Nte mme odu-uwem n̄kpọ ẹtiede owụt ke uwem ikọtọn̄ọke ke idemesie. Ata ediwak nsen ẹdiana kiet ẹnam mme odu-uwem n̄kpọ. Nsen kiet kiet ke idem odu-uwem n̄kpọ esinam ata ediwak utom man n̄kpọ oro aka iso odu uwem onyụn̄ ekeme ndinyene nditọ. Se itịn̄de emi esitịbe ke kpukpru odu-uwem n̄kpọ. Da yeast ke uwụtn̄kpọ. Yeast enyene nsen kiet kpọt. Edieke emende nsen yeast odomo ye nsen idem owo, ekeme nditie nte ke enye iwakke n̄kukọhọ, edi idịghe ntre. N̄kpọ emi ẹkotde DNA odu ke nsen yeast. Nsen yeast enyene nte enye esisan̄ade anam nsio nsio n̄kpatan̄a n̄kpọ akabade udia man enye aka iso odu uwem. Edieke udia mîdụhe, nsen emi esina sụn̄, anam nte idede. Oro esinam ke ini owo mîdaha enye inam n̄kpọ, enye esitie nte idịghe odu-uwem n̄kpọ. Edi ke ini ẹmende enye esịn ke ndomuyo, enye ọtọn̄ọ utom.

Ntaifiọk ẹda ata ediwak isua ẹkpep n̄kpọ ẹban̄a nsen yeast man ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ nte nsen idem owo etiede. Edi osụk enyenyene ediwak n̄kpọ emi mmọ mîdiọn̄ọke. Ross King, emi edide prọfesọ ke ufọkn̄wed ntaifiọk kiet ke Sweden, ọdọhọ ke ntaifiọk emi ẹsikpepde n̄kpọ ẹban̄a mme odu-uwem n̄kpọ iwakke ikem ndinam ofụri ndụn̄ọde oro anade ẹnam man ẹnen̄ede ẹfiọk n̄kpọ ẹban̄a yeast.

 Ke ini ekerede aban̄a nte ata ekpri odu-uwem n̄kpọ nte yeast awakde n̄kukọhọ, ndi oro inamke ekere ke odu owo emi okobotde enye?

N̄kpọ emi enyenede uwem kpọt ekeme ndinọ uwem. Ata nịn̄inịn̄i n̄kpọ ẹsidiana kiet ẹkabade ẹdi DNA. Nịn̄inịn̄i n̄kpọ emi awak ebe biliọn ita ke idem owo. Mmọ ẹdu ke nde ke nde man idem owo ekeme ndidiọn̄ọ nte okposion̄ode protein ye mme n̄kpọ eken oro idem owo oyomde.

Ntaifiọk ẹdọhọ ke ekpedi nịn̄inịn̄i n̄kpọ emi ọkọtọn̄ọ ke idemesie, ke akpada anana-ibat isua mbemiso mmọ ẹdiana kiet ẹkabade DNA kiet kpọt, owo itịn̄ke-tịn̄ iban̄a anana-ibat DNA oro ẹdude ke mme odu-uwem n̄kpọ. Edi utọ n̄kpọ oro ikemeke-keme nditịbe.

Se idude edi ke ntaifiọk ikemeke ndida n̄kpọ emi mînyeneke uwem nnam n̄kpọ emi enyenede uwem.

Uwem owo inyeneke mbiet. Enyene nsio nsio n̄kpọ emi anamde owo okop inem uwem akan mme odu-uwem n̄kpọ eken. Idụhe odu-uwem n̄kpọ en̄wen emi ẹsikoide-koi ẹnam utom usọ, ẹdụn̄ nte nditọeka, ẹnyụn̄ ẹma kiet eken nte mme owo ẹsinamde. Nnyịn imesinen̄ede ikop inem udia, ikop nsio nsio uyom ye ufuọn̄, inyụn̄ ikụt nsio nsio kọlọ. Imesitie ikere nte n̄kpọ editiede ke ini iso ye se ikpanamde man uwem nnyịn ọwọrọ n̄kpọ.

Afo ekere didie? Ndi mme owo ẹkenyụn̄ ẹdaha ntre ke idemmọ ẹtọn̄ọ ndinam mme n̄kpọ emi man ẹkeme ndidu uwem ẹnyụn̄ ẹnyene nditọ? Mîdịghe ndi Abasi emi okobotde nnyịn anam nnyịn ikeme ndinam mme n̄kpọ emi?