k’an ka jɛnɲɔgɔnya fisaya cogo di ni tɔɔw ye? (Kɔlɔsikaw 3:12, 13).

⁸ Muɲuli b’an dɛmɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni tɔɔw ye. A b’an dɛmɛ ka tɔɔw lamɛn koɲuman (Zaki 1:19). Muɲuli b’an dɛmɛ fana ka to hɛɛrɛ la ni tɔɔw ye. N’an hakili ɲagaminin lo, muɲuli b’an bali ka girin ka koo bɛnbali dɔ kɛ wala ka kuma bɛnbali dɔ fɔ. Ani n’an muɲunin lo, ni mɔgɔ dɔ donna an gasi la an tɛna dimi joona. Sanni ka juguman sara ni juguman ye, an bena to “ka yafa ɲɔgɔn ma tuma bɛɛ ka ɲɔgɔn dɛmɛdɛmɛ.”—Kɔlɔsikaw 3:12, 13 kalan.

9. N’an ka ɲi ka desizɔn dɔw ta, muɲuli b’an dɛmɛ cogo di? (Talenw 21:5).

⁹ Muɲuli be se k’an dɛmɛ fana ka desizɔn ɲumanw ta. An tɛ basigi an dusukunnakow kan ka sin ka desizɔnw ta. Nka, an be wagati ta ka sɛgɛsɛgɛri kɛ ani k’a filɛ fɛɛrɛ minw be yen (Talenw 21:5 kalan). Misali la, a be se ka kɛ ko an be baara ɲinina. N’an muɲunin tɛ, an mana baara fɔlɔ min sɔrɔ an ka teli ka sɔn o la hali n’a bena a to an tɛ wagati bɛrɛ sɔrɔ ka Jehova bato. Nka n’an muɲunin lo, an bena wagati ta ka jatiminɛ kɛ koo dɔw la i n’a fɔ o baara kɛyɔrɔ, a kɛwagati, a be se ka nɔɔ min to an ka denbaya ani an ka Alakow kan. Muɲuli be se k’an bali ka desizɔn jugu ta.

10. Mun lo be se ka kerecɛn dɛmɛ a ka to ka muɲuli kɛ?

¹⁰ Ala deli a k’i dɛmɛ ka muɲuli kɛ bɛrɛbɛrɛ. Muɲuli ye hakili senu deen faan dɔ ye (Gal. 5:22, 23). O la, an be se ka hakili senu deli Jehova fɛ ani k’a ɲini a fɛ a k’an dɛmɛ ka kɛ n’o hakili senu deen faan bɛɛ ye. Ni koo dɔw b’an ka muɲuli kɔrɔbɔra, an be to ka hakili senu “daali Ala fɛ” walisa a k’an dɛmɛ ka muɲuli kɛ (Luka 11:9, 13). An be se ka  Jehova deli fana a k’an dɛmɛ ka koow jati i ko ale. Delili kɛnin kɔ, an ka ɲi k’an seko bɛɛ kɛ ka to ka muɲu loon o loon. N’an tora ka Jehova deli a dɛmɛ ka muɲuli kɛ ani n’an be an jija ka muɲuli kɛ, o jogo bena barika sɔrɔ an na fɔɔ an be kɛ mɔgɔ muɲunin ye.

11-12. Jehova y’a yira cogo di ko a muɲunin lo?

¹¹ Minw kofɔra Bibulu kɔnɔ, miiri olu ka ɲɛyiraliw la. Mɔgɔ caaman kofɔra Bibulu kɔnɔ minw tun muɲunin lo. N’an be miiri u ka maanaw kan, an bena a faamu an be se ka muɲu cogo minw na. An bena u dɔw ka ɲɛyiraliw lajɛ. Nka yanni o cɛ, Jehova min ɲɔgɔn tɛ yen muɲuli koo la, an k’ale ka ɲɛyirali lajɛ fɔlɔ.

¹² Edɛn nankɔtu kɔnɔ, Sutana ye ngalon la Jehova kan ani a y’a tɔgɔ tiɲɛ. A tun b’a fɛ Awa k’a miiri ko Jehova tɛ kuntigiya kɛ tilenninya ni kanuya la. Jehova ma sin k’o ngalontigɛla halaki. Nka, a y’a yɛrɛ minɛ ani ka muɲu. A tun b’a lɔn ko walisa k’a yira ko a ka kuntigiya ɲɔgɔn tɛ yen, o tun bena wagati ta. K’a to kɔnɔni na, ngalon minw be lara a kan, a b’o bɛɛ muɲuna. Jehova be muɲuli kɛra fana walisa mɔgɔ caaman ka sababu sɔrɔ ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada! (2 Piyɛri 3:9, 15). O lo y’a to mɔgɔ miliyɔn caaman sera k’a lɔn. Jehova ka muɲuli be an nafa cogo minw na, an ka to ka miiri o la. N’an b’o kɛ, a bena nɔgɔya an ma k’a ka loon makɔnɔ, o min na a bena daan sigi duniɲa nin na.

13. Mun lo b’a yira ko Yezu y’a Faa ka muɲuli ladegi cogo dafanin na? (Jaa lajɛ fana.)

¹³ Yezu b’a Faa ka muɲuli ladegi cogo dafanin na. Tuma min na a tun be dugukolo kan a y’a yira ko a be n’o jogo  ye. N’a sɔrɔ o ma kɛ koo nɔgɔman ye a fɛ tuma bɛɛ. Misali la, Fariziɲɛw ni sariya karamɔgɔw ka filankafoya y’a ka muɲuli kɔrɔbɔ tuma caaman (Zan 8:25-27). Nka i ko a Faa, Yezu tun tɛ dimi joona. N’u tun b’a nɛnina wala k’a darabɔ, a tun tɛ juguman sara ni juguman ye (1 Piyɛri 2:23). A tun be kɔrɔbɔliw muɲu ani a tɛ ŋunuŋunu. A tɛ bari an na k’a ye ko Bibulu b’a fɔ an ye ko an k’an hakili to Yezu koo la, ale min ye “tɔɔrɔ caaman muɲu hakɛkɛlaw bolo.” (Eburuw 12:2, 3). Jehova ka dɛmɛ barika la, an fana be se ka gwɛlɛya sifa bɛɛ muɲu.

14. An be kalan juman lo sɔrɔ Ibrahima ka muɲuli koo la? (Eburuw 6:15; jaa lajɛ fana).

¹⁴ I be Jehova ka loon makɔnɔna kabi wagatijan wa? N’o lo, n’a sɔrɔ i be siranna ko o loon tɛna na i sɔrɔ sii la. Mun lo bena i dɛmɛ i ka to ka muɲu k’o loon makɔnɔ? An ka Ibrahima ka ɲɛyirali lajɛ. A saan 75nan na, deen tun t’a fɛ ani Jehova y’a fɔ a ye ko: “Ne bena i kɛ siya dɔ faa ye, min bena caya.” (Zɛnɛzi 12:1-4). Yala o layidu dafara Ibrahima ɲɛɛ na wa? Ayi, a bɛɛ ma dafa a ɲɛɛ na. Saan 25 Efarati baji tigɛnin kɔ le, Ibrahima ye a dencɛ Isiyaka sɔrɔ cogo kabakoman na. Ani saan 60 o kɔ le, a mamadenw Ezawu ni Yakuba wolola (Eburuw 6:15 kalan). Nka Ibrahima bɔnsɔnw ma kɛ siya caaman ye ani u ma don Layidu jamana kɔnɔ a ɲɛɛ na. O bɛɛ n’a ta, o cɛɛ kantigi ye teriya sɔbɛ kɛ n’a Danbaga ye (Zaki 2:23). Ni Ibrahima suu nana kunu, miiri k’a filɛ a dusu bena diya cogo min na k’a lɔn ko dugukolo kan siyaw bɛɛ ye dugaw sɔrɔ  a ka limaniya n’a ka muɲuli sababu la! (Zɛnɛzi 22:18). An be kalan juman lo sɔrɔ a fɛ? N’a sɔrɔ Jehova ka layiduw bɛɛ tɛna dafa an ɲɛɛ na. Nka, n’an tora ka muɲu ka kɔnɔni kɛ i ko Ibrahima, an ka la a la ko Jehova bena an duga kabi sisan ani cogo caaman wɛrɛw la a ka duniɲa kura kɔnɔ.—Mariki 10:29, 30.

15. An be se ka mun lo lajɛ an ka kelenna kalan na?

¹⁵ Mɔgɔ caaman wɛrɛw kofɔra Bibulu kɔnɔ minw tun muɲunin lo (Zaki 5:10). I be se k’u ka ɲɛyirali sɛgɛsɛgɛ i ka kelenna kalan tuma na. b Misali la, i be se ka Dawuda ka ɲɛyirali lajɛ. A tun sugandira ka kɛ Israɛl masacɛ ye kabi a kanbele tuma. Nka, a ye muɲuli kɛ saan caaman kɔnɔ ka sɔrɔ ka sigi o masaya la. I be se ka Simeyɔn ni Anɛ ka ɲɛyirali fana lajɛ. K’u to Masiya makɔnɔni na, u tora ka Jehova sago kɛ kantigiya la (Luka 2:25, 36-38). O mɔgɔw ka maanaw lajɛtɔ, a ɲini ka ɲiningali nunu jaabi: Mun lo ye o tigi dɛmɛ ka muɲuli kɛ? A ye nafa juman lo sɔrɔ o la? Ne be se k’a ladegi cogo di? Minw ma muɲuli kɛ galen, an be se ka kalan sɔrɔ olu fana fɛ (1 Sam. 13:8-14). I yɛrɛ ɲininga ko: “Mun lo y’a to u ma muɲuli kɛ? O nɔfɛkow kɛra mun lo ye?”

16. Nafa jumanw lo b’a la ka muɲuli kɛ?

¹⁶ Miiri muɲuli nafaw la. N’an muɲunin lo, an ninsɔn ka di ani an hakili siginin lo. O la, muɲuli be se k’a kɛ an fari n’an hakili lafiyanin be to. N’an be muɲu tɔɔw kɔrɔ, an be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’u ye. O b’a to an kaan bɛnnin be to kosɔbɛ kafo kɔnɔ. Ni dɔ b’an darabɔra, n’an tɛ dimi joona, o bena a to an tɛ koow tɔɔ juguya (Zab. 37:8; Talenw 14:29). Nka min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko n’an be muɲu, an be an sankolola Faa lo ladegira ani an b’an magwɛrɛ a la kosɔbɛ.

17. An ka ɲi k’an jija ka mun lo kɛ?

¹⁷ Muɲuli ye jogo ɲuman nafamanba yɛrɛ lo ye! N’a sɔrɔ a man nɔgɔ an ma ka muɲuli kɛ tuma bɛɛ. Nka Jehova ka dɛmɛ barika la, an be se ka kɛ n’o jogo ye. N’an muɲuli lo ka to ka Jehova ka duniɲa kura makɔnɔ, an ka la a la ko “mɔgɔ minw be siran Masaba ɲa, a be olu mara. Mɔgɔ minw jigi b’a ka ɲumanya kan, a be olu dɛmɛ.” (Zab. 33:18). O la, an bɛɛ k’an jija ka to ka muɲuli kɛ.