“Isua ifan̄ ko ke edem, esịt ama esinen̄ede etịmede mi. Eketie mi nte ikan̄ asak mi ke esịtidem, ndien ndomo ndinịme ikan̄ oro kpukpru usen. Mma n̄kere ndiwot idem. Idịghe nte ekenenem mi ndikpa. N̄koyom kpukpru ufen emi mbọde etre.”​—Jonathan, 17.

 Ini ẹkenamde ndụn̄ọde ye nditọ ufọkn̄wed sekọndri 14,000, ekpere ndidi mbahade kiet ke itie ition ke otu mmọ ẹkedọhọ ke ima idomo ndiwot idem ke ufan̄ isua kiet emi ebede. a Nso ke akpanam edieke etiede fi nte ke ufọn uwem emi idụhe?

•   Bet kan̄a. Biere ke udûnamke n̄kpọ utiene nte etiede fi ke idem. Kpa ye oro etiede nte ke udûkemeke ndiyọ se iwọrọde fi, odu mme n̄kpọ emi ekemede ndin̄wam fi ọdiọn̄ọ se akpanamde.

 Ekeme nditie fi nte ke mfịna fo ikemeke ndikụre. Edi uwem itiehe nte owo ekerede. Odu mme n̄kpọ oro osụk ekemede ndinam; edieke ọbọde nnennen un̄wam, mfịna fo ekeme ndisọp n̄kụre akan nte ekerede.

•  Se Bible ọdọhọde: “Ẹfịk nnyịn ke kpukpru usụn̄, edi ufan̄ ifahake nnyịn ibe nde; ekikere etịmede nnyịn, edi usụn̄ ubọhọ inanake ofụri ofụri.”​—2 Corinth 4:8.

   Se ekemede ndinam: Edieke esiwakde ndikere ndiwot idem, yom n̄kpọ emi ekemede ndin̄wam fi​—utọ nte fon nọmba mbon emi ẹsinyan̄ade mbon oro ẹyomde ndiwot idem m̀mê nọmba ufọkibọk. Ẹkpep mmọ nte ẹkemede ndin̄wam owo, mmọ ẹnyụn̄ ẹda ke ukot ndin̄wam fi.

•   Tịn̄ nọ owo. Enyene mbon ẹmi ẹmade fi ẹnyụn̄ ẹyomde ndin̄wam fi. Utọ mme owo nte mme ufan fo ye mbonubon mbufo; edi mmọ ididiọn̄ọke se inamde fi ibọhọke afo ọdọhọ mmọ.

 Ndusụk owo ẹsisịne iko-enyịn man ẹkụt usụn̄ ọfọn. Ufan fo ekeme nditie nte ikọ-enyịn oro, enye ekeme ndin̄wam fi ese aban̄a mfịna oro ke nnennen usụn̄ utu ke ndikere ndiwot idem.

•  Se Bible ọdọhọde: “Ata ufan . . . edi eyeneka emi amanade ọnọ ini nnanenyịn.”​—Mme N̄ke 17:17.

   Se ekemede ndinam: Emekeme nditọn̄ọ nneme fo ntem: “Usen ifan̄ emi ntaha ntaha ekikere osụk odụk mi esịt. Ndi akpama ntịn̄ se nsikerede nnọ fi?” Mîdịghe emekeme ndidọhọ: “Mmenyene mfịna emi mmendiọn̄ọke se n̄kpanamde. Ndi akpama ndin̄wam mi?”

•   Ka kokụt dọkta. Editịmede esịt m̀mê mfụhọ ekeme ndinam uwem inemke owo aba. Edi se idude edi ke mme n̄kpọ emi isidịghe ke nsinsi.

 Ukem nte ufiopidem ekemede ndinam udia odorode owo, ọkpọsọn̄ mfụhọ ekeme ndinam uwem odorode owo. Edi, kpukpru mmọ ẹnyene usọbọ.

•  Se Bible ọdọhọde: “Mbon emi idem ọsọn̄de isiyomke abiausọbọ, edi mbon oro idem mîsọn̄ke ẹsiyom.”​—Matthew 9:12.

   Se ekemede ndinam: Side idap ọfọn nyụn̄ sịn̄ede idem, sinyụn̄ dia udia emi ọnọde owo n̄kpọ ke idem. Nte idem fo etiede ekeme ndinam okûkere n̄kpọ ọfọn.

•   Bọn̄ akam. Bible ọdọhọ ke andibot nnyịn ‘okpon akan esịt nnyịn onyụn̄ ọfiọk kpukpru n̄kpọ.’ (1 John 3:20) Bọn̄ akam nọ enye. Kot enyịn̄ esie Jehovah, ini ọbọn̄de akam nyụn̄ tịn̄ se ifịnade fi nọ enye.

 Idịghe kpukpru mbiomo ke edikeme ndibiom ikpọn̄. Andikobot fi, Jehovah, ada ke ukot ndin̄wam fi.

•  Se Bible ọdọhọde: “Ẹben̄e Abasi se mbufo ẹyomde; ndien emem Abasi emi akande kpukpru ekikere eyekpeme mbufo esịt ye ekikere.”​—Philippi 4:6, 7.

   Se ekemede ndinam: Ama etịn̄ se ifịnade fi ọnọ Jehovah, sikere ọkpọkọm eti n̄kpọ kiet emi enye anamde ọnọ fi nyụn̄ kọm enye. (Colossae 3:15) Edieke esimade ndikọm Jehovah, oro ekeme ndinam fi okûduọk idotenyịn.

 Edieke uwem mînemke fi aba, yom un̄wam. Se Jonathan emi iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ emi akanamde edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Mma nsineme nneme ye ete ye eka mi ediwak ini nnyụn̄ nsika mbịne dọkta. Edi amana ọfọn idahaemi akan akpa. Kpa ye emi mme mfịna mi mîkụreke ofụri ofụri, n̄kereke aba ndiwot idem.”