Nso ke “Enyịn ke Usiene Enyịn” Ọwọrọ?
Se Bible ọdọhọde
Ke ibet emi Abasi akadade Moses ọnọ nditọ Israel, ẹma ẹdọhọ ẹsinọ “enyịn ke usiene enyịn.” Jesus ama etịn̄ aban̄a ibet oro ini enye ọkọkwọrọde ikọ ke obot. (Matthew 5:38, Edisana Ŋwed Abasi Ibom; Exodus 21:24, 25; Deuteronomy 19:21) Ibet oro ọkọwọrọ ke ẹma ẹyom ndinọ anamidiọk ufen, ke ana ufen oro ekem ye idiọkn̄kpọ esie. a
Ibet oro akaban̄a owo emi okokoide-koi ọnọ owo efen unan. Ibet Moses ama etịn̄ se ẹkpenamde utọ owo oro ete: “Mbụn̄ọ ọkpọ ke mbụn̄ọ ọkpọ, enyịn ke enyịn, edet ke edet; ukem ndo oro enye okobiomode owo ke ẹnyene ndibiomo enye n̄ko.”—Leviticus 24:20.
Nso ikanam ẹnọ ibet “enyịn ke usiene enyịn”?
Ibet “enyịn ke usiene enyịn” ikọnọhọ mme owo unen ndisio usiene nnọ idemmọ, ikonyụn̄ idọhọke ke owo emi osiode usiene ọnọ idemesie iduehe ibet. Edi ibet oro ama an̄wam mme ebiereikpe ẹnọ owo ufen emi ekemde ye se enye akanamde; owo inọhọ enye ufen okpon akaha, owo inyụn̄ inọhọ ekpri akaha.
Ibet oro ama onyụn̄ anam ndịk anam mme owo nditetie nduak ndikanam owo n̄kpọ, m̀mê ndidi n̄kpọ eketịbe mmọ ẹnam owo n̄kpọ. Ibet Moses ọkọdọhọ ete: “Mbon eken [oro edi, mbon emi ẹkekụtde ufen emi Abasi ọkọdọhọde ẹnọ mbon emi ẹkoide-koi ẹnam owo n̄kpọ] ẹyekop ẹnyụn̄ ẹdịghe, idinyụn̄ itọn̄ọke aba ntak inam orụk idiọkido emi ke otu fo.”—Deuteronomy 19:20.
Ndi ibet “enyịn ke usiene enyịn” ebehe mme Christian?
Mme Christian inyeneke ndinịm ibet oro aba. Enye ekesịne ke Ibet Moses emi n̄kpa Jesus akabiatde efep.—Rome 10:4.
Kpa ye oro mme Christian mînịmke ibet oro aba, enye anam ikụt nte Abasi esikerede n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, enye anam ikụt ke Abasi ama unenikpe. (Psalm 89:14) Enye onyụn̄ anam ikụt ke ẹkpenọ anamidiọk ufen “ke udomo oro odotde,” ke unenikpe edi oro ke enyịn Abasi.—Jeremiah 30:11.
Se mme owo ẹsitịn̄de ẹban̄a ibet “enyịn ke usiene enyịn” emi mînenke
Nsu: Ibet “enyịn ke usiene enyịn” ama ọsọn̄ akaha.
Akpanikọ: Ibet oro ikọdọhọke owo ama ananam n̄kpọ ẹnam enye usiene, owo ibụpke m̀mê akadaha didie. Edi nnennen n̄kpọ ekedi ke ana mme ebiereikpe ẹse se ikanamde owo oro anam n̄kpọ oro ẹnyụn̄ ẹse m̀mê enye okokokoi ọnọ owo unan. (Exodus 21:28-30; Numbers 35:22-25) Ibet oro ikayakke ẹnọ owo ufen okpon akan se enye akanamde.
Nsu: Ibet “enyịn ke usiene enyịn” ekesinam mme owo ẹtak ke ndisio usiene.
Akpanikọ: Ibet Moses emi ọkọdọhọde ẹnọ “enyịn ke usiene enyịn” ọkọdọhọ n̄ko ete: “Kûsio nditọ obio fo usiene, kûnyụn̄ unyene udu ke esịt uban̄a mmọ.” (Leviticus 19:18) Ibet oro ikayakke mme owo ẹdi owo akpanam mmọ n̄kpọ, mmọ ẹnam usiene. Akakam anam mmọ ẹbuọt idem ke Abasi, ẹnyụn̄ ẹnịm ke mme ebiereikpe ẹyeda ibet emi Abasi ọkọnọde ẹbiere ikpe nnennen nnennen ini mfịna odude.—Deuteronomy 32:35.
a Ndusụk ini ẹsida usem Latin ẹkot ibet emi lex talionis, ndien ndusụk idụt ke eset ẹma ẹtiene ẹnyene ibet emi.